1163 Sayýlý Yasa

1163 Sayýlý Yasa

KOOPERATÝFLER KANUNU(1)

Kanun Numarasý : 1163
Kabul Tarihi : 24/4/1969
Yayýmlandýðý R. Gazete : Tarih : 10/5/1969 Sayý : 13195
Yayýmlandýðý Düstur : Tertip :5 Cilt :8 Sayfa :1955

BÝRÝNCÝ BÖLÜM
Kooperatif ve Kuruluþu

A) Tarif:
Madde 1- Tüzel kiþiliði haiz olmak üzere ortaklarýnýn belirli ekonomik menfaatlerini ve özellikle meslek ve geçimlerine ait ihtiyaçlarýný karþýlýklý yardým, dayanýþma ve kefalet suretiyle saðlayýp korumak amacýyla gerçek ve kamu tüzel kiþileri ile özel idareler,belediyeler,köyler,cemiyetler ve dernekler tarafýndan kurulan deðiþir ortaklý ve deðiþir sermayeli teþekküllere kooperatif denir.

B) Kuruluþ, Muteberlik Þartlarý, Ýsim Kullanma Yetkisi :
Madde 2- Bir kooperatif en az yedi ortak tarafýndan tarafýndan imzalanacak anasözleþme ile kurulur.Ana sözleþmelerdeki imzalarýn noterce onaylanmasý gerekir.
Yapý kooperatifleri ile konusuna taþýnmaz mal temliki dahil bulunan diðer kooperatiflerin anasözleþmelerinde ortaklara taþýnmaz mal temlik edileceði hakkýndaki taahhütler baþka bir resmi þekil aranmaksýzýn muteberdir.
Sermaye miktarý sýnýrlandýrýlarak kooperatif kurulamaz.Kooperatif adýný ancak bu kanuna göre kurulmuþ teþekküller kullanabilir.
(Ek:6/10/1998 - 3476/1 md.)Kooperatifler ve üst kuruluþlarýnýn ünvanlarýnda, kamu kurum ve kuruluþlarýnýn isimlerine yer verilemez.

C) Ýzin Verme, Tescil ve Ýlan :
Madde 3- Ana sözleþme Ticaret Bakanlýðýna verilir.Bakanlýðýn kuruluþa izin vermesi halinde, kooperatif merkezinin bulunduðu yer ticaret siciline tescil ve ilan olunur.Tescil ve ilan olunacak hususlar þunlardýr:

1. Ana sözleþme tarihi,
2. Kooperatifin amacý,konusu ve varsa süresi,
3. Kooperatifin ünvaný ve merkezi,
4. Kooperatifin sermayesi ve bunun nakdi kýsmýna karþýlýk olarak ödenen en az miktar ve her ortaklýk payýnýn deðeri,
5. Ortaklýk payý belgelerinin ada yazýlý olduðu,
6. Ayni sermaye ve devralýnan akçalý kýymetlerle iþletmelerin neden ibaret olduklarý ve bunlara biçilen deðerler,
7. Kooperatifin ne suretle temsil olunacaðý ve denetleneceði,
8. Yönetim Kurulu üyeleriyle kooperatifi temsile yetkili kimselerin ad ve soyadlarý,
9. Kooperatifin yapacaðý ilanlarýn þekli ve anasözleþmede de bu hususta bir hüküm varsa yönetim kurulu kararlarýnýn pay sahiplerine ne suretle bildireceði, 10. Kooperatifin þubeleri: Kooperatifler lüzum gördükleri takdirde memleket içinde ve dýþýnda þubeler açabilirler.Þubeler, merkezin sicil kaydýna atýf yapýlmak suretiyle bulunduklarý yer ticaret siciline tescil olunurlar.
Ticaret Bakanlýðý, ana sözleþmelerin kanunun ihtiyari hükümlerinden ayrýldýðýný ileri sürerek kooperatifin kuruluþuna izin vermekten kaçýnamaz.
Anasözleþmenin deðiþiklikleri de kuruluþtaki usullere baðlýdýr.

D) Anasözleþmeye Konacak Hükümler:
I - Mecburi Hükümler:
Madde 4- Kooperatif anasözleþmesinde aþaðýdaki hususlara ait hükümlerin yer almasý gerekir.
1.Kooperatifin adý ve merkezi,
2.Kooperatifin amacý ve çalýþma konularý,
3.Ortaklýk sýfatýný kazandýran ve kaybettiren hal ve þartlar,
4.Ortaklarýn pay tutarý ve kooperatif sermayesinin ödeme þekli, nakdi sermayenin en az 1/4`nün peþin ödenmesi,
5.Ortaklarýn ayný sermaye koyup koyamayacaklarý,
6.Kooperatiflerin yükümlerinden dolayý ortaklarýn sorumluluk durumu ve derecesi,
7.Kooperatifin yönetici ve denetleyici organlarýnýn görev ve yetki ve sorumluluklarý ve seçim tarzlarý,
8.Kooperatifin temsiline ait hükümler,
9.Yýllýk gelir gider farklarýnýn hesaplama ve kullanma þekilleri,
10.Kurucularýn adý, soyadý, iþ ve konut adresleri,

II - Ýhtiyari Hükümler:
Madde 5- Anasözleþme ayrýca aþaðýdaki hususlarý da kapsayabilir.
1.Genel kurulun toplantýsý,kararlarýn alýnmasý,oylarýn kullanýlmasý hakkýndaki hükümler;
2.Kooperatifin çalýþma þekline dair esaslar ;
3.Kooperatifin birliklerle olan münasebetleri ;
4.Koopernatifin diðer bir kooperatifle birleþmesine ait hükümler ;
5.Kooperatifin süresi.

III - Yorumlayýcý Hükümler:
Madde 6- 5`nci maddenin 1 ve 2`nci bendlerinde yazýlý hususlar hakkýnda anasözleþmede hüküm olmadýðý takdirde aþaðýdaki hükümler uygulanýr.
1.Genel kurul, kooperatifi temsile yetkililer tarafýndan imzalanan taahhütlü mektuplarla veya mahalli gazete ile köylerde ise yazýlý olarak imza karþýlýðý toplantýya çaðýrýlýr.
2.Kooperatifin faaliyeti;kooperatifin amacý ve çalýþma konusuyla sýnýrlýdýr.

E) Tüzel Kiþiliðin Kazanýlmasý ve Sorumluluk:
Madde 7- Kooperatif ticaret siciline tescil ile tüzel kiþilik kazanýr.Tescilden önce kooperatif namýna iþlem yapanlar bunlardan þahsen ve zincirleme olarak sorumludur.

ÝKÝNCÝ BÖLÜM
Ortaklýk Sýfatýnýn Kazanýlmasý ve Kaybedilmesi

A) Ortaklýða Girme Þartlarý ve Ek Ödemeler:
I. Ortaklýða Girme Þartlarý ve Ortak Sayýsý:
Madde 8- ( Deðiþik : 6/10/1988 - 3476 /2 md. ) Kooperatif ortaklýðýna girmek için gerçek kiþilerin medeni haklarý kullanma yeterliliðine sahip olmalarý gerekir.ortak olmak isteyen gerçek ve tüzel kiþiler, kooperatif anasözleþmesi hükümlerini bütün hak ve ödevleriyle birlikte kabul ettiklerini belirten bir yazý ile kooperatif yönetim kuruluna baþvururlar.Kooperatif, ortaklarýna kendi varlýðý dýþýnda þahsi bir sorumluluk veya ek ödemeler yüklüyor ise ortak olmak isteði, bu yükümlerin yazýlý olarak kabul edilmesi halinde deðer taþýr.
Yönetim kurulu; ortaklar ile ortak olmak için müracaat edenlerin anasözleþmede gösterilen ortaklýk þartlarýný taþýyýp taþýmadýklarýný araþtýrmak zorundadýr.
Yapý kooperatiflerinde konut, iþ yeri ve ortak sayýsý genel kurulca belirlenir.Yönetim kurulu, genel kurulca kararlaþtýrýlan sayýnýn üzerinde ortak kaydedemez.

II - Tüzel Kiþilerin Ortaklýðý:
Madde 9- Özel idareler, belediyeler,köyler gibi kamu ve tüzel kiþileri ile cemiyetler ve dernekler, kamu iktisadi teþebbüsleri ve kooperatifler amaçlarý bakýmýndan ilgilendikleri kooperatiflerin kuruluþlarýna yardýmcý olur,önderlik eder ve ortak olabilirler.

B) Ortaklýðýn Sona Ermesi:
I - Ortaklýktan Çýkma Serbestisi - Tazminat:
Madde 10- Her ortaðýn kooperatiften çýkma hakký vardýr.Çýkma keyfiyetinin kooperatifin mevcudiyetini tehlikeye düþürmesi halinde ayrýlmak isteyen ortaðýn, muhik bir tazminat ödemesine dahi hüküm anasözleþmeye konulabilir.

II - Ortaklýktan Çýkmanýn Sýnýrlandýrýlmasý:
Madde 11- Kooperatiften çýkma hakkýnýn kullanýlmasý, anasözleþme ile en çok 5 yýl için sýnýrlandýrýlabilir.
Haklý ve önemli sebeplerle bu süreden evvel çýkabileceði hususunda anasözleþmeye hüküm konabilir.
Bir ortaðýn hiçbir suretle kooperatiften çýkamayacaðýna dair baðlamalar hükümsüzdür.

III - Bildirme Süresi ve Çýkma Zamaný:
Madde 12- Çýkýþ,ancak bir hesap senesi sonu için ve en az 6 ay önceden haber verilerek yapýlýr.Anasözleþmede daha kýsa bir süre belirtilip hesap senesi içinde çýkýþa müsaade edilebilir.

IV - Ortaklýktan Çýkmayý Kabulden Kaçýnma:
Madde 13- Yönetim kurulu, anasözleþmeye uygun olarak yapýlacak isteðe raðmen, bir ortaðýn kooperatiften istifasýný kabulden kaçýnacak olursa, ortak çýkma dileðini noter aracýlýðý ile kooperatife bildirir.Bildiri tarihinden itibaren çýkma gerçekleþir.

V - Ortaðýn Ölümü ve Ortaklýðýn Devri:
Madde 14- Ortaðýn ölümü ile ortaklýk sýfatý sona erer.
Anasözleþmede gösterilecek þartlarla ölen ortaðýn mirasçýlarýnýn kooperatifte ortak olarak kalmalarý saðlanabilir.
(Deðiþik: 6/10/1988-3476/3 md.) Ortaklýk devredilebilir. Yönetim kurulu, ortaklýðý devralan kiþinin ortaklýk niteliklerini taþýmasý halinde, bu kiþiyi ortaklýða kabul eder.

VI - Görev veya Hizmetin Bitmesi, Taþýnmaz Mal veya Ýþletme Karþýlýðý Ortaklýk:
Madde 15- Ortaklýk sýfatý bir görev veya hizmetin yerine getirilmesine baðlý ise, bu görev veya hizmetin sona ermesi ile ortaklýk sýfatý kalkar.Bu halde anasözleþmeye hüküm konulmak suretiyle ortaklýðýn devamý saðlanabilir.
Ortaklýk sýfatýnýn kazanýlmasý, anasözleþme ile bir taþýnmaz malýn mülkiyetine baðlý haklarýn kullanýlmasýna veya bir teþebbüsün iþletilmesine baðlanabilir.Bu gibi hallerde taþýnmaz malýn mülkiyetinin veya iþletmenin üçüncü þahýslara devir veya temliki ile ortaklýk sýfatýnýn bir hak olarak yeni malike veya iþletmeyi alana geçebileceðini anasözleþme hüküm altýna alabilir.Taþýnmaz mala ait bu þekil iktisabýn üçüncü þahýslara karþý muteber olmasý tapu siciline bu yoldan meþruhat verilmesine baðlýdýr.

C - Ortaklýktan Çýkarýlma Esaslarý ve Ýtiraz:
Madde 16- (Deðiþik birinci fýkra: 6/10/1988-3476/4 md.) Kooperatif ortaklýðýndan çýkarýlmayý gerektiren sebepler anasözleþmede açýkça gösterilir.Ortaklar anasözleþmede açýkça gösterilmeyen sebeplerle ortaklýktan çýkarýlamazlar.
Ortaklýktan çýkarýlmaya yönetim kurulunun teklifi ile genel kurulca karar verilir.Anasözleþme, çýkarýlanýn genel kurula baþvurma hakký saklý kalmak üzere, bu hususta yönetim kurulunu da yetkili kýlabilir.
Çýkarýlma kararý gerekçeli olarak tutanaða geçirileceði gibi, ortaklar defterine de yazýlýr.Kararýn onaylý örneði, çýkarýlan ortaða teblið edilmek üzere, on gün içinde notere tevdi edilir.Bu ortak teblið tarihinden itibaren üç ay içinde itiraz davasý açabilir.Teblið edilen karar, yönetim kurulunca verilmiþ ise ortak, üç aylýk süre içinde genel kurula da itiraz edebilir.Bu itiraz ilk toplanacak genel kurula sunulmak üzere, yönetim kuruluna noter aracýlýðý ile teblið ettirilecek bir yazý ile yapýlýr.Genel kurula itiraz edildiði takdirde, yönetim kurulunun çýkarma kararý aleyhine itiraz davasý açýlamaz.Ýtiraz üzerine genel kurulca verilecek karara karþý itiraz davasý hakký saklýdýr.
Üç aylýk süre içinde genel kurula veya mahkemeye baþvurmak suretiyle itiraz edilmeyen çýkarýlma kararlarý kesinleþir.
(Ek: 6/10/1988-3476/4 md.) Haklarýndaki çýkarýlma kararý kesinleþmeyen ortaklarýn yerine yeni ortak alýnamaz.Bu kiþilerin ortaklýk hak ve yükümlülükleri, çýkarýlma kararý kesinleþinceye kadar devam eder.

D) Kooperatiften Çýkan veya Çýkarýlan Ortaklarla Hesaplaþma
Süresi ve Yükümlülük:
Madde 17- Kooperatiften çýkan veya çýkarýlan ortaklarýn kendilerinin yahut mirasçýlarýnýn kooperatif varlýðý üzerinde haklarý olup olmadýðý ve bu haklarýn nelerden ibaret olduðu anasözleþmede gösterilir.Bu haklar, yedek akçeler hariç olmak üzere, ortaðýn ayrýldýðý yýl bilançosuna göre hesaplanýr.
Kooperatifin mevcudiyetini tehlikeye düþürecek nitelikteki iade ve ödemeler, anasözleþmede daha kýsa süre tespit edilmiþ olsa bile genel kurulca üç yýlý aþmamak üzere geciktirilebilir.Bu durumda kooperatifin muhik bir tazminat isteme hakký saklýdýr.Çýkan veya çýkarýlan ortaklar ile mirasçýlarýnýn alacak ve haklarý bunlarý isteyebilecekleri günden baþlayarak beþ yýl geçmekle zaman aþýmýna uðrar.
Çýkan veya çýkarýlan ortaðýn sermaye veya mevduatýndan kýsmen veya tamamen yoksun kalacaðý hakkýndaki þartlar hükümsüzdür.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Ortaklarýn Hak ve Ödevleri

A) Ortaklýk Senedi:
Madde 18- Her ortaðýn üyelik haklarýnýn, ada yazýlý ortaklýk senedi ile temsil olunmasý þarttýr.Bu senede kooperatifin ünvaný, sahibinin adý ve soyadý, iþ ve konut adresi, kooperatife girdiði ve çýktýðý tarihler yazýlýr.Bu hususlar, senet sahibi ile kooperatifi temsile yetkili olan kimseler tarafýndan imzalanýr.Ortaðýn yatýrdýðý veya çektiði paralar tarih sýrasýyla kaydedilir.Bu kayýtlar kooperatifin ödediði paralara ait ise ortak imza eder.Ýmzalý ortak senedi makbuz hükmündedir.Mezkur senet anasözleþmeyi ihtiva etmek þartýyla ortaklýk cüzdaný þeklinde de düzenlenebilir.Ortaklýk senetleri kýymetli evrak niteliðinde olmayýp sadece beyyine vesikasý hükmündedir.

B) Ortaklýk Paylarý, Þahsi Alacaklýlar:
Madde 19- Kooperatife giren her þahýstan en az bir ortaklýk payý alýnmasý gerekir.Anasözleþme, en yüksek had tespit ederek bir ortak tarafýndan bu had dahilinde birden fazla pay alýnmasýna cevaz verebilir.
(Deðiþik:28/5/1998-4363/1 md.) Bir ortaklýk payýnýn deðeri 100.000 liradýr. Kooperatife giren ortaklar en çok 5.000 pay taahhüt edebilirler. Kooperatifler üst kuruluþuna iþtirak ederler ise en az 50 pay taahhüt ederler. Ortaklýk payýnýn deðeri Bakanlar Kurulu Kararý ile arttýrýlabilir.
(Deðiþik: 6/10/1988-3476/5 md.) Bir kaç pay bir ortaklýk senedinde gösterilebilir. Senetle temsil edilmeyen paylar 10.000.-(100.000) lira itibar olunur.
Her kooperatifin iþtigal mevzuuna göre kredi talepleri bankalarca, müesseselerce veya þirketlerce öncelikle karþýlanýr.
(Deðiþik: 6/10/1988-3476/5 md.) Tarýmsal amaçlý kooperatiflerin yatýrým faaliyetleri, ilgili bakanlýkça düzenlenen yönetmelik esaslarý dahilinde bütçeden ayrýlacak ödenekler yoluyla verilecek düþük faizli kredilerle desteklenir.
Bir ortaðýn þahsi alacaklýlarý, ancak ortaða ait faiz ve gelir gider farklarýndan hissesine düþen miktarý ve kooperatifin daðýlmasýnda ona ödenecek payý haczettirebilirler.

C) Ayni Sermaye:
Madde 20- Ayn nevinden sermaye konmasý veya kooperatifin mevcut, bir iþletmeyi veya aynlarý devralmasý anasözleþme ile kabul edilebilir.

1. Deðer Biçme, Bilirkiþi:
Madde 21- Anasözleþmede aynlarýn deðeri tespit edilmemiþ ise, bu tespit kurucular tarafýndan toplantýya çaðrýlacak ilk genel kurulda ortak adedinin 2/3`ünü temsil eden ortaklarýn çoðunluðu ile seçilecek bilirkiþi tarafýndan yapýlýr.
Kuruluþtan sonra girecek ortaklarýn ayn nevinden sermaye koymalarý halinde bu çaðrý yönetim kurulu tarafýndan yapýlýr.
Ortaklarýn, 2/3`ünün birleþmesi mümkün olmayan hallerde bilirkiþinin seçimi sulh hukuk mahkemesinden istenir.
Seçilen bilirkiþi veya bilirkiþiler tarafýndan verilen rapora karþý tebliði tarihinden itibaren bir hafta içinde mahalli sulh hukuk mahkemesine itiraz edebilirler. Mahkemenin vereceði karar kesindir.

2. Karar Nisabý, Raporlarýn Kabulü:
Madde 22- 21`nci madde gereðince atanan bilirkiþi, gereken raporlarý düzenleyip verdikten sonra yapýlacak genel kurul toplantýsýnda konu görüþülür.Çaðrý mektuplarýna bilirkiþi raporunun bir örneði eklenir.
Ortak sayýsýnýn en az yarýsýnýn asaleten ve temsilen toplantýda bulunmasý þartýyla bilirkiþi raporlarý okunup incelendikten ve gereðinde ayn nevinden sermaye koyan kimselerin ve devralýnacak iþletmenin veya aynlarýn sahibinin açýklamalarý dinlendikten sonra deðerlerinin aynen kabul veya reddine, yahut ilgililerin muvafakatiyle deðerlendirilmesine çoðunlukla karar verilir.

Ç) Hak ve Vecibelerde Eþitlik:
Madde 23- Ortaklar bu kanunun kabul ettiði esaslar dahilinde hak ve vecibelerde eþittirler.

1. Bilgi Edinmek Hakký, Bilanço:
Madde 24- Yönetim Kurulunun gelir gider farklarýnýn daðýtým þekli hakkýndaki tekliflerini ihtiva eden yýllýk çalýþma raporu ile bilanço ve denetçilerin 66`ncý madde hükümlerine uygun olarak tanzim edecekleri rapor genel kurulun yýllýk toplantýsýndan en az 15 gün öncesinden itibaren bir yýl süre ile kooperatif merkezinde ve varsa þubelerinde ortaklarýn tetkikine amade tutulur.
Talep eden ortaklara bilanço ve gelir gider farký hesaplarýnýn birer suretinin verilmesi mecburidir.
Ortaklarýn bilgi edinmek hakký, anasözleþme veya kooperatif organlarýndan birinin kararýyla bertaraf edilemez veya sýnýrlandýrýlamaz.

2. Ticari Defterler ve Sýr Saklama Hükümleri ve Ceza:
Madde 25- Kooperatifin ticari defterleri ve haberleþme ile ilgili hususlarýn tetkiki, genel kurulun açýk bir müsaadesi veya yönetim kurulunun kararý ile mümkündür.Ýncelenmesine müsaade edilen defter ve vesikalardan öðrenilecek sýrlar hariç olmak üzere, hiçbir ortak kooperatifin iþ sýrlarýný öðrenmeye yetkili deðildir. Her ortak ne suretle olursa olsun öðrenmiþ olduðu kooperatife ait iþ sýrlarýný, sonradan ortaklýk hakkýný kaybetmiþ olsa dahi daima gizli tutmak zorundadýr. Bu mecburiyete uymayan ortak meydana gelecek zararlardan kooperatife karþý sorumlu olduðu gibi kooperatifin þikayeti üzerine herhangi bir zarar umulmasa dahi bir yýla kadar hapis ve 500 liradan 10.000 liraya kadar aðýr para cezasýyla veya her ikisiyle birlikte cezalandýrýlýr.

3. Genel Kurul Toplantýlarýna Katýlma Hakký:
Madde 26- (Deðiþik: 6/10/1988-3476/6 md.) Üç ay evvel ortak olmayanlar hariç her ortak genel kurula katýlma hakkýna sahiptir. Yapý kooperatiflerinde genel kurul toplantýlarýna katýlmak için bu þart aranmaz.

D) Ortaklarýn Ödev ve Sorumluluklarý:
I- Süre ve Ortaklýðýn Yok Olmasý:
Madde 27- Ortaklarýn yüklendikleri paylar için ödeyebilecekleri para tutarýný anasözleþme belirtir. Kooperatif sermaye yüklemlerinde borçlu veya sair ödemelerle yükümlü bulunan ortaklarýndan elden yazýlý olarak veya taahhütlü mektupla, bu husus mümkün olmazsa ilanla veya münasip bir süre belirterek yükümlerini yerine getirmelerini ister.
Ýlk isteðe uymayan ve ikinci istemeden sonra da bir ay içinde yükümlerini yerine getirmeyenlerin ortaklýðý kendiliðinden düþer.Ortaklýðýn düþmesi alakalýnýn, anasözleþme veya diðer suretlerle doðmuþ borçlarýnýn yok olmasýný gerektirmez.

II-Kooperatifin Sorumluluðu:
Madde 28- Anasözleþmede aksine hüküm olmadýkça kooperatif, alacaklýlarýna karþý yalnýz mamelekiyle sorumludur.

1. Sýnýrsýz Sorumluluk:
Madde 29- Anasözleþme, kooperatifin varlýðý borçlarýný karþýlamaya yetmediði hallerde, ortaklarýnýn da þahsen ve sýnýrsýz olarak sorumlu tutulacaklarýný hüküm altýna alabilir. Bu takdirde alacaklýlar kooperatifin iflasý veya diðer sebeplerle daðýlmasý halinde alacaklarýný tamamen saðlayamazlarsa, kooperatifin borçlarýndan dolayý, kooperatifin ortaklarý zincirleme ve bütün varlýklarýyla sorumlu olurlar.

2. Sýnýrlý Sorumluluk:
Madde 30- Anasözleþmeye, kooperatif borçlarý için her ortaðýn kendi payýndan fazla olarak þahsen ve belirli bir miktara kadar kooperatiften sonra sorumlu olacaklarý hususunda bir hüküm konabilir. Ortaklarýn tek baþýna sorumlu olacaklarý miktar kooperatifteki paylarýnýn tutarý ile orantýlý olarak da gösterilebilir.
Ýflasýn sonuna kadar bu sorumluluk iflas idaresi tarafýndan ileri sürülür.

3. Ek Ödeme Yüklemi:
Madde 31- Anasözleþme, ortaklarý ek ödemelerle yükümlendirebilir. Ancak ek ödemelerin yalnýz bilanço açýklarýný kapatmada kullanýlmasý þarttýr. Ek ödeme yükleme sýnýrsýz olabileceði gibi belirli miktarlarla veya iþ hacmi ile veya paylarla orantýlý olarak sýnýrlandýrýlabilir.
Kooperatifin iflasý halinde ek ödemeleri isteme hakký iflas idaresindedir.

4. Caiz Olmayan Sýnýrlama:
Madde 32- Sorumluluðu belirli bir zamana býrakan veya bazý ortak gruplarýna yükleyen anasözleþme hükümleri muteber deðildir.

5. Ýflas Halinde Usul:
Madde 33- Ortaklarý þahsen sorumlu bulunan veya ek ödemelerle yükümlü olan kooperatifin iflasý halinde, iflas idaresi sýra cetvelini düzenlemekle beraber ortaklardan her birinin payýna düþen borcun ödenmesini kendilerinden ister.
Tahsil olunamayan meblaðlar diðer ortaklar arasýnda bölüþülür. Aktif bakiyesi pay cetvellerinin kesin olarak tespiti üzerine geri verilir. Ortaklarýn birbirlerine rücu haklarý saklýdýr. Ortaklarýn geçici olarak tespit olunan borçlarýyla pay cetveli aleyhine Ýcra ve Ýflas Kanunu hükümlerine göre itiraz haklarý vardýr.

6. Sorumluluk Hükümlerinin Deðiþtirilmesi:
Madde 34- Ortaklarýn sorumluluðu ve ek ödemeler yükümleri ile ilgili deðiþtirmeler ancak anasözleþmenin tadili ile mümkündür. Sorumluluk ve ek ödeme yükümleri konulmasý veya bunlarýn arttýrýlmasý, bu husustaki kararýn tescili ile kooperatifin bütün alacaklarý lehine hüküm ifade eder. Sorumluluðun azaltýlmasý hakkýndaki kararlar, tescilden evvel doðmuþ borçlarý kapsamaz.

7. Kooperatife Yeni Giren Ortaklarýn Sorumluluðu:
Madde 35- Ortaklarý þahsen sorumlu, veya ek ödemelerle yükümlü bir kooperatifte, durumunu bilerek yeni giren kimse, giriþinden önce doðmuþ olan borçlardan diðer ortaklar gibi sorumlu olur.Buna aykýrý mukavele hükümleriyle ortaklar arasýndaki anlaþmalar üçüncü þahýslar hakkýnda hüküm ifade etmez.

8. Bir Ortaðýn Ayrýlmasýndan veya Kooperatifin, Daðýlmasýndan Sonra Sorumluluk:
Madde 36- Sýnýrsýz veya sýnýrlý sorumlu bir ortak ölür veya diðer bir sebeple kooperatiften ayrýlýþýnýn kesinleþtiði tarihten baþlayarak bir yýl veya anasözleþme ile tespit olunan daha uzun bir süre içinde kooperatif iflas ettiði takdirde, ayrýlmasýndan önce doðmuþ olan borçlar için ortak sorumluluktan kurtulamaz.
Ayný þartlar altýnda veya ayný süre içinde ek ödeme yükümü de mevcut olmakta devam eder.
Bir kooperatif daðýlýrsa, daðýlmanýn Ticaret Siciline tescilinden baþlayarak bir yýl veya anasözleþmede tespit olunan daha uzun bir süre içinde kooperatifin iflasýnýn açýlmasýna karar verilmesi halinde ortaklar ayný þekilde ek ödemelerle birlikte sorumludurlar.

9. Sorumlulukta Zamanaþýmý:
Madde 37- Alacaklarýn, ortaklarýn þahsi sorumluluklarýndan doðan isteme haklarý, daha önce kanuni bir hüküm gereðince düþmedikçe iflas iþlemlerinin sona ermesinden baþlayarak daha bir yýl süreyle alacaklýlardan her biri tarafýndan ileri sürülebilir.
Ortaklarýn birbirine olan rücu haklarý da bu hakka vücut veren ödemenin yapýldýðý andan baþlamak üzere bir yýl içinde zamanaþýmýna uðrar.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Kooperatif Hesaplarý

A) Gelir Gider Farklarý, Bölünmesi ve Paylara Faiz Verilmesi:
Madde 38- Anasözleþmede aksine hüküm bulunmadýðý taktirde ortaklarla yapýlan muamelelerden bir yýllýk faaliyet sonunda elde edilen hasýlanýn tamamý gelir gider farký olarak kooperatifin yedek akçelerine eklenir.Gelir gider farkýnýn ortaklar arasýnda bölüþülmesi öngörülmüþ ise bu bölünme ortaklarýn muameleleri oranýnda yapýlýr.
(Deðiþik : 6/10/1988-3476/7 md.) Gelir- gider farkýnýn en az % 50`si ortaklara daðýtýldýktan sonra, ortaklarýn sermaye paylarýna genel kurul kararý ile Devlet Tahvillerine verilen en yüksek faiz haddini geçmemek üzere faiz ödenebileceði anasözleþme ile hükme baðlanabilir.
(Deðiþik : 6/10/1988-3476/7 md.) Ortak dýþý iþlemlerden elde edilen hasýlanýn ortaklara sermaye paylarý oranýnda daðýtýlabileceði anasözleþmede hükme baðlanabilir. Daðýtýlmadýðý takdirde, bunlar kooperatifin geliþmesine yarayacak iþlerde kullanýlmak üzere özel bir fonda toplanýr.
Bir yýllýk faaliyet neticeleri menfi olduðu takdirde açýk, yedek akçelerden ve bunlarýn kafi gelmemesi halinde ek ödemelerle veya ortak sermaye paylarýyla karþýlanýr. Menfi neticeler ortadan kaldýrýlmadýkça gelir gider farký ve faiz daðýtýmý yapýlamaz.

B) Yedek Akçe Ayrýmý :
Madde 39- (Deðiþik birinci fýkra: 6/10/1988-3476/8 md.) Gelir- gider farkýnýn en az % 10`u yedek akçeye, kooperatif üst kuruluþlarýnda ise buna ilaveten en az % 5`i fevkalade yedek akçeye ayrýlmadýkça ortaklara daðýtým yapýlamaz. Yedek akçelerin ortaklara daðýtýlacaðýna dair anasözleþmeye konacak hükümler muteber deðildir.

C) Ortak ve Personel Ýçin Yardým Fonlarý :
Madde 40- Anasözleþme gerek kooperatifin memurlarý ile iþçileri, gerekse kooperatifin ortaklarý için yardým kuruluþlarý vücuda getirmek ve bunlarý iþletmek amacý ile yardým fonlarý kurulmasýný hüküm altýna alabilir.
Yardým amacý için ayrýlan kýymetler belirli ise bunlar kooperatifin mamelikinden ayrýlarak tahsis edildiði amaçlar için kullanýlmak üzere özel bir hesaba alýnýr

D) Gelir Gider Farkýndan ilk ayrýlacak Fonlar:
Madde 41- Bölünecek gelir gider farkýndan ilk önce yedek akçe ile kanun veya anasözleþme gereðince kurulan diðer fonlara yatýrýlacak paralar ayrýlýr. Yedek akçelerin ve özel fonlarýn kullanýlýþ þekil ve þartlarý anasözleþmede gösterilir

BEÞÝNCÝ BÖLÜM
Kooperatif Organlarý

A)Genel Kurul:
1- Yetki:
Madde 42- Genel Kurul bütün ortaklarý temsil eden en yetkili organdýr. Genel Kurul, aþaðýdaki yetkilerini devir ve terk edemez. 1- Anasözleþmeyi deðiþtirmek,
2- Yönetim Kurulu ve Denetçiler Kurulu üyeleriyle gerektiðinde tasfiye kurulunu seçmek,
3- Ýþletme hesabýyla bilanço ve gerektiðinde gelir gider farkýnýn bölüþülmesi hakkýnda karar almak,
4- Yönetim ve Denetçiler kurullarýný ibra etmek,
5- Kanun veya anasözleþme ile Genel Kurula tanýnmýþ olan konular hakkýnda karar vermek,
6- (Ek: 6/10/1988-3476/9 md.) Gayrimenkül alýmýnda ve satýmýnda takip edilecek usul ile alýnacak gayrimenkulün niteliðini, yerini azami fiyatýný, satýlacak gayrimenkulün asgari fiyatýný belirlemek,
7- (Ek: 6/10/1988-3476/9 md.) Ýmalat ve inþaat iþlerinin yaptýrýlma yöntemini belirlemek, 8- (Ek: 6/10/1988-3476/9 md.) Yapý kooperatiflerinde; kooperatifin ortak sayýsý ile yapýlacak konut veya iþyeri sayýsýný tesit etmek.

II- Çaðrý:
1. Çaðrýya Yetkisi Olanlar:
Madde 43- (Ek: 6/10/1988-3476/10 md.) Yönetim Kurulu veya anasözleþme ile bu hususta yetkili kýlýnan diðer bir organ ve gerektiðinde denetçiler kurulu, ortaðý olduðu üst birlik ve tasfiye memurlarý genel kurulu toplantýya çaðýrma yetkisine sahiptirler.Ancak genel kurul yukarýda belirtildiði þekilde toplanamadýðý takdirde ilgili bakanlýk genel kurulu toplantýya çaðýrma yetkisine sahiptir.

2. Ortaklarýn Ýsteði, Bakanlýklarýn Çaðrýsý, Mahkemenin Ýzni:
Madde 44- Dört ortaktan az olmamak kaydýyda ortak sayýsýnýn en az onda birinin isteði üzerine Genel Kurul toplantýya çaðýrýlýr.
Yönetim Kurulu bu isteði en az on gün içinde yerine getirmediði takdirde, istek sahiplerinin müracaatý üzerine veya doðrudan doðruya Ticaret Bakanlýðý tarafýndan, yapý kooperatiflerinde de Ýmar ve Ýskan Bakanlýðý tarafýndan Genel Kurul toplantýya çaðýrýlabilir.
Çaðýrýlmadýðý takdirde istek sahipleri mahalli mahkemeye baþvurarak Genel Kurulu bizzat toplantýya çaðýrma müsaadesini alabilirler.

3. Þekil:
Madde 45- (Deðiþik: 4/10/1988-3476/11 md.) Genel kurul olaðan ve gerektiðinde olaðanüstü olarak toplanýr. Olaðan toplantýnýn her hesap devresi sonundan itibaren 6 ay içinde ve en az yýlda bir defa yapýlmasý zorunludur.
Genel Kurul, anasözleþmede gösterilen sekil ve surette toplantýya çaðýrýlýr.
Toplantý nisabý anasözleþmede gösterilir. Ancak yapý kooperatiflerinin genel kurul toplantýlarýnda ortaklarýn en az 1/4`ünün þahsen veya temsilen bulunmalarý þarttýr.
Genel Kurul toplantý tarihi, yeri ve gündemi toplantýdan en az 15 gün önce ilgili bakanlýða ve mülki idare amirliðine yazýlý olarak bildirilir.
Genel Kurulun sevk ve idaresi, ortaklar veya üst kuruluþ temsilcileri arasýndan seçilen baþkan ve üyeler tarafýndan saðlanýr.

III- Gündem:
Madde 46- (Deðiþik: 6/10/1988-3476/12 md.) Toplantý çaðrýsýna ve ilana gündem yazýlýr. Anasözleþmenin deðiþtirilmesi bahis konusu ise, yapýlacak ilanda deðiþtirilecek maddelerin numaralarýnýn yazýlmasý ile yetinilir.
Dörtten az olmamak üzere ortaklarýn en az 1/10`u tarafýndan genel kurul toplantýsýndan en az 20 gün önce yazýlý olarak bildirilecek hususlarýn gündeme konulmasý zorunludur.
Gündemde olmayan hususlar görüþülemez. Ancak, kooperatife kayýtlý ortaklarýn en az 1/10`unun gündem maddelerinin görüþülmesine geçilmeden önce yazýlý teklifte bulunmalarý halinde, hesap tetkik komisyonunun seçilmesi, bilanço incelenmesinin ve ibranýn geriye býrakýlmasý, çýkan veya çýkarýlan ortaklar hakkýnda karar alýnmasý, genel kurulun yeni bir toplantýya çaðýrýlmasý ve kanun, anasözleþme ve iyiniyet esaslarý ile genel kurul kararlarýna aykýrý olduðu ileri sürülen yönetim kurulu kararlarýnýn iptali, yönetim kurulu üyeleri ile denetçilerin azli ve yerlerine yenilerinin seçilmesi ile ilgili hususlar, genel kurula katýlanlarýn yarýdan bir fazlasýnýn kabulü ile gündeme alýnýr.

IV- Bütün Pay Sahiplerinin Hazýr Bulunmasý hali:
Madde 47- Kooperatifin bütün ortaklarý toplantýda hazýr bulunduðu sürece ve bir itiraz olmadýðý takdirde Genel Kurul toplantýlarýna dair olan diger hükümler saklý kalmak þartýyla toplantýya çaðrý hakkýndaki hükümlere uyulmamýþ olsa dahi kararlar alýnabilir. Bu gibi kararlarýn, ortaklar veya ortaklarýn toplantýya oybirliði ile seçecekleri temsilciler tarafýndan imzalanmasý gereklidir.

V- Oy Hakký:
1. Genel Olarak:
Madde 48- Genel Kurulda her ortak yalnýz bir oya sahiptir.

2. Temsil:
Madde 49- Anasözleþmede açýklama bulunduðu takdirde, bir ortak yazý ile izin vermek suretiyle Genel Kurul toplantýsýnda oyunu ancak baþka bir ortaða kullandýrabilir. Bir ortak genel kurulda birden fazla ortaðý temsil edemez.
Üye sayýsý 1000`in üstünde olan kooperatiflerde anasözleþme ile her ortaýn en çok 9olmak üzere birden fazla baþka ortaðý temsil edebileceði ön görülebilir. Eþ ve birinci derecede akrabalar için temsilde ortaklýk þartý aranmaz.

3. Oya Katýlamayacaklar:
Madde 50- Kooperatif iþlerinin görülmesine herhangi bir surette katýlmýþ olanlarYönetim Kurulunun ibrasýna ait kararlarda oylamaya katýlamazlar.Bu hüküm denetçiler hakkýnda uygulanmaz.
Ortaklardan hiçbiri kendisi veya karý ve kocasý yahut usul ve füruu ile kooperatif arasýnda þahsi bir iþe veya davaya dair olan görüþmelerde oy hakkýný kullanamaz.

VI- Kararlar:
1. Genel Olarak :
Madde 51- Kanun ve anasözleþmede aykýrý hüküm bulunmadýkça Genel Kurul kararlarýna ve seçimlerde oylarýn yarýdan bir fazlasýna itibar olunur.
Kooperatifin daðýlmasý veya diðer bir kooperatifle birleþmesi ve anasözleþmenin deðiþtirilmesi kararlarýnda fiilen kullanýlan oylarýn 2/3`ü çoðunluðu gereklidir. Anasözleþme, bu kararlarýn alýnmasý için oy çoðunluðu hakkýnda daha aðýr hükümler koyabilir.

2. Ortaklarýn Paylarýnýn Arttýrýlmasý:
Madde 52- (Deðiþik: 8/6/1981-2475-1 md.) Ortaklarýn þahsi sorumluluklarýný aðýrlaþtýrýlmasý veya ek ödeme yükümleri ihdasý hakkýnda alýnacak kararlar için bütün ortaklarýn 3/4`ünün rýzasý gereklidir.
(Deðiþik: 6/10/1988-3476/13 md.) Ancak kamu kuruluþlarýndan kredi alan kooperatiflerin kredi miktarlarýnýn artýrýlmasýndan yararlanmak üzere alacaklarý kararlarda bu þart aranmaz ve 51`inci maddenin birinci fýkrasý hükmü uygulanýr.
Kararlar, ilandan baþlayarak üç ay içinde kooperatiften çýktýklarýný bildirmeleri halinde bunlara katýlmayan ortaklarý baðlamaz. Bu takdirde kooperatiften çýkma beyaný, kararýn yürürlüðe girdiði tarihten baþlamak üzere hüküm ifade eder.
Bu suretle kooperatiften çýkma hakkýnýn kullanýlmasý, bir ayrýlma tazminatý ödenmesine baðlý kýlýnamaz.

3. Kararlarýn Bozulmasý ve Þartlar :
Madde 53- Aþaðýda yazýlý kimseler kanuna, anasözleþme hükümlerine ve iyi niyet esaslarýna aykýrý olduðu iddiasý ile Genel Kurul kararlarý aleyhine, toplantýyý kovalayan günden baþlamak üzere bir ay içinde, kooperatif merkezinin bulunduðu yerdeki mahkemeye baþvurabilirler.
1. Toplantýda hazýr bulunup da kararlara aykýrý kalarak keyfiyeti tutanaða geçirten veya oyunu kullanmasýna haksýz olarak müsaade edilmeyen yahut toplantýya çaðrýnýn usulü dairesinde yapýlmadýðýný veyahut gündemin gereði gibi ilan veya teblið edilmediðini yahut da Genel Kurul toplantýsýna katýlmaya yetkili olmayan kimselerin karara katýlmýþ bulunduklarýný iddia eden pay sahipleri;
2. Yönetim Kurulu;
3. Kararlarýn yerine getirilmesi Yönetim Kurulu üyeleri ile denetçilerin sahsi sorumluluklarýný mucip olduðu takdirde bunlarýn her biri;
Bozma davasýnýn açýldýðý ve duruþmanýn yapýlacaðý gün, Yönetim Kurulu tarafýndan usulen ilan olunur.
Birinci fýkrada yazýlý bir aylýk hak düþüren sürenin sona ermesinden önce duruþmaya baþlanýlamaz. Birden fazla bozma davasý açýldýðý takdirde, davalar birleþtirilerek görülür.
Mahkeme, kooperatifin isteði üzerine muhtemel zararlarýna karþý davacýlarýn teminat göstermesine karar verebilir. Teminatýn mahiyet ve miktarýný belirlemek mahkemeye aittir.
Bir kararýn bozulmasý bütün ortaklar için hüküm ifade eder.

4. Mektupla Oy Verme ve Temsilciler Toplantýsý:
Madde 54- Ortak sayýsý 1000`den fazla olan kooperatiflerde, anasözleþmelerine kayýt konulmak suretiyle:
1. Genel Kurula ait kararlardan, hepsinin veya bir kýsmýnýn ortaklarýn oylarýný mektupla bildirmeleri suretiyle verilmesi,
2. Ortaklarýn gruplara ayrýlarak verecekleri kararlarla tespit edecekleri talimat gereðinde oy vermek üzere kendi aralarýndan seçecekleri temsilciler topluluðu,
Genel Kurul sayýlabilir.
Mektupla oy bildirme halinde, mektuplarýn, Yönetim Kurulu ve bakanlýk temsilcisi önünde incelenmesi sonunda muhtevanýn neden ibaret olduðu tespit edilerek tutanaða yazýlýr.Hazýr bulunanlar tarafýndan imza edilen tutanaða göre verildiði anlaþýlan karar yürürlüðe girer.
Grup temsilcileri genel kurulunda her temsilci, temsil ettiði ortaklarýn sayýsý kadar oya sahiptir. Temsilcinin aldýðý talimata aykýrý olarak oy vermesi karara tesir etmez.
B) Yönetim Kurulu:

I- Ödevi ve Üye Sayýsý:
Madde 55- Yönetim Kurulu, kanun ve anasözleþme hükümleri içinde kooperatifin faaliyetini yöneten ve onu temsil eden icra organýdýr.
Yönetim Kurulu en az üç üyeden kurulur.Bunlarýn ve yedeklerinin kooperatif ortaðý olmalarý þarttýr.
Yönetim Kurulu üyeliðine seçilen tüzel kiþiler, temsilcilerinin isimlerini kooperatife bildirir.

II- Üyelik Þartlarý ve Ücret:
Madde 56- (Deðiþik : 6/10/1988-3476/14 md.) Yönetim Kurulu üyelerinde aþaðýdaki þartlar aranýr.
1- Türk vatandaþý olmak,
2- Ayný türde baþka bir kooperatifin yönetim kurulu üyesi olmamak,
3- Türk Ceza Kanununun zimmet, ihtilas, irtikap,rüþvet, görevi suistimal, sahtekarlýk, hýrsýzlýk, dolandýrýcýlýk, hileli iflas, emniyeti suistimal ve Devletin þahsiyetine karþý iþlenen suçlara iliþkin hükümlerine veya bu Kanuna göre mahkum olmamak.
Üyelik þartlarý denetçiler tarafýndan araþtýrýlýr. Bu þartlarý taþýmadýklarý halde seçilenler ile sonradan kaybedenlerin görevlerine yönetim kurulunca son verilir.
Haklarýnda yukarýdaki suçlarla ilgili olarak kamu davasý açýlmýþ olanlarýn görevleri ilk genel kurul toplantýsýna kadar devam etmekle beraber, yönetim kurulunca bu durumdaki üyelerin genel kurulca azli veya göreve devamý hakkýnda karar almak üzere yapýlacak ilk genel kurul gündemine madde konulur.
Bu veya anasözleþmede gösterilecek diðer bir sebeple yönetim kurulu toplantý nisabýný kaybederse, boþalan yönetim kurulu üyeliklerine denetim kurulu üyeleri tarafýndan gecikilmeksizin yeteri kadar yedek üye çaðýrýlýr.
Yönetim Kurulu üyelerinden bir veya birkaç kooperatifi temsil yetkisini haiz murahhas üye seçilebilir.Murahhas üyelerin seçilmesi ve deðiþtirilmesi Ticaret Siciline tescil ettirilir.
Yönetim Kurulu üyelerine genel kurulca belirlenen aylýk ücret , huzur hakký, risturn ve yolluk dýþýnda hiç bir ad altýnda baþkaca ödeme yapýlamaz.
III- Üyelik Süresi:

Madde 57- Yönetim Kurulu üyeleri en çok dört yýl için seçilebilirler .Anasözleþmede aksine hüküm yoksa tekrar seçilmeleri caizdir.

IV- Yönetim ve Temsil:
1. Yetkilerin Devri:
Madde 58- Anasözleþme, Genel Kurula veya Yönetim Kuruluna, kooperatifin yönetimini ve temsilini veya tamamen kooperatif ortaðý bulunmalarý þart olmayan bir veya birkaç müdüre veya Yönetim Kurulu üyesine tevdi etmek yetkisini verebilir.

2. Þümulü ve Sýnýrlandýrýlmasý:
Madde 59- Temsile yetkili þahýslar kooperatif namýna onun amacýnýn gerektirdiði bütün hukuki iþlemleri yapabilir.
Bu temsil yetkisinin sýnýrlandýrýlmasý iyi niyet sahibi üçüncü þahýslara karþý hiç bir hüküm ifade etmez.Temsil yetkisinin sadece esas müessesenin veya bir þubenin iþlerine hasrolunmasýna veya kooperatif ünvanýnýn birlikte kullanýlmasýna dair ticaret siciline tescil edilmiþ olan kayýtlar saklýdýr.
Yönetime veya temsile yetkili þahýslarýn kooperatife ait görevlerini yürütmeleri esnasýnda meydana getirdikleri haksýz fiillerden doðan zararlardan kooperatif sorumludur.
(Ek: 6/10/1988-3476/15 md.) Kooperatiflerce alýnmasý kararlaþtýrýlan gayrimenkullerin alýmýnýn, tapu devri veya tapuya þerh verilecek bir satýþ vaadi sözleþmesi ile yapýlmasý þarttýr.
(Ek: 6/10/1988 - 3476/15 md.) Alýnacak gayrimenkulün kooperatifin amacýna uygun olmasý gerekir.
(Ek: 6/10/1988 - 3476/15 md.) Yönetim kurulu üyeleri ve kooperatif personeli ortaklýk iþlemleri dýþýnda kendisi veya baþkasý namýna, bizzat veya dolaylý olarak kooperatifle kooperatif konusuna giren bir ticari muamele yapamaz.
(Ek: 6/10/1988 - 3476/15 md.) Kooperatif ve üst kuruluþlarca tanýtma ve ortak kaydetmek amacýyla yapýlacak ilan, reklam ve açýklamalar, eksik ve gerçeðe aykýrý olamayacaðý gibi, yanýltýcý bilgi ve unsurlar taþýyamaz.
(Ek: 6/10/1988 - 3476/15 md.) Yönetim kurulu üyeleri ve temsile yetkili þahýslar, genel kurulun devredemeyeceði yetkilerini kullanamaz.

3. Ýmza:
Madde 60- Kooperatifi temsile yetkili kýlýnan kimseler imzalarýný ancak kooperatifin ünvaný altýna koymak suretiyle kooperatifi baðlarlar.

4. Tescil:
Madde 61- Kooperatif Yönetim Kurulu, kooperatifi temsile yetkili kýlýnan kimselerin isimlerini, imzalarýný ve bu yetkiye dayanan kararlarýn noterlikçe tasdikli örneðini ticaret siciline verir.

5. Üyelerin Titizlik Derecesi ve Sorumluluklarý:
Madde 62- Yönetim Kurulu kooperatif iþlerinin yönetimi için gereken titizliði gösterir ve kooperatifin baþarýsý ve geliþmesi yolunda bütün gayretini sarfeder.
Yönetim Kurulu, kendi tutanaklarý ile Genel Kurul tutanaklarýnýn, gerekli defterlerin ve ortak listelerinin muntazam hazýrlanýp, tutulup, saklanmasýna ve iþletme hesabýyla, yýllýk bilançonun kanuni hükümlere uygun olarak hazýrlanýp tetkik olunmak üzere denetleme kuruluna verilmesinden sorumludur.
Yönetim Kurulu üyeleri ve kooperatif memurlarý, kendi kusurlarýndan ileri gelen zararlardan sorumludurlar.Bunlarýn suç teþkil eden fiil ve haraketlerinden ve özellikle kooperatifin para ve mallarý bilanço, tutanak, rapor ve baþka evrak, defter ve belgeleri üzerinde iþledikleri suçlardan dolayý `Devlet memurlarý` gibi ceza görürler.

V- Kooperatifin Aczi Halinde Yapýlacak Ýþler:
Madde 63- Kooperatifin aczi halinde bulunduðunu kabul ettirecek ciddi sebepler mevcut ise yönetim kurulu piyasada cari fiyatlar esas olmak üzere, derhal bir ara bilançosu tanzim eder.Son yýlýn bilançosu veya daha sonra yapýlan bir tasfiye bilançosu veyahut daha yukarýda sözü geçen ara bilançosu kooperatif mevcudunun, borçlarýný artýk karþýlayamayacaðýný belirtiyorsa yönetim kurulu, ticaret bakanlýðýna ve yapý kooperatiflerinde Ýmar ve Ýskan Bakanlýðýna da keyfiyeti bildirir ve genel kurulu derhal olaðanüstü toplantýya çaðýrýr.
Pay senetleri çýkarýlmýþ olan bir kooperatifte son yýlýn bilançosunda kooperatif varlýðýnýn yarýsý karþýlýksýz kalýrsa yönetim kurulu derhal genel kurulu toplantýya çaðýrararak durumu ortaklara arz eder.Ayný zamanda ilgili mahkemeye, ticaret Bakanlýðýna ve yapý kooperatiflerinde Ýmar ve Ýskan Bakanlýðýna da bilgi verir. Ancak, ortaklarý ek odemelerle yükümlü olan kooperatiflerde, bilançoda tespit edilen açýk, üç ay içinde ortaklarýn ek ödemeleriyle kapanmadýðý takdirde Ticeret Bakanlýðý ve Yapý kooperatiflerinde Ýmar ve Ýskan Bakanlýðý da haberdar edilir.
Mali durumun düzeltilmesinin mümkün görülmesi halinde mahkeme yönetim kurulunun veya alacaklýlardan birinin isteði üzerine iflasýn açýlmasýný erteleyebilir. Bu takdiride, mevcutlar defterinin tutulmasý, yönetim memuru atanmasý gibi kooperatif varlýðýnýn korunmasýna ve devamýna yarayan tedbirleri alýr.

VI- Ýþten Çýkarma:
Madde 64- Yönetim Kurulu, iþlerin görülmesi ile görevlendirdiði kimseleri ve atadýðý müdürleri ve diðer temsilci ve vekilleri her zaman azledebilir.
Ýþten çýkarýlan kimselerin tazminat isteme haklarý saklýdýr.

C) Denetçiler:
I- Seçim:
Madde 65- Denetçiler, genel kurul namýna kooperatifin bütün iþlem ve hesaplarýný tetkik eder.
Genel Kurul, denetleme organý olarak en az bir yýl için bir veya daha çok denetçi seçer. Genel Kurul yedek denetçiler de seçebilir. Denetçilerin ve yedeklerinin kooperatif ortaklarýndan olmasý þart deðildir.
(Ek: 6/10/1988-3476/16 md.) 56`ncý maddenin birinci fýkrasýnýn birinci ve üçüncü bentlerinde yer alan hükümler denetçiler hakkýnda da uygulanýr.

II- Çalýþma:
1.Ýnceleme Yükümlülüðü:
Madde 66- Denetçiler, iþletme hesabýyla bilançonun defterlerle uygunluk halinde bulunup bulunmadýðýný, defterlerin düzenli bir surette tutulup tutulmadýðýný ve iþletmenin neticeleriyle mameliki hakkýnda uyulmasý gerekli olan hükümlere göre iþlem yapýlýp yapýlmadýðýný incelemekle yükümlüdürler. Ortaklarýn þahsen sorumlu veya ek ödeme ile yükümlü olan kooperatiflerde denetçiler, ortaklar listesinin usulüne uygun olarak tutulup tutulmadýðýný da incelemek zorundadýrlar.
Yöneticiler, bu maksatla denetçilere defterleri ve belgeleri verirler.Denetçilerin istekleri üzerine müfredat defteri ve bu defterin hangi esaslara göre düzenlendiði ve istenilen her konu hakkýnda bilgi verilir.
Ortaklar gerekli gördükleri hususlarda denetçilerin dikkatini çekmeye ve açýklama yapýlmasýný istemeye yetkilidirler.

2. Rapor Düzenlenmesi:
Madde 67- Denetçiler her yýl yazýlý bir raporla bereber tekliflerini genel kurula sunmaya mecburdurlar.
Denetçiler görevleri çerçevesinde iþlerin yürütülmesinde gördükleri noksanlýklarý, kanun veya anasözleþmeye aykýrý hareketleri bundan sorumlu olanlarýn baðlý bulunduklarý organa ve gerekli hallerde ayný zamanda genel kurula haber vermekle yükümlüdürler.
Denetçiler yönetim ve genel kurul toplantýlarýna katýlýrlar. Ancak yönetim kurulunda oy kullanamazlar.

3. Sýr Saklama Yükümlülüðü:
Madde 68- Denetçiler, görevleri sýrasýnda öðrendikleri ve açýklanmasýnda kopperatifin ve ortaklarýn þahýslarý için zarar umulan hususlarý kooperatif ortaklarýna ve üçüncü þahýslara açýklayamazlar.

III- Özel Hükümler:
Madde 69-Anasözleþme ve genel kurul kararý ile denetleme teþkilatý hakkýnda daha geniþ hükümler koymak, denetçilerin görev ve yetkilerini artýrmak ve özellikle ara denetlemeleri öngörmek mümkündür.

ALTINCI BÖLÜM
Kooperatif Birlikleri, Kooperatifler Merkez Birlikleri, Türkiye Milli
Kooperatifler Birliði ve Danýþma Kurulu

Görev ve Sorumluluk:
Madde 70- Kooperatiflerin müþterek menfaatlerini korumak, amaçlarýný gerçekleþtirmek için iktisadi faaliyette bulunmak, faaliyetlerini koordine etmek ve denetlemek, dýþ memleketlerle olan münasebetlerin düzenlemek, kooperatifçiliði geliþtirmek ve eðitim yapmak, kooperatifçilik konularýnda tavsiyelerde bulunmak gibi hizmetlerin yerine getirilmesi için, Kooperatif birlikleri, kooperatifler merkez birlikleri ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliði kurulur.
Kooperatif birlikleri, kooperatifler merkez birlikleri ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliði Yönetim Kurulu Üyeleriyle memurlarý haklarýnda 62`nci madde hükmü uygulanýr.

Yükümlülük:
Madde 71- Birliklere katýlan kooperatifin ortaklarýna, birliðe girmekle kanun veya kendi kooperatiflerin anasözleþmesindeki yükümlülüklerden fazlasý yüklenemez.

A) Kooperatif Birlikleri:
Madde 72- Konularý ayný veya birbirleriyle ilgili nitelikte olan 7 veya daha çok kooperatif tarafýndan birlikler kurulabileceði anasözleþmelerinde tespit edilebilir.Bu birlikler kooperatif þeklinde kurulur.
(Ek: 6/10/1988-3476/17 md.) Ýlgili bakanlýk tarafýndan bölgeler belirlendiði takdirde, bu bölgelerde ayný çalýþma konularýna sahip birden fazla kooperatif birliði kurulamaz.

1.Genel Kurul:
Madde 73- Kooperatif birliklerinin en yetkili organý anasözleþmede aksine hüküm bulunmadýðý takdirde kooperatif temsilcilerinden teþekkül eden genel kuruldur.
Yönetim Kurulu üyelerinin temsilci seçilmesi mümkündür.

2. Yönetim Kurulu:
Madde 74- Birlik yönetim kurulu, birlik genel kuruluna dahil temsilciler arasýndan seçilir.
Yönetim kuruluna seçilecek üyelerin ayný kooperatifin temsilcilerinden olmamasý þarttýr.

3. Denetim ve Eðitim:
Madde 75- (Deðiþik: 6/10/1988-3476/18 md.) Kooperatif merkez birlikleri kendisine baðlý birlik ve kooperatifleri denetler ve bunlarýn eðitim ve öðretim ihtiyaçlarýný karþýlar.Merkez birliði kuruluþu tamamlanmadýðý hallerde, birlikler kendisine baðlý kooperatifleri denetler.Üst kuruluþlarca yapýlan denetim sonuçlarý ilgili bakanlýða bildirilir.
Kooperatif ve üst kuruluþlarý, üst kuruluþunun tespit edeceði esaslara göre, kendilerine yönelik denetim ve eðitim hizmetlerine ait giderlere iþtirak ederler.

B) Kooperatifler Merkez Birlikleri:
Madde 76- Kooperatif birlikleri kendi aralarýnda kooperatif þeklinde merkez birlikleri kurabilirler.
Merkez birliklerinin genel kurullarý, bu birliðe kendi aralarýnda kooperatif þeklinde merkez birlikleri kurabilirler.
Merkez birliklerinin genel kurullarý bu birliðe dahil kooperatifler birliklerinin genel kurullarý tarafýndan seçilecek temsilcilerden kurulur.
Kooperatifler birliklerinin yönetim kurullarý üyeleri merkez birlikleri genel kurullarýna üye seçilebilirler.
(Ek: 6/10/1988-3476/19 md.) Ayný çalýþma konularýna sahip kooperatif birlikleri birden fazla kooperatif merkez birliði kuramazlar.

C) Türkiye Milli Kooperatifler Birliði:
Madde 77- Birlikler veya merkez birlikleri kooperatif þeklinde Türkiye Milli Kooperatifler Birliðini kurabilirler.
Katýlma þartlarý, Türkiye Milli Kooperatifler Birliði anasözleþmesinde belirtilir.
Türkiye Milli Kooperatifler Birliði Genel Kurulu bu Birliðe dahil birlikler ve merkez birlikleri genel kurullarýnca seçilecek temsilcilerden kurulur.Bu Kurulun kooperatif, birlik ve merkez birlikleri yönetim kurullarýndan teþkil olunacaðý anasözleþme ile hüküm altýna alýnabilir.

D) Temsilcilerin Belirtilmesi:
Madde 78- Birlikler, merkez birlikleri ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliði Anasözleþmelerinde bunlarýn genel kurullarýný teþkil edecek kooperatifler, birlikler ve merkez birlikleri temsilcilerinin adedi, ortak sayýsýna göre 5 kiþiyi geçmemek üzere belirtilir.

Madde 79- Birlikler Milli Kooperatifler Birlikleri ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliði Anasözleþmelerini bu kanun hükümlerine göre hazýrlarlar.

E) Danýþma Kurulu:
Madde 80- Türkiye Milli Genel Kooperatifler Birliði Genel Yönetim Kurulu ile Devlet Planlama Teþkilatý, Ticaret, Tarým. Maliye, Köy Ýþleri, Ýmar ve Ýskan Milli Eðitim ve Sanayi Bakanlýklarý, kooperatifleri finanse eden bankalar ve Türk Kooperatifçilik Kurumunun birer mümessilinin iþtirakiyle `Türkiye Kooperatifleri Danýþma Kurulu` kurulur.
Bu kurulun görev ve yetkileri çalýþma þekil ve þartlarý Ticaret Bakanlýðýnca hazýrlanacak bir tüzükle tespit olunur.

YEDÝNCÝ BÖLÜM
Koperatiflerin Daðýlmasý

A) Daðýlma Sebepleri:
Madde 81- (Deðiþik: 6/10/1988-3476/20 md.)
Kooperatif:
1. Anasözleþme gereðince,
2. Genel Kurul kararý ile,
3. Ýflasýn açýlmasýyla,
4. Kanunlarda ön görülen diðer hallerde ilgili bakanlýðýn mahkemeden alacaðý karar üzerine,
5. Diðer bir kooperatifle birleþmesi veya devralýnmasý suretiyle,
6. Üç yýl olaðan kurulunu yapmamasý halinde,
7. Amacýna ulaþma imkanýnýn bulunmadýðýnýn ilgili Bakanlýkça tespiti halinde mahkemeden alacaðý kararla,
Daðýlýr.
Konut yapý kooperatifleri, anasözleþmede gösterilen iþlerin tamamlanmasý ve ferdi mülkiyete geçilip konutlarýn ortaklar adýna tescil edilmesiyle amacýna ulaþmýþ sayýlýr ve daðýlýr.Ancak tescil tarihinden itibaren 6 ay içerisinde usulüne uygun þekilde ana sözleþme deðiþikliði yapýlarak kooperatifin amacýnýn deðiþtirilmesi halinde daðýlmaya iliþkin hüküm uygulanmaz.Konut kooperatiflerinde yapý kullanma izninin alýnmasýna müteakip en geç bir yýl içinde ortaklarýn Kat Mülkiyeti Kanununa göre ferdi münasebet iþleri sonuçlandýrýlýr.
Mahkemece veya genel kurulca tasfiye memurlarý seçilmediði takdirde tasfiye iþlerini yönetim kurulu yapar.Tasfiye kurulu üyelerine, atamayý yapan merci tarafýndan tespit edilecek miktarda ücret ödenir.
Anasözleþme ile özel bir nisap belirlenmemiþ ise, tasfiye halinde kooperatiflerin genel kurul toplantýlarýnda nisap aranmaz.Kararlar oy çokluðu ile verilir.
Tasfiye kurulunun görevleri anasözleþmede gösterilir.
Tasfiye kurulu üyeleri, tasfiye iþlerinin bir an önce bitirilmesi için çalýþmakla yükümlüdür.
56`ncý maddenin 1`nci fýkrasýnýn 3`ncü bendi ile 62`nci madde hükümleri tasfiye kurulu üyeleri hakkýnda da uygulanýr.

B) Ticaret Siciline Bildirme:
Madde 82- Ýflastan gayrý hallerde kooperatifin daðýlmasý yetkili organlar tarafýndan Ticaret Siciline tescil ile ilan ettirilir.Yetkili organlarýn kimler olacaðý anasözleþmede gösterilir.

C) Tasfiye Mamelekin Paylaþtýrýlmasý:
Madde 83- Tasfiye haline giren kooperatifin bütün borçlarý ödendikten ve ortak pay bedelleri geri verildikten sonra kalan mallar ancak anasözleþmede bu husus öngörülmüþ olduðu takdirde ortaklar arasýnda paylaþtýrýlýr.
Anasözleþmede baþka bir hal tarzý kabul edilmiþ olmadýkça paylaþtýrma, daðýlma anýnda kayýtlý ortaklar veya hukuki halefleri arasýnda eþit olarak yapýlýr.
Ortaklara paylaþtýrma yapýlacaðýna dair Anasözleþmede açýklama olmadýðý takdirde tasfiye neticesinden arta kalan miktar kooperatifleþme amacýna uygun olarak harcanmak üzere Türkiye Milli Kooperatifler Birliðine býrakýlýr.
Böyle bir birlik kurulmamýþ ise 94`ncü maddedeki amaçlarý güden kurumlara baðýþlanmak üzere Ticaret Bakanlýðý emrindeki fona yatýrýlýr.

D) Birleþme Suretiyle Daðýlma:
Madde 84- Bir kooperatif bütün aktif ve pasifleriyle diðer bir kooperatif tarafýndan devralýnmak suretiyle daðýldýðý takdirde aþaðýdaki hükümler uygulanýr:
1. Devralan kooperatifin yönetim kurulu, daðýlan kooperatifin tasfiye hakkýndaki hükümlere göre alacaklarýný bildirmeye çaðýrýr.
2. Daðýlan kooperatifin mameliki, borçlarý tediye veya teminata baðlanýncaya kadar ayrý olarak idare edilir.Yönetimi devralan kooperatifin yönetim kurulu üyeleri üzerine alýr.
3. Devralan kooperatifin yönetim kurulu üyeleri alacaklýlara karþý yönetimin ayrý olarak yürütülmesinden þahsen ve zincirleme sorumludur.
4. Mameleki ayrý olarak yönetildiði süre içinde, daðýlan kooperatife karþý açýlacak davalara daðýlmadan önceki yetkili mahkeme bakar.
5. Daðýlan kooperatif alacaklýlarýnýn devralan kooperatif ve onun alacaklýlarý ile olan münasebetlerinde, devralýnan mallar ayný süre içinde daðýlan kooperatife ait sayýlýr.Devralan kooperatifin iflasý halinde ise bu mallar ayrý bir masa teþkil eder.Gerekirse yalnýz daðýlan kooperatifin borçlarýnýn ödenmesinde kullanýlýr.
6. Her iki kooperatifin mameliki, ancak daðýlan kooperatifin mallarý üzerinde tasarruf etmek caiz olduðu andan itibaren birleþtirilebilir.
7. Kooperatifin daðýlmasýnýn tescili Ticaret Sicili memurluðundan istenir.Borçlarý ödendikten veya teminata baðlandýktan sonra kooperatifin kaydý sildirilir.
8. Kooperatifin daðýlmasýnýn tescili ile ortaklarý da bütün hak ve borçlarý ile birlikte devralan kooperatife katýlmýþ olurlar.
9. Mameliki ayrý idare edildiði sürece daðýlan kooperatifin ortaklarý yalnýz onun borçlarý için ve o zamana kadar sorumluluklarýnýn baðlý olduðu esaslar dairesinde takip olunabilirler.
10. Ayný süre esnasýnda daðýlan kooperatifin ortaklarýnýn sorumluluklarý veya ek ödeme yükümlülükleri birleþme neticesinde hafiflemeye uðradýðý ölçüde bu hafifleme daðýlan kooperatifin alacaklýlarýna karþý ileri sürülemez.
11. Birleþme neticesinde daðýlan kooperatifin ortaklarý için þahsi sorumluluk veya ek ödeme yükümlülüðü doðduðu veya aðýrlaþtýðý takdirde birleþme kararý ancak bütün ortaklarýn 3/4`ünün çoðunluðu ile verilebilir.Sorumluluða ve ek ödeme yükümlülüðüne mütedair hükümler birleþme kararýna katýlmamýþ olan ve bundan baþka kararýn ilaný tarihinden baþlamak üzere üç ay için kooperatiften çýkacaðýný bildiren ortaklara uygulanmaz.

E) Bir Kamu Tüzel Kiþiliði Tarafýndan Devralýnmak:
Madde 85- Bir kooperatifin varlýðý, belediye, ekonomik bir Devlet kuruluþu, kamu müessesesi veya kamuya yararlý dernek veya cemiyetler tarafýndan da devralýnabilir.Bu takdirde genel kurulca alýnacak kararýn daðýlmaya ait hükümlere göre tescil ve ilan ettirilmesi gerekir.
Bu kooperatif varlýðýnýn, Devlete ait bir ekonomik kuruluþ veya herhangi bir ekonomik kuruluþ veya herhangi bir dernek veya cemiyet tarafýndan devralýnmasý hallerinde genel kurul tasfiye yapýlmamasýna karar verebilir.
Devir kararýnýn ilan edildiði tarihten itibaren kooperatifin aktif ve pasifi devralana intikal etmiþ olur.Daðýlan kooperatifin adý ticaret sicilinden sildirilir.Bu husus ayrýca ilan ettirilir.
Birleþen müessese ile kooperatifin alacaklýlarýndan herbiri ilan tarihinden itibaren üç ay içinde yetkili mahkemeye baþvurmak suretiyle birleþmeye itiraz edebilir.Ýtiraz hakkýndan vazgeçilmedikçe yahut bu husustaki itirazýn reddine dair mahkemece takdir edilecek teminat, müessese veya kooperatif tarafýndan verilmedikçe birleþme hüküm ifade etmez.

SEKÝZÝNCÝ BÖLÜM
Ticaret Bakanlýðýnýn Görev ve Yetkileri

A) Genel Olarak Bakanlýðýn Görev ve Yetkileri :
Madde 86- Ticaret Bakanlýðýnýn kooperatifleri ilgilendiren baþlýca görev ve yetkileri þunlardýr.
1. Kooperatiflere, kooperatif birliklerine, merkez birliklerine, Türkiye Milli Kooperatifler Birliðine kuruluþ ve organizasyonlarýnda yol göstermek, öðütleriyle yönetimlerinde ve çalýþmalarýnda yardýmcý olmak.,
2. Kooperatifleri, birlikleri, merkez birliklerini ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliðini teftiþ etmek, denetlemek ve denetlettirmek,
3. Kooperatiflerin, birliklerin, merkez birliklerini ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliðinin daðýlmasýný gerektiren sebepleri mahkemeye bildirmek,
4. Kooperatiflerin, bilhassa istihsale yararlý kooperatiflerin kuruluþu, öncelikle kredilenmesi ve memleket yararýna faaliyette bulunmalarý hususunda ilgili bakanlýklar ve kuruluþlar nezdinde gerekli teþebbüsleri yapmak ve koordinatör olarak vazife görmek.
5. (Ek: 6/10/1988-3476/21 md.) Kooperatifler mevzuatýnýn uygulanmasýnda ve kooperatiflerle üst kuruluþlara yapýlacak desteklemelerle ilgili kamu ve sosyal güvenlik fonlarý konusunda düzenleyici tasarruflarda bulunmak.

B) Ticaret Bakanlýðý Temsilcileri ve Kararlarýn Yürürlük Þartý :
Madde 87- Ticaret Bakanlýðý, kooperatiflerle, kooperatif birlikleri, merkez birlikleri ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliðinin, genel kurul toplantýlarýnda temsilci bulundurur.
Genel kurul toplantýlarý Bakanlýk temsilcisinin huzuru ile açýlýr ve devam eder.Ýdare, bildirilen günde temsilci bulunmasýný saðlar.
(Deðiþik: 6/10/1988-3476/22 md.) Temsilciler, toplantýnýn kanunlara, anasözleþmeye ve gündeme göre yürütülmesini denetleme ve temin ile görevlidirler.Temsilcilerden her birine birinci derece kadrolu memur için tespit edilen en yüksek yurt içi harcýrahýnýn bir günlük tutarýnýn iki katýný geçmemek üzere ilgili bakanlýkça tespit edilen tutarda ücret ödenir.Bu ücret görevli temsilciye ödenmek üzere kooperatif ve üst kuruluþlarýnca genel kurul öncesinde maliye veznesine yatýrýlýr.
Genel kurul kararlarýný muhtevi tutanaklar ile toplantýya katýlanlarýn listesi temsilciler tarafýndan imzalanýr.Temsilciler, genel kurulda, kanun ve anasözleþmeye aykýrý olarak alýnan kararlar hakkýndaki tutanakla görüþünü belirtmeye mecburdur.
Temsilcinin niteliði ve görevi tüzükte belirtilir.
Ancak usulüne uygun müracaat yapýldýðý halde, temsilci toplantýya gelmez ise toplantý icrasýný temin etmek üzere, mahalli idari amirine durum bildirilir.Temsilci yine gelmez ise bir saat sonunda toplantýya baþlanýr.

C) Örnek Anasözleþme Hazýrlanmasý:
Madde 88- Ticaret Bakanlýðý, kooperatifler, kooperatif birlikleri, kooperatif merkez birlikleri ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliði için bu teþekküllerin mütalaasýný da alýnmak kaydýyla örnek anasözleþmeler hazýrlar, yapý kooperatifleri için bu görev Ticaret ve Ýmar ve Ýskan Bakanlýðýnca müþtereken kullanýlýr.

D) Muhasebe Usulü ve Defterler:
Madde 89- Kooperatiflerin, kooperatif birliklerinin, kooperatif merkez birliklerinin ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliðinin muhasebe usulleri ve mecbur olarak tutacaklarý defterler Ticaret Bakanlýðýnca belirtilebilir.Vergi Usul Kanununun bu hususlarla ilgili hükümleri saklýdýr.

E) Teftiþ ve Denetleme:
Madde 90- Ticaret Bakanlýðý, kooperatiflerin, kooperatif birliklerinin, kooperatif merkez birliklerinin ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliðinin iþlem ve hesaplarýný ve varlýklarýný müfettiþlere veya kooperatif kontrolörlerine denetlettirebilir. Kontrolörlerin seçilme ve çalýþma þekli ile görev ve yetkileri tüzükle tespit olunur.Bu teþekküller denetim sonucuna göre Ticaret Bakanlýðýnca verilecek talimata uymak zorundadýrlar.
(Deðiþik: 6/10/1988-3476/23 md.) Kooperatifler ve üst kuruluþlarýna kredi veren kamu kurum ve kuruluþlarý ile belediyeler ve ilgili bakanlýklar; verilen kredilerin açýlýþ gayesine uygun olarak kullanýlýp kullanýlmadýðý, plan ve projesine uygunluðu, teknik özellikleri ve kalite açýsýndan denetleyebilirler.
(Ek:6/10/1988-3476/23 md.) Kooperatiflerde ve üst kuruluþlarýnda görevli bulunanlar bu kuruluþlara ait mal, para ve para hükmündeki kaðýtlarý ve gizli de olsa bunlarla ilgili defter ve belgeleri istenildiðinde müfettiþlere, kooperatif kontrolörlerine ve kredi kuruluþlarýnýn denetim görevlilerine göstermek, saymasýna ve incelenmesine yardýmda bulunmak, istenilen bilgileri gerçeðe uygun ve eksiksiz olarak vermek ve doðru beyanda bulunmakla yükümlüdürler.

F) Teftiþ ve Denetleme ile Görevlendirme:
Madde 91- (Deðiþik birinci fýkra: 6/10/1988-3476/24 md.) Ýlgili bakanlýk; kooperatif üst kuruluþlarýný, ilgili müesseseleri ve baðýmsýz denetim kuruluþlarýný denetleme iþleri için görevlendirebilir.
Bunlara mütaallik esaslar 90`ncý madde gereðince hazýrlanacak tüzükte belirtilir.

DOKUZUNCU BÖLÜM
Çeþitli Hükümler

A) Siyasi Faaliyet Yasaðý :
Madde 92- (Mülga : 12/6/1997-4274/1 md.)

B) Muaflýklar :
Madde 93- 1. Kooperatifler, kooperatif birlikleri, merkez birlikleri, Türkiye Milli Kooperatifler Birliði;

1. Birbirlerinden ve ortaklarýndan aldýklarý faiz ve komisyonlar ile ortaklarýna kefalet etmeleri dolayýsýyla bunlardan aldýklarý paralar, banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinden,
2. Her nevi defterlerin ve anasözleþmelerin tasdiki ve açýlýþ tasdiklerinde sayfalarýnýn mühürlenmesi her nevi harçtan ve Damga Vergisinden,
3. Kiraya verilmediði veya irat getirmeyen bir cihete tahsis edilmediði müddetçe sahip olduklarý gayrimenkul mallar üzerinden alýnacak her türlü vergilerden,
4. Ortaklarýn temlik edecekleri gayrimenkuller her türlü vergi ve harcýndan,
   Muaftýr.
5. 13`ncü madde gereðince verilecek bildiri Damga Vergisine, diðer harç ve resimlere tabi deðildir.

2. Gayrimenkullerin irtifak haklarýnýn ve gayrimenkul mükellefiyetinin kooperatiflere, kooperatif birliklerine, merkez birliklerine, Türkiye Milli Kooperatifler Birliðine sermaye konulmasý halinde bunlar Emlak Alým Vergisi Kanununun 9`ncu maddesindeki indirimli nispetten,
3. 5422 sayýlý Kurumlar Vergisi Kanununun 199 sayýlý Kanunla deðiþik 7`nci maddesinin 16`ncý bendindeki esaslar dahilinde Kurumlar Vergisi muaflýðýndan,
Faydalanýrlar.
4. Kooperatifler, kooperatif birlikleri ve kooperatif merkez birlikleri faaliyete geçen üst kuruluþlara girmedikleri takdirde, bu maddenin 1 nolu fýkrasýnýn (b) bendi ile 2 nolu fýkrasýndan gayri fýkralarýnda yazýlý muaflýklardan istifade edemezler.

C) Tanýtma ve Eðitim Hizmetlerini Saðlayacak Fon:
Madde 94- Kooperatifçiliðin tanýtýlmasý, eðitimi ve organizasyonlarýnda yol göstermek, öðütleriyle yönetim faaliyetlerine yardýmda bulunmak gibi hizmetler için kooperatiflerin yýllýk bilançolarýna göre hasýl olan müspet gelir gider farkýnýn % 1`i Ticaret Bakanlýðý emrinde bir fona yatýrýlýr.

D) Uyuþmazlýklar, Hakem Kurullarý:
Madde 95- Kooperatif organlarý ile kooperatifler, kooperatiflerle baðlý bulunduklarý kooperatif birlikleri, kooperatif merkez birlikleri ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliði arasýnda iþtigal konularýna giren hususlardan dolayý çýkan anlaþmazlýklar, genel hükümler saklý kalmak þartýyla anasözleþmelerinde öngörülen hakem kurullarýnca da halledilebilir.

E) Saklý Hükümler:
Madde 96- 2834 sayýlý Tarým Satýþ Kooperatifleri ve Birlikleri Kanunu ile 2836 sayýlý Tarým Kredi Kooperatifleri Kanunu hükümleri ve 7116 sayýlý Kanunun yapý kooperatiflerine ait hükümleri saklýdýr.Þu kadar ki, yukarýda zikredilen kanunlarda açýklýk olmayan hallerde bu kanun hükümleri uygulanýr.

Madde 97- 2834 ve 2836 sayýlý kanunlarla kurulan kooperatif ve kooperatif birlikleri, kooperatif merkez birlikleri halinde teþkilatlanabilecekleri gibi Türkiye Milli Kooperatifler Birliðine de girebilirler.

F) Anonim Þirket Hükümlerine Atýf :
Madde 98- Bu kanunda aksine açýklama olmayan hususlarda Türk Ticaret Kanunundaki Anonim Þirketlere ait hükümler uygulanýr.

G) Davalarýn Niteliði ve Muhakeme Usulü:
Madde 99- Bu kanunda düzenlenen hususlardan doðan hukuk davalarý, taraflarýn tacir olup olmadýklarýna bakýlmaksýzýn ticari dava sayýlýr.
Bu davalarda basit muhakeme usulü uygulanýr.

H) Kaldýrýlan Hükümler:
Madde 100- Türk Ticaret Kanununun kooperatiflere ait 6`ncý faslýný teþkil eden 485-502`nci maddeleri yürürlükten kaldýrýlmýþtýr.

Ýlgili Bakanlýk:
Ek Madde 1-(Ek: 6/10/1988-3476/26 md.)
Bu kanunda geçen bakanlýk isimleri `Ýlgili Bakanlýk` olarak deðiþtirilmiþtir.
Ýlgili Bakanlýk deyiminden, bu Kanun kapsamýndaki tarýmsal amaçlý kooperatifler ve üst kuruluþlarý için Tarým ve Köyiþleri Bakanlýðý, diðer kooperatifler ve üst kuruluþlarý için de Sanayi ve Ticaret Bakanlýðý anlaþýlýr.

Cezai Sorumluluk:
Ek Madde 2-(Ek: 6/10/1988-3476/26 md.)
1. 8`nci maddenin üçüncü fýkrasýna, 16`ncý maddenin beþinci fýkrasýna, 56`ncý maddenin altýncý fýkrasýna, 59`ncu maddenin dördüncü,altýncý,yedinci ve sekizinci fýkralarýna ve 90`ncý maddenin beþinci fýkrasýna aykýrý haraket eden kooperatif ve üst kuruluþlarýnýn yönetim kurulu üyeleri ve memurlarý fiilin önem ve mahiyetine göre üç aydan iki yýla kadar hapis ve yüzbin liradan birmilyon liraya kadar aðýr para cezasý ile cezalandýrýlýrlar.
2. Genel kurulu olaðan toplantýya çaðýrmayan yönetim kurulu üyeleri ile 2`nci maddenin dördüncü fýkrasýna, 8`nci maddenin ikinci fýkrasýna, 16`ncý maddenin birinci fýkrasýna, 66`ncý maddenin ikinci fýkrasýna ve 90`ncý maddenin üçüncü fýkrasýna aykýrý haraket eden kooperatif ve üst kuruluþlarýnýn yönetim kurulu üyeleri fiilin önem ve mahiyetine göre bir aydan altý aya kadar hapis ve ellibin liradan beþyüzbin liraya kadar aðýr para cezasýyla cezalandýrýlýrlar.
3. 56`ncý maddenin ikinci ve dördüncü fýkralarýna, 66`ncý maddeye ve 67`nci maddeye aykýrý haraket eden kooperatif ve üst kuruluþlarýnýn denetim kurulu üyeleri fiilin önem ve mahiyetine göre bir aydan altý aya kadar hapis ve ellibin liradan beþyüzbin liraya kadar aðýr para cezasý ile cezalandýrýlýrlar.

4.(Mülga: 12/6/1997-4274/1 md.)
Bu maddede öngörülen hürriyeti baðlayýcý cezalar paraya tahvil edilemez.
Ýlgili Bakanlýk, kooperatife ve üst kuruluþlarýnýn yönetim ve denetim kurulu üyeleri ile memurlarý hakkýndaki görevlerine iliþkin olarak iþledikleri suçlardan dolayý açýlan kamu davalarýna müdahale talebinde bulunabilir.

Geçici Hüküm:
Geçici Madde 1- (24/4/1969-1163 sayýlý Kanunun numarasýz geçici maddesi olup teselsül için numaralandýrýlmýþtýr.Deðiþik: 16/11/1971-1496/1 md.)
Halen kurulmuþ ve faaliyette bulunan kooperatifler sözleþmelerini üç sene içinde bu kanun hükümlerine intibak ettirmek zorundadýrlar.Bu hususa riayet etmeyen kooperatifler daðýlmýþ sayýlýrlar.Kanunen tasfiye ile vazifelendirilmiþ kimseler tarafýndan daðýlmadan baþlayarak iki ay içinde tasfiyeye geçilmediði takdirde Ticaret Bakanlýðý veya Hazine tarafýndan mahkemeden tasfiye memuru atanmasý istenebilir.
Anasözleþmelerini bu kanunaintibak ettirmek için kooperatiflerin yapacaklarý genel kurullar, olaðan genel kurullarýn usul ve çoðunluðuna göre toplanýlýr ve karar verilir.

Geçici Madde 2- (Ek :8/6/1981- 2475/2 md. ile gelen geçici md. hükmü
olup madde numarasý teselsül ettirilmiþtir.)
Bu Kanunun yayýmýndan önce kurulmuþ bulunan ve Kamu Kuruluþlarýndan kredi alan yapý kooperatiflerinin anasözleþmelerdeki 1163 sayýlý Kooperatifler Kanununun bu Kanunla deðiþik 52`nci maddesine aykýrý hükümler herhangi bir iþlem yapýlmaksýzýn anýlan maddeye göre düzeltilmiþ sayýlýr.

Ý) Yürürlüðe Girme:
Madde 101- Bu Kanun yayýnlandýðý tarihten 3 ay sonra yürürlüðe girer.

1) Kanunu Yürütecek Makam:
Madde 102- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

***

24/4/1969 TARÝH VE 1163 SAYILI KANUNA ÝÞLENEMEYEN
HÜKÜMLER:

1-6/10/1988 tarihli ve 3476 sayýlý Kanunun Geçici Maddeleri:

Geçici Madde 1- Ünvanlarý 1`nci maddede belirlenen esasa uymayan kooperatifler ve üst kuruluþlarý, anasözleþme deðiþikliði yapmak suretiyle ünvanlarýný altý ay içinde bu Kanuna uygun hale getirerek tescil ettirmek zorundadýrlar.
Bu Kanunun 14`ncü maddesiyle deðiþtirilen 56`ncý maddenin birinci fýkrasýnýn (2) numaralý bendine göre, ayný türde birden fazla kooperatifte yönetim kurulu üyesi olanlar, Kanunun yürürlüðe girmesini takip eden 3 ay içerisinde bu üyeliklerden yalnýz birini tercih ederek diðerlerinden ayrýlýrlar.

Geçici Madde 2- Bu Kanunun yürürlük tarihinden önce tüzel kiþilik kazanmýþ olan kooperatif üst kuruluþlarý bu kanun hükümlerine göre kurulmuþ sayýlýr.

Geçici Madde 3- Halen kurulmuþ ve faaliyette bulunan kooperatifler, anasözleþmelerini iki yýl içerisinde Kanun hükümlerine intibak ettirmek zorundadýrlar.Bu hususa riayet etmeyen kooperatifler daðýlmýþ sayýlýr.Kanunen tasfiye ile görevlendirilmiþ kimseler tarafýndan daðýlmadan baþlayarak iki ay içerisinde tasfiyeye geçilmediði takdirde ilgili Bakanlýk veya Hazine tarafýndan mahkemeden tasfiye memuru atanmasý istenebilir.
Anasözleþmelerin bu Kanuna intibak ettirmek için kooperatiflerin yapacaklarý genel kurullar olaðan genel kurullarýn usul ve çoðunluðuna göre toplanýr ve karar verirler.

-----------------------------------------------------------------------------------
(1) 13/12/1983 tarih ve 183 sayýlý Kanun Hükmünde Kararnamenin 50`nci maddesi hükmü gereðince anýlan maddede sayýlan kooperatiflerle ilgili olarak Ticaret Bakanlýðýna ve Bakanýna verilmiþ olan görev ve yetkiler Tarým Orman ve Köyiþleri Bakanlýðýna ve Bakanýna devrolunmuþtur.

1163 SAYILI KANUNA EK VE DEÐÝÞÝKLÝK GETÝREN MEVZUATIN YÜRÜRLÜÐE GÝRÝÞ TARÝHÝNÝ GÖSTERÝR LÝSTE

Kanun Yürürlüðe
No. . Farklý tarihte yürürlüðe giren maddeler giriþ tarihi
1496 - 10/8/1971
2475 - 10/6/1981
3381 - 25/6/1987
3476 Ek 2. maddenin 4 numaralý bendinin ikinci fýkrasý 25/4/1989 Diðer Hükümleri 25/10/1988
4274 - 17/6/1997
4363 - 2/6/199

1163 Sayýlý Yasa

KOOPERATÝFLER KANUNU(1)

Kanun Numarasý : 1163
Kabul Tarihi : 24/4/1969
Yayýmlandýðý R. Gazete : Tarih : 10/5/1969 Sayý : 13195
Yayýmlandýðý Düstur : Tertip :5 Cilt :8 Sayfa :1955

BÝRÝNCÝ BÖLÜM
Kooperatif ve Kuruluþu

A) Tarif:
Madde 1- Tüzel kiþiliði haiz olmak üzere ortaklarýnýn belirli ekonomik menfaatlerini ve özellikle meslek ve geçimlerine ait ihtiyaçlarýný karþýlýklý yardým, dayanýþma ve kefalet suretiyle saðlayýp korumak amacýyla gerçek ve kamu tüzel kiþileri ile özel idareler,belediyeler,köyler,cemiyetler ve dernekler tarafýndan kurulan deðiþir ortaklý ve deðiþir sermayeli teþekküllere kooperatif denir.

B) Kuruluþ, Muteberlik Þartlarý, Ýsim Kullanma Yetkisi :
Madde 2- Bir kooperatif en az yedi ortak tarafýndan tarafýndan imzalanacak anasözleþme ile kurulur.Ana sözleþmelerdeki imzalarýn noterce onaylanmasý gerekir.
Yapý kooperatifleri ile konusuna taþýnmaz mal temliki dahil bulunan diðer kooperatiflerin anasözleþmelerinde ortaklara taþýnmaz mal temlik edileceði hakkýndaki taahhütler baþka bir resmi þekil aranmaksýzýn muteberdir.
Sermaye miktarý sýnýrlandýrýlarak kooperatif kurulamaz.Kooperatif adýný ancak bu kanuna göre kurulmuþ teþekküller kullanabilir.
(Ek:6/10/1998 - 3476/1 md.)Kooperatifler ve üst kuruluþlarýnýn ünvanlarýnda, kamu kurum ve kuruluþlarýnýn isimlerine yer verilemez.

C) Ýzin Verme, Tescil ve Ýlan :
Madde 3- Ana sözleþme Ticaret Bakanlýðýna verilir.Bakanlýðýn kuruluþa izin vermesi halinde, kooperatif merkezinin bulunduðu yer ticaret siciline tescil ve ilan olunur.Tescil ve ilan olunacak hususlar þunlardýr:

1. Ana sözleþme tarihi,
2. Kooperatifin amacý,konusu ve varsa süresi,
3. Kooperatifin ünvaný ve merkezi,
4. Kooperatifin sermayesi ve bunun nakdi kýsmýna karþýlýk olarak ödenen en az miktar ve her ortaklýk payýnýn deðeri,
5. Ortaklýk payý belgelerinin ada yazýlý olduðu,
6. Ayni sermaye ve devralýnan akçalý kýymetlerle iþletmelerin neden ibaret olduklarý ve bunlara biçilen deðerler,
7. Kooperatifin ne suretle temsil olunacaðý ve denetleneceði,
8. Yönetim Kurulu üyeleriyle kooperatifi temsile yetkili kimselerin ad ve soyadlarý,
9. Kooperatifin yapacaðý ilanlarýn þekli ve anasözleþmede de bu hususta bir hüküm varsa yönetim kurulu kararlarýnýn pay sahiplerine ne suretle bildireceði, 10. Kooperatifin þubeleri: Kooperatifler lüzum gördükleri takdirde memleket içinde ve dýþýnda þubeler açabilirler.Þubeler, merkezin sicil kaydýna atýf yapýlmak suretiyle bulunduklarý yer ticaret siciline tescil olunurlar.
Ticaret Bakanlýðý, ana sözleþmelerin kanunun ihtiyari hükümlerinden ayrýldýðýný ileri sürerek kooperatifin kuruluþuna izin vermekten kaçýnamaz.
Anasözleþmenin deðiþiklikleri de kuruluþtaki usullere baðlýdýr.

D) Anasözleþmeye Konacak Hükümler:
I - Mecburi Hükümler:
Madde 4- Kooperatif anasözleþmesinde aþaðýdaki hususlara ait hükümlerin yer almasý gerekir.
1.Kooperatifin adý ve merkezi,
2.Kooperatifin amacý ve çalýþma konularý,
3.Ortaklýk sýfatýný kazandýran ve kaybettiren hal ve þartlar,
4.Ortaklarýn pay tutarý ve kooperatif sermayesinin ödeme þekli, nakdi sermayenin en az 1/4`nün peþin ödenmesi,
5.Ortaklarýn ayný sermaye koyup koyamayacaklarý,
6.Kooperatiflerin yükümlerinden dolayý ortaklarýn sorumluluk durumu ve derecesi,
7.Kooperatifin yönetici ve denetleyici organlarýnýn görev ve yetki ve sorumluluklarý ve seçim tarzlarý,
8.Kooperatifin temsiline ait hükümler,
9.Yýllýk gelir gider farklarýnýn hesaplama ve kullanma þekilleri,
10.Kurucularýn adý, soyadý, iþ ve konut adresleri,

II - Ýhtiyari Hükümler:
Madde 5- Anasözleþme ayrýca aþaðýdaki hususlarý da kapsayabilir.
1.Genel kurulun toplantýsý,kararlarýn alýnmasý,oylarýn kullanýlmasý hakkýndaki hükümler;
2.Kooperatifin çalýþma þekline dair esaslar ;
3.Kooperatifin birliklerle olan münasebetleri ;
4.Koopernatifin diðer bir kooperatifle birleþmesine ait hükümler ;
5.Kooperatifin süresi.

III - Yorumlayýcý Hükümler:
Madde 6- 5`nci maddenin 1 ve 2`nci bendlerinde yazýlý hususlar hakkýnda anasözleþmede hüküm olmadýðý takdirde aþaðýdaki hükümler uygulanýr.
1.Genel kurul, kooperatifi temsile yetkililer tarafýndan imzalanan taahhütlü mektuplarla veya mahalli gazete ile köylerde ise yazýlý olarak imza karþýlýðý toplantýya çaðýrýlýr.
2.Kooperatifin faaliyeti;kooperatifin amacý ve çalýþma konusuyla sýnýrlýdýr.

E) Tüzel Kiþiliðin Kazanýlmasý ve Sorumluluk:
Madde 7- Kooperatif ticaret siciline tescil ile tüzel kiþilik kazanýr.Tescilden önce kooperatif namýna iþlem yapanlar bunlardan þahsen ve zincirleme olarak sorumludur.

ÝKÝNCÝ BÖLÜM
Ortaklýk Sýfatýnýn Kazanýlmasý ve Kaybedilmesi

A) Ortaklýða Girme Þartlarý ve Ek Ödemeler:
I. Ortaklýða Girme Þartlarý ve Ortak Sayýsý:
Madde 8- ( Deðiþik : 6/10/1988 - 3476 /2 md. ) Kooperatif ortaklýðýna girmek için gerçek kiþilerin medeni haklarý kullanma yeterliliðine sahip olmalarý gerekir.ortak olmak isteyen gerçek ve tüzel kiþiler, kooperatif anasözleþmesi hükümlerini bütün hak ve ödevleriyle birlikte kabul ettiklerini belirten bir yazý ile kooperatif yönetim kuruluna baþvururlar.Kooperatif, ortaklarýna kendi varlýðý dýþýnda þahsi bir sorumluluk veya ek ödemeler yüklüyor ise ortak olmak isteði, bu yükümlerin yazýlý olarak kabul edilmesi halinde deðer taþýr.
Yönetim kurulu; ortaklar ile ortak olmak için müracaat edenlerin anasözleþmede gösterilen ortaklýk þartlarýný taþýyýp taþýmadýklarýný araþtýrmak zorundadýr.
Yapý kooperatiflerinde konut, iþ yeri ve ortak sayýsý genel kurulca belirlenir.Yönetim kurulu, genel kurulca kararlaþtýrýlan sayýnýn üzerinde ortak kaydedemez.

II - Tüzel Kiþilerin Ortaklýðý:
Madde 9- Özel idareler, belediyeler,köyler gibi kamu ve tüzel kiþileri ile cemiyetler ve dernekler, kamu iktisadi teþebbüsleri ve kooperatifler amaçlarý bakýmýndan ilgilendikleri kooperatiflerin kuruluþlarýna yardýmcý olur,önderlik eder ve ortak olabilirler.

B) Ortaklýðýn Sona Ermesi:
I - Ortaklýktan Çýkma Serbestisi - Tazminat:
Madde 10- Her ortaðýn kooperatiften çýkma hakký vardýr.Çýkma keyfiyetinin kooperatifin mevcudiyetini tehlikeye düþürmesi halinde ayrýlmak isteyen ortaðýn, muhik bir tazminat ödemesine dahi hüküm anasözleþmeye konulabilir.

II - Ortaklýktan Çýkmanýn Sýnýrlandýrýlmasý:
Madde 11- Kooperatiften çýkma hakkýnýn kullanýlmasý, anasözleþme ile en çok 5 yýl için sýnýrlandýrýlabilir.
Haklý ve önemli sebeplerle bu süreden evvel çýkabileceði hususunda anasözleþmeye hüküm konabilir.
Bir ortaðýn hiçbir suretle kooperatiften çýkamayacaðýna dair baðlamalar hükümsüzdür.

III - Bildirme Süresi ve Çýkma Zamaný:
Madde 12- Çýkýþ,ancak bir hesap senesi sonu için ve en az 6 ay önceden haber verilerek yapýlýr.Anasözleþmede daha kýsa bir süre belirtilip hesap senesi içinde çýkýþa müsaade edilebilir.

IV - Ortaklýktan Çýkmayý Kabulden Kaçýnma:
Madde 13- Yönetim kurulu, anasözleþmeye uygun olarak yapýlacak isteðe raðmen, bir ortaðýn kooperatiften istifasýný kabulden kaçýnacak olursa, ortak çýkma dileðini noter aracýlýðý ile kooperatife bildirir.Bildiri tarihinden itibaren çýkma gerçekleþir.

V - Ortaðýn Ölümü ve Ortaklýðýn Devri:
Madde 14- Ortaðýn ölümü ile ortaklýk sýfatý sona erer.
Anasözleþmede gösterilecek þartlarla ölen ortaðýn mirasçýlarýnýn kooperatifte ortak olarak kalmalarý saðlanabilir.
(Deðiþik: 6/10/1988-3476/3 md.) Ortaklýk devredilebilir. Yönetim kurulu, ortaklýðý devralan kiþinin ortaklýk niteliklerini taþýmasý halinde, bu kiþiyi ortaklýða kabul eder.

VI - Görev veya Hizmetin Bitmesi, Taþýnmaz Mal veya Ýþletme Karþýlýðý Ortaklýk:
Madde 15- Ortaklýk sýfatý bir görev veya hizmetin yerine getirilmesine baðlý ise, bu görev veya hizmetin sona ermesi ile ortaklýk sýfatý kalkar.Bu halde anasözleþmeye hüküm konulmak suretiyle ortaklýðýn devamý saðlanabilir.
Ortaklýk sýfatýnýn kazanýlmasý, anasözleþme ile bir taþýnmaz malýn mülkiyetine baðlý haklarýn kullanýlmasýna veya bir teþebbüsün iþletilmesine baðlanabilir.Bu gibi hallerde taþýnmaz malýn mülkiyetinin veya iþletmenin üçüncü þahýslara devir veya temliki ile ortaklýk sýfatýnýn bir hak olarak yeni malike veya iþletmeyi alana geçebileceðini anasözleþme hüküm altýna alabilir.Taþýnmaz mala ait bu þekil iktisabýn üçüncü þahýslara karþý muteber olmasý tapu siciline bu yoldan meþruhat verilmesine baðlýdýr.

C - Ortaklýktan Çýkarýlma Esaslarý ve Ýtiraz:
Madde 16- (Deðiþik birinci fýkra: 6/10/1988-3476/4 md.) Kooperatif ortaklýðýndan çýkarýlmayý gerektiren sebepler anasözleþmede açýkça gösterilir.Ortaklar anasözleþmede açýkça gösterilmeyen sebeplerle ortaklýktan çýkarýlamazlar.
Ortaklýktan çýkarýlmaya yönetim kurulunun teklifi ile genel kurulca karar verilir.Anasözleþme, çýkarýlanýn genel kurula baþvurma hakký saklý kalmak üzere, bu hususta yönetim kurulunu da yetkili kýlabilir.
Çýkarýlma kararý gerekçeli olarak tutanaða geçirileceði gibi, ortaklar defterine de yazýlýr.Kararýn onaylý örneði, çýkarýlan ortaða teblið edilmek üzere, on gün içinde notere tevdi edilir.Bu ortak teblið tarihinden itibaren üç ay içinde itiraz davasý açabilir.Teblið edilen karar, yönetim kurulunca verilmiþ ise ortak, üç aylýk süre içinde genel kurula da itiraz edebilir.Bu itiraz ilk toplanacak genel kurula sunulmak üzere, yönetim kuruluna noter aracýlýðý ile teblið ettirilecek bir yazý ile yapýlýr.Genel kurula itiraz edildiði takdirde, yönetim kurulunun çýkarma kararý aleyhine itiraz davasý açýlamaz.Ýtiraz üzerine genel kurulca verilecek karara karþý itiraz davasý hakký saklýdýr.
Üç aylýk süre içinde genel kurula veya mahkemeye baþvurmak suretiyle itiraz edilmeyen çýkarýlma kararlarý kesinleþir.
(Ek: 6/10/1988-3476/4 md.) Haklarýndaki çýkarýlma kararý kesinleþmeyen ortaklarýn yerine yeni ortak alýnamaz.Bu kiþilerin ortaklýk hak ve yükümlülükleri, çýkarýlma kararý kesinleþinceye kadar devam eder.

D) Kooperatiften Çýkan veya Çýkarýlan Ortaklarla Hesaplaþma
Süresi ve Yükümlülük:
Madde 17- Kooperatiften çýkan veya çýkarýlan ortaklarýn kendilerinin yahut mirasçýlarýnýn kooperatif varlýðý üzerinde haklarý olup olmadýðý ve bu haklarýn nelerden ibaret olduðu anasözleþmede gösterilir.Bu haklar, yedek akçeler hariç olmak üzere, ortaðýn ayrýldýðý yýl bilançosuna göre hesaplanýr.
Kooperatifin mevcudiyetini tehlikeye düþürecek nitelikteki iade ve ödemeler, anasözleþmede daha kýsa süre tespit edilmiþ olsa bile genel kurulca üç yýlý aþmamak üzere geciktirilebilir.Bu durumda kooperatifin muhik bir tazminat isteme hakký saklýdýr.Çýkan veya çýkarýlan ortaklar ile mirasçýlarýnýn alacak ve haklarý bunlarý isteyebilecekleri günden baþlayarak beþ yýl geçmekle zaman aþýmýna uðrar.
Çýkan veya çýkarýlan ortaðýn sermaye veya mevduatýndan kýsmen veya tamamen yoksun kalacaðý hakkýndaki þartlar hükümsüzdür.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Ortaklarýn Hak ve Ödevleri

A) Ortaklýk Senedi:
Madde 18- Her ortaðýn üyelik haklarýnýn, ada yazýlý ortaklýk senedi ile temsil olunmasý þarttýr.Bu senede kooperatifin ünvaný, sahibinin adý ve soyadý, iþ ve konut adresi, kooperatife girdiði ve çýktýðý tarihler yazýlýr.Bu hususlar, senet sahibi ile kooperatifi temsile yetkili olan kimseler tarafýndan imzalanýr.Ortaðýn yatýrdýðý veya çektiði paralar tarih sýrasýyla kaydedilir.Bu kayýtlar kooperatifin ödediði paralara ait ise ortak imza eder.Ýmzalý ortak senedi makbuz hükmündedir.Mezkur senet anasözleþmeyi ihtiva etmek þartýyla ortaklýk cüzdaný þeklinde de düzenlenebilir.Ortaklýk senetleri kýymetli evrak niteliðinde olmayýp sadece beyyine vesikasý hükmündedir.

B) Ortaklýk Paylarý, Þahsi Alacaklýlar:
Madde 19- Kooperatife giren her þahýstan en az bir ortaklýk payý alýnmasý gerekir.Anasözleþme, en yüksek had tespit ederek bir ortak tarafýndan bu had dahilinde birden fazla pay alýnmasýna cevaz verebilir.
(Deðiþik:28/5/1998-4363/1 md.) Bir ortaklýk payýnýn deðeri 100.000 liradýr. Kooperatife giren ortaklar en çok 5.000 pay taahhüt edebilirler. Kooperatifler üst kuruluþuna iþtirak ederler ise en az 50 pay taahhüt ederler. Ortaklýk payýnýn deðeri Bakanlar Kurulu Kararý ile arttýrýlabilir.
(Deðiþik: 6/10/1988-3476/5 md.) Bir kaç pay bir ortaklýk senedinde gösterilebilir. Senetle temsil edilmeyen paylar 10.000.-(100.000) lira itibar olunur.
Her kooperatifin iþtigal mevzuuna göre kredi talepleri bankalarca, müesseselerce veya þirketlerce öncelikle karþýlanýr.
(Deðiþik: 6/10/1988-3476/5 md.) Tarýmsal amaçlý kooperatiflerin yatýrým faaliyetleri, ilgili bakanlýkça düzenlenen yönetmelik esaslarý dahilinde bütçeden ayrýlacak ödenekler yoluyla verilecek düþük faizli kredilerle desteklenir.
Bir ortaðýn þahsi alacaklýlarý, ancak ortaða ait faiz ve gelir gider farklarýndan hissesine düþen miktarý ve kooperatifin daðýlmasýnda ona ödenecek payý haczettirebilirler.

C) Ayni Sermaye:
Madde 20- Ayn nevinden sermaye konmasý veya kooperatifin mevcut, bir iþletmeyi veya aynlarý devralmasý anasözleþme ile kabul edilebilir.

1. Deðer Biçme, Bilirkiþi:
Madde 21- Anasözleþmede aynlarýn deðeri tespit edilmemiþ ise, bu tespit kurucular tarafýndan toplantýya çaðrýlacak ilk genel kurulda ortak adedinin 2/3`ünü temsil eden ortaklarýn çoðunluðu ile seçilecek bilirkiþi tarafýndan yapýlýr.
Kuruluþtan sonra girecek ortaklarýn ayn nevinden sermaye koymalarý halinde bu çaðrý yönetim kurulu tarafýndan yapýlýr.
Ortaklarýn, 2/3`ünün birleþmesi mümkün olmayan hallerde bilirkiþinin seçimi sulh hukuk mahkemesinden istenir.
Seçilen bilirkiþi veya bilirkiþiler tarafýndan verilen rapora karþý tebliði tarihinden itibaren bir hafta içinde mahalli sulh hukuk mahkemesine itiraz edebilirler. Mahkemenin vereceði karar kesindir.

2. Karar Nisabý, Raporlarýn Kabulü:
Madde 22- 21`nci madde gereðince atanan bilirkiþi, gereken raporlarý düzenleyip verdikten sonra yapýlacak genel kurul toplantýsýnda konu görüþülür.Çaðrý mektuplarýna bilirkiþi raporunun bir örneði eklenir.
Ortak sayýsýnýn en az yarýsýnýn asaleten ve temsilen toplantýda bulunmasý þartýyla bilirkiþi raporlarý okunup incelendikten ve gereðinde ayn nevinden sermaye koyan kimselerin ve devralýnacak iþletmenin veya aynlarýn sahibinin açýklamalarý dinlendikten sonra deðerlerinin aynen kabul veya reddine, yahut ilgililerin muvafakatiyle deðerlendirilmesine çoðunlukla karar verilir.

Ç) Hak ve Vecibelerde Eþitlik:
Madde 23- Ortaklar bu kanunun kabul ettiði esaslar dahilinde hak ve vecibelerde eþittirler.

1. Bilgi Edinmek Hakký, Bilanço:
Madde 24- Yönetim Kurulunun gelir gider farklarýnýn daðýtým þekli hakkýndaki tekliflerini ihtiva eden yýllýk çalýþma raporu ile bilanço ve denetçilerin 66`ncý madde hükümlerine uygun olarak tanzim edecekleri rapor genel kurulun yýllýk toplantýsýndan en az 15 gün öncesinden itibaren bir yýl süre ile kooperatif merkezinde ve varsa þubelerinde ortaklarýn tetkikine amade tutulur.
Talep eden ortaklara bilanço ve gelir gider farký hesaplarýnýn birer suretinin verilmesi mecburidir.
Ortaklarýn bilgi edinmek hakký, anasözleþme veya kooperatif organlarýndan birinin kararýyla bertaraf edilemez veya sýnýrlandýrýlamaz.

2. Ticari Defterler ve Sýr Saklama Hükümleri ve Ceza:
Madde 25- Kooperatifin ticari defterleri ve haberleþme ile ilgili hususlarýn tetkiki, genel kurulun açýk bir müsaadesi veya yönetim kurulunun kararý ile mümkündür.Ýncelenmesine müsaade edilen defter ve vesikalardan öðrenilecek sýrlar hariç olmak üzere, hiçbir ortak kooperatifin iþ sýrlarýný öðrenmeye yetkili deðildir. Her ortak ne suretle olursa olsun öðrenmiþ olduðu kooperatife ait iþ sýrlarýný, sonradan ortaklýk hakkýný kaybetmiþ olsa dahi daima gizli tutmak zorundadýr. Bu mecburiyete uymayan ortak meydana gelecek zararlardan kooperatife karþý sorumlu olduðu gibi kooperatifin þikayeti üzerine herhangi bir zarar umulmasa dahi bir yýla kadar hapis ve 500 liradan 10.000 liraya kadar aðýr para cezasýyla veya her ikisiyle birlikte cezalandýrýlýr.

3. Genel Kurul Toplantýlarýna Katýlma Hakký:
Madde 26- (Deðiþik: 6/10/1988-3476/6 md.) Üç ay evvel ortak olmayanlar hariç her ortak genel kurula katýlma hakkýna sahiptir. Yapý kooperatiflerinde genel kurul toplantýlarýna katýlmak için bu þart aranmaz.

D) Ortaklarýn Ödev ve Sorumluluklarý:
I- Süre ve Ortaklýðýn Yok Olmasý:
Madde 27- Ortaklarýn yüklendikleri paylar için ödeyebilecekleri para tutarýný anasözleþme belirtir. Kooperatif sermaye yüklemlerinde borçlu veya sair ödemelerle yükümlü bulunan ortaklarýndan elden yazýlý olarak veya taahhütlü mektupla, bu husus mümkün olmazsa ilanla veya münasip bir süre belirterek yükümlerini yerine getirmelerini ister.
Ýlk isteðe uymayan ve ikinci istemeden sonra da bir ay içinde yükümlerini yerine getirmeyenlerin ortaklýðý kendiliðinden düþer.Ortaklýðýn düþmesi alakalýnýn, anasözleþme veya diðer suretlerle doðmuþ borçlarýnýn yok olmasýný gerektirmez.

II-Kooperatifin Sorumluluðu:
Madde 28- Anasözleþmede aksine hüküm olmadýkça kooperatif, alacaklýlarýna karþý yalnýz mamelekiyle sorumludur.

1. Sýnýrsýz Sorumluluk:
Madde 29- Anasözleþme, kooperatifin varlýðý borçlarýný karþýlamaya yetmediði hallerde, ortaklarýnýn da þahsen ve sýnýrsýz olarak sorumlu tutulacaklarýný hüküm altýna alabilir. Bu takdirde alacaklýlar kooperatifin iflasý veya diðer sebeplerle daðýlmasý halinde alacaklarýný tamamen saðlayamazlarsa, kooperatifin borçlarýndan dolayý, kooperatifin ortaklarý zincirleme ve bütün varlýklarýyla sorumlu olurlar.

2. Sýnýrlý Sorumluluk:
Madde 30- Anasözleþmeye, kooperatif borçlarý için her ortaðýn kendi payýndan fazla olarak þahsen ve belirli bir miktara kadar kooperatiften sonra sorumlu olacaklarý hususunda bir hüküm konabilir. Ortaklarýn tek baþýna sorumlu olacaklarý miktar kooperatifteki paylarýnýn tutarý ile orantýlý olarak da gösterilebilir.
Ýflasýn sonuna kadar bu sorumluluk iflas idaresi tarafýndan ileri sürülür.

3. Ek Ödeme Yüklemi:
Madde 31- Anasözleþme, ortaklarý ek ödemelerle yükümlendirebilir. Ancak ek ödemelerin yalnýz bilanço açýklarýný kapatmada kullanýlmasý þarttýr. Ek ödeme yükleme sýnýrsýz olabileceði gibi belirli miktarlarla veya iþ hacmi ile veya paylarla orantýlý olarak sýnýrlandýrýlabilir.
Kooperatifin iflasý halinde ek ödemeleri isteme hakký iflas idaresindedir.

4. Caiz Olmayan Sýnýrlama:
Madde 32- Sorumluluðu belirli bir zamana býrakan veya bazý ortak gruplarýna yükleyen anasözleþme hükümleri muteber deðildir.

5. Ýflas Halinde Usul:
Madde 33- Ortaklarý þahsen sorumlu bulunan veya ek ödemelerle yükümlü olan kooperatifin iflasý halinde, iflas idaresi sýra cetvelini düzenlemekle beraber ortaklardan her birinin payýna düþen borcun ödenmesini kendilerinden ister.
Tahsil olunamayan meblaðlar diðer ortaklar arasýnda bölüþülür. Aktif bakiyesi pay cetvellerinin kesin olarak tespiti üzerine geri verilir. Ortaklarýn birbirlerine rücu haklarý saklýdýr. Ortaklarýn geçici olarak tespit olunan borçlarýyla pay cetveli aleyhine Ýcra ve Ýflas Kanunu hükümlerine göre itiraz haklarý vardýr.

6. Sorumluluk Hükümlerinin Deðiþtirilmesi:
Madde 34- Ortaklarýn sorumluluðu ve ek ödemeler yükümleri ile ilgili deðiþtirmeler ancak anasözleþmenin tadili ile mümkündür. Sorumluluk ve ek ödeme yükümleri konulmasý veya bunlarýn arttýrýlmasý, bu husustaki kararýn tescili ile kooperatifin bütün alacaklarý lehine hüküm ifade eder. Sorumluluðun azaltýlmasý hakkýndaki kararlar, tescilden evvel doðmuþ borçlarý kapsamaz.

7. Kooperatife Yeni Giren Ortaklarýn Sorumluluðu:
Madde 35- Ortaklarý þahsen sorumlu, veya ek ödemelerle yükümlü bir kooperatifte, durumunu bilerek yeni giren kimse, giriþinden önce doðmuþ olan borçlardan diðer ortaklar gibi sorumlu olur.Buna aykýrý mukavele hükümleriyle ortaklar arasýndaki anlaþmalar üçüncü þahýslar hakkýnda hüküm ifade etmez.

8. Bir Ortaðýn Ayrýlmasýndan veya Kooperatifin, Daðýlmasýndan Sonra Sorumluluk:
Madde 36- Sýnýrsýz veya sýnýrlý sorumlu bir ortak ölür veya diðer bir sebeple kooperatiften ayrýlýþýnýn kesinleþtiði tarihten baþlayarak bir yýl veya anasözleþme ile tespit olunan daha uzun bir süre içinde kooperatif iflas ettiði takdirde, ayrýlmasýndan önce doðmuþ olan borçlar için ortak sorumluluktan kurtulamaz.
Ayný þartlar altýnda veya ayný süre içinde ek ödeme yükümü de mevcut olmakta devam eder.
Bir kooperatif daðýlýrsa, daðýlmanýn Ticaret Siciline tescilinden baþlayarak bir yýl veya anasözleþmede tespit olunan daha uzun bir süre içinde kooperatifin iflasýnýn açýlmasýna karar verilmesi halinde ortaklar ayný þekilde ek ödemelerle birlikte sorumludurlar.

9. Sorumlulukta Zamanaþýmý:
Madde 37- Alacaklarýn, ortaklarýn þahsi sorumluluklarýndan doðan isteme haklarý, daha önce kanuni bir hüküm gereðince düþmedikçe iflas iþlemlerinin sona ermesinden baþlayarak daha bir yýl süreyle alacaklýlardan her biri tarafýndan ileri sürülebilir.
Ortaklarýn birbirine olan rücu haklarý da bu hakka vücut veren ödemenin yapýldýðý andan baþlamak üzere bir yýl içinde zamanaþýmýna uðrar.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Kooperatif Hesaplarý

A) Gelir Gider Farklarý, Bölünmesi ve Paylara Faiz Verilmesi:
Madde 38- Anasözleþmede aksine hüküm bulunmadýðý taktirde ortaklarla yapýlan muamelelerden bir yýllýk faaliyet sonunda elde edilen hasýlanýn tamamý gelir gider farký olarak kooperatifin yedek akçelerine eklenir.Gelir gider farkýnýn ortaklar arasýnda bölüþülmesi öngörülmüþ ise bu bölünme ortaklarýn muameleleri oranýnda yapýlýr.
(Deðiþik : 6/10/1988-3476/7 md.) Gelir- gider farkýnýn en az % 50`si ortaklara daðýtýldýktan sonra, ortaklarýn sermaye paylarýna genel kurul kararý ile Devlet Tahvillerine verilen en yüksek faiz haddini geçmemek üzere faiz ödenebileceði anasözleþme ile hükme baðlanabilir.
(Deðiþik : 6/10/1988-3476/7 md.) Ortak dýþý iþlemlerden elde edilen hasýlanýn ortaklara sermaye paylarý oranýnda daðýtýlabileceði anasözleþmede hükme baðlanabilir. Daðýtýlmadýðý takdirde, bunlar kooperatifin geliþmesine yarayacak iþlerde kullanýlmak üzere özel bir fonda toplanýr.
Bir yýllýk faaliyet neticeleri menfi olduðu takdirde açýk, yedek akçelerden ve bunlarýn kafi gelmemesi halinde ek ödemelerle veya ortak sermaye paylarýyla karþýlanýr. Menfi neticeler ortadan kaldýrýlmadýkça gelir gider farký ve faiz daðýtýmý yapýlamaz.

B) Yedek Akçe Ayrýmý :
Madde 39- (Deðiþik birinci fýkra: 6/10/1988-3476/8 md.) Gelir- gider farkýnýn en az % 10`u yedek akçeye, kooperatif üst kuruluþlarýnda ise buna ilaveten en az % 5`i fevkalade yedek akçeye ayrýlmadýkça ortaklara daðýtým yapýlamaz. Yedek akçelerin ortaklara daðýtýlacaðýna dair anasözleþmeye konacak hükümler muteber deðildir.

C) Ortak ve Personel Ýçin Yardým Fonlarý :
Madde 40- Anasözleþme gerek kooperatifin memurlarý ile iþçileri, gerekse kooperatifin ortaklarý için yardým kuruluþlarý vücuda getirmek ve bunlarý iþletmek amacý ile yardým fonlarý kurulmasýný hüküm altýna alabilir.
Yardým amacý için ayrýlan kýymetler belirli ise bunlar kooperatifin mamelikinden ayrýlarak tahsis edildiði amaçlar için kullanýlmak üzere özel bir hesaba alýnýr

D) Gelir Gider Farkýndan ilk ayrýlacak Fonlar:
Madde 41- Bölünecek gelir gider farkýndan ilk önce yedek akçe ile kanun veya anasözleþme gereðince kurulan diðer fonlara yatýrýlacak paralar ayrýlýr. Yedek akçelerin ve özel fonlarýn kullanýlýþ þekil ve þartlarý anasözleþmede gösterilir

BEÞÝNCÝ BÖLÜM
Kooperatif Organlarý

A)Genel Kurul:
1- Yetki:
Madde 42- Genel Kurul bütün ortaklarý temsil eden en yetkili organdýr. Genel Kurul, aþaðýdaki yetkilerini devir ve terk edemez. 1- Anasözleþmeyi deðiþtirmek,
2- Yönetim Kurulu ve Denetçiler Kurulu üyeleriyle gerektiðinde tasfiye kurulunu seçmek,
3- Ýþletme hesabýyla bilanço ve gerektiðinde gelir gider farkýnýn bölüþülmesi hakkýnda karar almak,
4- Yönetim ve Denetçiler kurullarýný ibra etmek,
5- Kanun veya anasözleþme ile Genel Kurula tanýnmýþ olan konular hakkýnda karar vermek,
6- (Ek: 6/10/1988-3476/9 md.) Gayrimenkül alýmýnda ve satýmýnda takip edilecek usul ile alýnacak gayrimenkulün niteliðini, yerini azami fiyatýný, satýlacak gayrimenkulün asgari fiyatýný belirlemek,
7- (Ek: 6/10/1988-3476/9 md.) Ýmalat ve inþaat iþlerinin yaptýrýlma yöntemini belirlemek, 8- (Ek: 6/10/1988-3476/9 md.) Yapý kooperatiflerinde; kooperatifin ortak sayýsý ile yapýlacak konut veya iþyeri sayýsýný tesit etmek.

II- Çaðrý:
1. Çaðrýya Yetkisi Olanlar:
Madde 43- (Ek: 6/10/1988-3476/10 md.) Yönetim Kurulu veya anasözleþme ile bu hususta yetkili kýlýnan diðer bir organ ve gerektiðinde denetçiler kurulu, ortaðý olduðu üst birlik ve tasfiye memurlarý genel kurulu toplantýya çaðýrma yetkisine sahiptirler.Ancak genel kurul yukarýda belirtildiði þekilde toplanamadýðý takdirde ilgili bakanlýk genel kurulu toplantýya çaðýrma yetkisine sahiptir.

2. Ortaklarýn Ýsteði, Bakanlýklarýn Çaðrýsý, Mahkemenin Ýzni:
Madde 44- Dört ortaktan az olmamak kaydýyda ortak sayýsýnýn en az onda birinin isteði üzerine Genel Kurul toplantýya çaðýrýlýr.
Yönetim Kurulu bu isteði en az on gün içinde yerine getirmediði takdirde, istek sahiplerinin müracaatý üzerine veya doðrudan doðruya Ticaret Bakanlýðý tarafýndan, yapý kooperatiflerinde de Ýmar ve Ýskan Bakanlýðý tarafýndan Genel Kurul toplantýya çaðýrýlabilir.
Çaðýrýlmadýðý takdirde istek sahipleri mahalli mahkemeye baþvurarak Genel Kurulu bizzat toplantýya çaðýrma müsaadesini alabilirler.

3. Þekil:
Madde 45- (Deðiþik: 4/10/1988-3476/11 md.) Genel kurul olaðan ve gerektiðinde olaðanüstü olarak toplanýr. Olaðan toplantýnýn her hesap devresi sonundan itibaren 6 ay içinde ve en az yýlda bir defa yapýlmasý zorunludur.
Genel Kurul, anasözleþmede gösterilen sekil ve surette toplantýya çaðýrýlýr.
Toplantý nisabý anasözleþmede gösterilir. Ancak yapý kooperatiflerinin genel kurul toplantýlarýnda ortaklarýn en az 1/4`ünün þahsen veya temsilen bulunmalarý þarttýr.
Genel Kurul toplantý tarihi, yeri ve gündemi toplantýdan en az 15 gün önce ilgili bakanlýða ve mülki idare amirliðine yazýlý olarak bildirilir.
Genel Kurulun sevk ve idaresi, ortaklar veya üst kuruluþ temsilcileri arasýndan seçilen baþkan ve üyeler tarafýndan saðlanýr.

III- Gündem:
Madde 46- (Deðiþik: 6/10/1988-3476/12 md.) Toplantý çaðrýsýna ve ilana gündem yazýlýr. Anasözleþmenin deðiþtirilmesi bahis konusu ise, yapýlacak ilanda deðiþtirilecek maddelerin numaralarýnýn yazýlmasý ile yetinilir.
Dörtten az olmamak üzere ortaklarýn en az 1/10`u tarafýndan genel kurul toplantýsýndan en az 20 gün önce yazýlý olarak bildirilecek hususlarýn gündeme konulmasý zorunludur.
Gündemde olmayan hususlar görüþülemez. Ancak, kooperatife kayýtlý ortaklarýn en az 1/10`unun gündem maddelerinin görüþülmesine geçilmeden önce yazýlý teklifte bulunmalarý halinde, hesap tetkik komisyonunun seçilmesi, bilanço incelenmesinin ve ibranýn geriye býrakýlmasý, çýkan veya çýkarýlan ortaklar hakkýnda karar alýnmasý, genel kurulun yeni bir toplantýya çaðýrýlmasý ve kanun, anasözleþme ve iyiniyet esaslarý ile genel kurul kararlarýna aykýrý olduðu ileri sürülen yönetim kurulu kararlarýnýn iptali, yönetim kurulu üyeleri ile denetçilerin azli ve yerlerine yenilerinin seçilmesi ile ilgili hususlar, genel kurula katýlanlarýn yarýdan bir fazlasýnýn kabulü ile gündeme alýnýr.

IV- Bütün Pay Sahiplerinin Hazýr Bulunmasý hali:
Madde 47- Kooperatifin bütün ortaklarý toplantýda hazýr bulunduðu sürece ve bir itiraz olmadýðý takdirde Genel Kurul toplantýlarýna dair olan diger hükümler saklý kalmak þartýyla toplantýya çaðrý hakkýndaki hükümlere uyulmamýþ olsa dahi kararlar alýnabilir. Bu gibi kararlarýn, ortaklar veya ortaklarýn toplantýya oybirliði ile seçecekleri temsilciler tarafýndan imzalanmasý gereklidir.

V- Oy Hakký:
1. Genel Olarak:
Madde 48- Genel Kurulda her ortak yalnýz bir oya sahiptir.

2. Temsil:
Madde 49- Anasözleþmede açýklama bulunduðu takdirde, bir ortak yazý ile izin vermek suretiyle Genel Kurul toplantýsýnda oyunu ancak baþka bir ortaða kullandýrabilir. Bir ortak genel kurulda birden fazla ortaðý temsil edemez.
Üye sayýsý 1000`in üstünde olan kooperatiflerde anasözleþme ile her ortaýn en çok 9olmak üzere birden fazla baþka ortaðý temsil edebileceði ön görülebilir. Eþ ve birinci derecede akrabalar için temsilde ortaklýk þartý aranmaz.

3. Oya Katýlamayacaklar:
Madde 50- Kooperatif iþlerinin görülmesine herhangi bir surette katýlmýþ olanlarYönetim Kurulunun ibrasýna ait kararlarda oylamaya katýlamazlar.Bu hüküm denetçiler hakkýnda uygulanmaz.
Ortaklardan hiçbiri kendisi veya karý ve kocasý yahut usul ve füruu ile kooperatif arasýnda þahsi bir iþe veya davaya dair olan görüþmelerde oy hakkýný kullanamaz.

VI- Kararlar:
1. Genel Olarak :
Madde 51- Kanun ve anasözleþmede aykýrý hüküm bulunmadýkça Genel Kurul kararlarýna ve seçimlerde oylarýn yarýdan bir fazlasýna itibar olunur.
Kooperatifin daðýlmasý veya diðer bir kooperatifle birleþmesi ve anasözleþmenin deðiþtirilmesi kararlarýnda fiilen kullanýlan oylarýn 2/3`ü çoðunluðu gereklidir. Anasözleþme, bu kararlarýn alýnmasý için oy çoðunluðu hakkýnda daha aðýr hükümler koyabilir.

2. Ortaklarýn Paylarýnýn Arttýrýlmasý:
Madde 52- (Deðiþik: 8/6/1981-2475-1 md.) Ortaklarýn þahsi sorumluluklarýný aðýrlaþtýrýlmasý veya ek ödeme yükümleri ihdasý hakkýnda alýnacak kararlar için bütün ortaklarýn 3/4`ünün rýzasý gereklidir.
(Deðiþik: 6/10/1988-3476/13 md.) Ancak kamu kuruluþlarýndan kredi alan kooperatiflerin kredi miktarlarýnýn artýrýlmasýndan yararlanmak üzere alacaklarý kararlarda bu þart aranmaz ve 51`inci maddenin birinci fýkrasý hükmü uygulanýr.
Kararlar, ilandan baþlayarak üç ay içinde kooperatiften çýktýklarýný bildirmeleri halinde bunlara katýlmayan ortaklarý baðlamaz. Bu takdirde kooperatiften çýkma beyaný, kararýn yürürlüðe girdiði tarihten baþlamak üzere hüküm ifade eder.
Bu suretle kooperatiften çýkma hakkýnýn kullanýlmasý, bir ayrýlma tazminatý ödenmesine baðlý kýlýnamaz.

3. Kararlarýn Bozulmasý ve Þartlar :
Madde 53- Aþaðýda yazýlý kimseler kanuna, anasözleþme hükümlerine ve iyi niyet esaslarýna aykýrý olduðu iddiasý ile Genel Kurul kararlarý aleyhine, toplantýyý kovalayan günden baþlamak üzere bir ay içinde, kooperatif merkezinin bulunduðu yerdeki mahkemeye baþvurabilirler.
1. Toplantýda hazýr bulunup da kararlara aykýrý kalarak keyfiyeti tutanaða geçirten veya oyunu kullanmasýna haksýz olarak müsaade edilmeyen yahut toplantýya çaðrýnýn usulü dairesinde yapýlmadýðýný veyahut gündemin gereði gibi ilan veya teblið edilmediðini yahut da Genel Kurul toplantýsýna katýlmaya yetkili olmayan kimselerin karara katýlmýþ bulunduklarýný iddia eden pay sahipleri;
2. Yönetim Kurulu;
3. Kararlarýn yerine getirilmesi Yönetim Kurulu üyeleri ile denetçilerin sahsi sorumluluklarýný mucip olduðu takdirde bunlarýn her biri;
Bozma davasýnýn açýldýðý ve duruþmanýn yapýlacaðý gün, Yönetim Kurulu tarafýndan usulen ilan olunur.
Birinci fýkrada yazýlý bir aylýk hak düþüren sürenin sona ermesinden önce duruþmaya baþlanýlamaz. Birden fazla bozma davasý açýldýðý takdirde, davalar birleþtirilerek görülür.
Mahkeme, kooperatifin isteði üzerine muhtemel zararlarýna karþý davacýlarýn teminat göstermesine karar verebilir. Teminatýn mahiyet ve miktarýný belirlemek mahkemeye aittir.
Bir kararýn bozulmasý bütün ortaklar için hüküm ifade eder.

4. Mektupla Oy Verme ve Temsilciler Toplantýsý:
Madde 54- Ortak sayýsý 1000`den fazla olan kooperatiflerde, anasözleþmelerine kayýt konulmak suretiyle:
1. Genel Kurula ait kararlardan, hepsinin veya bir kýsmýnýn ortaklarýn oylarýný mektupla bildirmeleri suretiyle verilmesi,
2. Ortaklarýn gruplara ayrýlarak verecekleri kararlarla tespit edecekleri talimat gereðinde oy vermek üzere kendi aralarýndan seçecekleri temsilciler topluluðu,
Genel Kurul sayýlabilir.
Mektupla oy bildirme halinde, mektuplarýn, Yönetim Kurulu ve bakanlýk temsilcisi önünde incelenmesi sonunda muhtevanýn neden ibaret olduðu tespit edilerek tutanaða yazýlýr.Hazýr bulunanlar tarafýndan imza edilen tutanaða göre verildiði anlaþýlan karar yürürlüðe girer.
Grup temsilcileri genel kurulunda her temsilci, temsil ettiði ortaklarýn sayýsý kadar oya sahiptir. Temsilcinin aldýðý talimata aykýrý olarak oy vermesi karara tesir etmez.
B) Yönetim Kurulu:

I- Ödevi ve Üye Sayýsý:
Madde 55- Yönetim Kurulu, kanun ve anasözleþme hükümleri içinde kooperatifin faaliyetini yöneten ve onu temsil eden icra organýdýr.
Yönetim Kurulu en az üç üyeden kurulur.Bunlarýn ve yedeklerinin kooperatif ortaðý olmalarý þarttýr.
Yönetim Kurulu üyeliðine seçilen tüzel kiþiler, temsilcilerinin isimlerini kooperatife bildirir.

II- Üyelik Þartlarý ve Ücret:
Madde 56- (Deðiþik : 6/10/1988-3476/14 md.) Yönetim Kurulu üyelerinde aþaðýdaki þartlar aranýr.
1- Türk vatandaþý olmak,
2- Ayný türde baþka bir kooperatifin yönetim kurulu üyesi olmamak,
3- Türk Ceza Kanununun zimmet, ihtilas, irtikap,rüþvet, görevi suistimal, sahtekarlýk, hýrsýzlýk, dolandýrýcýlýk, hileli iflas, emniyeti suistimal ve Devletin þahsiyetine karþý iþlenen suçlara iliþkin hükümlerine veya bu Kanuna göre mahkum olmamak.
Üyelik þartlarý denetçiler tarafýndan araþtýrýlýr. Bu þartlarý taþýmadýklarý halde seçilenler ile sonradan kaybedenlerin görevlerine yönetim kurulunca son verilir.
Haklarýnda yukarýdaki suçlarla ilgili olarak kamu davasý açýlmýþ olanlarýn görevleri ilk genel kurul toplantýsýna kadar devam etmekle beraber, yönetim kurulunca bu durumdaki üyelerin genel kurulca azli veya göreve devamý hakkýnda karar almak üzere yapýlacak ilk genel kurul gündemine madde konulur.
Bu veya anasözleþmede gösterilecek diðer bir sebeple yönetim kurulu toplantý nisabýný kaybederse, boþalan yönetim kurulu üyeliklerine denetim kurulu üyeleri tarafýndan gecikilmeksizin yeteri kadar yedek üye çaðýrýlýr.
Yönetim Kurulu üyelerinden bir veya birkaç kooperatifi temsil yetkisini haiz murahhas üye seçilebilir.Murahhas üyelerin seçilmesi ve deðiþtirilmesi Ticaret Siciline tescil ettirilir.
Yönetim Kurulu üyelerine genel kurulca belirlenen aylýk ücret , huzur hakký, risturn ve yolluk dýþýnda hiç bir ad altýnda baþkaca ödeme yapýlamaz.
III- Üyelik Süresi:

Madde 57- Yönetim Kurulu üyeleri en çok dört yýl için seçilebilirler .Anasözleþmede aksine hüküm yoksa tekrar seçilmeleri caizdir.

IV- Yönetim ve Temsil:
1. Yetkilerin Devri:
Madde 58- Anasözleþme, Genel Kurula veya Yönetim Kuruluna, kooperatifin yönetimini ve temsilini veya tamamen kooperatif ortaðý bulunmalarý þart olmayan bir veya birkaç müdüre veya Yönetim Kurulu üyesine tevdi etmek yetkisini verebilir.

2. Þümulü ve Sýnýrlandýrýlmasý:
Madde 59- Temsile yetkili þahýslar kooperatif namýna onun amacýnýn gerektirdiði bütün hukuki iþlemleri yapabilir.
Bu temsil yetkisinin sýnýrlandýrýlmasý iyi niyet sahibi üçüncü þahýslara karþý hiç bir hüküm ifade etmez.Temsil yetkisinin sadece esas müessesenin veya bir þubenin iþlerine hasrolunmasýna veya kooperatif ünvanýnýn birlikte kullanýlmasýna dair ticaret siciline tescil edilmiþ olan kayýtlar saklýdýr.
Yönetime veya temsile yetkili þahýslarýn kooperatife ait görevlerini yürütmeleri esnasýnda meydana getirdikleri haksýz fiillerden doðan zararlardan kooperatif sorumludur.
(Ek: 6/10/1988-3476/15 md.) Kooperatiflerce alýnmasý kararlaþtýrýlan gayrimenkullerin alýmýnýn, tapu devri veya tapuya þerh verilecek bir satýþ vaadi sözleþmesi ile yapýlmasý þarttýr.
(Ek: 6/10/1988 - 3476/15 md.) Alýnacak gayrimenkulün kooperatifin amacýna uygun olmasý gerekir.
(Ek: 6/10/1988 - 3476/15 md.) Yönetim kurulu üyeleri ve kooperatif personeli ortaklýk iþlemleri dýþýnda kendisi veya baþkasý namýna, bizzat veya dolaylý olarak kooperatifle kooperatif konusuna giren bir ticari muamele yapamaz.
(Ek: 6/10/1988 - 3476/15 md.) Kooperatif ve üst kuruluþlarca tanýtma ve ortak kaydetmek amacýyla yapýlacak ilan, reklam ve açýklamalar, eksik ve gerçeðe aykýrý olamayacaðý gibi, yanýltýcý bilgi ve unsurlar taþýyamaz.
(Ek: 6/10/1988 - 3476/15 md.) Yönetim kurulu üyeleri ve temsile yetkili þahýslar, genel kurulun devredemeyeceði yetkilerini kullanamaz.

3. Ýmza:
Madde 60- Kooperatifi temsile yetkili kýlýnan kimseler imzalarýný ancak kooperatifin ünvaný altýna koymak suretiyle kooperatifi baðlarlar.

4. Tescil:
Madde 61- Kooperatif Yönetim Kurulu, kooperatifi temsile yetkili kýlýnan kimselerin isimlerini, imzalarýný ve bu yetkiye dayanan kararlarýn noterlikçe tasdikli örneðini ticaret siciline verir.

5. Üyelerin Titizlik Derecesi ve Sorumluluklarý:
Madde 62- Yönetim Kurulu kooperatif iþlerinin yönetimi için gereken titizliði gösterir ve kooperatifin baþarýsý ve geliþmesi yolunda bütün gayretini sarfeder.
Yönetim Kurulu, kendi tutanaklarý ile Genel Kurul tutanaklarýnýn, gerekli defterlerin ve ortak listelerinin muntazam hazýrlanýp, tutulup, saklanmasýna ve iþletme hesabýyla, yýllýk bilançonun kanuni hükümlere uygun olarak hazýrlanýp tetkik olunmak üzere denetleme kuruluna verilmesinden sorumludur.
Yönetim Kurulu üyeleri ve kooperatif memurlarý, kendi kusurlarýndan ileri gelen zararlardan sorumludurlar.Bunlarýn suç teþkil eden fiil ve haraketlerinden ve özellikle kooperatifin para ve mallarý bilanço, tutanak, rapor ve baþka evrak, defter ve belgeleri üzerinde iþledikleri suçlardan dolayý `Devlet memurlarý` gibi ceza görürler.

V- Kooperatifin Aczi Halinde Yapýlacak Ýþler:
Madde 63- Kooperatifin aczi halinde bulunduðunu kabul ettirecek ciddi sebepler mevcut ise yönetim kurulu piyasada cari fiyatlar esas olmak üzere, derhal bir ara bilançosu tanzim eder.Son yýlýn bilançosu veya daha sonra yapýlan bir tasfiye bilançosu veyahut daha yukarýda sözü geçen ara bilançosu kooperatif mevcudunun, borçlarýný artýk karþýlayamayacaðýný belirtiyorsa yönetim kurulu, ticaret bakanlýðýna ve yapý kooperatiflerinde Ýmar ve Ýskan Bakanlýðýna da keyfiyeti bildirir ve genel kurulu derhal olaðanüstü toplantýya çaðýrýr.
Pay senetleri çýkarýlmýþ olan bir kooperatifte son yýlýn bilançosunda kooperatif varlýðýnýn yarýsý karþýlýksýz kalýrsa yönetim kurulu derhal genel kurulu toplantýya çaðýrararak durumu ortaklara arz eder.Ayný zamanda ilgili mahkemeye, ticaret Bakanlýðýna ve yapý kooperatiflerinde Ýmar ve Ýskan Bakanlýðýna da bilgi verir. Ancak, ortaklarý ek odemelerle yükümlü olan kooperatiflerde, bilançoda tespit edilen açýk, üç ay içinde ortaklarýn ek ödemeleriyle kapanmadýðý takdirde Ticeret Bakanlýðý ve Yapý kooperatiflerinde Ýmar ve Ýskan Bakanlýðý da haberdar edilir.
Mali durumun düzeltilmesinin mümkün görülmesi halinde mahkeme yönetim kurulunun veya alacaklýlardan birinin isteði üzerine iflasýn açýlmasýný erteleyebilir. Bu takdiride, mevcutlar defterinin tutulmasý, yönetim memuru atanmasý gibi kooperatif varlýðýnýn korunmasýna ve devamýna yarayan tedbirleri alýr.

VI- Ýþten Çýkarma:
Madde 64- Yönetim Kurulu, iþlerin görülmesi ile görevlendirdiði kimseleri ve atadýðý müdürleri ve diðer temsilci ve vekilleri her zaman azledebilir.
Ýþten çýkarýlan kimselerin tazminat isteme haklarý saklýdýr.

C) Denetçiler:
I- Seçim:
Madde 65- Denetçiler, genel kurul namýna kooperatifin bütün iþlem ve hesaplarýný tetkik eder.
Genel Kurul, denetleme organý olarak en az bir yýl için bir veya daha çok denetçi seçer. Genel Kurul yedek denetçiler de seçebilir. Denetçilerin ve yedeklerinin kooperatif ortaklarýndan olmasý þart deðildir.
(Ek: 6/10/1988-3476/16 md.) 56`ncý maddenin birinci fýkrasýnýn birinci ve üçüncü bentlerinde yer alan hükümler denetçiler hakkýnda da uygulanýr.

II- Çalýþma:
1.Ýnceleme Yükümlülüðü:
Madde 66- Denetçiler, iþletme hesabýyla bilançonun defterlerle uygunluk halinde bulunup bulunmadýðýný, defterlerin düzenli bir surette tutulup tutulmadýðýný ve iþletmenin neticeleriyle mameliki hakkýnda uyulmasý gerekli olan hükümlere göre iþlem yapýlýp yapýlmadýðýný incelemekle yükümlüdürler. Ortaklarýn þahsen sorumlu veya ek ödeme ile yükümlü olan kooperatiflerde denetçiler, ortaklar listesinin usulüne uygun olarak tutulup tutulmadýðýný da incelemek zorundadýrlar.
Yöneticiler, bu maksatla denetçilere defterleri ve belgeleri verirler.Denetçilerin istekleri üzerine müfredat defteri ve bu defterin hangi esaslara göre düzenlendiði ve istenilen her konu hakkýnda bilgi verilir.
Ortaklar gerekli gördükleri hususlarda denetçilerin dikkatini çekmeye ve açýklama yapýlmasýný istemeye yetkilidirler.

2. Rapor Düzenlenmesi:
Madde 67- Denetçiler her yýl yazýlý bir raporla bereber tekliflerini genel kurula sunmaya mecburdurlar.
Denetçiler görevleri çerçevesinde iþlerin yürütülmesinde gördükleri noksanlýklarý, kanun veya anasözleþmeye aykýrý hareketleri bundan sorumlu olanlarýn baðlý bulunduklarý organa ve gerekli hallerde ayný zamanda genel kurula haber vermekle yükümlüdürler.
Denetçiler yönetim ve genel kurul toplantýlarýna katýlýrlar. Ancak yönetim kurulunda oy kullanamazlar.

3. Sýr Saklama Yükümlülüðü:
Madde 68- Denetçiler, görevleri sýrasýnda öðrendikleri ve açýklanmasýnda kopperatifin ve ortaklarýn þahýslarý için zarar umulan hususlarý kooperatif ortaklarýna ve üçüncü þahýslara açýklayamazlar.

III- Özel Hükümler:
Madde 69-Anasözleþme ve genel kurul kararý ile denetleme teþkilatý hakkýnda daha geniþ hükümler koymak, denetçilerin görev ve yetkilerini artýrmak ve özellikle ara denetlemeleri öngörmek mümkündür.

ALTINCI BÖLÜM
Kooperatif Birlikleri, Kooperatifler Merkez Birlikleri, Türkiye Milli
Kooperatifler Birliði ve Danýþma Kurulu

Görev ve Sorumluluk:
Madde 70- Kooperatiflerin müþterek menfaatlerini korumak, amaçlarýný gerçekleþtirmek için iktisadi faaliyette bulunmak, faaliyetlerini koordine etmek ve denetlemek, dýþ memleketlerle olan münasebetlerin düzenlemek, kooperatifçiliði geliþtirmek ve eðitim yapmak, kooperatifçilik konularýnda tavsiyelerde bulunmak gibi hizmetlerin yerine getirilmesi için, Kooperatif birlikleri, kooperatifler merkez birlikleri ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliði kurulur.
Kooperatif birlikleri, kooperatifler merkez birlikleri ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliði Yönetim Kurulu Üyeleriyle memurlarý haklarýnda 62`nci madde hükmü uygulanýr.

Yükümlülük:
Madde 71- Birliklere katýlan kooperatifin ortaklarýna, birliðe girmekle kanun veya kendi kooperatiflerin anasözleþmesindeki yükümlülüklerden fazlasý yüklenemez.

A) Kooperatif Birlikleri:
Madde 72- Konularý ayný veya birbirleriyle ilgili nitelikte olan 7 veya daha çok kooperatif tarafýndan birlikler kurulabileceði anasözleþmelerinde tespit edilebilir.Bu birlikler kooperatif þeklinde kurulur.
(Ek: 6/10/1988-3476/17 md.) Ýlgili bakanlýk tarafýndan bölgeler belirlendiði takdirde, bu bölgelerde ayný çalýþma konularýna sahip birden fazla kooperatif birliði kurulamaz.

1.Genel Kurul:
Madde 73- Kooperatif birliklerinin en yetkili organý anasözleþmede aksine hüküm bulunmadýðý takdirde kooperatif temsilcilerinden teþekkül eden genel kuruldur.
Yönetim Kurulu üyelerinin temsilci seçilmesi mümkündür.

2. Yönetim Kurulu:
Madde 74- Birlik yönetim kurulu, birlik genel kuruluna dahil temsilciler arasýndan seçilir.
Yönetim kuruluna seçilecek üyelerin ayný kooperatifin temsilcilerinden olmamasý þarttýr.

3. Denetim ve Eðitim:
Madde 75- (Deðiþik: 6/10/1988-3476/18 md.) Kooperatif merkez birlikleri kendisine baðlý birlik ve kooperatifleri denetler ve bunlarýn eðitim ve öðretim ihtiyaçlarýný karþýlar.Merkez birliði kuruluþu tamamlanmadýðý hallerde, birlikler kendisine baðlý kooperatifleri denetler.Üst kuruluþlarca yapýlan denetim sonuçlarý ilgili bakanlýða bildirilir.
Kooperatif ve üst kuruluþlarý, üst kuruluþunun tespit edeceði esaslara göre, kendilerine yönelik denetim ve eðitim hizmetlerine ait giderlere iþtirak ederler.

B) Kooperatifler Merkez Birlikleri:
Madde 76- Kooperatif birlikleri kendi aralarýnda kooperatif þeklinde merkez birlikleri kurabilirler.
Merkez birliklerinin genel kurullarý, bu birliðe kendi aralarýnda kooperatif þeklinde merkez birlikleri kurabilirler.
Merkez birliklerinin genel kurullarý bu birliðe dahil kooperatifler birliklerinin genel kurullarý tarafýndan seçilecek temsilcilerden kurulur.
Kooperatifler birliklerinin yönetim kurullarý üyeleri merkez birlikleri genel kurullarýna üye seçilebilirler.
(Ek: 6/10/1988-3476/19 md.) Ayný çalýþma konularýna sahip kooperatif birlikleri birden fazla kooperatif merkez birliði kuramazlar.

C) Türkiye Milli Kooperatifler Birliði:
Madde 77- Birlikler veya merkez birlikleri kooperatif þeklinde Türkiye Milli Kooperatifler Birliðini kurabilirler.
Katýlma þartlarý, Türkiye Milli Kooperatifler Birliði anasözleþmesinde belirtilir.
Türkiye Milli Kooperatifler Birliði Genel Kurulu bu Birliðe dahil birlikler ve merkez birlikleri genel kurullarýnca seçilecek temsilcilerden kurulur.Bu Kurulun kooperatif, birlik ve merkez birlikleri yönetim kurullarýndan teþkil olunacaðý anasözleþme ile hüküm altýna alýnabilir.

D) Temsilcilerin Belirtilmesi:
Madde 78- Birlikler, merkez birlikleri ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliði Anasözleþmelerinde bunlarýn genel kurullarýný teþkil edecek kooperatifler, birlikler ve merkez birlikleri temsilcilerinin adedi, ortak sayýsýna göre 5 kiþiyi geçmemek üzere belirtilir.

Madde 79- Birlikler Milli Kooperatifler Birlikleri ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliði Anasözleþmelerini bu kanun hükümlerine göre hazýrlarlar.

E) Danýþma Kurulu:
Madde 80- Türkiye Milli Genel Kooperatifler Birliði Genel Yönetim Kurulu ile Devlet Planlama Teþkilatý, Ticaret, Tarým. Maliye, Köy Ýþleri, Ýmar ve Ýskan Milli Eðitim ve Sanayi Bakanlýklarý, kooperatifleri finanse eden bankalar ve Türk Kooperatifçilik Kurumunun birer mümessilinin iþtirakiyle `Türkiye Kooperatifleri Danýþma Kurulu` kurulur.
Bu kurulun görev ve yetkileri çalýþma þekil ve þartlarý Ticaret Bakanlýðýnca hazýrlanacak bir tüzükle tespit olunur.

YEDÝNCÝ BÖLÜM
Koperatiflerin Daðýlmasý

A) Daðýlma Sebepleri:
Madde 81- (Deðiþik: 6/10/1988-3476/20 md.)
Kooperatif:
1. Anasözleþme gereðince,
2. Genel Kurul kararý ile,
3. Ýflasýn açýlmasýyla,
4. Kanunlarda ön görülen diðer hallerde ilgili bakanlýðýn mahkemeden alacaðý karar üzerine,
5. Diðer bir kooperatifle birleþmesi veya devralýnmasý suretiyle,
6. Üç yýl olaðan kurulunu yapmamasý halinde,
7. Amacýna ulaþma imkanýnýn bulunmadýðýnýn ilgili Bakanlýkça tespiti halinde mahkemeden alacaðý kararla,
Daðýlýr.
Konut yapý kooperatifleri, anasözleþmede gösterilen iþlerin tamamlanmasý ve ferdi mülkiyete geçilip konutlarýn ortaklar adýna tescil edilmesiyle amacýna ulaþmýþ sayýlýr ve daðýlýr.Ancak tescil tarihinden itibaren 6 ay içerisinde usulüne uygun þekilde ana sözleþme deðiþikliði yapýlarak kooperatifin amacýnýn deðiþtirilmesi halinde daðýlmaya iliþkin hüküm uygulanmaz.Konut kooperatiflerinde yapý kullanma izninin alýnmasýna müteakip en geç bir yýl içinde ortaklarýn Kat Mülkiyeti Kanununa göre ferdi münasebet iþleri sonuçlandýrýlýr.
Mahkemece veya genel kurulca tasfiye memurlarý seçilmediði takdirde tasfiye iþlerini yönetim kurulu yapar.Tasfiye kurulu üyelerine, atamayý yapan merci tarafýndan tespit edilecek miktarda ücret ödenir.
Anasözleþme ile özel bir nisap belirlenmemiþ ise, tasfiye halinde kooperatiflerin genel kurul toplantýlarýnda nisap aranmaz.Kararlar oy çokluðu ile verilir.
Tasfiye kurulunun görevleri anasözleþmede gösterilir.
Tasfiye kurulu üyeleri, tasfiye iþlerinin bir an önce bitirilmesi için çalýþmakla yükümlüdür.
56`ncý maddenin 1`nci fýkrasýnýn 3`ncü bendi ile 62`nci madde hükümleri tasfiye kurulu üyeleri hakkýnda da uygulanýr.

B) Ticaret Siciline Bildirme:
Madde 82- Ýflastan gayrý hallerde kooperatifin daðýlmasý yetkili organlar tarafýndan Ticaret Siciline tescil ile ilan ettirilir.Yetkili organlarýn kimler olacaðý anasözleþmede gösterilir.

C) Tasfiye Mamelekin Paylaþtýrýlmasý:
Madde 83- Tasfiye haline giren kooperatifin bütün borçlarý ödendikten ve ortak pay bedelleri geri verildikten sonra kalan mallar ancak anasözleþmede bu husus öngörülmüþ olduðu takdirde ortaklar arasýnda paylaþtýrýlýr.
Anasözleþmede baþka bir hal tarzý kabul edilmiþ olmadýkça paylaþtýrma, daðýlma anýnda kayýtlý ortaklar veya hukuki halefleri arasýnda eþit olarak yapýlýr.
Ortaklara paylaþtýrma yapýlacaðýna dair Anasözleþmede açýklama olmadýðý takdirde tasfiye neticesinden arta kalan miktar kooperatifleþme amacýna uygun olarak harcanmak üzere Türkiye Milli Kooperatifler Birliðine býrakýlýr.
Böyle bir birlik kurulmamýþ ise 94`ncü maddedeki amaçlarý güden kurumlara baðýþlanmak üzere Ticaret Bakanlýðý emrindeki fona yatýrýlýr.

D) Birleþme Suretiyle Daðýlma:
Madde 84- Bir kooperatif bütün aktif ve pasifleriyle diðer bir kooperatif tarafýndan devralýnmak suretiyle daðýldýðý takdirde aþaðýdaki hükümler uygulanýr:
1. Devralan kooperatifin yönetim kurulu, daðýlan kooperatifin tasfiye hakkýndaki hükümlere göre alacaklarýný bildirmeye çaðýrýr.
2. Daðýlan kooperatifin mameliki, borçlarý tediye veya teminata baðlanýncaya kadar ayrý olarak idare edilir.Yönetimi devralan kooperatifin yönetim kurulu üyeleri üzerine alýr.
3. Devralan kooperatifin yönetim kurulu üyeleri alacaklýlara karþý yönetimin ayrý olarak yürütülmesinden þahsen ve zincirleme sorumludur.
4. Mameleki ayrý olarak yönetildiði süre içinde, daðýlan kooperatife karþý açýlacak davalara daðýlmadan önceki yetkili mahkeme bakar.
5. Daðýlan kooperatif alacaklýlarýnýn devralan kooperatif ve onun alacaklýlarý ile olan münasebetlerinde, devralýnan mallar ayný süre içinde daðýlan kooperatife ait sayýlýr.Devralan kooperatifin iflasý halinde ise bu mallar ayrý bir masa teþkil eder.Gerekirse yalnýz daðýlan kooperatifin borçlarýnýn ödenmesinde kullanýlýr.
6. Her iki kooperatifin mameliki, ancak daðýlan kooperatifin mallarý üzerinde tasarruf etmek caiz olduðu andan itibaren birleþtirilebilir.
7. Kooperatifin daðýlmasýnýn tescili Ticaret Sicili memurluðundan istenir.Borçlarý ödendikten veya teminata baðlandýktan sonra kooperatifin kaydý sildirilir.
8. Kooperatifin daðýlmasýnýn tescili ile ortaklarý da bütün hak ve borçlarý ile birlikte devralan kooperatife katýlmýþ olurlar.
9. Mameliki ayrý idare edildiði sürece daðýlan kooperatifin ortaklarý yalnýz onun borçlarý için ve o zamana kadar sorumluluklarýnýn baðlý olduðu esaslar dairesinde takip olunabilirler.
10. Ayný süre esnasýnda daðýlan kooperatifin ortaklarýnýn sorumluluklarý veya ek ödeme yükümlülükleri birleþme neticesinde hafiflemeye uðradýðý ölçüde bu hafifleme daðýlan kooperatifin alacaklýlarýna karþý ileri sürülemez.
11. Birleþme neticesinde daðýlan kooperatifin ortaklarý için þahsi sorumluluk veya ek ödeme yükümlülüðü doðduðu veya aðýrlaþtýðý takdirde birleþme kararý ancak bütün ortaklarýn 3/4`ünün çoðunluðu ile verilebilir.Sorumluluða ve ek ödeme yükümlülüðüne mütedair hükümler birleþme kararýna katýlmamýþ olan ve bundan baþka kararýn ilaný tarihinden baþlamak üzere üç ay için kooperatiften çýkacaðýný bildiren ortaklara uygulanmaz.

E) Bir Kamu Tüzel Kiþiliði Tarafýndan Devralýnmak:
Madde 85- Bir kooperatifin varlýðý, belediye, ekonomik bir Devlet kuruluþu, kamu müessesesi veya kamuya yararlý dernek veya cemiyetler tarafýndan da devralýnabilir.Bu takdirde genel kurulca alýnacak kararýn daðýlmaya ait hükümlere göre tescil ve ilan ettirilmesi gerekir.
Bu kooperatif varlýðýnýn, Devlete ait bir ekonomik kuruluþ veya herhangi bir ekonomik kuruluþ veya herhangi bir dernek veya cemiyet tarafýndan devralýnmasý hallerinde genel kurul tasfiye yapýlmamasýna karar verebilir.
Devir kararýnýn ilan edildiði tarihten itibaren kooperatifin aktif ve pasifi devralana intikal etmiþ olur.Daðýlan kooperatifin adý ticaret sicilinden sildirilir.Bu husus ayrýca ilan ettirilir.
Birleþen müessese ile kooperatifin alacaklýlarýndan herbiri ilan tarihinden itibaren üç ay içinde yetkili mahkemeye baþvurmak suretiyle birleþmeye itiraz edebilir.Ýtiraz hakkýndan vazgeçilmedikçe yahut bu husustaki itirazýn reddine dair mahkemece takdir edilecek teminat, müessese veya kooperatif tarafýndan verilmedikçe birleþme hüküm ifade etmez.

SEKÝZÝNCÝ BÖLÜM
Ticaret Bakanlýðýnýn Görev ve Yetkileri

A) Genel Olarak Bakanlýðýn Görev ve Yetkileri :
Madde 86- Ticaret Bakanlýðýnýn kooperatifleri ilgilendiren baþlýca görev ve yetkileri þunlardýr.
1. Kooperatiflere, kooperatif birliklerine, merkez birliklerine, Türkiye Milli Kooperatifler Birliðine kuruluþ ve organizasyonlarýnda yol göstermek, öðütleriyle yönetimlerinde ve çalýþmalarýnda yardýmcý olmak.,
2. Kooperatifleri, birlikleri, merkez birliklerini ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliðini teftiþ etmek, denetlemek ve denetlettirmek,
3. Kooperatiflerin, birliklerin, merkez birliklerini ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliðinin daðýlmasýný gerektiren sebepleri mahkemeye bildirmek,
4. Kooperatiflerin, bilhassa istihsale yararlý kooperatiflerin kuruluþu, öncelikle kredilenmesi ve memleket yararýna faaliyette bulunmalarý hususunda ilgili bakanlýklar ve kuruluþlar nezdinde gerekli teþebbüsleri yapmak ve koordinatör olarak vazife görmek.
5. (Ek: 6/10/1988-3476/21 md.) Kooperatifler mevzuatýnýn uygulanmasýnda ve kooperatiflerle üst kuruluþlara yapýlacak desteklemelerle ilgili kamu ve sosyal güvenlik fonlarý konusunda düzenleyici tasarruflarda bulunmak.

B) Ticaret Bakanlýðý Temsilcileri ve Kararlarýn Yürürlük Þartý :
Madde 87- Ticaret Bakanlýðý, kooperatiflerle, kooperatif birlikleri, merkez birlikleri ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliðinin, genel kurul toplantýlarýnda temsilci bulundurur.
Genel kurul toplantýlarý Bakanlýk temsilcisinin huzuru ile açýlýr ve devam eder.Ýdare, bildirilen günde temsilci bulunmasýný saðlar.
(Deðiþik: 6/10/1988-3476/22 md.) Temsilciler, toplantýnýn kanunlara, anasözleþmeye ve gündeme göre yürütülmesini denetleme ve temin ile görevlidirler.Temsilcilerden her birine birinci derece kadrolu memur için tespit edilen en yüksek yurt içi harcýrahýnýn bir günlük tutarýnýn iki katýný geçmemek üzere ilgili bakanlýkça tespit edilen tutarda ücret ödenir.Bu ücret görevli temsilciye ödenmek üzere kooperatif ve üst kuruluþlarýnca genel kurul öncesinde maliye veznesine yatýrýlýr.
Genel kurul kararlarýný muhtevi tutanaklar ile toplantýya katýlanlarýn listesi temsilciler tarafýndan imzalanýr.Temsilciler, genel kurulda, kanun ve anasözleþmeye aykýrý olarak alýnan kararlar hakkýndaki tutanakla görüþünü belirtmeye mecburdur.
Temsilcinin niteliði ve görevi tüzükte belirtilir.
Ancak usulüne uygun müracaat yapýldýðý halde, temsilci toplantýya gelmez ise toplantý icrasýný temin etmek üzere, mahalli idari amirine durum bildirilir.Temsilci yine gelmez ise bir saat sonunda toplantýya baþlanýr.

C) Örnek Anasözleþme Hazýrlanmasý:
Madde 88- Ticaret Bakanlýðý, kooperatifler, kooperatif birlikleri, kooperatif merkez birlikleri ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliði için bu teþekküllerin mütalaasýný da alýnmak kaydýyla örnek anasözleþmeler hazýrlar, yapý kooperatifleri için bu görev Ticaret ve Ýmar ve Ýskan Bakanlýðýnca müþtereken kullanýlýr.

D) Muhasebe Usulü ve Defterler:
Madde 89- Kooperatiflerin, kooperatif birliklerinin, kooperatif merkez birliklerinin ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliðinin muhasebe usulleri ve mecbur olarak tutacaklarý defterler Ticaret Bakanlýðýnca belirtilebilir.Vergi Usul Kanununun bu hususlarla ilgili hükümleri saklýdýr.

E) Teftiþ ve Denetleme:
Madde 90- Ticaret Bakanlýðý, kooperatiflerin, kooperatif birliklerinin, kooperatif merkez birliklerinin ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliðinin iþlem ve hesaplarýný ve varlýklarýný müfettiþlere veya kooperatif kontrolörlerine denetlettirebilir. Kontrolörlerin seçilme ve çalýþma þekli ile görev ve yetkileri tüzükle tespit olunur.Bu teþekküller denetim sonucuna göre Ticaret Bakanlýðýnca verilecek talimata uymak zorundadýrlar.
(Deðiþik: 6/10/1988-3476/23 md.) Kooperatifler ve üst kuruluþlarýna kredi veren kamu kurum ve kuruluþlarý ile belediyeler ve ilgili bakanlýklar; verilen kredilerin açýlýþ gayesine uygun olarak kullanýlýp kullanýlmadýðý, plan ve projesine uygunluðu, teknik özellikleri ve kalite açýsýndan denetleyebilirler.
(Ek:6/10/1988-3476/23 md.) Kooperatiflerde ve üst kuruluþlarýnda görevli bulunanlar bu kuruluþlara ait mal, para ve para hükmündeki kaðýtlarý ve gizli de olsa bunlarla ilgili defter ve belgeleri istenildiðinde müfettiþlere, kooperatif kontrolörlerine ve kredi kuruluþlarýnýn denetim görevlilerine göstermek, saymasýna ve incelenmesine yardýmda bulunmak, istenilen bilgileri gerçeðe uygun ve eksiksiz olarak vermek ve doðru beyanda bulunmakla yükümlüdürler.

F) Teftiþ ve Denetleme ile Görevlendirme:
Madde 91- (Deðiþik birinci fýkra: 6/10/1988-3476/24 md.) Ýlgili bakanlýk; kooperatif üst kuruluþlarýný, ilgili müesseseleri ve baðýmsýz denetim kuruluþlarýný denetleme iþleri için görevlendirebilir.
Bunlara mütaallik esaslar 90`ncý madde gereðince hazýrlanacak tüzükte belirtilir.

DOKUZUNCU BÖLÜM
Çeþitli Hükümler

A) Siyasi Faaliyet Yasaðý :
Madde 92- (Mülga : 12/6/1997-4274/1 md.)

B) Muaflýklar :
Madde 93- 1. Kooperatifler, kooperatif birlikleri, merkez birlikleri, Türkiye Milli Kooperatifler Birliði;

1. Birbirlerinden ve ortaklarýndan aldýklarý faiz ve komisyonlar ile ortaklarýna kefalet etmeleri dolayýsýyla bunlardan aldýklarý paralar, banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinden,
2. Her nevi defterlerin ve anasözleþmelerin tasdiki ve açýlýþ tasdiklerinde sayfalarýnýn mühürlenmesi her nevi harçtan ve Damga Vergisinden,
3. Kiraya verilmediði veya irat getirmeyen bir cihete tahsis edilmediði müddetçe sahip olduklarý gayrimenkul mallar üzerinden alýnacak her türlü vergilerden,
4. Ortaklarýn temlik edecekleri gayrimenkuller her türlü vergi ve harcýndan,
   Muaftýr.
5. 13`ncü madde gereðince verilecek bildiri Damga Vergisine, diðer harç ve resimlere tabi deðildir.

2. Gayrimenkullerin irtifak haklarýnýn ve gayrimenkul mükellefiyetinin kooperatiflere, kooperatif birliklerine, merkez birliklerine, Türkiye Milli Kooperatifler Birliðine sermaye konulmasý halinde bunlar Emlak Alým Vergisi Kanununun 9`ncu maddesindeki indirimli nispetten,
3. 5422 sayýlý Kurumlar Vergisi Kanununun 199 sayýlý Kanunla deðiþik 7`nci maddesinin 16`ncý bendindeki esaslar dahilinde Kurumlar Vergisi muaflýðýndan,
Faydalanýrlar.
4. Kooperatifler, kooperatif birlikleri ve kooperatif merkez birlikleri faaliyete geçen üst kuruluþlara girmedikleri takdirde, bu maddenin 1 nolu fýkrasýnýn (b) bendi ile 2 nolu fýkrasýndan gayri fýkralarýnda yazýlý muaflýklardan istifade edemezler.

C) Tanýtma ve Eðitim Hizmetlerini Saðlayacak Fon:
Madde 94- Kooperatifçiliðin tanýtýlmasý, eðitimi ve organizasyonlarýnda yol göstermek, öðütleriyle yönetim faaliyetlerine yardýmda bulunmak gibi hizmetler için kooperatiflerin yýllýk bilançolarýna göre hasýl olan müspet gelir gider farkýnýn % 1`i Ticaret Bakanlýðý emrinde bir fona yatýrýlýr.

D) Uyuþmazlýklar, Hakem Kurullarý:
Madde 95- Kooperatif organlarý ile kooperatifler, kooperatiflerle baðlý bulunduklarý kooperatif birlikleri, kooperatif merkez birlikleri ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliði arasýnda iþtigal konularýna giren hususlardan dolayý çýkan anlaþmazlýklar, genel hükümler saklý kalmak þartýyla anasözleþmelerinde öngörülen hakem kurullarýnca da halledilebilir.

E) Saklý Hükümler:
Madde 96- 2834 sayýlý Tarým Satýþ Kooperatifleri ve Birlikleri Kanunu ile 2836 sayýlý Tarým Kredi Kooperatifleri Kanunu hükümleri ve 7116 sayýlý Kanunun yapý kooperatiflerine ait hükümleri saklýdýr.Þu kadar ki, yukarýda zikredilen kanunlarda açýklýk olmayan hallerde bu kanun hükümleri uygulanýr.

Madde 97- 2834 ve 2836 sayýlý kanunlarla kurulan kooperatif ve kooperatif birlikleri, kooperatif merkez birlikleri halinde teþkilatlanabilecekleri gibi Türkiye Milli Kooperatifler Birliðine de girebilirler.

F) Anonim Þirket Hükümlerine Atýf :
Madde 98- Bu kanunda aksine açýklama olmayan hususlarda Türk Ticaret Kanunundaki Anonim Þirketlere ait hükümler uygulanýr.

G) Davalarýn Niteliði ve Muhakeme Usulü:
Madde 99- Bu kanunda düzenlenen hususlardan doðan hukuk davalarý, taraflarýn tacir olup olmadýklarýna bakýlmaksýzýn ticari dava sayýlýr.
Bu davalarda basit muhakeme usulü uygulanýr.

H) Kaldýrýlan Hükümler:
Madde 100- Türk Ticaret Kanununun kooperatiflere ait 6`ncý faslýný teþkil eden 485-502`nci maddeleri yürürlükten kaldýrýlmýþtýr.

Ýlgili Bakanlýk:
Ek Madde 1-(Ek: 6/10/1988-3476/26 md.)
Bu kanunda geçen bakanlýk isimleri `Ýlgili Bakanlýk` olarak deðiþtirilmiþtir.
Ýlgili Bakanlýk deyiminden, bu Kanun kapsamýndaki tarýmsal amaçlý kooperatifler ve üst kuruluþlarý için Tarým ve Köyiþleri Bakanlýðý, diðer kooperatifler ve üst kuruluþlarý için de Sanayi ve Ticaret Bakanlýðý anlaþýlýr.

Cezai Sorumluluk:
Ek Madde 2-(Ek: 6/10/1988-3476/26 md.)
1. 8`nci maddenin üçüncü fýkrasýna, 16`ncý maddenin beþinci fýkrasýna, 56`ncý maddenin altýncý fýkrasýna, 59`ncu maddenin dördüncü,altýncý,yedinci ve sekizinci fýkralarýna ve 90`ncý maddenin beþinci fýkrasýna aykýrý haraket eden kooperatif ve üst kuruluþlarýnýn yönetim kurulu üyeleri ve memurlarý fiilin önem ve mahiyetine göre üç aydan iki yýla kadar hapis ve yüzbin liradan birmilyon liraya kadar aðýr para cezasý ile cezalandýrýlýrlar.
2. Genel kurulu olaðan toplantýya çaðýrmayan yönetim kurulu üyeleri ile 2`nci maddenin dördüncü fýkrasýna, 8`nci maddenin ikinci fýkrasýna, 16`ncý maddenin birinci fýkrasýna, 66`ncý maddenin ikinci fýkrasýna ve 90`ncý maddenin üçüncü fýkrasýna aykýrý haraket eden kooperatif ve üst kuruluþlarýnýn yönetim kurulu üyeleri fiilin önem ve mahiyetine göre bir aydan altý aya kadar hapis ve ellibin liradan beþyüzbin liraya kadar aðýr para cezasýyla cezalandýrýlýrlar.
3. 56`ncý maddenin ikinci ve dördüncü fýkralarýna, 66`ncý maddeye ve 67`nci maddeye aykýrý haraket eden kooperatif ve üst kuruluþlarýnýn denetim kurulu üyeleri fiilin önem ve mahiyetine göre bir aydan altý aya kadar hapis ve ellibin liradan beþyüzbin liraya kadar aðýr para cezasý ile cezalandýrýlýrlar.

4.(Mülga: 12/6/1997-4274/1 md.)
Bu maddede öngörülen hürriyeti baðlayýcý cezalar paraya tahvil edilemez.
Ýlgili Bakanlýk, kooperatife ve üst kuruluþlarýnýn yönetim ve denetim kurulu üyeleri ile memurlarý hakkýndaki görevlerine iliþkin olarak iþledikleri suçlardan dolayý açýlan kamu davalarýna müdahale talebinde bulunabilir.

Geçici Hüküm:
Geçici Madde 1- (24/4/1969-1163 sayýlý Kanunun numarasýz geçici maddesi olup teselsül için numaralandýrýlmýþtýr.Deðiþik: 16/11/1971-1496/1 md.)
Halen kurulmuþ ve faaliyette bulunan kooperatifler sözleþmelerini üç sene içinde bu kanun hükümlerine intibak ettirmek zorundadýrlar.Bu hususa riayet etmeyen kooperatifler daðýlmýþ sayýlýrlar.Kanunen tasfiye ile vazifelendirilmiþ kimseler tarafýndan daðýlmadan baþlayarak iki ay içinde tasfiyeye geçilmediði takdirde Ticaret Bakanlýðý veya Hazine tarafýndan mahkemeden tasfiye memuru atanmasý istenebilir.
Anasözleþmelerini bu kanunaintibak ettirmek için kooperatiflerin yapacaklarý genel kurullar, olaðan genel kurullarýn usul ve çoðunluðuna göre toplanýlýr ve karar verilir.

Geçici Madde 2- (Ek :8/6/1981- 2475/2 md. ile gelen geçici md. hükmü
olup madde numarasý teselsül ettirilmiþtir.)
Bu Kanunun yayýmýndan önce kurulmuþ bulunan ve Kamu Kuruluþlarýndan kredi alan yapý kooperatiflerinin anasözleþmelerdeki 1163 sayýlý Kooperatifler Kanununun bu Kanunla deðiþik 52`nci maddesine aykýrý hükümler herhangi bir iþlem yapýlmaksýzýn anýlan maddeye göre düzeltilmiþ sayýlýr.

Ý) Yürürlüðe Girme:
Madde 101- Bu Kanun yayýnlandýðý tarihten 3 ay sonra yürürlüðe girer.

1) Kanunu Yürütecek Makam:
Madde 102- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

***

24/4/1969 TARÝH VE 1163 SAYILI KANUNA ÝÞLENEMEYEN
HÜKÜMLER:

1-6/10/1988 tarihli ve 3476 sayýlý Kanunun Geçici Maddeleri:

Geçici Madde 1- Ünvanlarý 1`nci maddede belirlenen esasa uymayan kooperatifler ve üst kuruluþlarý, anasözleþme deðiþikliði yapmak suretiyle ünvanlarýný altý ay içinde bu Kanuna uygun hale getirerek tescil ettirmek zorundadýrlar.
Bu Kanunun 14`ncü maddesiyle deðiþtirilen 56`ncý maddenin birinci fýkrasýnýn (2) numaralý bendine göre, ayný türde birden fazla kooperatifte yönetim kurulu üyesi olanlar, Kanunun yürürlüðe girmesini takip eden 3 ay içerisinde bu üyeliklerden yalnýz birini tercih ederek diðerlerinden ayrýlýrlar.

Geçici Madde 2- Bu Kanunun yürürlük tarihinden önce tüzel kiþilik kazanmýþ olan kooperatif üst kuruluþlarý bu kanun hükümlerine göre kurulmuþ sayýlýr.

Geçici Madde 3- Halen kurulmuþ ve faaliyette bulunan kooperatifler, anasözleþmelerini iki yýl içerisinde Kanun hükümlerine intibak ettirmek zorundadýrlar.Bu hususa riayet etmeyen kooperatifler daðýlmýþ sayýlýr.Kanunen tasfiye ile görevlendirilmiþ kimseler tarafýndan daðýlmadan baþlayarak iki ay içerisinde tasfiyeye geçilmediði takdirde ilgili Bakanlýk veya Hazine tarafýndan mahkemeden tasfiye memuru atanmasý istenebilir.
Anasözleþmelerin bu Kanuna intibak ettirmek için kooperatiflerin yapacaklarý genel kurullar olaðan genel kurullarýn usul ve çoðunluðuna göre toplanýr ve karar verirler.

-----------------------------------------------------------------------------------
(1) 13/12/1983 tarih ve 183 sayýlý Kanun Hükmünde Kararnamenin 50`nci maddesi hükmü gereðince anýlan maddede sayýlan kooperatiflerle ilgili olarak Ticaret Bakanlýðýna ve Bakanýna verilmiþ olan görev ve yetkiler Tarým Orman ve Köyiþleri Bakanlýðýna ve Bakanýna devrolunmuþtur.

1163 SAYILI KANUNA EK VE DEÐÝÞÝKLÝK GETÝREN MEVZUATIN YÜRÜRLÜÐE GÝRÝÞ TARÝHÝNÝ GÖSTERÝR LÝSTE

Kanun Yürürlüðe
No. . Farklý tarihte yürürlüðe giren maddeler giriþ tarihi
1496 - 10/8/1971
2475 - 10/6/1981
3381 - 25/6/1987
3476 Ek 2. maddenin 4 numaralý bendinin ikinci fýkrasý 25/4/1989 Diðer Hükümleri 25/10/1988
4274 - 17/6/1997
4363 - 2/6/199

1163 Sayýlý Yasa

KOOPERATÝFLER KANUNU(1)

Kanun Numarasý : 1163
Kabul Tarihi : 24/4/1969
Yayýmlandýðý R. Gazete : Tarih : 10/5/1969 Sayý : 13195
Yayýmlandýðý Düstur : Tertip :5 Cilt :8 Sayfa :1955

BÝRÝNCÝ BÖLÜM
Kooperatif ve Kuruluþu

A) Tarif:
Madde 1- Tüzel kiþiliði haiz olmak üzere ortaklarýnýn belirli ekonomik menfaatlerini ve özellikle meslek ve geçimlerine ait ihtiyaçlarýný karþýlýklý yardým, dayanýþma ve kefalet suretiyle saðlayýp korumak amacýyla gerçek ve kamu tüzel kiþileri ile özel idareler,belediyeler,köyler,cemiyetler ve dernekler tarafýndan kurulan deðiþir ortaklý ve deðiþir sermayeli teþekküllere kooperatif denir.

B) Kuruluþ, Muteberlik Þartlarý, Ýsim Kullanma Yetkisi :
Madde 2- Bir kooperatif en az yedi ortak tarafýndan tarafýndan imzalanacak anasözleþme ile kurulur.Ana sözleþmelerdeki imzalarýn noterce onaylanmasý gerekir.
Yapý kooperatifleri ile konusuna taþýnmaz mal temliki dahil bulunan diðer kooperatiflerin anasözleþmelerinde ortaklara taþýnmaz mal temlik edileceði hakkýndaki taahhütler baþka bir resmi þekil aranmaksýzýn muteberdir.
Sermaye miktarý sýnýrlandýrýlarak kooperatif kurulamaz.Kooperatif adýný ancak bu kanuna göre kurulmuþ teþekküller kullanabilir.
(Ek:6/10/1998 - 3476/1 md.)Kooperatifler ve üst kuruluþlarýnýn ünvanlarýnda, kamu kurum ve kuruluþlarýnýn isimlerine yer verilemez.

C) Ýzin Verme, Tescil ve Ýlan :
Madde 3- Ana sözleþme Ticaret Bakanlýðýna verilir.Bakanlýðýn kuruluþa izin vermesi halinde, kooperatif merkezinin bulunduðu yer ticaret siciline tescil ve ilan olunur.Tescil ve ilan olunacak hususlar þunlardýr:

1. Ana sözleþme tarihi,
2. Kooperatifin amacý,konusu ve varsa süresi,
3. Kooperatifin ünvaný ve merkezi,
4. Kooperatifin sermayesi ve bunun nakdi kýsmýna karþýlýk olarak ödenen en az miktar ve her ortaklýk payýnýn deðeri,
5. Ortaklýk payý belgelerinin ada yazýlý olduðu,
6. Ayni sermaye ve devralýnan akçalý kýymetlerle iþletmelerin neden ibaret olduklarý ve bunlara biçilen deðerler,
7. Kooperatifin ne suretle temsil olunacaðý ve denetleneceði,
8. Yönetim Kurulu üyeleriyle kooperatifi temsile yetkili kimselerin ad ve soyadlarý,
9. Kooperatifin yapacaðý ilanlarýn þekli ve anasözleþmede de bu hususta bir hüküm varsa yönetim kurulu kararlarýnýn pay sahiplerine ne suretle bildireceði, 10. Kooperatifin þubeleri: Kooperatifler lüzum gördükleri takdirde memleket içinde ve dýþýnda þubeler açabilirler.Þubeler, merkezin sicil kaydýna atýf yapýlmak suretiyle bulunduklarý yer ticaret siciline tescil olunurlar.
Ticaret Bakanlýðý, ana sözleþmelerin kanunun ihtiyari hükümlerinden ayrýldýðýný ileri sürerek kooperatifin kuruluþuna izin vermekten kaçýnamaz.
Anasözleþmenin deðiþiklikleri de kuruluþtaki usullere baðlýdýr.

D) Anasözleþmeye Konacak Hükümler:
I - Mecburi Hükümler:
Madde 4- Kooperatif anasözleþmesinde aþaðýdaki hususlara ait hükümlerin yer almasý gerekir.
1.Kooperatifin adý ve merkezi,
2.Kooperatifin amacý ve çalýþma konularý,
3.Ortaklýk sýfatýný kazandýran ve kaybettiren hal ve þartlar,
4.Ortaklarýn pay tutarý ve kooperatif sermayesinin ödeme þekli, nakdi sermayenin en az 1/4`nün peþin ödenmesi,
5.Ortaklarýn ayný sermaye koyup koyamayacaklarý,
6.Kooperatiflerin yükümlerinden dolayý ortaklarýn sorumluluk durumu ve derecesi,
7.Kooperatifin yönetici ve denetleyici organlarýnýn görev ve yetki ve sorumluluklarý ve seçim tarzlarý,
8.Kooperatifin temsiline ait hükümler,
9.Yýllýk gelir gider farklarýnýn hesaplama ve kullanma þekilleri,
10.Kurucularýn adý, soyadý, iþ ve konut adresleri,

II - Ýhtiyari Hükümler:
Madde 5- Anasözleþme ayrýca aþaðýdaki hususlarý da kapsayabilir.
1.Genel kurulun toplantýsý,kararlarýn alýnmasý,oylarýn kullanýlmasý hakkýndaki hükümler;
2.Kooperatifin çalýþma þekline dair esaslar ;
3.Kooperatifin birliklerle olan münasebetleri ;
4.Koopernatifin diðer bir kooperatifle birleþmesine ait hükümler ;
5.Kooperatifin süresi.

III - Yorumlayýcý Hükümler:
Madde 6- 5`nci maddenin 1 ve 2`nci bendlerinde yazýlý hususlar hakkýnda anasözleþmede hüküm olmadýðý takdirde aþaðýdaki hükümler uygulanýr.
1.Genel kurul, kooperatifi temsile yetkililer tarafýndan imzalanan taahhütlü mektuplarla veya mahalli gazete ile köylerde ise yazýlý olarak imza karþýlýðý toplantýya çaðýrýlýr.
2.Kooperatifin faaliyeti;kooperatifin amacý ve çalýþma konusuyla sýnýrlýdýr.

E) Tüzel Kiþiliðin Kazanýlmasý ve Sorumluluk:
Madde 7- Kooperatif ticaret siciline tescil ile tüzel kiþilik kazanýr.Tescilden önce kooperatif namýna iþlem yapanlar bunlardan þahsen ve zincirleme olarak sorumludur.

ÝKÝNCÝ BÖLÜM
Ortaklýk Sýfatýnýn Kazanýlmasý ve Kaybedilmesi

A) Ortaklýða Girme Þartlarý ve Ek Ödemeler:
I. Ortaklýða Girme Þartlarý ve Ortak Sayýsý:
Madde 8- ( Deðiþik : 6/10/1988 - 3476 /2 md. ) Kooperatif ortaklýðýna girmek için gerçek kiþilerin medeni haklarý kullanma yeterliliðine sahip olmalarý gerekir.ortak olmak isteyen gerçek ve tüzel kiþiler, kooperatif anasözleþmesi hükümlerini bütün hak ve ödevleriyle birlikte kabul ettiklerini belirten bir yazý ile kooperatif yönetim kuruluna baþvururlar.Kooperatif, ortaklarýna kendi varlýðý dýþýnda þahsi bir sorumluluk veya ek ödemeler yüklüyor ise ortak olmak isteði, bu yükümlerin yazýlý olarak kabul edilmesi halinde deðer taþýr.
Yönetim kurulu; ortaklar ile ortak olmak için müracaat edenlerin anasözleþmede gösterilen ortaklýk þartlarýný taþýyýp taþýmadýklarýný araþtýrmak zorundadýr.
Yapý kooperatiflerinde konut, iþ yeri ve ortak sayýsý genel kurulca belirlenir.Yönetim kurulu, genel kurulca kararlaþtýrýlan sayýnýn üzerinde ortak kaydedemez.

II - Tüzel Kiþilerin Ortaklýðý:
Madde 9- Özel idareler, belediyeler,köyler gibi kamu ve tüzel kiþileri ile cemiyetler ve dernekler, kamu iktisadi teþebbüsleri ve kooperatifler amaçlarý bakýmýndan ilgilendikleri kooperatiflerin kuruluþlarýna yardýmcý olur,önderlik eder ve ortak olabilirler.

B) Ortaklýðýn Sona Ermesi:
I - Ortaklýktan Çýkma Serbestisi - Tazminat:
Madde 10- Her ortaðýn kooperatiften çýkma hakký vardýr.Çýkma keyfiyetinin kooperatifin mevcudiyetini tehlikeye düþürmesi halinde ayrýlmak isteyen ortaðýn, muhik bir tazminat ödemesine dahi hüküm anasözleþmeye konulabilir.

II - Ortaklýktan Çýkmanýn Sýnýrlandýrýlmasý:
Madde 11- Kooperatiften çýkma hakkýnýn kullanýlmasý, anasözleþme ile en çok 5 yýl için sýnýrlandýrýlabilir.
Haklý ve önemli sebeplerle bu süreden evvel çýkabileceði hususunda anasözleþmeye hüküm konabilir.
Bir ortaðýn hiçbir suretle kooperatiften çýkamayacaðýna dair baðlamalar hükümsüzdür.

III - Bildirme Süresi ve Çýkma Zamaný:
Madde 12- Çýkýþ,ancak bir hesap senesi sonu için ve en az 6 ay önceden haber verilerek yapýlýr.Anasözleþmede daha kýsa bir süre belirtilip hesap senesi içinde çýkýþa müsaade edilebilir.

IV - Ortaklýktan Çýkmayý Kabulden Kaçýnma:
Madde 13- Yönetim kurulu, anasözleþmeye uygun olarak yapýlacak isteðe raðmen, bir ortaðýn kooperatiften istifasýný kabulden kaçýnacak olursa, ortak çýkma dileðini noter aracýlýðý ile kooperatife bildirir.Bildiri tarihinden itibaren çýkma gerçekleþir.

V - Ortaðýn Ölümü ve Ortaklýðýn Devri:
Madde 14- Ortaðýn ölümü ile ortaklýk sýfatý sona erer.
Anasözleþmede gösterilecek þartlarla ölen ortaðýn mirasçýlarýnýn kooperatifte ortak olarak kalmalarý saðlanabilir.
(Deðiþik: 6/10/1988-3476/3 md.) Ortaklýk devredilebilir. Yönetim kurulu, ortaklýðý devralan kiþinin ortaklýk niteliklerini taþýmasý halinde, bu kiþiyi ortaklýða kabul eder.

VI - Görev veya Hizmetin Bitmesi, Taþýnmaz Mal veya Ýþletme Karþýlýðý Ortaklýk:
Madde 15- Ortaklýk sýfatý bir görev veya hizmetin yerine getirilmesine baðlý ise, bu görev veya hizmetin sona ermesi ile ortaklýk sýfatý kalkar.Bu halde anasözleþmeye hüküm konulmak suretiyle ortaklýðýn devamý saðlanabilir.
Ortaklýk sýfatýnýn kazanýlmasý, anasözleþme ile bir taþýnmaz malýn mülkiyetine baðlý haklarýn kullanýlmasýna veya bir teþebbüsün iþletilmesine baðlanabilir.Bu gibi hallerde taþýnmaz malýn mülkiyetinin veya iþletmenin üçüncü þahýslara devir veya temliki ile ortaklýk sýfatýnýn bir hak olarak yeni malike veya iþletmeyi alana geçebileceðini anasözleþme hüküm altýna alabilir.Taþýnmaz mala ait bu þekil iktisabýn üçüncü þahýslara karþý muteber olmasý tapu siciline bu yoldan meþruhat verilmesine baðlýdýr.

C - Ortaklýktan Çýkarýlma Esaslarý ve Ýtiraz:
Madde 16- (Deðiþik birinci fýkra: 6/10/1988-3476/4 md.) Kooperatif ortaklýðýndan çýkarýlmayý gerektiren sebepler anasözleþmede açýkça gösterilir.Ortaklar anasözleþmede açýkça gösterilmeyen sebeplerle ortaklýktan çýkarýlamazlar.
Ortaklýktan çýkarýlmaya yönetim kurulunun teklifi ile genel kurulca karar verilir.Anasözleþme, çýkarýlanýn genel kurula baþvurma hakký saklý kalmak üzere, bu hususta yönetim kurulunu da yetkili kýlabilir.
Çýkarýlma kararý gerekçeli olarak tutanaða geçirileceði gibi, ortaklar defterine de yazýlýr.Kararýn onaylý örneði, çýkarýlan ortaða teblið edilmek üzere, on gün içinde notere tevdi edilir.Bu ortak teblið tarihinden itibaren üç ay içinde itiraz davasý açabilir.Teblið edilen karar, yönetim kurulunca verilmiþ ise ortak, üç aylýk süre içinde genel kurula da itiraz edebilir.Bu itiraz ilk toplanacak genel kurula sunulmak üzere, yönetim kuruluna noter aracýlýðý ile teblið ettirilecek bir yazý ile yapýlýr.Genel kurula itiraz edildiði takdirde, yönetim kurulunun çýkarma kararý aleyhine itiraz davasý açýlamaz.Ýtiraz üzerine genel kurulca verilecek karara karþý itiraz davasý hakký saklýdýr.
Üç aylýk süre içinde genel kurula veya mahkemeye baþvurmak suretiyle itiraz edilmeyen çýkarýlma kararlarý kesinleþir.
(Ek: 6/10/1988-3476/4 md.) Haklarýndaki çýkarýlma kararý kesinleþmeyen ortaklarýn yerine yeni ortak alýnamaz.Bu kiþilerin ortaklýk hak ve yükümlülükleri, çýkarýlma kararý kesinleþinceye kadar devam eder.

D) Kooperatiften Çýkan veya Çýkarýlan Ortaklarla Hesaplaþma
Süresi ve Yükümlülük:
Madde 17- Kooperatiften çýkan veya çýkarýlan ortaklarýn kendilerinin yahut mirasçýlarýnýn kooperatif varlýðý üzerinde haklarý olup olmadýðý ve bu haklarýn nelerden ibaret olduðu anasözleþmede gösterilir.Bu haklar, yedek akçeler hariç olmak üzere, ortaðýn ayrýldýðý yýl bilançosuna göre hesaplanýr.
Kooperatifin mevcudiyetini tehlikeye düþürecek nitelikteki iade ve ödemeler, anasözleþmede daha kýsa süre tespit edilmiþ olsa bile genel kurulca üç yýlý aþmamak üzere geciktirilebilir.Bu durumda kooperatifin muhik bir tazminat isteme hakký saklýdýr.Çýkan veya çýkarýlan ortaklar ile mirasçýlarýnýn alacak ve haklarý bunlarý isteyebilecekleri günden baþlayarak beþ yýl geçmekle zaman aþýmýna uðrar.
Çýkan veya çýkarýlan ortaðýn sermaye veya mevduatýndan kýsmen veya tamamen yoksun kalacaðý hakkýndaki þartlar hükümsüzdür.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Ortaklarýn Hak ve Ödevleri

A) Ortaklýk Senedi:
Madde 18- Her ortaðýn üyelik haklarýnýn, ada yazýlý ortaklýk senedi ile temsil olunmasý þarttýr.Bu senede kooperatifin ünvaný, sahibinin adý ve soyadý, iþ ve konut adresi, kooperatife girdiði ve çýktýðý tarihler yazýlýr.Bu hususlar, senet sahibi ile kooperatifi temsile yetkili olan kimseler tarafýndan imzalanýr.Ortaðýn yatýrdýðý veya çektiði paralar tarih sýrasýyla kaydedilir.Bu kayýtlar kooperatifin ödediði paralara ait ise ortak imza eder.Ýmzalý ortak senedi makbuz hükmündedir.Mezkur senet anasözleþmeyi ihtiva etmek þartýyla ortaklýk cüzdaný þeklinde de düzenlenebilir.Ortaklýk senetleri kýymetli evrak niteliðinde olmayýp sadece beyyine vesikasý hükmündedir.

B) Ortaklýk Paylarý, Þahsi Alacaklýlar:
Madde 19- Kooperatife giren her þahýstan en az bir ortaklýk payý alýnmasý gerekir.Anasözleþme, en yüksek had tespit ederek bir ortak tarafýndan bu had dahilinde birden fazla pay alýnmasýna cevaz verebilir.
(Deðiþik:28/5/1998-4363/1 md.) Bir ortaklýk payýnýn deðeri 100.000 liradýr. Kooperatife giren ortaklar en çok 5.000 pay taahhüt edebilirler. Kooperatifler üst kuruluþuna iþtirak ederler ise en az 50 pay taahhüt ederler. Ortaklýk payýnýn deðeri Bakanlar Kurulu Kararý ile arttýrýlabilir.
(Deðiþik: 6/10/1988-3476/5 md.) Bir kaç pay bir ortaklýk senedinde gösterilebilir. Senetle temsil edilmeyen paylar 10.000.-(100.000) lira itibar olunur.
Her kooperatifin iþtigal mevzuuna göre kredi talepleri bankalarca, müesseselerce veya þirketlerce öncelikle karþýlanýr.
(Deðiþik: 6/10/1988-3476/5 md.) Tarýmsal amaçlý kooperatiflerin yatýrým faaliyetleri, ilgili bakanlýkça düzenlenen yönetmelik esaslarý dahilinde bütçeden ayrýlacak ödenekler yoluyla verilecek düþük faizli kredilerle desteklenir.
Bir ortaðýn þahsi alacaklýlarý, ancak ortaða ait faiz ve gelir gider farklarýndan hissesine düþen miktarý ve kooperatifin daðýlmasýnda ona ödenecek payý haczettirebilirler.

C) Ayni Sermaye:
Madde 20- Ayn nevinden sermaye konmasý veya kooperatifin mevcut, bir iþletmeyi veya aynlarý devralmasý anasözleþme ile kabul edilebilir.

1. Deðer Biçme, Bilirkiþi:
Madde 21- Anasözleþmede aynlarýn deðeri tespit edilmemiþ ise, bu tespit kurucular tarafýndan toplantýya çaðrýlacak ilk genel kurulda ortak adedinin 2/3`ünü temsil eden ortaklarýn çoðunluðu ile seçilecek bilirkiþi tarafýndan yapýlýr.
Kuruluþtan sonra girecek ortaklarýn ayn nevinden sermaye koymalarý halinde bu çaðrý yönetim kurulu tarafýndan yapýlýr.
Ortaklarýn, 2/3`ünün birleþmesi mümkün olmayan hallerde bilirkiþinin seçimi sulh hukuk mahkemesinden istenir.
Seçilen bilirkiþi veya bilirkiþiler tarafýndan verilen rapora karþý tebliði tarihinden itibaren bir hafta içinde mahalli sulh hukuk mahkemesine itiraz edebilirler. Mahkemenin vereceði karar kesindir.

2. Karar Nisabý, Raporlarýn Kabulü:
Madde 22- 21`nci madde gereðince atanan bilirkiþi, gereken raporlarý düzenleyip verdikten sonra yapýlacak genel kurul toplantýsýnda konu görüþülür.Çaðrý mektuplarýna bilirkiþi raporunun bir örneði eklenir.
Ortak sayýsýnýn en az yarýsýnýn asaleten ve temsilen toplantýda bulunmasý þartýyla bilirkiþi raporlarý okunup incelendikten ve gereðinde ayn nevinden sermaye koyan kimselerin ve devralýnacak iþletmenin veya aynlarýn sahibinin açýklamalarý dinlendikten sonra deðerlerinin aynen kabul veya reddine, yahut ilgililerin muvafakatiyle deðerlendirilmesine çoðunlukla karar verilir.

Ç) Hak ve Vecibelerde Eþitlik:
Madde 23- Ortaklar bu kanunun kabul ettiði esaslar dahilinde hak ve vecibelerde eþittirler.

1. Bilgi Edinmek Hakký, Bilanço:
Madde 24- Yönetim Kurulunun gelir gider farklarýnýn daðýtým þekli hakkýndaki tekliflerini ihtiva eden yýllýk çalýþma raporu ile bilanço ve denetçilerin 66`ncý madde hükümlerine uygun olarak tanzim edecekleri rapor genel kurulun yýllýk toplantýsýndan en az 15 gün öncesinden itibaren bir yýl süre ile kooperatif merkezinde ve varsa þubelerinde ortaklarýn tetkikine amade tutulur.
Talep eden ortaklara bilanço ve gelir gider farký hesaplarýnýn birer suretinin verilmesi mecburidir.
Ortaklarýn bilgi edinmek hakký, anasözleþme veya kooperatif organlarýndan birinin kararýyla bertaraf edilemez veya sýnýrlandýrýlamaz.

2. Ticari Defterler ve Sýr Saklama Hükümleri ve Ceza:
Madde 25- Kooperatifin ticari defterleri ve haberleþme ile ilgili hususlarýn tetkiki, genel kurulun açýk bir müsaadesi veya yönetim kurulunun kararý ile mümkündür.Ýncelenmesine müsaade edilen defter ve vesikalardan öðrenilecek sýrlar hariç olmak üzere, hiçbir ortak kooperatifin iþ sýrlarýný öðrenmeye yetkili deðildir. Her ortak ne suretle olursa olsun öðrenmiþ olduðu kooperatife ait iþ sýrlarýný, sonradan ortaklýk hakkýný kaybetmiþ olsa dahi daima gizli tutmak zorundadýr. Bu mecburiyete uymayan ortak meydana gelecek zararlardan kooperatife karþý sorumlu olduðu gibi kooperatifin þikayeti üzerine herhangi bir zarar umulmasa dahi bir yýla kadar hapis ve 500 liradan 10.000 liraya kadar aðýr para cezasýyla veya her ikisiyle birlikte cezalandýrýlýr.

3. Genel Kurul Toplantýlarýna Katýlma Hakký:
Madde 26- (Deðiþik: 6/10/1988-3476/6 md.) Üç ay evvel ortak olmayanlar hariç her ortak genel kurula katýlma hakkýna sahiptir. Yapý kooperatiflerinde genel kurul toplantýlarýna katýlmak için bu þart aranmaz.

D) Ortaklarýn Ödev ve Sorumluluklarý:
I- Süre ve Ortaklýðýn Yok Olmasý:
Madde 27- Ortaklarýn yüklendikleri paylar için ödeyebilecekleri para tutarýný anasözleþme belirtir. Kooperatif sermaye yüklemlerinde borçlu veya sair ödemelerle yükümlü bulunan ortaklarýndan elden yazýlý olarak veya taahhütlü mektupla, bu husus mümkün olmazsa ilanla veya münasip bir süre belirterek yükümlerini yerine getirmelerini ister.
Ýlk isteðe uymayan ve ikinci istemeden sonra da bir ay içinde yükümlerini yerine getirmeyenlerin ortaklýðý kendiliðinden düþer.Ortaklýðýn düþmesi alakalýnýn, anasözleþme veya diðer suretlerle doðmuþ borçlarýnýn yok olmasýný gerektirmez.

II-Kooperatifin Sorumluluðu:
Madde 28- Anasözleþmede aksine hüküm olmadýkça kooperatif, alacaklýlarýna karþý yalnýz mamelekiyle sorumludur.

1. Sýnýrsýz Sorumluluk:
Madde 29- Anasözleþme, kooperatifin varlýðý borçlarýný karþýlamaya yetmediði hallerde, ortaklarýnýn da þahsen ve sýnýrsýz olarak sorumlu tutulacaklarýný hüküm altýna alabilir. Bu takdirde alacaklýlar kooperatifin iflasý veya diðer sebeplerle daðýlmasý halinde alacaklarýný tamamen saðlayamazlarsa, kooperatifin borçlarýndan dolayý, kooperatifin ortaklarý zincirleme ve bütün varlýklarýyla sorumlu olurlar.

2. Sýnýrlý Sorumluluk:
Madde 30- Anasözleþmeye, kooperatif borçlarý için her ortaðýn kendi payýndan fazla olarak þahsen ve belirli bir miktara kadar kooperatiften sonra sorumlu olacaklarý hususunda bir hüküm konabilir. Ortaklarýn tek baþýna sorumlu olacaklarý miktar kooperatifteki paylarýnýn tutarý ile orantýlý olarak da gösterilebilir.
Ýflasýn sonuna kadar bu sorumluluk iflas idaresi tarafýndan ileri sürülür.

3. Ek Ödeme Yüklemi:
Madde 31- Anasözleþme, ortaklarý ek ödemelerle yükümlendirebilir. Ancak ek ödemelerin yalnýz bilanço açýklarýný kapatmada kullanýlmasý þarttýr. Ek ödeme yükleme sýnýrsýz olabileceði gibi belirli miktarlarla veya iþ hacmi ile veya paylarla orantýlý olarak sýnýrlandýrýlabilir.
Kooperatifin iflasý halinde ek ödemeleri isteme hakký iflas idaresindedir.

4. Caiz Olmayan Sýnýrlama:
Madde 32- Sorumluluðu belirli bir zamana býrakan veya bazý ortak gruplarýna yükleyen anasözleþme hükümleri muteber deðildir.

5. Ýflas Halinde Usul:
Madde 33- Ortaklarý þahsen sorumlu bulunan veya ek ödemelerle yükümlü olan kooperatifin iflasý halinde, iflas idaresi sýra cetvelini düzenlemekle beraber ortaklardan her birinin payýna düþen borcun ödenmesini kendilerinden ister.
Tahsil olunamayan meblaðlar diðer ortaklar arasýnda bölüþülür. Aktif bakiyesi pay cetvellerinin kesin olarak tespiti üzerine geri verilir. Ortaklarýn birbirlerine rücu haklarý saklýdýr. Ortaklarýn geçici olarak tespit olunan borçlarýyla pay cetveli aleyhine Ýcra ve Ýflas Kanunu hükümlerine göre itiraz haklarý vardýr.

6. Sorumluluk Hükümlerinin Deðiþtirilmesi:
Madde 34- Ortaklarýn sorumluluðu ve ek ödemeler yükümleri ile ilgili deðiþtirmeler ancak anasözleþmenin tadili ile mümkündür. Sorumluluk ve ek ödeme yükümleri konulmasý veya bunlarýn arttýrýlmasý, bu husustaki kararýn tescili ile kooperatifin bütün alacaklarý lehine hüküm ifade eder. Sorumluluðun azaltýlmasý hakkýndaki kararlar, tescilden evvel doðmuþ borçlarý kapsamaz.

7. Kooperatife Yeni Giren Ortaklarýn Sorumluluðu:
Madde 35- Ortaklarý þahsen sorumlu, veya ek ödemelerle yükümlü bir kooperatifte, durumunu bilerek yeni giren kimse, giriþinden önce doðmuþ olan borçlardan diðer ortaklar gibi sorumlu olur.Buna aykýrý mukavele hükümleriyle ortaklar arasýndaki anlaþmalar üçüncü þahýslar hakkýnda hüküm ifade etmez.

8. Bir Ortaðýn Ayrýlmasýndan veya Kooperatifin, Daðýlmasýndan Sonra Sorumluluk:
Madde 36- Sýnýrsýz veya sýnýrlý sorumlu bir ortak ölür veya diðer bir sebeple kooperatiften ayrýlýþýnýn kesinleþtiði tarihten baþlayarak bir yýl veya anasözleþme ile tespit olunan daha uzun bir süre içinde kooperatif iflas ettiði takdirde, ayrýlmasýndan önce doðmuþ olan borçlar için ortak sorumluluktan kurtulamaz.
Ayný þartlar altýnda veya ayný süre içinde ek ödeme yükümü de mevcut olmakta devam eder.
Bir kooperatif daðýlýrsa, daðýlmanýn Ticaret Siciline tescilinden baþlayarak bir yýl veya anasözleþmede tespit olunan daha uzun bir süre içinde kooperatifin iflasýnýn açýlmasýna karar verilmesi halinde ortaklar ayný þekilde ek ödemelerle birlikte sorumludurlar.

9. Sorumlulukta Zamanaþýmý:
Madde 37- Alacaklarýn, ortaklarýn þahsi sorumluluklarýndan doðan isteme haklarý, daha önce kanuni bir hüküm gereðince düþmedikçe iflas iþlemlerinin sona ermesinden baþlayarak daha bir yýl süreyle alacaklýlardan her biri tarafýndan ileri sürülebilir.
Ortaklarýn birbirine olan rücu haklarý da bu hakka vücut veren ödemenin yapýldýðý andan baþlamak üzere bir yýl içinde zamanaþýmýna uðrar.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Kooperatif Hesaplarý

A) Gelir Gider Farklarý, Bölünmesi ve Paylara Faiz Verilmesi:
Madde 38- Anasözleþmede aksine hüküm bulunmadýðý taktirde ortaklarla yapýlan muamelelerden bir yýllýk faaliyet sonunda elde edilen hasýlanýn tamamý gelir gider farký olarak kooperatifin yedek akçelerine eklenir.Gelir gider farkýnýn ortaklar arasýnda bölüþülmesi öngörülmüþ ise bu bölünme ortaklarýn muameleleri oranýnda yapýlýr.
(Deðiþik : 6/10/1988-3476/7 md.) Gelir- gider farkýnýn en az % 50`si ortaklara daðýtýldýktan sonra, ortaklarýn sermaye paylarýna genel kurul kararý ile Devlet Tahvillerine verilen en yüksek faiz haddini geçmemek üzere faiz ödenebileceði anasözleþme ile hükme baðlanabilir.
(Deðiþik : 6/10/1988-3476/7 md.) Ortak dýþý iþlemlerden elde edilen hasýlanýn ortaklara sermaye paylarý oranýnda daðýtýlabileceði anasözleþmede hükme baðlanabilir. Daðýtýlmadýðý takdirde, bunlar kooperatifin geliþmesine yarayacak iþlerde kullanýlmak üzere özel bir fonda toplanýr.
Bir yýllýk faaliyet neticeleri menfi olduðu takdirde açýk, yedek akçelerden ve bunlarýn kafi gelmemesi halinde ek ödemelerle veya ortak sermaye paylarýyla karþýlanýr. Menfi neticeler ortadan kaldýrýlmadýkça gelir gider farký ve faiz daðýtýmý yapýlamaz.

B) Yedek Akçe Ayrýmý :
Madde 39- (Deðiþik birinci fýkra: 6/10/1988-3476/8 md.) Gelir- gider farkýnýn en az % 10`u yedek akçeye, kooperatif üst kuruluþlarýnda ise buna ilaveten en az % 5`i fevkalade yedek akçeye ayrýlmadýkça ortaklara daðýtým yapýlamaz. Yedek akçelerin ortaklara daðýtýlacaðýna dair anasözleþmeye konacak hükümler muteber deðildir.

C) Ortak ve Personel Ýçin Yardým Fonlarý :
Madde 40- Anasözleþme gerek kooperatifin memurlarý ile iþçileri, gerekse kooperatifin ortaklarý için yardým kuruluþlarý vücuda getirmek ve bunlarý iþletmek amacý ile yardým fonlarý kurulmasýný hüküm altýna alabilir.
Yardým amacý için ayrýlan kýymetler belirli ise bunlar kooperatifin mamelikinden ayrýlarak tahsis edildiði amaçlar için kullanýlmak üzere özel bir hesaba alýnýr

D) Gelir Gider Farkýndan ilk ayrýlacak Fonlar:
Madde 41- Bölünecek gelir gider farkýndan ilk önce yedek akçe ile kanun veya anasözleþme gereðince kurulan diðer fonlara yatýrýlacak paralar ayrýlýr. Yedek akçelerin ve özel fonlarýn kullanýlýþ þekil ve þartlarý anasözleþmede gösterilir

BEÞÝNCÝ BÖLÜM
Kooperatif Organlarý

A)Genel Kurul:
1- Yetki:
Madde 42- Genel Kurul bütün ortaklarý temsil eden en yetkili organdýr. Genel Kurul, aþaðýdaki yetkilerini devir ve terk edemez. 1- Anasözleþmeyi deðiþtirmek,
2- Yönetim Kurulu ve Denetçiler Kurulu üyeleriyle gerektiðinde tasfiye kurulunu seçmek,
3- Ýþletme hesabýyla bilanço ve gerektiðinde gelir gider farkýnýn bölüþülmesi hakkýnda karar almak,
4- Yönetim ve Denetçiler kurullarýný ibra etmek,
5- Kanun veya anasözleþme ile Genel Kurula tanýnmýþ olan konular hakkýnda karar vermek,
6- (Ek: 6/10/1988-3476/9 md.) Gayrimenkül alýmýnda ve satýmýnda takip edilecek usul ile alýnacak gayrimenkulün niteliðini, yerini azami fiyatýný, satýlacak gayrimenkulün asgari fiyatýný belirlemek,
7- (Ek: 6/10/1988-3476/9 md.) Ýmalat ve inþaat iþlerinin yaptýrýlma yöntemini belirlemek, 8- (Ek: 6/10/1988-3476/9 md.) Yapý kooperatiflerinde; kooperatifin ortak sayýsý ile yapýlacak konut veya iþyeri sayýsýný tesit etmek.

II- Çaðrý:
1. Çaðrýya Yetkisi Olanlar:
Madde 43- (Ek: 6/10/1988-3476/10 md.) Yönetim Kurulu veya anasözleþme ile bu hususta yetkili kýlýnan diðer bir organ ve gerektiðinde denetçiler kurulu, ortaðý olduðu üst birlik ve tasfiye memurlarý genel kurulu toplantýya çaðýrma yetkisine sahiptirler.Ancak genel kurul yukarýda belirtildiði þekilde toplanamadýðý takdirde ilgili bakanlýk genel kurulu toplantýya çaðýrma yetkisine sahiptir.

2. Ortaklarýn Ýsteði, Bakanlýklarýn Çaðrýsý, Mahkemenin Ýzni:
Madde 44- Dört ortaktan az olmamak kaydýyda ortak sayýsýnýn en az onda birinin isteði üzerine Genel Kurul toplantýya çaðýrýlýr.
Yönetim Kurulu bu isteði en az on gün içinde yerine getirmediði takdirde, istek sahiplerinin müracaatý üzerine veya doðrudan doðruya Ticaret Bakanlýðý tarafýndan, yapý kooperatiflerinde de Ýmar ve Ýskan Bakanlýðý tarafýndan Genel Kurul toplantýya çaðýrýlabilir.
Çaðýrýlmadýðý takdirde istek sahipleri mahalli mahkemeye baþvurarak Genel Kurulu bizzat toplantýya çaðýrma müsaadesini alabilirler.

3. Þekil:
Madde 45- (Deðiþik: 4/10/1988-3476/11 md.) Genel kurul olaðan ve gerektiðinde olaðanüstü olarak toplanýr. Olaðan toplantýnýn her hesap devresi sonundan itibaren 6 ay içinde ve en az yýlda bir defa yapýlmasý zorunludur.
Genel Kurul, anasözleþmede gösterilen sekil ve surette toplantýya çaðýrýlýr.
Toplantý nisabý anasözleþmede gösterilir. Ancak yapý kooperatiflerinin genel kurul toplantýlarýnda ortaklarýn en az 1/4`ünün þahsen veya temsilen bulunmalarý þarttýr.
Genel Kurul toplantý tarihi, yeri ve gündemi toplantýdan en az 15 gün önce ilgili bakanlýða ve mülki idare amirliðine yazýlý olarak bildirilir.
Genel Kurulun sevk ve idaresi, ortaklar veya üst kuruluþ temsilcileri arasýndan seçilen baþkan ve üyeler tarafýndan saðlanýr.

III- Gündem:
Madde 46- (Deðiþik: 6/10/1988-3476/12 md.) Toplantý çaðrýsýna ve ilana gündem yazýlýr. Anasözleþmenin deðiþtirilmesi bahis konusu ise, yapýlacak ilanda deðiþtirilecek maddelerin numaralarýnýn yazýlmasý ile yetinilir.
Dörtten az olmamak üzere ortaklarýn en az 1/10`u tarafýndan genel kurul toplantýsýndan en az 20 gün önce yazýlý olarak bildirilecek hususlarýn gündeme konulmasý zorunludur.
Gündemde olmayan hususlar görüþülemez. Ancak, kooperatife kayýtlý ortaklarýn en az 1/10`unun gündem maddelerinin görüþülmesine geçilmeden önce yazýlý teklifte bulunmalarý halinde, hesap tetkik komisyonunun seçilmesi, bilanço incelenmesinin ve ibranýn geriye býrakýlmasý, çýkan veya çýkarýlan ortaklar hakkýnda karar alýnmasý, genel kurulun yeni bir toplantýya çaðýrýlmasý ve kanun, anasözleþme ve iyiniyet esaslarý ile genel kurul kararlarýna aykýrý olduðu ileri sürülen yönetim kurulu kararlarýnýn iptali, yönetim kurulu üyeleri ile denetçilerin azli ve yerlerine yenilerinin seçilmesi ile ilgili hususlar, genel kurula katýlanlarýn yarýdan bir fazlasýnýn kabulü ile gündeme alýnýr.

IV- Bütün Pay Sahiplerinin Hazýr Bulunmasý hali:
Madde 47- Kooperatifin bütün ortaklarý toplantýda hazýr bulunduðu sürece ve bir itiraz olmadýðý takdirde Genel Kurul toplantýlarýna dair olan diger hükümler saklý kalmak þartýyla toplantýya çaðrý hakkýndaki hükümlere uyulmamýþ olsa dahi kararlar alýnabilir. Bu gibi kararlarýn, ortaklar veya ortaklarýn toplantýya oybirliði ile seçecekleri temsilciler tarafýndan imzalanmasý gereklidir.

V- Oy Hakký:
1. Genel Olarak:
Madde 48- Genel Kurulda her ortak yalnýz bir oya sahiptir.

2. Temsil:
Madde 49- Anasözleþmede açýklama bulunduðu takdirde, bir ortak yazý ile izin vermek suretiyle Genel Kurul toplantýsýnda oyunu ancak baþka bir ortaða kullandýrabilir. Bir ortak genel kurulda birden fazla ortaðý temsil edemez.
Üye sayýsý 1000`in üstünde olan kooperatiflerde anasözleþme ile her ortaýn en çok 9olmak üzere birden fazla baþka ortaðý temsil edebileceði ön görülebilir. Eþ ve birinci derecede akrabalar için temsilde ortaklýk þartý aranmaz.

3. Oya Katýlamayacaklar:
Madde 50- Kooperatif iþlerinin görülmesine herhangi bir surette katýlmýþ olanlarYönetim Kurulunun ibrasýna ait kararlarda oylamaya katýlamazlar.Bu hüküm denetçiler hakkýnda uygulanmaz.
Ortaklardan hiçbiri kendisi veya karý ve kocasý yahut usul ve füruu ile kooperatif arasýnda þahsi bir iþe veya davaya dair olan görüþmelerde oy hakkýný kullanamaz.

VI- Kararlar:
1. Genel Olarak :
Madde 51- Kanun ve anasözleþmede aykýrý hüküm bulunmadýkça Genel Kurul kararlarýna ve seçimlerde oylarýn yarýdan bir fazlasýna itibar olunur.
Kooperatifin daðýlmasý veya diðer bir kooperatifle birleþmesi ve anasözleþmenin deðiþtirilmesi kararlarýnda fiilen kullanýlan oylarýn 2/3`ü çoðunluðu gereklidir. Anasözleþme, bu kararlarýn alýnmasý için oy çoðunluðu hakkýnda daha aðýr hükümler koyabilir.

2. Ortaklarýn Paylarýnýn Arttýrýlmasý:
Madde 52- (Deðiþik: 8/6/1981-2475-1 md.) Ortaklarýn þahsi sorumluluklarýný aðýrlaþtýrýlmasý veya ek ödeme yükümleri ihdasý hakkýnda alýnacak kararlar için bütün ortaklarýn 3/4`ünün rýzasý gereklidir.
(Deðiþik: 6/10/1988-3476/13 md.) Ancak kamu kuruluþlarýndan kredi alan kooperatiflerin kredi miktarlarýnýn artýrýlmasýndan yararlanmak üzere alacaklarý kararlarda bu þart aranmaz ve 51`inci maddenin birinci fýkrasý hükmü uygulanýr.
Kararlar, ilandan baþlayarak üç ay içinde kooperatiften çýktýklarýný bildirmeleri halinde bunlara katýlmayan ortaklarý baðlamaz. Bu takdirde kooperatiften çýkma beyaný, kararýn yürürlüðe girdiði tarihten baþlamak üzere hüküm ifade eder.
Bu suretle kooperatiften çýkma hakkýnýn kullanýlmasý, bir ayrýlma tazminatý ödenmesine baðlý kýlýnamaz.

3. Kararlarýn Bozulmasý ve Þartlar :
Madde 53- Aþaðýda yazýlý kimseler kanuna, anasözleþme hükümlerine ve iyi niyet esaslarýna aykýrý olduðu iddiasý ile Genel Kurul kararlarý aleyhine, toplantýyý kovalayan günden baþlamak üzere bir ay içinde, kooperatif merkezinin bulunduðu yerdeki mahkemeye baþvurabilirler.
1. Toplantýda hazýr bulunup da kararlara aykýrý kalarak keyfiyeti tutanaða geçirten veya oyunu kullanmasýna haksýz olarak müsaade edilmeyen yahut toplantýya çaðrýnýn usulü dairesinde yapýlmadýðýný veyahut gündemin gereði gibi ilan veya teblið edilmediðini yahut da Genel Kurul toplantýsýna katýlmaya yetkili olmayan kimselerin karara katýlmýþ bulunduklarýný iddia eden pay sahipleri;
2. Yönetim Kurulu;
3. Kararlarýn yerine getirilmesi Yönetim Kurulu üyeleri ile denetçilerin sahsi sorumluluklarýný mucip olduðu takdirde bunlarýn her biri;
Bozma davasýnýn açýldýðý ve duruþmanýn yapýlacaðý gün, Yönetim Kurulu tarafýndan usulen ilan olunur.
Birinci fýkrada yazýlý bir aylýk hak düþüren sürenin sona ermesinden önce duruþmaya baþlanýlamaz. Birden fazla bozma davasý açýldýðý takdirde, davalar birleþtirilerek görülür.
Mahkeme, kooperatifin isteði üzerine muhtemel zararlarýna karþý davacýlarýn teminat göstermesine karar verebilir. Teminatýn mahiyet ve miktarýný belirlemek mahkemeye aittir.
Bir kararýn bozulmasý bütün ortaklar için hüküm ifade eder.

4. Mektupla Oy Verme ve Temsilciler Toplantýsý:
Madde 54- Ortak sayýsý 1000`den fazla olan kooperatiflerde, anasözleþmelerine kayýt konulmak suretiyle:
1. Genel Kurula ait kararlardan, hepsinin veya bir kýsmýnýn ortaklarýn oylarýný mektupla bildirmeleri suretiyle verilmesi,
2. Ortaklarýn gruplara ayrýlarak verecekleri kararlarla tespit edecekleri talimat gereðinde oy vermek üzere kendi aralarýndan seçecekleri temsilciler topluluðu,
Genel Kurul sayýlabilir.
Mektupla oy bildirme halinde, mektuplarýn, Yönetim Kurulu ve bakanlýk temsilcisi önünde incelenmesi sonunda muhtevanýn neden ibaret olduðu tespit edilerek tutanaða yazýlýr.Hazýr bulunanlar tarafýndan imza edilen tutanaða göre verildiði anlaþýlan karar yürürlüðe girer.
Grup temsilcileri genel kurulunda her temsilci, temsil ettiði ortaklarýn sayýsý kadar oya sahiptir. Temsilcinin aldýðý talimata aykýrý olarak oy vermesi karara tesir etmez.
B) Yönetim Kurulu:

I- Ödevi ve Üye Sayýsý:
Madde 55- Yönetim Kurulu, kanun ve anasözleþme hükümleri içinde kooperatifin faaliyetini yöneten ve onu temsil eden icra organýdýr.
Yönetim Kurulu en az üç üyeden kurulur.Bunlarýn ve yedeklerinin kooperatif ortaðý olmalarý þarttýr.
Yönetim Kurulu üyeliðine seçilen tüzel kiþiler, temsilcilerinin isimlerini kooperatife bildirir.

II- Üyelik Þartlarý ve Ücret:
Madde 56- (Deðiþik : 6/10/1988-3476/14 md.) Yönetim Kurulu üyelerinde aþaðýdaki þartlar aranýr.
1- Türk vatandaþý olmak,
2- Ayný türde baþka bir kooperatifin yönetim kurulu üyesi olmamak,
3- Türk Ceza Kanununun zimmet, ihtilas, irtikap,rüþvet, görevi suistimal, sahtekarlýk, hýrsýzlýk, dolandýrýcýlýk, hileli iflas, emniyeti suistimal ve Devletin þahsiyetine karþý iþlenen suçlara iliþkin hükümlerine veya bu Kanuna göre mahkum olmamak.
Üyelik þartlarý denetçiler tarafýndan araþtýrýlýr. Bu þartlarý taþýmadýklarý halde seçilenler ile sonradan kaybedenlerin görevlerine yönetim kurulunca son verilir.
Haklarýnda yukarýdaki suçlarla ilgili olarak kamu davasý açýlmýþ olanlarýn görevleri ilk genel kurul toplantýsýna kadar devam etmekle beraber, yönetim kurulunca bu durumdaki üyelerin genel kurulca azli veya göreve devamý hakkýnda karar almak üzere yapýlacak ilk genel kurul gündemine madde konulur.
Bu veya anasözleþmede gösterilecek diðer bir sebeple yönetim kurulu toplantý nisabýný kaybederse, boþalan yönetim kurulu üyeliklerine denetim kurulu üyeleri tarafýndan gecikilmeksizin yeteri kadar yedek üye çaðýrýlýr.
Yönetim Kurulu üyelerinden bir veya birkaç kooperatifi temsil yetkisini haiz murahhas üye seçilebilir.Murahhas üyelerin seçilmesi ve deðiþtirilmesi Ticaret Siciline tescil ettirilir.
Yönetim Kurulu üyelerine genel kurulca belirlenen aylýk ücret , huzur hakký, risturn ve yolluk dýþýnda hiç bir ad altýnda baþkaca ödeme yapýlamaz.
III- Üyelik Süresi:

Madde 57- Yönetim Kurulu üyeleri en çok dört yýl için seçilebilirler .Anasözleþmede aksine hüküm yoksa tekrar seçilmeleri caizdir.

IV- Yönetim ve Temsil:
1. Yetkilerin Devri:
Madde 58- Anasözleþme, Genel Kurula veya Yönetim Kuruluna, kooperatifin yönetimini ve temsilini veya tamamen kooperatif ortaðý bulunmalarý þart olmayan bir veya birkaç müdüre veya Yönetim Kurulu üyesine tevdi etmek yetkisini verebilir.

2. Þümulü ve Sýnýrlandýrýlmasý:
Madde 59- Temsile yetkili þahýslar kooperatif namýna onun amacýnýn gerektirdiði bütün hukuki iþlemleri yapabilir.
Bu temsil yetkisinin sýnýrlandýrýlmasý iyi niyet sahibi üçüncü þahýslara karþý hiç bir hüküm ifade etmez.Temsil yetkisinin sadece esas müessesenin veya bir þubenin iþlerine hasrolunmasýna veya kooperatif ünvanýnýn birlikte kullanýlmasýna dair ticaret siciline tescil edilmiþ olan kayýtlar saklýdýr.
Yönetime veya temsile yetkili þahýslarýn kooperatife ait görevlerini yürütmeleri esnasýnda meydana getirdikleri haksýz fiillerden doðan zararlardan kooperatif sorumludur.
(Ek: 6/10/1988-3476/15 md.) Kooperatiflerce alýnmasý kararlaþtýrýlan gayrimenkullerin alýmýnýn, tapu devri veya tapuya þerh verilecek bir satýþ vaadi sözleþmesi ile yapýlmasý þarttýr.
(Ek: 6/10/1988 - 3476/15 md.) Alýnacak gayrimenkulün kooperatifin amacýna uygun olmasý gerekir.
(Ek: 6/10/1988 - 3476/15 md.) Yönetim kurulu üyeleri ve kooperatif personeli ortaklýk iþlemleri dýþýnda kendisi veya baþkasý namýna, bizzat veya dolaylý olarak kooperatifle kooperatif konusuna giren bir ticari muamele yapamaz.
(Ek: 6/10/1988 - 3476/15 md.) Kooperatif ve üst kuruluþlarca tanýtma ve ortak kaydetmek amacýyla yapýlacak ilan, reklam ve açýklamalar, eksik ve gerçeðe aykýrý olamayacaðý gibi, yanýltýcý bilgi ve unsurlar taþýyamaz.
(Ek: 6/10/1988 - 3476/15 md.) Yönetim kurulu üyeleri ve temsile yetkili þahýslar, genel kurulun devredemeyeceði yetkilerini kullanamaz.

3. Ýmza:
Madde 60- Kooperatifi temsile yetkili kýlýnan kimseler imzalarýný ancak kooperatifin ünvaný altýna koymak suretiyle kooperatifi baðlarlar.

4. Tescil:
Madde 61- Kooperatif Yönetim Kurulu, kooperatifi temsile yetkili kýlýnan kimselerin isimlerini, imzalarýný ve bu yetkiye dayanan kararlarýn noterlikçe tasdikli örneðini ticaret siciline verir.

5. Üyelerin Titizlik Derecesi ve Sorumluluklarý:
Madde 62- Yönetim Kurulu kooperatif iþlerinin yönetimi için gereken titizliði gösterir ve kooperatifin baþarýsý ve geliþmesi yolunda bütün gayretini sarfeder.
Yönetim Kurulu, kendi tutanaklarý ile Genel Kurul tutanaklarýnýn, gerekli defterlerin ve ortak listelerinin muntazam hazýrlanýp, tutulup, saklanmasýna ve iþletme hesabýyla, yýllýk bilançonun kanuni hükümlere uygun olarak hazýrlanýp tetkik olunmak üzere denetleme kuruluna verilmesinden sorumludur.
Yönetim Kurulu üyeleri ve kooperatif memurlarý, kendi kusurlarýndan ileri gelen zararlardan sorumludurlar.Bunlarýn suç teþkil eden fiil ve haraketlerinden ve özellikle kooperatifin para ve mallarý bilanço, tutanak, rapor ve baþka evrak, defter ve belgeleri üzerinde iþledikleri suçlardan dolayý `Devlet memurlarý` gibi ceza görürler.

V- Kooperatifin Aczi Halinde Yapýlacak Ýþler:
Madde 63- Kooperatifin aczi halinde bulunduðunu kabul ettirecek ciddi sebepler mevcut ise yönetim kurulu piyasada cari fiyatlar esas olmak üzere, derhal bir ara bilançosu tanzim eder.Son yýlýn bilançosu veya daha sonra yapýlan bir tasfiye bilançosu veyahut daha yukarýda sözü geçen ara bilançosu kooperatif mevcudunun, borçlarýný artýk karþýlayamayacaðýný belirtiyorsa yönetim kurulu, ticaret bakanlýðýna ve yapý kooperatiflerinde Ýmar ve Ýskan Bakanlýðýna da keyfiyeti bildirir ve genel kurulu derhal olaðanüstü toplantýya çaðýrýr.
Pay senetleri çýkarýlmýþ olan bir kooperatifte son yýlýn bilançosunda kooperatif varlýðýnýn yarýsý karþýlýksýz kalýrsa yönetim kurulu derhal genel kurulu toplantýya çaðýrararak durumu ortaklara arz eder.Ayný zamanda ilgili mahkemeye, ticaret Bakanlýðýna ve yapý kooperatiflerinde Ýmar ve Ýskan Bakanlýðýna da bilgi verir. Ancak, ortaklarý ek odemelerle yükümlü olan kooperatiflerde, bilançoda tespit edilen açýk, üç ay içinde ortaklarýn ek ödemeleriyle kapanmadýðý takdirde Ticeret Bakanlýðý ve Yapý kooperatiflerinde Ýmar ve Ýskan Bakanlýðý da haberdar edilir.
Mali durumun düzeltilmesinin mümkün görülmesi halinde mahkeme yönetim kurulunun veya alacaklýlardan birinin isteði üzerine iflasýn açýlmasýný erteleyebilir. Bu takdiride, mevcutlar defterinin tutulmasý, yönetim memuru atanmasý gibi kooperatif varlýðýnýn korunmasýna ve devamýna yarayan tedbirleri alýr.

VI- Ýþten Çýkarma:
Madde 64- Yönetim Kurulu, iþlerin görülmesi ile görevlendirdiði kimseleri ve atadýðý müdürleri ve diðer temsilci ve vekilleri her zaman azledebilir.
Ýþten çýkarýlan kimselerin tazminat isteme haklarý saklýdýr.

C) Denetçiler:
I- Seçim:
Madde 65- Denetçiler, genel kurul namýna kooperatifin bütün iþlem ve hesaplarýný tetkik eder.
Genel Kurul, denetleme organý olarak en az bir yýl için bir veya daha çok denetçi seçer. Genel Kurul yedek denetçiler de seçebilir. Denetçilerin ve yedeklerinin kooperatif ortaklarýndan olmasý þart deðildir.
(Ek: 6/10/1988-3476/16 md.) 56`ncý maddenin birinci fýkrasýnýn birinci ve üçüncü bentlerinde yer alan hükümler denetçiler hakkýnda da uygulanýr.

II- Çalýþma:
1.Ýnceleme Yükümlülüðü:
Madde 66- Denetçiler, iþletme hesabýyla bilançonun defterlerle uygunluk halinde bulunup bulunmadýðýný, defterlerin düzenli bir surette tutulup tutulmadýðýný ve iþletmenin neticeleriyle mameliki hakkýnda uyulmasý gerekli olan hükümlere göre iþlem yapýlýp yapýlmadýðýný incelemekle yükümlüdürler. Ortaklarýn þahsen sorumlu veya ek ödeme ile yükümlü olan kooperatiflerde denetçiler, ortaklar listesinin usulüne uygun olarak tutulup tutulmadýðýný da incelemek zorundadýrlar.
Yöneticiler, bu maksatla denetçilere defterleri ve belgeleri verirler.Denetçilerin istekleri üzerine müfredat defteri ve bu defterin hangi esaslara göre düzenlendiði ve istenilen her konu hakkýnda bilgi verilir.
Ortaklar gerekli gördükleri hususlarda denetçilerin dikkatini çekmeye ve açýklama yapýlmasýný istemeye yetkilidirler.

2. Rapor Düzenlenmesi:
Madde 67- Denetçiler her yýl yazýlý bir raporla bereber tekliflerini genel kurula sunmaya mecburdurlar.
Denetçiler görevleri çerçevesinde iþlerin yürütülmesinde gördükleri noksanlýklarý, kanun veya anasözleþmeye aykýrý hareketleri bundan sorumlu olanlarýn baðlý bulunduklarý organa ve gerekli hallerde ayný zamanda genel kurula haber vermekle yükümlüdürler.
Denetçiler yönetim ve genel kurul toplantýlarýna katýlýrlar. Ancak yönetim kurulunda oy kullanamazlar.

3. Sýr Saklama Yükümlülüðü:
Madde 68- Denetçiler, görevleri sýrasýnda öðrendikleri ve açýklanmasýnda kopperatifin ve ortaklarýn þahýslarý için zarar umulan hususlarý kooperatif ortaklarýna ve üçüncü þahýslara açýklayamazlar.

III- Özel Hükümler:
Madde 69-Anasözleþme ve genel kurul kararý ile denetleme teþkilatý hakkýnda daha geniþ hükümler koymak, denetçilerin görev ve yetkilerini artýrmak ve özellikle ara denetlemeleri öngörmek mümkündür.

ALTINCI BÖLÜM
Kooperatif Birlikleri, Kooperatifler Merkez Birlikleri, Türkiye Milli
Kooperatifler Birliði ve Danýþma Kurulu

Görev ve Sorumluluk:
Madde 70- Kooperatiflerin müþterek menfaatlerini korumak, amaçlarýný gerçekleþtirmek için iktisadi faaliyette bulunmak, faaliyetlerini koordine etmek ve denetlemek, dýþ memleketlerle olan münasebetlerin düzenlemek, kooperatifçiliði geliþtirmek ve eðitim yapmak, kooperatifçilik konularýnda tavsiyelerde bulunmak gibi hizmetlerin yerine getirilmesi için, Kooperatif birlikleri, kooperatifler merkez birlikleri ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliði kurulur.
Kooperatif birlikleri, kooperatifler merkez birlikleri ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliði Yönetim Kurulu Üyeleriyle memurlarý haklarýnda 62`nci madde hükmü uygulanýr.

Yükümlülük:
Madde 71- Birliklere katýlan kooperatifin ortaklarýna, birliðe girmekle kanun veya kendi kooperatiflerin anasözleþmesindeki yükümlülüklerden fazlasý yüklenemez.

A) Kooperatif Birlikleri:
Madde 72- Konularý ayný veya birbirleriyle ilgili nitelikte olan 7 veya daha çok kooperatif tarafýndan birlikler kurulabileceði anasözleþmelerinde tespit edilebilir.Bu birlikler kooperatif þeklinde kurulur.
(Ek: 6/10/1988-3476/17 md.) Ýlgili bakanlýk tarafýndan bölgeler belirlendiði takdirde, bu bölgelerde ayný çalýþma konularýna sahip birden fazla kooperatif birliði kurulamaz.

1.Genel Kurul:
Madde 73- Kooperatif birliklerinin en yetkili organý anasözleþmede aksine hüküm bulunmadýðý takdirde kooperatif temsilcilerinden teþekkül eden genel kuruldur.
Yönetim Kurulu üyelerinin temsilci seçilmesi mümkündür.

2. Yönetim Kurulu:
Madde 74- Birlik yönetim kurulu, birlik genel kuruluna dahil temsilciler arasýndan seçilir.
Yönetim kuruluna seçilecek üyelerin ayný kooperatifin temsilcilerinden olmamasý þarttýr.

3. Denetim ve Eðitim:
Madde 75- (Deðiþik: 6/10/1988-3476/18 md.) Kooperatif merkez birlikleri kendisine baðlý birlik ve kooperatifleri denetler ve bunlarýn eðitim ve öðretim ihtiyaçlarýný karþýlar.Merkez birliði kuruluþu tamamlanmadýðý hallerde, birlikler kendisine baðlý kooperatifleri denetler.Üst kuruluþlarca yapýlan denetim sonuçlarý ilgili bakanlýða bildirilir.
Kooperatif ve üst kuruluþlarý, üst kuruluþunun tespit edeceði esaslara göre, kendilerine yönelik denetim ve eðitim hizmetlerine ait giderlere iþtirak ederler.

B) Kooperatifler Merkez Birlikleri:
Madde 76- Kooperatif birlikleri kendi aralarýnda kooperatif þeklinde merkez birlikleri kurabilirler.
Merkez birliklerinin genel kurullarý, bu birliðe kendi aralarýnda kooperatif þeklinde merkez birlikleri kurabilirler.
Merkez birliklerinin genel kurullarý bu birliðe dahil kooperatifler birliklerinin genel kurullarý tarafýndan seçilecek temsilcilerden kurulur.
Kooperatifler birliklerinin yönetim kurullarý üyeleri merkez birlikleri genel kurullarýna üye seçilebilirler.
(Ek: 6/10/1988-3476/19 md.) Ayný çalýþma konularýna sahip kooperatif birlikleri birden fazla kooperatif merkez birliði kuramazlar.

C) Türkiye Milli Kooperatifler Birliði:
Madde 77- Birlikler veya merkez birlikleri kooperatif þeklinde Türkiye Milli Kooperatifler Birliðini kurabilirler.
Katýlma þartlarý, Türkiye Milli Kooperatifler Birliði anasözleþmesinde belirtilir.
Türkiye Milli Kooperatifler Birliði Genel Kurulu bu Birliðe dahil birlikler ve merkez birlikleri genel kurullarýnca seçilecek temsilcilerden kurulur.Bu Kurulun kooperatif, birlik ve merkez birlikleri yönetim kurullarýndan teþkil olunacaðý anasözleþme ile hüküm altýna alýnabilir.

D) Temsilcilerin Belirtilmesi:
Madde 78- Birlikler, merkez birlikleri ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliði Anasözleþmelerinde bunlarýn genel kurullarýný teþkil edecek kooperatifler, birlikler ve merkez birlikleri temsilcilerinin adedi, ortak sayýsýna göre 5 kiþiyi geçmemek üzere belirtilir.

Madde 79- Birlikler Milli Kooperatifler Birlikleri ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliði Anasözleþmelerini bu kanun hükümlerine göre hazýrlarlar.

E) Danýþma Kurulu:
Madde 80- Türkiye Milli Genel Kooperatifler Birliði Genel Yönetim Kurulu ile Devlet Planlama Teþkilatý, Ticaret, Tarým. Maliye, Köy Ýþleri, Ýmar ve Ýskan Milli Eðitim ve Sanayi Bakanlýklarý, kooperatifleri finanse eden bankalar ve Türk Kooperatifçilik Kurumunun birer mümessilinin iþtirakiyle `Türkiye Kooperatifleri Danýþma Kurulu` kurulur.
Bu kurulun görev ve yetkileri çalýþma þekil ve þartlarý Ticaret Bakanlýðýnca hazýrlanacak bir tüzükle tespit olunur.

YEDÝNCÝ BÖLÜM
Koperatiflerin Daðýlmasý

A) Daðýlma Sebepleri:
Madde 81- (Deðiþik: 6/10/1988-3476/20 md.)
Kooperatif:
1. Anasözleþme gereðince,
2. Genel Kurul kararý ile,
3. Ýflasýn açýlmasýyla,
4. Kanunlarda ön görülen diðer hallerde ilgili bakanlýðýn mahkemeden alacaðý karar üzerine,
5. Diðer bir kooperatifle birleþmesi veya devralýnmasý suretiyle,
6. Üç yýl olaðan kurulunu yapmamasý halinde,
7. Amacýna ulaþma imkanýnýn bulunmadýðýnýn ilgili Bakanlýkça tespiti halinde mahkemeden alacaðý kararla,
Daðýlýr.
Konut yapý kooperatifleri, anasözleþmede gösterilen iþlerin tamamlanmasý ve ferdi mülkiyete geçilip konutlarýn ortaklar adýna tescil edilmesiyle amacýna ulaþmýþ sayýlýr ve daðýlýr.Ancak tescil tarihinden itibaren 6 ay içerisinde usulüne uygun þekilde ana sözleþme deðiþikliði yapýlarak kooperatifin amacýnýn deðiþtirilmesi halinde daðýlmaya iliþkin hüküm uygulanmaz.Konut kooperatiflerinde yapý kullanma izninin alýnmasýna müteakip en geç bir yýl içinde ortaklarýn Kat Mülkiyeti Kanununa göre ferdi münasebet iþleri sonuçlandýrýlýr.
Mahkemece veya genel kurulca tasfiye memurlarý seçilmediði takdirde tasfiye iþlerini yönetim kurulu yapar.Tasfiye kurulu üyelerine, atamayý yapan merci tarafýndan tespit edilecek miktarda ücret ödenir.
Anasözleþme ile özel bir nisap belirlenmemiþ ise, tasfiye halinde kooperatiflerin genel kurul toplantýlarýnda nisap aranmaz.Kararlar oy çokluðu ile verilir.
Tasfiye kurulunun görevleri anasözleþmede gösterilir.
Tasfiye kurulu üyeleri, tasfiye iþlerinin bir an önce bitirilmesi için çalýþmakla yükümlüdür.
56`ncý maddenin 1`nci fýkrasýnýn 3`ncü bendi ile 62`nci madde hükümleri tasfiye kurulu üyeleri hakkýnda da uygulanýr.

B) Ticaret Siciline Bildirme:
Madde 82- Ýflastan gayrý hallerde kooperatifin daðýlmasý yetkili organlar tarafýndan Ticaret Siciline tescil ile ilan ettirilir.Yetkili organlarýn kimler olacaðý anasözleþmede gösterilir.

C) Tasfiye Mamelekin Paylaþtýrýlmasý:
Madde 83- Tasfiye haline giren kooperatifin bütün borçlarý ödendikten ve ortak pay bedelleri geri verildikten sonra kalan mallar ancak anasözleþmede bu husus öngörülmüþ olduðu takdirde ortaklar arasýnda paylaþtýrýlýr.
Anasözleþmede baþka bir hal tarzý kabul edilmiþ olmadýkça paylaþtýrma, daðýlma anýnda kayýtlý ortaklar veya hukuki halefleri arasýnda eþit olarak yapýlýr.
Ortaklara paylaþtýrma yapýlacaðýna dair Anasözleþmede açýklama olmadýðý takdirde tasfiye neticesinden arta kalan miktar kooperatifleþme amacýna uygun olarak harcanmak üzere Türkiye Milli Kooperatifler Birliðine býrakýlýr.
Böyle bir birlik kurulmamýþ ise 94`ncü maddedeki amaçlarý güden kurumlara baðýþlanmak üzere Ticaret Bakanlýðý emrindeki fona yatýrýlýr.

D) Birleþme Suretiyle Daðýlma:
Madde 84- Bir kooperatif bütün aktif ve pasifleriyle diðer bir kooperatif tarafýndan devralýnmak suretiyle daðýldýðý takdirde aþaðýdaki hükümler uygulanýr:
1. Devralan kooperatifin yönetim kurulu, daðýlan kooperatifin tasfiye hakkýndaki hükümlere göre alacaklarýný bildirmeye çaðýrýr.
2. Daðýlan kooperatifin mameliki, borçlarý tediye veya teminata baðlanýncaya kadar ayrý olarak idare edilir.Yönetimi devralan kooperatifin yönetim kurulu üyeleri üzerine alýr.
3. Devralan kooperatifin yönetim kurulu üyeleri alacaklýlara karþý yönetimin ayrý olarak yürütülmesinden þahsen ve zincirleme sorumludur.
4. Mameleki ayrý olarak yönetildiði süre içinde, daðýlan kooperatife karþý açýlacak davalara daðýlmadan önceki yetkili mahkeme bakar.
5. Daðýlan kooperatif alacaklýlarýnýn devralan kooperatif ve onun alacaklýlarý ile olan münasebetlerinde, devralýnan mallar ayný süre içinde daðýlan kooperatife ait sayýlýr.Devralan kooperatifin iflasý halinde ise bu mallar ayrý bir masa teþkil eder.Gerekirse yalnýz daðýlan kooperatifin borçlarýnýn ödenmesinde kullanýlýr.
6. Her iki kooperatifin mameliki, ancak daðýlan kooperatifin mallarý üzerinde tasarruf etmek caiz olduðu andan itibaren birleþtirilebilir.
7. Kooperatifin daðýlmasýnýn tescili Ticaret Sicili memurluðundan istenir.Borçlarý ödendikten veya teminata baðlandýktan sonra kooperatifin kaydý sildirilir.
8. Kooperatifin daðýlmasýnýn tescili ile ortaklarý da bütün hak ve borçlarý ile birlikte devralan kooperatife katýlmýþ olurlar.
9. Mameliki ayrý idare edildiði sürece daðýlan kooperatifin ortaklarý yalnýz onun borçlarý için ve o zamana kadar sorumluluklarýnýn baðlý olduðu esaslar dairesinde takip olunabilirler.
10. Ayný süre esnasýnda daðýlan kooperatifin ortaklarýnýn sorumluluklarý veya ek ödeme yükümlülükleri birleþme neticesinde hafiflemeye uðradýðý ölçüde bu hafifleme daðýlan kooperatifin alacaklýlarýna karþý ileri sürülemez.
11. Birleþme neticesinde daðýlan kooperatifin ortaklarý için þahsi sorumluluk veya ek ödeme yükümlülüðü doðduðu veya aðýrlaþtýðý takdirde birleþme kararý ancak bütün ortaklarýn 3/4`ünün çoðunluðu ile verilebilir.Sorumluluða ve ek ödeme yükümlülüðüne mütedair hükümler birleþme kararýna katýlmamýþ olan ve bundan baþka kararýn ilaný tarihinden baþlamak üzere üç ay için kooperatiften çýkacaðýný bildiren ortaklara uygulanmaz.

E) Bir Kamu Tüzel Kiþiliði Tarafýndan Devralýnmak:
Madde 85- Bir kooperatifin varlýðý, belediye, ekonomik bir Devlet kuruluþu, kamu müessesesi veya kamuya yararlý dernek veya cemiyetler tarafýndan da devralýnabilir.Bu takdirde genel kurulca alýnacak kararýn daðýlmaya ait hükümlere göre tescil ve ilan ettirilmesi gerekir.
Bu kooperatif varlýðýnýn, Devlete ait bir ekonomik kuruluþ veya herhangi bir ekonomik kuruluþ veya herhangi bir dernek veya cemiyet tarafýndan devralýnmasý hallerinde genel kurul tasfiye yapýlmamasýna karar verebilir.
Devir kararýnýn ilan edildiði tarihten itibaren kooperatifin aktif ve pasifi devralana intikal etmiþ olur.Daðýlan kooperatifin adý ticaret sicilinden sildirilir.Bu husus ayrýca ilan ettirilir.
Birleþen müessese ile kooperatifin alacaklýlarýndan herbiri ilan tarihinden itibaren üç ay içinde yetkili mahkemeye baþvurmak suretiyle birleþmeye itiraz edebilir.Ýtiraz hakkýndan vazgeçilmedikçe yahut bu husustaki itirazýn reddine dair mahkemece takdir edilecek teminat, müessese veya kooperatif tarafýndan verilmedikçe birleþme hüküm ifade etmez.

SEKÝZÝNCÝ BÖLÜM
Ticaret Bakanlýðýnýn Görev ve Yetkileri

A) Genel Olarak Bakanlýðýn Görev ve Yetkileri :
Madde 86- Ticaret Bakanlýðýnýn kooperatifleri ilgilendiren baþlýca görev ve yetkileri þunlardýr.
1. Kooperatiflere, kooperatif birliklerine, merkez birliklerine, Türkiye Milli Kooperatifler Birliðine kuruluþ ve organizasyonlarýnda yol göstermek, öðütleriyle yönetimlerinde ve çalýþmalarýnda yardýmcý olmak.,
2. Kooperatifleri, birlikleri, merkez birliklerini ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliðini teftiþ etmek, denetlemek ve denetlettirmek,
3. Kooperatiflerin, birliklerin, merkez birliklerini ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliðinin daðýlmasýný gerektiren sebepleri mahkemeye bildirmek,
4. Kooperatiflerin, bilhassa istihsale yararlý kooperatiflerin kuruluþu, öncelikle kredilenmesi ve memleket yararýna faaliyette bulunmalarý hususunda ilgili bakanlýklar ve kuruluþlar nezdinde gerekli teþebbüsleri yapmak ve koordinatör olarak vazife görmek.
5. (Ek: 6/10/1988-3476/21 md.) Kooperatifler mevzuatýnýn uygulanmasýnda ve kooperatiflerle üst kuruluþlara yapýlacak desteklemelerle ilgili kamu ve sosyal güvenlik fonlarý konusunda düzenleyici tasarruflarda bulunmak.

B) Ticaret Bakanlýðý Temsilcileri ve Kararlarýn Yürürlük Þartý :
Madde 87- Ticaret Bakanlýðý, kooperatiflerle, kooperatif birlikleri, merkez birlikleri ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliðinin, genel kurul toplantýlarýnda temsilci bulundurur.
Genel kurul toplantýlarý Bakanlýk temsilcisinin huzuru ile açýlýr ve devam eder.Ýdare, bildirilen günde temsilci bulunmasýný saðlar.
(Deðiþik: 6/10/1988-3476/22 md.) Temsilciler, toplantýnýn kanunlara, anasözleþmeye ve gündeme göre yürütülmesini denetleme ve temin ile görevlidirler.Temsilcilerden her birine birinci derece kadrolu memur için tespit edilen en yüksek yurt içi harcýrahýnýn bir günlük tutarýnýn iki katýný geçmemek üzere ilgili bakanlýkça tespit edilen tutarda ücret ödenir.Bu ücret görevli temsilciye ödenmek üzere kooperatif ve üst kuruluþlarýnca genel kurul öncesinde maliye veznesine yatýrýlýr.
Genel kurul kararlarýný muhtevi tutanaklar ile toplantýya katýlanlarýn listesi temsilciler tarafýndan imzalanýr.Temsilciler, genel kurulda, kanun ve anasözleþmeye aykýrý olarak alýnan kararlar hakkýndaki tutanakla görüþünü belirtmeye mecburdur.
Temsilcinin niteliði ve görevi tüzükte belirtilir.
Ancak usulüne uygun müracaat yapýldýðý halde, temsilci toplantýya gelmez ise toplantý icrasýný temin etmek üzere, mahalli idari amirine durum bildirilir.Temsilci yine gelmez ise bir saat sonunda toplantýya baþlanýr.

C) Örnek Anasözleþme Hazýrlanmasý:
Madde 88- Ticaret Bakanlýðý, kooperatifler, kooperatif birlikleri, kooperatif merkez birlikleri ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliði için bu teþekküllerin mütalaasýný da alýnmak kaydýyla örnek anasözleþmeler hazýrlar, yapý kooperatifleri için bu görev Ticaret ve Ýmar ve Ýskan Bakanlýðýnca müþtereken kullanýlýr.

D) Muhasebe Usulü ve Defterler:
Madde 89- Kooperatiflerin, kooperatif birliklerinin, kooperatif merkez birliklerinin ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliðinin muhasebe usulleri ve mecbur olarak tutacaklarý defterler Ticaret Bakanlýðýnca belirtilebilir.Vergi Usul Kanununun bu hususlarla ilgili hükümleri saklýdýr.

E) Teftiþ ve Denetleme:
Madde 90- Ticaret Bakanlýðý, kooperatiflerin, kooperatif birliklerinin, kooperatif merkez birliklerinin ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliðinin iþlem ve hesaplarýný ve varlýklarýný müfettiþlere veya kooperatif kontrolörlerine denetlettirebilir. Kontrolörlerin seçilme ve çalýþma þekli ile görev ve yetkileri tüzükle tespit olunur.Bu teþekküller denetim sonucuna göre Ticaret Bakanlýðýnca verilecek talimata uymak zorundadýrlar.
(Deðiþik: 6/10/1988-3476/23 md.) Kooperatifler ve üst kuruluþlarýna kredi veren kamu kurum ve kuruluþlarý ile belediyeler ve ilgili bakanlýklar; verilen kredilerin açýlýþ gayesine uygun olarak kullanýlýp kullanýlmadýðý, plan ve projesine uygunluðu, teknik özellikleri ve kalite açýsýndan denetleyebilirler.
(Ek:6/10/1988-3476/23 md.) Kooperatiflerde ve üst kuruluþlarýnda görevli bulunanlar bu kuruluþlara ait mal, para ve para hükmündeki kaðýtlarý ve gizli de olsa bunlarla ilgili defter ve belgeleri istenildiðinde müfettiþlere, kooperatif kontrolörlerine ve kredi kuruluþlarýnýn denetim görevlilerine göstermek, saymasýna ve incelenmesine yardýmda bulunmak, istenilen bilgileri gerçeðe uygun ve eksiksiz olarak vermek ve doðru beyanda bulunmakla yükümlüdürler.

F) Teftiþ ve Denetleme ile Görevlendirme:
Madde 91- (Deðiþik birinci fýkra: 6/10/1988-3476/24 md.) Ýlgili bakanlýk; kooperatif üst kuruluþlarýný, ilgili müesseseleri ve baðýmsýz denetim kuruluþlarýný denetleme iþleri için görevlendirebilir.
Bunlara mütaallik esaslar 90`ncý madde gereðince hazýrlanacak tüzükte belirtilir.

DOKUZUNCU BÖLÜM
Çeþitli Hükümler

A) Siyasi Faaliyet Yasaðý :
Madde 92- (Mülga : 12/6/1997-4274/1 md.)

B) Muaflýklar :
Madde 93- 1. Kooperatifler, kooperatif birlikleri, merkez birlikleri, Türkiye Milli Kooperatifler Birliði;

1. Birbirlerinden ve ortaklarýndan aldýklarý faiz ve komisyonlar ile ortaklarýna kefalet etmeleri dolayýsýyla bunlardan aldýklarý paralar, banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinden,
2. Her nevi defterlerin ve anasözleþmelerin tasdiki ve açýlýþ tasdiklerinde sayfalarýnýn mühürlenmesi her nevi harçtan ve Damga Vergisinden,
3. Kiraya verilmediði veya irat getirmeyen bir cihete tahsis edilmediði müddetçe sahip olduklarý gayrimenkul mallar üzerinden alýnacak her türlü vergilerden,
4. Ortaklarýn temlik edecekleri gayrimenkuller her türlü vergi ve harcýndan,
   Muaftýr.
5. 13`ncü madde gereðince verilecek bildiri Damga Vergisine, diðer harç ve resimlere tabi deðildir.

2. Gayrimenkullerin irtifak haklarýnýn ve gayrimenkul mükellefiyetinin kooperatiflere, kooperatif birliklerine, merkez birliklerine, Türkiye Milli Kooperatifler Birliðine sermaye konulmasý halinde bunlar Emlak Alým Vergisi Kanununun 9`ncu maddesindeki indirimli nispetten,
3. 5422 sayýlý Kurumlar Vergisi Kanununun 199 sayýlý Kanunla deðiþik 7`nci maddesinin 16`ncý bendindeki esaslar dahilinde Kurumlar Vergisi muaflýðýndan,
Faydalanýrlar.
4. Kooperatifler, kooperatif birlikleri ve kooperatif merkez birlikleri faaliyete geçen üst kuruluþlara girmedikleri takdirde, bu maddenin 1 nolu fýkrasýnýn (b) bendi ile 2 nolu fýkrasýndan gayri fýkralarýnda yazýlý muaflýklardan istifade edemezler.

C) Tanýtma ve Eðitim Hizmetlerini Saðlayacak Fon:
Madde 94- Kooperatifçiliðin tanýtýlmasý, eðitimi ve organizasyonlarýnda yol göstermek, öðütleriyle yönetim faaliyetlerine yardýmda bulunmak gibi hizmetler için kooperatiflerin yýllýk bilançolarýna göre hasýl olan müspet gelir gider farkýnýn % 1`i Ticaret Bakanlýðý emrinde bir fona yatýrýlýr.

D) Uyuþmazlýklar, Hakem Kurullarý:
Madde 95- Kooperatif organlarý ile kooperatifler, kooperatiflerle baðlý bulunduklarý kooperatif birlikleri, kooperatif merkez birlikleri ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliði arasýnda iþtigal konularýna giren hususlardan dolayý çýkan anlaþmazlýklar, genel hükümler saklý kalmak þartýyla anasözleþmelerinde öngörülen hakem kurullarýnca da halledilebilir.

E) Saklý Hükümler:
Madde 96- 2834 sayýlý Tarým Satýþ Kooperatifleri ve Birlikleri Kanunu ile 2836 sayýlý Tarým Kredi Kooperatifleri Kanunu hükümleri ve 7116 sayýlý Kanunun yapý kooperatiflerine ait hükümleri saklýdýr.Þu kadar ki, yukarýda zikredilen kanunlarda açýklýk olmayan hallerde bu kanun hükümleri uygulanýr.

Madde 97- 2834 ve 2836 sayýlý kanunlarla kurulan kooperatif ve kooperatif birlikleri, kooperatif merkez birlikleri halinde teþkilatlanabilecekleri gibi Türkiye Milli Kooperatifler Birliðine de girebilirler.

F) Anonim Þirket Hükümlerine Atýf :
Madde 98- Bu kanunda aksine açýklama olmayan hususlarda Türk Ticaret Kanunundaki Anonim Þirketlere ait hükümler uygulanýr.

G) Davalarýn Niteliði ve Muhakeme Usulü:
Madde 99- Bu kanunda düzenlenen hususlardan doðan hukuk davalarý, taraflarýn tacir olup olmadýklarýna bakýlmaksýzýn ticari dava sayýlýr.
Bu davalarda basit muhakeme usulü uygulanýr.

H) Kaldýrýlan Hükümler:
Madde 100- Türk Ticaret Kanununun kooperatiflere ait 6`ncý faslýný teþkil eden 485-502`nci maddeleri yürürlükten kaldýrýlmýþtýr.

Ýlgili Bakanlýk:
Ek Madde 1-(Ek: 6/10/1988-3476/26 md.)
Bu kanunda geçen bakanlýk isimleri `Ýlgili Bakanlýk` olarak deðiþtirilmiþtir.
Ýlgili Bakanlýk deyiminden, bu Kanun kapsamýndaki tarýmsal amaçlý kooperatifler ve üst kuruluþlarý için Tarým ve Köyiþleri Bakanlýðý, diðer kooperatifler ve üst kuruluþlarý için de Sanayi ve Ticaret Bakanlýðý anlaþýlýr.

Cezai Sorumluluk:
Ek Madde 2-(Ek: 6/10/1988-3476/26 md.)
1. 8`nci maddenin üçüncü fýkrasýna, 16`ncý maddenin beþinci fýkrasýna, 56`ncý maddenin altýncý fýkrasýna, 59`ncu maddenin dördüncü,altýncý,yedinci ve sekizinci fýkralarýna ve 90`ncý maddenin beþinci fýkrasýna aykýrý haraket eden kooperatif ve üst kuruluþlarýnýn yönetim kurulu üyeleri ve memurlarý fiilin önem ve mahiyetine göre üç aydan iki yýla kadar hapis ve yüzbin liradan birmilyon liraya kadar aðýr para cezasý ile cezalandýrýlýrlar.
2. Genel kurulu olaðan toplantýya çaðýrmayan yönetim kurulu üyeleri ile 2`nci maddenin dördüncü fýkrasýna, 8`nci maddenin ikinci fýkrasýna, 16`ncý maddenin birinci fýkrasýna, 66`ncý maddenin ikinci fýkrasýna ve 90`ncý maddenin üçüncü fýkrasýna aykýrý haraket eden kooperatif ve üst kuruluþlarýnýn yönetim kurulu üyeleri fiilin önem ve mahiyetine göre bir aydan altý aya kadar hapis ve ellibin liradan beþyüzbin liraya kadar aðýr para cezasýyla cezalandýrýlýrlar.
3. 56`ncý maddenin ikinci ve dördüncü fýkralarýna, 66`ncý maddeye ve 67`nci maddeye aykýrý haraket eden kooperatif ve üst kuruluþlarýnýn denetim kurulu üyeleri fiilin önem ve mahiyetine göre bir aydan altý aya kadar hapis ve ellibin liradan beþyüzbin liraya kadar aðýr para cezasý ile cezalandýrýlýrlar.

4.(Mülga: 12/6/1997-4274/1 md.)
Bu maddede öngörülen hürriyeti baðlayýcý cezalar paraya tahvil edilemez.
Ýlgili Bakanlýk, kooperatife ve üst kuruluþlarýnýn yönetim ve denetim kurulu üyeleri ile memurlarý hakkýndaki görevlerine iliþkin olarak iþledikleri suçlardan dolayý açýlan kamu davalarýna müdahale talebinde bulunabilir.

Geçici Hüküm:
Geçici Madde 1- (24/4/1969-1163 sayýlý Kanunun numarasýz geçici maddesi olup teselsül için numaralandýrýlmýþtýr.Deðiþik: 16/11/1971-1496/1 md.)
Halen kurulmuþ ve faaliyette bulunan kooperatifler sözleþmelerini üç sene içinde bu kanun hükümlerine intibak ettirmek zorundadýrlar.Bu hususa riayet etmeyen kooperatifler daðýlmýþ sayýlýrlar.Kanunen tasfiye ile vazifelendirilmiþ kimseler tarafýndan daðýlmadan baþlayarak iki ay içinde tasfiyeye geçilmediði takdirde Ticaret Bakanlýðý veya Hazine tarafýndan mahkemeden tasfiye memuru atanmasý istenebilir.
Anasözleþmelerini bu kanunaintibak ettirmek için kooperatiflerin yapacaklarý genel kurullar, olaðan genel kurullarýn usul ve çoðunluðuna göre toplanýlýr ve karar verilir.

Geçici Madde 2- (Ek :8/6/1981- 2475/2 md. ile gelen geçici md. hükmü
olup madde numarasý teselsül ettirilmiþtir.)
Bu Kanunun yayýmýndan önce kurulmuþ bulunan ve Kamu Kuruluþlarýndan kredi alan yapý kooperatiflerinin anasözleþmelerdeki 1163 sayýlý Kooperatifler Kanununun bu Kanunla deðiþik 52`nci maddesine aykýrý hükümler herhangi bir iþlem yapýlmaksýzýn anýlan maddeye göre düzeltilmiþ sayýlýr.

Ý) Yürürlüðe Girme:
Madde 101- Bu Kanun yayýnlandýðý tarihten 3 ay sonra yürürlüðe girer.

1) Kanunu Yürütecek Makam:
Madde 102- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

***

24/4/1969 TARÝH VE 1163 SAYILI KANUNA ÝÞLENEMEYEN
HÜKÜMLER:

1-6/10/1988 tarihli ve 3476 sayýlý Kanunun Geçici Maddeleri:

Geçici Madde 1- Ünvanlarý 1`nci maddede belirlenen esasa uymayan kooperatifler ve üst kuruluþlarý, anasözleþme deðiþikliði yapmak suretiyle ünvanlarýný altý ay içinde bu Kanuna uygun hale getirerek tescil ettirmek zorundadýrlar.
Bu Kanunun 14`ncü maddesiyle deðiþtirilen 56`ncý maddenin birinci fýkrasýnýn (2) numaralý bendine göre, ayný türde birden fazla kooperatifte yönetim kurulu üyesi olanlar, Kanunun yürürlüðe girmesini takip eden 3 ay içerisinde bu üyeliklerden yalnýz birini tercih ederek diðerlerinden ayrýlýrlar.

Geçici Madde 2- Bu Kanunun yürürlük tarihinden önce tüzel kiþilik kazanmýþ olan kooperatif üst kuruluþlarý bu kanun hükümlerine göre kurulmuþ sayýlýr.

Geçici Madde 3- Halen kurulmuþ ve faaliyette bulunan kooperatifler, anasözleþmelerini iki yýl içerisinde Kanun hükümlerine intibak ettirmek zorundadýrlar.Bu hususa riayet etmeyen kooperatifler daðýlmýþ sayýlýr.Kanunen tasfiye ile görevlendirilmiþ kimseler tarafýndan daðýlmadan baþlayarak iki ay içerisinde tasfiyeye geçilmediði takdirde ilgili Bakanlýk veya Hazine tarafýndan mahkemeden tasfiye memuru atanmasý istenebilir.
Anasözleþmelerin bu Kanuna intibak ettirmek için kooperatiflerin yapacaklarý genel kurullar olaðan genel kurullarýn usul ve çoðunluðuna göre toplanýr ve karar verirler.

-----------------------------------------------------------------------------------
(1) 13/12/1983 tarih ve 183 sayýlý Kanun Hükmünde Kararnamenin 50`nci maddesi hükmü gereðince anýlan maddede sayýlan kooperatiflerle ilgili olarak Ticaret Bakanlýðýna ve Bakanýna verilmiþ olan görev ve yetkiler Tarým Orman ve Köyiþleri Bakanlýðýna ve Bakanýna devrolunmuþtur.

1163 SAYILI KANUNA EK VE DEÐÝÞÝKLÝK GETÝREN MEVZUATIN YÜRÜRLÜÐE GÝRÝÞ TARÝHÝNÝ GÖSTERÝR LÝSTE

Kanun Yürürlüðe
No. . Farklý tarihte yürürlüðe giren maddeler giriþ tarihi
1496 - 10/8/1971
2475 - 10/6/1981
3381 - 25/6/1987
3476 Ek 2. maddenin 4 numaralý bendinin ikinci fýkrasý 25/4/1989 Diðer Hükümleri 25/10/1988
4274 - 17/6/1997
4363 - 2/6/199

1163 Sayýlý Yasa

KOOPERATÝFLER KANUNU(1)

Kanun Numarasý : 1163
Kabul Tarihi : 24/4/1969
Yayýmlandýðý R. Gazete : Tarih : 10/5/1969 Sayý : 13195
Yayýmlandýðý Düstur : Tertip :5 Cilt :8 Sayfa :1955

BÝRÝNCÝ BÖLÜM
Kooperatif ve Kuruluþu

A) Tarif:
Madde 1- Tüzel kiþiliði haiz olmak üzere ortaklarýnýn belirli ekonomik menfaatlerini ve özellikle meslek ve geçimlerine ait ihtiyaçlarýný karþýlýklý yardým, dayanýþma ve kefalet suretiyle saðlayýp korumak amacýyla gerçek ve kamu tüzel kiþileri ile özel idareler,belediyeler,köyler,cemiyetler ve dernekler tarafýndan kurulan deðiþir ortaklý ve deðiþir sermayeli teþekküllere kooperatif denir.

B) Kuruluþ, Muteberlik Þartlarý, Ýsim Kullanma Yetkisi :
Madde 2- Bir kooperatif en az yedi ortak tarafýndan tarafýndan imzalanacak anasözleþme ile kurulur.Ana sözleþmelerdeki imzalarýn noterce onaylanmasý gerekir.
Yapý kooperatifleri ile konusuna taþýnmaz mal temliki dahil bulunan diðer kooperatiflerin anasözleþmelerinde ortaklara taþýnmaz mal temlik edileceði hakkýndaki taahhütler baþka bir resmi þekil aranmaksýzýn muteberdir.
Sermaye miktarý sýnýrlandýrýlarak kooperatif kurulamaz.Kooperatif adýný ancak bu kanuna göre kurulmuþ teþekküller kullanabilir.
(Ek:6/10/1998 - 3476/1 md.)Kooperatifler ve üst kuruluþlarýnýn ünvanlarýnda, kamu kurum ve kuruluþlarýnýn isimlerine yer verilemez.

C) Ýzin Verme, Tescil ve Ýlan :
Madde 3- Ana sözleþme Ticaret Bakanlýðýna verilir.Bakanlýðýn kuruluþa izin vermesi halinde, kooperatif merkezinin bulunduðu yer ticaret siciline tescil ve ilan olunur.Tescil ve ilan olunacak hususlar þunlardýr:

1. Ana sözleþme tarihi,
2. Kooperatifin amacý,konusu ve varsa süresi,
3. Kooperatifin ünvaný ve merkezi,
4. Kooperatifin sermayesi ve bunun nakdi kýsmýna karþýlýk olarak ödenen en az miktar ve her ortaklýk payýnýn deðeri,
5. Ortaklýk payý belgelerinin ada yazýlý olduðu,
6. Ayni sermaye ve devralýnan akçalý kýymetlerle iþletmelerin neden ibaret olduklarý ve bunlara biçilen deðerler,
7. Kooperatifin ne suretle temsil olunacaðý ve denetleneceði,
8. Yönetim Kurulu üyeleriyle kooperatifi temsile yetkili kimselerin ad ve soyadlarý,
9. Kooperatifin yapacaðý ilanlarýn þekli ve anasözleþmede de bu hususta bir hüküm varsa yönetim kurulu kararlarýnýn pay sahiplerine ne suretle bildireceði, 10. Kooperatifin þubeleri: Kooperatifler lüzum gördükleri takdirde memleket içinde ve dýþýnda þubeler açabilirler.Þubeler, merkezin sicil kaydýna atýf yapýlmak suretiyle bulunduklarý yer ticaret siciline tescil olunurlar.
Ticaret Bakanlýðý, ana sözleþmelerin kanunun ihtiyari hükümlerinden ayrýldýðýný ileri sürerek kooperatifin kuruluþuna izin vermekten kaçýnamaz.
Anasözleþmenin deðiþiklikleri de kuruluþtaki usullere baðlýdýr.

D) Anasözleþmeye Konacak Hükümler:
I - Mecburi Hükümler:
Madde 4- Kooperatif anasözleþmesinde aþaðýdaki hususlara ait hükümlerin yer almasý gerekir.
1.Kooperatifin adý ve merkezi,
2.Kooperatifin amacý ve çalýþma konularý,
3.Ortaklýk sýfatýný kazandýran ve kaybettiren hal ve þartlar,
4.Ortaklarýn pay tutarý ve kooperatif sermayesinin ödeme þekli, nakdi sermayenin en az 1/4`nün peþin ödenmesi,
5.Ortaklarýn ayný sermaye koyup koyamayacaklarý,
6.Kooperatiflerin yükümlerinden dolayý ortaklarýn sorumluluk durumu ve derecesi,
7.Kooperatifin yönetici ve denetleyici organlarýnýn görev ve yetki ve sorumluluklarý ve seçim tarzlarý,
8.Kooperatifin temsiline ait hükümler,
9.Yýllýk gelir gider farklarýnýn hesaplama ve kullanma þekilleri,
10.Kurucularýn adý, soyadý, iþ ve konut adresleri,

II - Ýhtiyari Hükümler:
Madde 5- Anasözleþme ayrýca aþaðýdaki hususlarý da kapsayabilir.
1.Genel kurulun toplantýsý,kararlarýn alýnmasý,oylarýn kullanýlmasý hakkýndaki hükümler;
2.Kooperatifin çalýþma þekline dair esaslar ;
3.Kooperatifin birliklerle olan münasebetleri ;
4.Koopernatifin diðer bir kooperatifle birleþmesine ait hükümler ;
5.Kooperatifin süresi.

III - Yorumlayýcý Hükümler:
Madde 6- 5`nci maddenin 1 ve 2`nci bendlerinde yazýlý hususlar hakkýnda anasözleþmede hüküm olmadýðý takdirde aþaðýdaki hükümler uygulanýr.
1.Genel kurul, kooperatifi temsile yetkililer tarafýndan imzalanan taahhütlü mektuplarla veya mahalli gazete ile köylerde ise yazýlý olarak imza karþýlýðý toplantýya çaðýrýlýr.
2.Kooperatifin faaliyeti;kooperatifin amacý ve çalýþma konusuyla sýnýrlýdýr.

E) Tüzel Kiþiliðin Kazanýlmasý ve Sorumluluk:
Madde 7- Kooperatif ticaret siciline tescil ile tüzel kiþilik kazanýr.Tescilden önce kooperatif namýna iþlem yapanlar bunlardan þahsen ve zincirleme olarak sorumludur.

ÝKÝNCÝ BÖLÜM
Ortaklýk Sýfatýnýn Kazanýlmasý ve Kaybedilmesi

A) Ortaklýða Girme Þartlarý ve Ek Ödemeler:
I. Ortaklýða Girme Þartlarý ve Ortak Sayýsý:
Madde 8- ( Deðiþik : 6/10/1988 - 3476 /2 md. ) Kooperatif ortaklýðýna girmek için gerçek kiþilerin medeni haklarý kullanma yeterliliðine sahip olmalarý gerekir.ortak olmak isteyen gerçek ve tüzel kiþiler, kooperatif anasözleþmesi hükümlerini bütün hak ve ödevleriyle birlikte kabul ettiklerini belirten bir yazý ile kooperatif yönetim kuruluna baþvururlar.Kooperatif, ortaklarýna kendi varlýðý dýþýnda þahsi bir sorumluluk veya ek ödemeler yüklüyor ise ortak olmak isteði, bu yükümlerin yazýlý olarak kabul edilmesi halinde deðer taþýr.
Yönetim kurulu; ortaklar ile ortak olmak için müracaat edenlerin anasözleþmede gösterilen ortaklýk þartlarýný taþýyýp taþýmadýklarýný araþtýrmak zorundadýr.
Yapý kooperatiflerinde konut, iþ yeri ve ortak sayýsý genel kurulca belirlenir.Yönetim kurulu, genel kurulca kararlaþtýrýlan sayýnýn üzerinde ortak kaydedemez.

II - Tüzel Kiþilerin Ortaklýðý:
Madde 9- Özel idareler, belediyeler,köyler gibi kamu ve tüzel kiþileri ile cemiyetler ve dernekler, kamu iktisadi teþebbüsleri ve kooperatifler amaçlarý bakýmýndan ilgilendikleri kooperatiflerin kuruluþlarýna yardýmcý olur,önderlik eder ve ortak olabilirler.

B) Ortaklýðýn Sona Ermesi:
I - Ortaklýktan Çýkma Serbestisi - Tazminat:
Madde 10- Her ortaðýn kooperatiften çýkma hakký vardýr.Çýkma keyfiyetinin kooperatifin mevcudiyetini tehlikeye düþürmesi halinde ayrýlmak isteyen ortaðýn, muhik bir tazminat ödemesine dahi hüküm anasözleþmeye konulabilir.

II - Ortaklýktan Çýkmanýn Sýnýrlandýrýlmasý:
Madde 11- Kooperatiften çýkma hakkýnýn kullanýlmasý, anasözleþme ile en çok 5 yýl için sýnýrlandýrýlabilir.
Haklý ve önemli sebeplerle bu süreden evvel çýkabileceði hususunda anasözleþmeye hüküm konabilir.
Bir ortaðýn hiçbir suretle kooperatiften çýkamayacaðýna dair baðlamalar hükümsüzdür.

III - Bildirme Süresi ve Çýkma Zamaný:
Madde 12- Çýkýþ,ancak bir hesap senesi sonu için ve en az 6 ay önceden haber verilerek yapýlýr.Anasözleþmede daha kýsa bir süre belirtilip hesap senesi içinde çýkýþa müsaade edilebilir.

IV - Ortaklýktan Çýkmayý Kabulden Kaçýnma:
Madde 13- Yönetim kurulu, anasözleþmeye uygun olarak yapýlacak isteðe raðmen, bir ortaðýn kooperatiften istifasýný kabulden kaçýnacak olursa, ortak çýkma dileðini noter aracýlýðý ile kooperatife bildirir.Bildiri tarihinden itibaren çýkma gerçekleþir.

V - Ortaðýn Ölümü ve Ortaklýðýn Devri:
Madde 14- Ortaðýn ölümü ile ortaklýk sýfatý sona erer.
Anasözleþmede gösterilecek þartlarla ölen ortaðýn mirasçýlarýnýn kooperatifte ortak olarak kalmalarý saðlanabilir.
(Deðiþik: 6/10/1988-3476/3 md.) Ortaklýk devredilebilir. Yönetim kurulu, ortaklýðý devralan kiþinin ortaklýk niteliklerini taþýmasý halinde, bu kiþiyi ortaklýða kabul eder.

VI - Görev veya Hizmetin Bitmesi, Taþýnmaz Mal veya Ýþletme Karþýlýðý Ortaklýk:
Madde 15- Ortaklýk sýfatý bir görev veya hizmetin yerine getirilmesine baðlý ise, bu görev veya hizmetin sona ermesi ile ortaklýk sýfatý kalkar.Bu halde anasözleþmeye hüküm konulmak suretiyle ortaklýðýn devamý saðlanabilir.
Ortaklýk sýfatýnýn kazanýlmasý, anasözleþme ile bir taþýnmaz malýn mülkiyetine baðlý haklarýn kullanýlmasýna veya bir teþebbüsün iþletilmesine baðlanabilir.Bu gibi hallerde taþýnmaz malýn mülkiyetinin veya iþletmenin üçüncü þahýslara devir veya temliki ile ortaklýk sýfatýnýn bir hak olarak yeni malike veya iþletmeyi alana geçebileceðini anasözleþme hüküm altýna alabilir.Taþýnmaz mala ait bu þekil iktisabýn üçüncü þahýslara karþý muteber olmasý tapu siciline bu yoldan meþruhat verilmesine baðlýdýr.

C - Ortaklýktan Çýkarýlma Esaslarý ve Ýtiraz:
Madde 16- (Deðiþik birinci fýkra: 6/10/1988-3476/4 md.) Kooperatif ortaklýðýndan çýkarýlmayý gerektiren sebepler anasözleþmede açýkça gösterilir.Ortaklar anasözleþmede açýkça gösterilmeyen sebeplerle ortaklýktan çýkarýlamazlar.
Ortaklýktan çýkarýlmaya yönetim kurulunun teklifi ile genel kurulca karar verilir.Anasözleþme, çýkarýlanýn genel kurula baþvurma hakký saklý kalmak üzere, bu hususta yönetim kurulunu da yetkili kýlabilir.
Çýkarýlma kararý gerekçeli olarak tutanaða geçirileceði gibi, ortaklar defterine de yazýlýr.Kararýn onaylý örneði, çýkarýlan ortaða teblið edilmek üzere, on gün içinde notere tevdi edilir.Bu ortak teblið tarihinden itibaren üç ay içinde itiraz davasý açabilir.Teblið edilen karar, yönetim kurulunca verilmiþ ise ortak, üç aylýk süre içinde genel kurula da itiraz edebilir.Bu itiraz ilk toplanacak genel kurula sunulmak üzere, yönetim kuruluna noter aracýlýðý ile teblið ettirilecek bir yazý ile yapýlýr.Genel kurula itiraz edildiði takdirde, yönetim kurulunun çýkarma kararý aleyhine itiraz davasý açýlamaz.Ýtiraz üzerine genel kurulca verilecek karara karþý itiraz davasý hakký saklýdýr.
Üç aylýk süre içinde genel kurula veya mahkemeye baþvurmak suretiyle itiraz edilmeyen çýkarýlma kararlarý kesinleþir.
(Ek: 6/10/1988-3476/4 md.) Haklarýndaki çýkarýlma kararý kesinleþmeyen ortaklarýn yerine yeni ortak alýnamaz.Bu kiþilerin ortaklýk hak ve yükümlülükleri, çýkarýlma kararý kesinleþinceye kadar devam eder.

D) Kooperatiften Çýkan veya Çýkarýlan Ortaklarla Hesaplaþma
Süresi ve Yükümlülük:
Madde 17- Kooperatiften çýkan veya çýkarýlan ortaklarýn kendilerinin yahut mirasçýlarýnýn kooperatif varlýðý üzerinde haklarý olup olmadýðý ve bu haklarýn nelerden ibaret olduðu anasözleþmede gösterilir.Bu haklar, yedek akçeler hariç olmak üzere, ortaðýn ayrýldýðý yýl bilançosuna göre hesaplanýr.
Kooperatifin mevcudiyetini tehlikeye düþürecek nitelikteki iade ve ödemeler, anasözleþmede daha kýsa süre tespit edilmiþ olsa bile genel kurulca üç yýlý aþmamak üzere geciktirilebilir.Bu durumda kooperatifin muhik bir tazminat isteme hakký saklýdýr.Çýkan veya çýkarýlan ortaklar ile mirasçýlarýnýn alacak ve haklarý bunlarý isteyebilecekleri günden baþlayarak beþ yýl geçmekle zaman aþýmýna uðrar.
Çýkan veya çýkarýlan ortaðýn sermaye veya mevduatýndan kýsmen veya tamamen yoksun kalacaðý hakkýndaki þartlar hükümsüzdür.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Ortaklarýn Hak ve Ödevleri

A) Ortaklýk Senedi:
Madde 18- Her ortaðýn üyelik haklarýnýn, ada yazýlý ortaklýk senedi ile temsil olunmasý þarttýr.Bu senede kooperatifin ünvaný, sahibinin adý ve soyadý, iþ ve konut adresi, kooperatife girdiði ve çýktýðý tarihler yazýlýr.Bu hususlar, senet sahibi ile kooperatifi temsile yetkili olan kimseler tarafýndan imzalanýr.Ortaðýn yatýrdýðý veya çektiði paralar tarih sýrasýyla kaydedilir.Bu kayýtlar kooperatifin ödediði paralara ait ise ortak imza eder.Ýmzalý ortak senedi makbuz hükmündedir.Mezkur senet anasözleþmeyi ihtiva etmek þartýyla ortaklýk cüzdaný þeklinde de düzenlenebilir.Ortaklýk senetleri kýymetli evrak niteliðinde olmayýp sadece beyyine vesikasý hükmündedir.

B) Ortaklýk Paylarý, Þahsi Alacaklýlar:
Madde 19- Kooperatife giren her þahýstan en az bir ortaklýk payý alýnmasý gerekir.Anasözleþme, en yüksek had tespit ederek bir ortak tarafýndan bu had dahilinde birden fazla pay alýnmasýna cevaz verebilir.
(Deðiþik:28/5/1998-4363/1 md.) Bir ortaklýk payýnýn deðeri 100.000 liradýr. Kooperatife giren ortaklar en çok 5.000 pay taahhüt edebilirler. Kooperatifler üst kuruluþuna iþtirak ederler ise en az 50 pay taahhüt ederler. Ortaklýk payýnýn deðeri Bakanlar Kurulu Kararý ile arttýrýlabilir.
(Deðiþik: 6/10/1988-3476/5 md.) Bir kaç pay bir ortaklýk senedinde gösterilebilir. Senetle temsil edilmeyen paylar 10.000.-(100.000) lira itibar olunur.
Her kooperatifin iþtigal mevzuuna göre kredi talepleri bankalarca, müesseselerce veya þirketlerce öncelikle karþýlanýr.
(Deðiþik: 6/10/1988-3476/5 md.) Tarýmsal amaçlý kooperatiflerin yatýrým faaliyetleri, ilgili bakanlýkça düzenlenen yönetmelik esaslarý dahilinde bütçeden ayrýlacak ödenekler yoluyla verilecek düþük faizli kredilerle desteklenir.
Bir ortaðýn þahsi alacaklýlarý, ancak ortaða ait faiz ve gelir gider farklarýndan hissesine düþen miktarý ve kooperatifin daðýlmasýnda ona ödenecek payý haczettirebilirler.

C) Ayni Sermaye:
Madde 20- Ayn nevinden sermaye konmasý veya kooperatifin mevcut, bir iþletmeyi veya aynlarý devralmasý anasözleþme ile kabul edilebilir.

1. Deðer Biçme, Bilirkiþi:
Madde 21- Anasözleþmede aynlarýn deðeri tespit edilmemiþ ise, bu tespit kurucular tarafýndan toplantýya çaðrýlacak ilk genel kurulda ortak adedinin 2/3`ünü temsil eden ortaklarýn çoðunluðu ile seçilecek bilirkiþi tarafýndan yapýlýr.
Kuruluþtan sonra girecek ortaklarýn ayn nevinden sermaye koymalarý halinde bu çaðrý yönetim kurulu tarafýndan yapýlýr.
Ortaklarýn, 2/3`ünün birleþmesi mümkün olmayan hallerde bilirkiþinin seçimi sulh hukuk mahkemesinden istenir.
Seçilen bilirkiþi veya bilirkiþiler tarafýndan verilen rapora karþý tebliði tarihinden itibaren bir hafta içinde mahalli sulh hukuk mahkemesine itiraz edebilirler. Mahkemenin vereceði karar kesindir.

2. Karar Nisabý, Raporlarýn Kabulü:
Madde 22- 21`nci madde gereðince atanan bilirkiþi, gereken raporlarý düzenleyip verdikten sonra yapýlacak genel kurul toplantýsýnda konu görüþülür.Çaðrý mektuplarýna bilirkiþi raporunun bir örneði eklenir.
Ortak sayýsýnýn en az yarýsýnýn asaleten ve temsilen toplantýda bulunmasý þartýyla bilirkiþi raporlarý okunup incelendikten ve gereðinde ayn nevinden sermaye koyan kimselerin ve devralýnacak iþletmenin veya aynlarýn sahibinin açýklamalarý dinlendikten sonra deðerlerinin aynen kabul veya reddine, yahut ilgililerin muvafakatiyle deðerlendirilmesine çoðunlukla karar verilir.

Ç) Hak ve Vecibelerde Eþitlik:
Madde 23- Ortaklar bu kanunun kabul ettiði esaslar dahilinde hak ve vecibelerde eþittirler.

1. Bilgi Edinmek Hakký, Bilanço:
Madde 24- Yönetim Kurulunun gelir gider farklarýnýn daðýtým þekli hakkýndaki tekliflerini ihtiva eden yýllýk çalýþma raporu ile bilanço ve denetçilerin 66`ncý madde hükümlerine uygun olarak tanzim edecekleri rapor genel kurulun yýllýk toplantýsýndan en az 15 gün öncesinden itibaren bir yýl süre ile kooperatif merkezinde ve varsa þubelerinde ortaklarýn tetkikine amade tutulur.
Talep eden ortaklara bilanço ve gelir gider farký hesaplarýnýn birer suretinin verilmesi mecburidir.
Ortaklarýn bilgi edinmek hakký, anasözleþme veya kooperatif organlarýndan birinin kararýyla bertaraf edilemez veya sýnýrlandýrýlamaz.

2. Ticari Defterler ve Sýr Saklama Hükümleri ve Ceza:
Madde 25- Kooperatifin ticari defterleri ve haberleþme ile ilgili hususlarýn tetkiki, genel kurulun açýk bir müsaadesi veya yönetim kurulunun kararý ile mümkündür.Ýncelenmesine müsaade edilen defter ve vesikalardan öðrenilecek sýrlar hariç olmak üzere, hiçbir ortak kooperatifin iþ sýrlarýný öðrenmeye yetkili deðildir. Her ortak ne suretle olursa olsun öðrenmiþ olduðu kooperatife ait iþ sýrlarýný, sonradan ortaklýk hakkýný kaybetmiþ olsa dahi daima gizli tutmak zorundadýr. Bu mecburiyete uymayan ortak meydana gelecek zararlardan kooperatife karþý sorumlu olduðu gibi kooperatifin þikayeti üzerine herhangi bir zarar umulmasa dahi bir yýla kadar hapis ve 500 liradan 10.000 liraya kadar aðýr para cezasýyla veya her ikisiyle birlikte cezalandýrýlýr.

3. Genel Kurul Toplantýlarýna Katýlma Hakký:
Madde 26- (Deðiþik: 6/10/1988-3476/6 md.) Üç ay evvel ortak olmayanlar hariç her ortak genel kurula katýlma hakkýna sahiptir. Yapý kooperatiflerinde genel kurul toplantýlarýna katýlmak için bu þart aranmaz.

D) Ortaklarýn Ödev ve Sorumluluklarý:
I- Süre ve Ortaklýðýn Yok Olmasý:
Madde 27- Ortaklarýn yüklendikleri paylar için ödeyebilecekleri para tutarýný anasözleþme belirtir. Kooperatif sermaye yüklemlerinde borçlu veya sair ödemelerle yükümlü bulunan ortaklarýndan elden yazýlý olarak veya taahhütlü mektupla, bu husus mümkün olmazsa ilanla veya münasip bir süre belirterek yükümlerini yerine getirmelerini ister.
Ýlk isteðe uymayan ve ikinci istemeden sonra da bir ay içinde yükümlerini yerine getirmeyenlerin ortaklýðý kendiliðinden düþer.Ortaklýðýn düþmesi alakalýnýn, anasözleþme veya diðer suretlerle doðmuþ borçlarýnýn yok olmasýný gerektirmez.

II-Kooperatifin Sorumluluðu:
Madde 28- Anasözleþmede aksine hüküm olmadýkça kooperatif, alacaklýlarýna karþý yalnýz mamelekiyle sorumludur.

1. Sýnýrsýz Sorumluluk:
Madde 29- Anasözleþme, kooperatifin varlýðý borçlarýný karþýlamaya yetmediði hallerde, ortaklarýnýn da þahsen ve sýnýrsýz olarak sorumlu tutulacaklarýný hüküm altýna alabilir. Bu takdirde alacaklýlar kooperatifin iflasý veya diðer sebeplerle daðýlmasý halinde alacaklarýný tamamen saðlayamazlarsa, kooperatifin borçlarýndan dolayý, kooperatifin ortaklarý zincirleme ve bütün varlýklarýyla sorumlu olurlar.

2. Sýnýrlý Sorumluluk:
Madde 30- Anasözleþmeye, kooperatif borçlarý için her ortaðýn kendi payýndan fazla olarak þahsen ve belirli bir miktara kadar kooperatiften sonra sorumlu olacaklarý hususunda bir hüküm konabilir. Ortaklarýn tek baþýna sorumlu olacaklarý miktar kooperatifteki paylarýnýn tutarý ile orantýlý olarak da gösterilebilir.
Ýflasýn sonuna kadar bu sorumluluk iflas idaresi tarafýndan ileri sürülür.

3. Ek Ödeme Yüklemi:
Madde 31- Anasözleþme, ortaklarý ek ödemelerle yükümlendirebilir. Ancak ek ödemelerin yalnýz bilanço açýklarýný kapatmada kullanýlmasý þarttýr. Ek ödeme yükleme sýnýrsýz olabileceði gibi belirli miktarlarla veya iþ hacmi ile veya paylarla orantýlý olarak sýnýrlandýrýlabilir.
Kooperatifin iflasý halinde ek ödemeleri isteme hakký iflas idaresindedir.

4. Caiz Olmayan Sýnýrlama:
Madde 32- Sorumluluðu belirli bir zamana býrakan veya bazý ortak gruplarýna yükleyen anasözleþme hükümleri muteber deðildir.

5. Ýflas Halinde Usul:
Madde 33- Ortaklarý þahsen sorumlu bulunan veya ek ödemelerle yükümlü olan kooperatifin iflasý halinde, iflas idaresi sýra cetvelini düzenlemekle beraber ortaklardan her birinin payýna düþen borcun ödenmesini kendilerinden ister.
Tahsil olunamayan meblaðlar diðer ortaklar arasýnda bölüþülür. Aktif bakiyesi pay cetvellerinin kesin olarak tespiti üzerine geri verilir. Ortaklarýn birbirlerine rücu haklarý saklýdýr. Ortaklarýn geçici olarak tespit olunan borçlarýyla pay cetveli aleyhine Ýcra ve Ýflas Kanunu hükümlerine göre itiraz haklarý vardýr.

6. Sorumluluk Hükümlerinin Deðiþtirilmesi:
Madde 34- Ortaklarýn sorumluluðu ve ek ödemeler yükümleri ile ilgili deðiþtirmeler ancak anasözleþmenin tadili ile mümkündür. Sorumluluk ve ek ödeme yükümleri konulmasý veya bunlarýn arttýrýlmasý, bu husustaki kararýn tescili ile kooperatifin bütün alacaklarý lehine hüküm ifade eder. Sorumluluðun azaltýlmasý hakkýndaki kararlar, tescilden evvel doðmuþ borçlarý kapsamaz.

7. Kooperatife Yeni Giren Ortaklarýn Sorumluluðu:
Madde 35- Ortaklarý þahsen sorumlu, veya ek ödemelerle yükümlü bir kooperatifte, durumunu bilerek yeni giren kimse, giriþinden önce doðmuþ olan borçlardan diðer ortaklar gibi sorumlu olur.Buna aykýrý mukavele hükümleriyle ortaklar arasýndaki anlaþmalar üçüncü þahýslar hakkýnda hüküm ifade etmez.

8. Bir Ortaðýn Ayrýlmasýndan veya Kooperatifin, Daðýlmasýndan Sonra Sorumluluk:
Madde 36- Sýnýrsýz veya sýnýrlý sorumlu bir ortak ölür veya diðer bir sebeple kooperatiften ayrýlýþýnýn kesinleþtiði tarihten baþlayarak bir yýl veya anasözleþme ile tespit olunan daha uzun bir süre içinde kooperatif iflas ettiði takdirde, ayrýlmasýndan önce doðmuþ olan borçlar için ortak sorumluluktan kurtulamaz.
Ayný þartlar altýnda veya ayný süre içinde ek ödeme yükümü de mevcut olmakta devam eder.
Bir kooperatif daðýlýrsa, daðýlmanýn Ticaret Siciline tescilinden baþlayarak bir yýl veya anasözleþmede tespit olunan daha uzun bir süre içinde kooperatifin iflasýnýn açýlmasýna karar verilmesi halinde ortaklar ayný þekilde ek ödemelerle birlikte sorumludurlar.

9. Sorumlulukta Zamanaþýmý:
Madde 37- Alacaklarýn, ortaklarýn þahsi sorumluluklarýndan doðan isteme haklarý, daha önce kanuni bir hüküm gereðince düþmedikçe iflas iþlemlerinin sona ermesinden baþlayarak daha bir yýl süreyle alacaklýlardan her biri tarafýndan ileri sürülebilir.
Ortaklarýn birbirine olan rücu haklarý da bu hakka vücut veren ödemenin yapýldýðý andan baþlamak üzere bir yýl içinde zamanaþýmýna uðrar.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Kooperatif Hesaplarý

A) Gelir Gider Farklarý, Bölünmesi ve Paylara Faiz Verilmesi:
Madde 38- Anasözleþmede aksine hüküm bulunmadýðý taktirde ortaklarla yapýlan muamelelerden bir yýllýk faaliyet sonunda elde edilen hasýlanýn tamamý gelir gider farký olarak kooperatifin yedek akçelerine eklenir.Gelir gider farkýnýn ortaklar arasýnda bölüþülmesi öngörülmüþ ise bu bölünme ortaklarýn muameleleri oranýnda yapýlýr.
(Deðiþik : 6/10/1988-3476/7 md.) Gelir- gider farkýnýn en az % 50`si ortaklara daðýtýldýktan sonra, ortaklarýn sermaye paylarýna genel kurul kararý ile Devlet Tahvillerine verilen en yüksek faiz haddini geçmemek üzere faiz ödenebileceði anasözleþme ile hükme baðlanabilir.
(Deðiþik : 6/10/1988-3476/7 md.) Ortak dýþý iþlemlerden elde edilen hasýlanýn ortaklara sermaye paylarý oranýnda daðýtýlabileceði anasözleþmede hükme baðlanabilir. Daðýtýlmadýðý takdirde, bunlar kooperatifin geliþmesine yarayacak iþlerde kullanýlmak üzere özel bir fonda toplanýr.
Bir yýllýk faaliyet neticeleri menfi olduðu takdirde açýk, yedek akçelerden ve bunlarýn kafi gelmemesi halinde ek ödemelerle veya ortak sermaye paylarýyla karþýlanýr. Menfi neticeler ortadan kaldýrýlmadýkça gelir gider farký ve faiz daðýtýmý yapýlamaz.

B) Yedek Akçe Ayrýmý :
Madde 39- (Deðiþik birinci fýkra: 6/10/1988-3476/8 md.) Gelir- gider farkýnýn en az % 10`u yedek akçeye, kooperatif üst kuruluþlarýnda ise buna ilaveten en az % 5`i fevkalade yedek akçeye ayrýlmadýkça ortaklara daðýtým yapýlamaz. Yedek akçelerin ortaklara daðýtýlacaðýna dair anasözleþmeye konacak hükümler muteber deðildir.

C) Ortak ve Personel Ýçin Yardým Fonlarý :
Madde 40- Anasözleþme gerek kooperatifin memurlarý ile iþçileri, gerekse kooperatifin ortaklarý için yardým kuruluþlarý vücuda getirmek ve bunlarý iþletmek amacý ile yardým fonlarý kurulmasýný hüküm altýna alabilir.
Yardým amacý için ayrýlan kýymetler belirli ise bunlar kooperatifin mamelikinden ayrýlarak tahsis edildiði amaçlar için kullanýlmak üzere özel bir hesaba alýnýr

D) Gelir Gider Farkýndan ilk ayrýlacak Fonlar:
Madde 41- Bölünecek gelir gider farkýndan ilk önce yedek akçe ile kanun veya anasözleþme gereðince kurulan diðer fonlara yatýrýlacak paralar ayrýlýr. Yedek akçelerin ve özel fonlarýn kullanýlýþ þekil ve þartlarý anasözleþmede gösterilir

BEÞÝNCÝ BÖLÜM
Kooperatif Organlarý

A)Genel Kurul:
1- Yetki:
Madde 42- Genel Kurul bütün ortaklarý temsil eden en yetkili organdýr. Genel Kurul, aþaðýdaki yetkilerini devir ve terk edemez. 1- Anasözleþmeyi deðiþtirmek,
2- Yönetim Kurulu ve Denetçiler Kurulu üyeleriyle gerektiðinde tasfiye kurulunu seçmek,
3- Ýþletme hesabýyla bilanço ve gerektiðinde gelir gider farkýnýn bölüþülmesi hakkýnda karar almak,
4- Yönetim ve Denetçiler kurullarýný ibra etmek,
5- Kanun veya anasözleþme ile Genel Kurula tanýnmýþ olan konular hakkýnda karar vermek,
6- (Ek: 6/10/1988-3476/9 md.) Gayrimenkül alýmýnda ve satýmýnda takip edilecek usul ile alýnacak gayrimenkulün niteliðini, yerini azami fiyatýný, satýlacak gayrimenkulün asgari fiyatýný belirlemek,
7- (Ek: 6/10/1988-3476/9 md.) Ýmalat ve inþaat iþlerinin yaptýrýlma yöntemini belirlemek, 8- (Ek: 6/10/1988-3476/9 md.) Yapý kooperatiflerinde; kooperatifin ortak sayýsý ile yapýlacak konut veya iþyeri sayýsýný tesit etmek.

II- Çaðrý:
1. Çaðrýya Yetkisi Olanlar:
Madde 43- (Ek: 6/10/1988-3476/10 md.) Yönetim Kurulu veya anasözleþme ile bu hususta yetkili kýlýnan diðer bir organ ve gerektiðinde denetçiler kurulu, ortaðý olduðu üst birlik ve tasfiye memurlarý genel kurulu toplantýya çaðýrma yetkisine sahiptirler.Ancak genel kurul yukarýda belirtildiði þekilde toplanamadýðý takdirde ilgili bakanlýk genel kurulu toplantýya çaðýrma yetkisine sahiptir.

2. Ortaklarýn Ýsteði, Bakanlýklarýn Çaðrýsý, Mahkemenin Ýzni:
Madde 44- Dört ortaktan az olmamak kaydýyda ortak sayýsýnýn en az onda birinin isteði üzerine Genel Kurul toplantýya çaðýrýlýr.
Yönetim Kurulu bu isteði en az on gün içinde yerine getirmediði takdirde, istek sahiplerinin müracaatý üzerine veya doðrudan doðruya Ticaret Bakanlýðý tarafýndan, yapý kooperatiflerinde de Ýmar ve Ýskan Bakanlýðý tarafýndan Genel Kurul toplantýya çaðýrýlabilir.
Çaðýrýlmadýðý takdirde istek sahipleri mahalli mahkemeye baþvurarak Genel Kurulu bizzat toplantýya çaðýrma müsaadesini alabilirler.

3. Þekil:
Madde 45- (Deðiþik: 4/10/1988-3476/11 md.) Genel kurul olaðan ve gerektiðinde olaðanüstü olarak toplanýr. Olaðan toplantýnýn her hesap devresi sonundan itibaren 6 ay içinde ve en az yýlda bir defa yapýlmasý zorunludur.
Genel Kurul, anasözleþmede gösterilen sekil ve surette toplantýya çaðýrýlýr.
Toplantý nisabý anasözleþmede gösterilir. Ancak yapý kooperatiflerinin genel kurul toplantýlarýnda ortaklarýn en az 1/4`ünün þahsen veya temsilen bulunmalarý þarttýr.
Genel Kurul toplantý tarihi, yeri ve gündemi toplantýdan en az 15 gün önce ilgili bakanlýða ve mülki idare amirliðine yazýlý olarak bildirilir.
Genel Kurulun sevk ve idaresi, ortaklar veya üst kuruluþ temsilcileri arasýndan seçilen baþkan ve üyeler tarafýndan saðlanýr.

III- Gündem:
Madde 46- (Deðiþik: 6/10/1988-3476/12 md.) Toplantý çaðrýsýna ve ilana gündem yazýlýr. Anasözleþmenin deðiþtirilmesi bahis konusu ise, yapýlacak ilanda deðiþtirilecek maddelerin numaralarýnýn yazýlmasý ile yetinilir.
Dörtten az olmamak üzere ortaklarýn en az 1/10`u tarafýndan genel kurul toplantýsýndan en az 20 gün önce yazýlý olarak bildirilecek hususlarýn gündeme konulmasý zorunludur.
Gündemde olmayan hususlar görüþülemez. Ancak, kooperatife kayýtlý ortaklarýn en az 1/10`unun gündem maddelerinin görüþülmesine geçilmeden önce yazýlý teklifte bulunmalarý halinde, hesap tetkik komisyonunun seçilmesi, bilanço incelenmesinin ve ibranýn geriye býrakýlmasý, çýkan veya çýkarýlan ortaklar hakkýnda karar alýnmasý, genel kurulun yeni bir toplantýya çaðýrýlmasý ve kanun, anasözleþme ve iyiniyet esaslarý ile genel kurul kararlarýna aykýrý olduðu ileri sürülen yönetim kurulu kararlarýnýn iptali, yönetim kurulu üyeleri ile denetçilerin azli ve yerlerine yenilerinin seçilmesi ile ilgili hususlar, genel kurula katýlanlarýn yarýdan bir fazlasýnýn kabulü ile gündeme alýnýr.

IV- Bütün Pay Sahiplerinin Hazýr Bulunmasý hali:
Madde 47- Kooperatifin bütün ortaklarý toplantýda hazýr bulunduðu sürece ve bir itiraz olmadýðý takdirde Genel Kurul toplantýlarýna dair olan diger hükümler saklý kalmak þartýyla toplantýya çaðrý hakkýndaki hükümlere uyulmamýþ olsa dahi kararlar alýnabilir. Bu gibi kararlarýn, ortaklar veya ortaklarýn toplantýya oybirliði ile seçecekleri temsilciler tarafýndan imzalanmasý gereklidir.

V- Oy Hakký:
1. Genel Olarak:
Madde 48- Genel Kurulda her ortak yalnýz bir oya sahiptir.

2. Temsil:
Madde 49- Anasözleþmede açýklama bulunduðu takdirde, bir ortak yazý ile izin vermek suretiyle Genel Kurul toplantýsýnda oyunu ancak baþka bir ortaða kullandýrabilir. Bir ortak genel kurulda birden fazla ortaðý temsil edemez.
Üye sayýsý 1000`in üstünde olan kooperatiflerde anasözleþme ile her ortaýn en çok 9olmak üzere birden fazla baþka ortaðý temsil edebileceði ön görülebilir. Eþ ve birinci derecede akrabalar için temsilde ortaklýk þartý aranmaz.

3. Oya Katýlamayacaklar:
Madde 50- Kooperatif iþlerinin görülmesine herhangi bir surette katýlmýþ olanlarYönetim Kurulunun ibrasýna ait kararlarda oylamaya katýlamazlar.Bu hüküm denetçiler hakkýnda uygulanmaz.
Ortaklardan hiçbiri kendisi veya karý ve kocasý yahut usul ve füruu ile kooperatif arasýnda þahsi bir iþe veya davaya dair olan görüþmelerde oy hakkýný kullanamaz.

VI- Kararlar:
1. Genel Olarak :
Madde 51- Kanun ve anasözleþmede aykýrý hüküm bulunmadýkça Genel Kurul kararlarýna ve seçimlerde oylarýn yarýdan bir fazlasýna itibar olunur.
Kooperatifin daðýlmasý veya diðer bir kooperatifle birleþmesi ve anasözleþmenin deðiþtirilmesi kararlarýnda fiilen kullanýlan oylarýn 2/3`ü çoðunluðu gereklidir. Anasözleþme, bu kararlarýn alýnmasý için oy çoðunluðu hakkýnda daha aðýr hükümler koyabilir.

2. Ortaklarýn Paylarýnýn Arttýrýlmasý:
Madde 52- (Deðiþik: 8/6/1981-2475-1 md.) Ortaklarýn þahsi sorumluluklarýný aðýrlaþtýrýlmasý veya ek ödeme yükümleri ihdasý hakkýnda alýnacak kararlar için bütün ortaklarýn 3/4`ünün rýzasý gereklidir.
(Deðiþik: 6/10/1988-3476/13 md.) Ancak kamu kuruluþlarýndan kredi alan kooperatiflerin kredi miktarlarýnýn artýrýlmasýndan yararlanmak üzere alacaklarý kararlarda bu þart aranmaz ve 51`inci maddenin birinci fýkrasý hükmü uygulanýr.
Kararlar, ilandan baþlayarak üç ay içinde kooperatiften çýktýklarýný bildirmeleri halinde bunlara katýlmayan ortaklarý baðlamaz. Bu takdirde kooperatiften çýkma beyaný, kararýn yürürlüðe girdiði tarihten baþlamak üzere hüküm ifade eder.
Bu suretle kooperatiften çýkma hakkýnýn kullanýlmasý, bir ayrýlma tazminatý ödenmesine baðlý kýlýnamaz.

3. Kararlarýn Bozulmasý ve Þartlar :
Madde 53- Aþaðýda yazýlý kimseler kanuna, anasözleþme hükümlerine ve iyi niyet esaslarýna aykýrý olduðu iddiasý ile Genel Kurul kararlarý aleyhine, toplantýyý kovalayan günden baþlamak üzere bir ay içinde, kooperatif merkezinin bulunduðu yerdeki mahkemeye baþvurabilirler.
1. Toplantýda hazýr bulunup da kararlara aykýrý kalarak keyfiyeti tutanaða geçirten veya oyunu kullanmasýna haksýz olarak müsaade edilmeyen yahut toplantýya çaðrýnýn usulü dairesinde yapýlmadýðýný veyahut gündemin gereði gibi ilan veya teblið edilmediðini yahut da Genel Kurul toplantýsýna katýlmaya yetkili olmayan kimselerin karara katýlmýþ bulunduklarýný iddia eden pay sahipleri;
2. Yönetim Kurulu;
3. Kararlarýn yerine getirilmesi Yönetim Kurulu üyeleri ile denetçilerin sahsi sorumluluklarýný mucip olduðu takdirde bunlarýn her biri;
Bozma davasýnýn açýldýðý ve duruþmanýn yapýlacaðý gün, Yönetim Kurulu tarafýndan usulen ilan olunur.
Birinci fýkrada yazýlý bir aylýk hak düþüren sürenin sona ermesinden önce duruþmaya baþlanýlamaz. Birden fazla bozma davasý açýldýðý takdirde, davalar birleþtirilerek görülür.
Mahkeme, kooperatifin isteði üzerine muhtemel zararlarýna karþý davacýlarýn teminat göstermesine karar verebilir. Teminatýn mahiyet ve miktarýný belirlemek mahkemeye aittir.
Bir kararýn bozulmasý bütün ortaklar için hüküm ifade eder.

4. Mektupla Oy Verme ve Temsilciler Toplantýsý:
Madde 54- Ortak sayýsý 1000`den fazla olan kooperatiflerde, anasözleþmelerine kayýt konulmak suretiyle:
1. Genel Kurula ait kararlardan, hepsinin veya bir kýsmýnýn ortaklarýn oylarýný mektupla bildirmeleri suretiyle verilmesi,
2. Ortaklarýn gruplara ayrýlarak verecekleri kararlarla tespit edecekleri talimat gereðinde oy vermek üzere kendi aralarýndan seçecekleri temsilciler topluluðu,
Genel Kurul sayýlabilir.
Mektupla oy bildirme halinde, mektuplarýn, Yönetim Kurulu ve bakanlýk temsilcisi önünde incelenmesi sonunda muhtevanýn neden ibaret olduðu tespit edilerek tutanaða yazýlýr.Hazýr bulunanlar tarafýndan imza edilen tutanaða göre verildiði anlaþýlan karar yürürlüðe girer.
Grup temsilcileri genel kurulunda her temsilci, temsil ettiði ortaklarýn sayýsý kadar oya sahiptir. Temsilcinin aldýðý talimata aykýrý olarak oy vermesi karara tesir etmez.
B) Yönetim Kurulu:

I- Ödevi ve Üye Sayýsý:
Madde 55- Yönetim Kurulu, kanun ve anasözleþme hükümleri içinde kooperatifin faaliyetini yöneten ve onu temsil eden icra organýdýr.
Yönetim Kurulu en az üç üyeden kurulur.Bunlarýn ve yedeklerinin kooperatif ortaðý olmalarý þarttýr.
Yönetim Kurulu üyeliðine seçilen tüzel kiþiler, temsilcilerinin isimlerini kooperatife bildirir.

II- Üyelik Þartlarý ve Ücret:
Madde 56- (Deðiþik : 6/10/1988-3476/14 md.) Yönetim Kurulu üyelerinde aþaðýdaki þartlar aranýr.
1- Türk vatandaþý olmak,
2- Ayný türde baþka bir kooperatifin yönetim kurulu üyesi olmamak,
3- Türk Ceza Kanununun zimmet, ihtilas, irtikap,rüþvet, görevi suistimal, sahtekarlýk, hýrsýzlýk, dolandýrýcýlýk, hileli iflas, emniyeti suistimal ve Devletin þahsiyetine karþý iþlenen suçlara iliþkin hükümlerine veya bu Kanuna göre mahkum olmamak.
Üyelik þartlarý denetçiler tarafýndan araþtýrýlýr. Bu þartlarý taþýmadýklarý halde seçilenler ile sonradan kaybedenlerin görevlerine yönetim kurulunca son verilir.
Haklarýnda yukarýdaki suçlarla ilgili olarak kamu davasý açýlmýþ olanlarýn görevleri ilk genel kurul toplantýsýna kadar devam etmekle beraber, yönetim kurulunca bu durumdaki üyelerin genel kurulca azli veya göreve devamý hakkýnda karar almak üzere yapýlacak ilk genel kurul gündemine madde konulur.
Bu veya anasözleþmede gösterilecek diðer bir sebeple yönetim kurulu toplantý nisabýný kaybederse, boþalan yönetim kurulu üyeliklerine denetim kurulu üyeleri tarafýndan gecikilmeksizin yeteri kadar yedek üye çaðýrýlýr.
Yönetim Kurulu üyelerinden bir veya birkaç kooperatifi temsil yetkisini haiz murahhas üye seçilebilir.Murahhas üyelerin seçilmesi ve deðiþtirilmesi Ticaret Siciline tescil ettirilir.
Yönetim Kurulu üyelerine genel kurulca belirlenen aylýk ücret , huzur hakký, risturn ve yolluk dýþýnda hiç bir ad altýnda baþkaca ödeme yapýlamaz.
III- Üyelik Süresi:

Madde 57- Yönetim Kurulu üyeleri en çok dört yýl için seçilebilirler .Anasözleþmede aksine hüküm yoksa tekrar seçilmeleri caizdir.

IV- Yönetim ve Temsil:
1. Yetkilerin Devri:
Madde 58- Anasözleþme, Genel Kurula veya Yönetim Kuruluna, kooperatifin yönetimini ve temsilini veya tamamen kooperatif ortaðý bulunmalarý þart olmayan bir veya birkaç müdüre veya Yönetim Kurulu üyesine tevdi etmek yetkisini verebilir.

2. Þümulü ve Sýnýrlandýrýlmasý:
Madde 59- Temsile yetkili þahýslar kooperatif namýna onun amacýnýn gerektirdiði bütün hukuki iþlemleri yapabilir.
Bu temsil yetkisinin sýnýrlandýrýlmasý iyi niyet sahibi üçüncü þahýslara karþý hiç bir hüküm ifade etmez.Temsil yetkisinin sadece esas müessesenin veya bir þubenin iþlerine hasrolunmasýna veya kooperatif ünvanýnýn birlikte kullanýlmasýna dair ticaret siciline tescil edilmiþ olan kayýtlar saklýdýr.
Yönetime veya temsile yetkili þahýslarýn kooperatife ait görevlerini yürütmeleri esnasýnda meydana getirdikleri haksýz fiillerden doðan zararlardan kooperatif sorumludur.
(Ek: 6/10/1988-3476/15 md.) Kooperatiflerce alýnmasý kararlaþtýrýlan gayrimenkullerin alýmýnýn, tapu devri veya tapuya þerh verilecek bir satýþ vaadi sözleþmesi ile yapýlmasý þarttýr.
(Ek: 6/10/1988 - 3476/15 md.) Alýnacak gayrimenkulün kooperatifin amacýna uygun olmasý gerekir.
(Ek: 6/10/1988 - 3476/15 md.) Yönetim kurulu üyeleri ve kooperatif personeli ortaklýk iþlemleri dýþýnda kendisi veya baþkasý namýna, bizzat veya dolaylý olarak kooperatifle kooperatif konusuna giren bir ticari muamele yapamaz.
(Ek: 6/10/1988 - 3476/15 md.) Kooperatif ve üst kuruluþlarca tanýtma ve ortak kaydetmek amacýyla yapýlacak ilan, reklam ve açýklamalar, eksik ve gerçeðe aykýrý olamayacaðý gibi, yanýltýcý bilgi ve unsurlar taþýyamaz.
(Ek: 6/10/1988 - 3476/15 md.) Yönetim kurulu üyeleri ve temsile yetkili þahýslar, genel kurulun devredemeyeceði yetkilerini kullanamaz.

3. Ýmza:
Madde 60- Kooperatifi temsile yetkili kýlýnan kimseler imzalarýný ancak kooperatifin ünvaný altýna koymak suretiyle kooperatifi baðlarlar.

4. Tescil:
Madde 61- Kooperatif Yönetim Kurulu, kooperatifi temsile yetkili kýlýnan kimselerin isimlerini, imzalarýný ve bu yetkiye dayanan kararlarýn noterlikçe tasdikli örneðini ticaret siciline verir.

5. Üyelerin Titizlik Derecesi ve Sorumluluklarý:
Madde 62- Yönetim Kurulu kooperatif iþlerinin yönetimi için gereken titizliði gösterir ve kooperatifin baþarýsý ve geliþmesi yolunda bütün gayretini sarfeder.
Yönetim Kurulu, kendi tutanaklarý ile Genel Kurul tutanaklarýnýn, gerekli defterlerin ve ortak listelerinin muntazam hazýrlanýp, tutulup, saklanmasýna ve iþletme hesabýyla, yýllýk bilançonun kanuni hükümlere uygun olarak hazýrlanýp tetkik olunmak üzere denetleme kuruluna verilmesinden sorumludur.
Yönetim Kurulu üyeleri ve kooperatif memurlarý, kendi kusurlarýndan ileri gelen zararlardan sorumludurlar.Bunlarýn suç teþkil eden fiil ve haraketlerinden ve özellikle kooperatifin para ve mallarý bilanço, tutanak, rapor ve baþka evrak, defter ve belgeleri üzerinde iþledikleri suçlardan dolayý `Devlet memurlarý` gibi ceza görürler.

V- Kooperatifin Aczi Halinde Yapýlacak Ýþler:
Madde 63- Kooperatifin aczi halinde bulunduðunu kabul ettirecek ciddi sebepler mevcut ise yönetim kurulu piyasada cari fiyatlar esas olmak üzere, derhal bir ara bilançosu tanzim eder.Son yýlýn bilançosu veya daha sonra yapýlan bir tasfiye bilançosu veyahut daha yukarýda sözü geçen ara bilançosu kooperatif mevcudunun, borçlarýný artýk karþýlayamayacaðýný belirtiyorsa yönetim kurulu, ticaret bakanlýðýna ve yapý kooperatiflerinde Ýmar ve Ýskan Bakanlýðýna da keyfiyeti bildirir ve genel kurulu derhal olaðanüstü toplantýya çaðýrýr.
Pay senetleri çýkarýlmýþ olan bir kooperatifte son yýlýn bilançosunda kooperatif varlýðýnýn yarýsý karþýlýksýz kalýrsa yönetim kurulu derhal genel kurulu toplantýya çaðýrararak durumu ortaklara arz eder.Ayný zamanda ilgili mahkemeye, ticaret Bakanlýðýna ve yapý kooperatiflerinde Ýmar ve Ýskan Bakanlýðýna da bilgi verir. Ancak, ortaklarý ek odemelerle yükümlü olan kooperatiflerde, bilançoda tespit edilen açýk, üç ay içinde ortaklarýn ek ödemeleriyle kapanmadýðý takdirde Ticeret Bakanlýðý ve Yapý kooperatiflerinde Ýmar ve Ýskan Bakanlýðý da haberdar edilir.
Mali durumun düzeltilmesinin mümkün görülmesi halinde mahkeme yönetim kurulunun veya alacaklýlardan birinin isteði üzerine iflasýn açýlmasýný erteleyebilir. Bu takdiride, mevcutlar defterinin tutulmasý, yönetim memuru atanmasý gibi kooperatif varlýðýnýn korunmasýna ve devamýna yarayan tedbirleri alýr.

VI- Ýþten Çýkarma:
Madde 64- Yönetim Kurulu, iþlerin görülmesi ile görevlendirdiði kimseleri ve atadýðý müdürleri ve diðer temsilci ve vekilleri her zaman azledebilir.
Ýþten çýkarýlan kimselerin tazminat isteme haklarý saklýdýr.

C) Denetçiler:
I- Seçim:
Madde 65- Denetçiler, genel kurul namýna kooperatifin bütün iþlem ve hesaplarýný tetkik eder.
Genel Kurul, denetleme organý olarak en az bir yýl için bir veya daha çok denetçi seçer. Genel Kurul yedek denetçiler de seçebilir. Denetçilerin ve yedeklerinin kooperatif ortaklarýndan olmasý þart deðildir.
(Ek: 6/10/1988-3476/16 md.) 56`ncý maddenin birinci fýkrasýnýn birinci ve üçüncü bentlerinde yer alan hükümler denetçiler hakkýnda da uygulanýr.

II- Çalýþma:
1.Ýnceleme Yükümlülüðü:
Madde 66- Denetçiler, iþletme hesabýyla bilançonun defterlerle uygunluk halinde bulunup bulunmadýðýný, defterlerin düzenli bir surette tutulup tutulmadýðýný ve iþletmenin neticeleriyle mameliki hakkýnda uyulmasý gerekli olan hükümlere göre iþlem yapýlýp yapýlmadýðýný incelemekle yükümlüdürler. Ortaklarýn þahsen sorumlu veya ek ödeme ile yükümlü olan kooperatiflerde denetçiler, ortaklar listesinin usulüne uygun olarak tutulup tutulmadýðýný da incelemek zorundadýrlar.
Yöneticiler, bu maksatla denetçilere defterleri ve belgeleri verirler.Denetçilerin istekleri üzerine müfredat defteri ve bu defterin hangi esaslara göre düzenlendiði ve istenilen her konu hakkýnda bilgi verilir.
Ortaklar gerekli gördükleri hususlarda denetçilerin dikkatini çekmeye ve açýklama yapýlmasýný istemeye yetkilidirler.

2. Rapor Düzenlenmesi:
Madde 67- Denetçiler her yýl yazýlý bir raporla bereber tekliflerini genel kurula sunmaya mecburdurlar.
Denetçiler görevleri çerçevesinde iþlerin yürütülmesinde gördükleri noksanlýklarý, kanun veya anasözleþmeye aykýrý hareketleri bundan sorumlu olanlarýn baðlý bulunduklarý organa ve gerekli hallerde ayný zamanda genel kurula haber vermekle yükümlüdürler.
Denetçiler yönetim ve genel kurul toplantýlarýna katýlýrlar. Ancak yönetim kurulunda oy kullanamazlar.

3. Sýr Saklama Yükümlülüðü:
Madde 68- Denetçiler, görevleri sýrasýnda öðrendikleri ve açýklanmasýnda kopperatifin ve ortaklarýn þahýslarý için zarar umulan hususlarý kooperatif ortaklarýna ve üçüncü þahýslara açýklayamazlar.

III- Özel Hükümler:
Madde 69-Anasözleþme ve genel kurul kararý ile denetleme teþkilatý hakkýnda daha geniþ hükümler koymak, denetçilerin görev ve yetkilerini artýrmak ve özellikle ara denetlemeleri öngörmek mümkündür.

ALTINCI BÖLÜM
Kooperatif Birlikleri, Kooperatifler Merkez Birlikleri, Türkiye Milli
Kooperatifler Birliði ve Danýþma Kurulu

Görev ve Sorumluluk:
Madde 70- Kooperatiflerin müþterek menfaatlerini korumak, amaçlarýný gerçekleþtirmek için iktisadi faaliyette bulunmak, faaliyetlerini koordine etmek ve denetlemek, dýþ memleketlerle olan münasebetlerin düzenlemek, kooperatifçiliði geliþtirmek ve eðitim yapmak, kooperatifçilik konularýnda tavsiyelerde bulunmak gibi hizmetlerin yerine getirilmesi için, Kooperatif birlikleri, kooperatifler merkez birlikleri ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliði kurulur.
Kooperatif birlikleri, kooperatifler merkez birlikleri ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliði Yönetim Kurulu Üyeleriyle memurlarý haklarýnda 62`nci madde hükmü uygulanýr.

Yükümlülük:
Madde 71- Birliklere katýlan kooperatifin ortaklarýna, birliðe girmekle kanun veya kendi kooperatiflerin anasözleþmesindeki yükümlülüklerden fazlasý yüklenemez.

A) Kooperatif Birlikleri:
Madde 72- Konularý ayný veya birbirleriyle ilgili nitelikte olan 7 veya daha çok kooperatif tarafýndan birlikler kurulabileceði anasözleþmelerinde tespit edilebilir.Bu birlikler kooperatif þeklinde kurulur.
(Ek: 6/10/1988-3476/17 md.) Ýlgili bakanlýk tarafýndan bölgeler belirlendiði takdirde, bu bölgelerde ayný çalýþma konularýna sahip birden fazla kooperatif birliði kurulamaz.

1.Genel Kurul:
Madde 73- Kooperatif birliklerinin en yetkili organý anasözleþmede aksine hüküm bulunmadýðý takdirde kooperatif temsilcilerinden teþekkül eden genel kuruldur.
Yönetim Kurulu üyelerinin temsilci seçilmesi mümkündür.

2. Yönetim Kurulu:
Madde 74- Birlik yönetim kurulu, birlik genel kuruluna dahil temsilciler arasýndan seçilir.
Yönetim kuruluna seçilecek üyelerin ayný kooperatifin temsilcilerinden olmamasý þarttýr.

3. Denetim ve Eðitim:
Madde 75- (Deðiþik: 6/10/1988-3476/18 md.) Kooperatif merkez birlikleri kendisine baðlý birlik ve kooperatifleri denetler ve bunlarýn eðitim ve öðretim ihtiyaçlarýný karþýlar.Merkez birliði kuruluþu tamamlanmadýðý hallerde, birlikler kendisine baðlý kooperatifleri denetler.Üst kuruluþlarca yapýlan denetim sonuçlarý ilgili bakanlýða bildirilir.
Kooperatif ve üst kuruluþlarý, üst kuruluþunun tespit edeceði esaslara göre, kendilerine yönelik denetim ve eðitim hizmetlerine ait giderlere iþtirak ederler.

B) Kooperatifler Merkez Birlikleri:
Madde 76- Kooperatif birlikleri kendi aralarýnda kooperatif þeklinde merkez birlikleri kurabilirler.
Merkez birliklerinin genel kurullarý, bu birliðe kendi aralarýnda kooperatif þeklinde merkez birlikleri kurabilirler.
Merkez birliklerinin genel kurullarý bu birliðe dahil kooperatifler birliklerinin genel kurullarý tarafýndan seçilecek temsilcilerden kurulur.
Kooperatifler birliklerinin yönetim kurullarý üyeleri merkez birlikleri genel kurullarýna üye seçilebilirler.
(Ek: 6/10/1988-3476/19 md.) Ayný çalýþma konularýna sahip kooperatif birlikleri birden fazla kooperatif merkez birliði kuramazlar.

C) Türkiye Milli Kooperatifler Birliði:
Madde 77- Birlikler veya merkez birlikleri kooperatif þeklinde Türkiye Milli Kooperatifler Birliðini kurabilirler.
Katýlma þartlarý, Türkiye Milli Kooperatifler Birliði anasözleþmesinde belirtilir.
Türkiye Milli Kooperatifler Birliði Genel Kurulu bu Birliðe dahil birlikler ve merkez birlikleri genel kurullarýnca seçilecek temsilcilerden kurulur.Bu Kurulun kooperatif, birlik ve merkez birlikleri yönetim kurullarýndan teþkil olunacaðý anasözleþme ile hüküm altýna alýnabilir.

D) Temsilcilerin Belirtilmesi:
Madde 78- Birlikler, merkez birlikleri ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliði Anasözleþmelerinde bunlarýn genel kurullarýný teþkil edecek kooperatifler, birlikler ve merkez birlikleri temsilcilerinin adedi, ortak sayýsýna göre 5 kiþiyi geçmemek üzere belirtilir.

Madde 79- Birlikler Milli Kooperatifler Birlikleri ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliði Anasözleþmelerini bu kanun hükümlerine göre hazýrlarlar.

E) Danýþma Kurulu:
Madde 80- Türkiye Milli Genel Kooperatifler Birliði Genel Yönetim Kurulu ile Devlet Planlama Teþkilatý, Ticaret, Tarým. Maliye, Köy Ýþleri, Ýmar ve Ýskan Milli Eðitim ve Sanayi Bakanlýklarý, kooperatifleri finanse eden bankalar ve Türk Kooperatifçilik Kurumunun birer mümessilinin iþtirakiyle `Türkiye Kooperatifleri Danýþma Kurulu` kurulur.
Bu kurulun görev ve yetkileri çalýþma þekil ve þartlarý Ticaret Bakanlýðýnca hazýrlanacak bir tüzükle tespit olunur.

YEDÝNCÝ BÖLÜM
Koperatiflerin Daðýlmasý

A) Daðýlma Sebepleri:
Madde 81- (Deðiþik: 6/10/1988-3476/20 md.)
Kooperatif:
1. Anasözleþme gereðince,
2. Genel Kurul kararý ile,
3. Ýflasýn açýlmasýyla,
4. Kanunlarda ön görülen diðer hallerde ilgili bakanlýðýn mahkemeden alacaðý karar üzerine,
5. Diðer bir kooperatifle birleþmesi veya devralýnmasý suretiyle,
6. Üç yýl olaðan kurulunu yapmamasý halinde,
7. Amacýna ulaþma imkanýnýn bulunmadýðýnýn ilgili Bakanlýkça tespiti halinde mahkemeden alacaðý kararla,
Daðýlýr.
Konut yapý kooperatifleri, anasözleþmede gösterilen iþlerin tamamlanmasý ve ferdi mülkiyete geçilip konutlarýn ortaklar adýna tescil edilmesiyle amacýna ulaþmýþ sayýlýr ve daðýlýr.Ancak tescil tarihinden itibaren 6 ay içerisinde usulüne uygun þekilde ana sözleþme deðiþikliði yapýlarak kooperatifin amacýnýn deðiþtirilmesi halinde daðýlmaya iliþkin hüküm uygulanmaz.Konut kooperatiflerinde yapý kullanma izninin alýnmasýna müteakip en geç bir yýl içinde ortaklarýn Kat Mülkiyeti Kanununa göre ferdi münasebet iþleri sonuçlandýrýlýr.
Mahkemece veya genel kurulca tasfiye memurlarý seçilmediði takdirde tasfiye iþlerini yönetim kurulu yapar.Tasfiye kurulu üyelerine, atamayý yapan merci tarafýndan tespit edilecek miktarda ücret ödenir.
Anasözleþme ile özel bir nisap belirlenmemiþ ise, tasfiye halinde kooperatiflerin genel kurul toplantýlarýnda nisap aranmaz.Kararlar oy çokluðu ile verilir.
Tasfiye kurulunun görevleri anasözleþmede gösterilir.
Tasfiye kurulu üyeleri, tasfiye iþlerinin bir an önce bitirilmesi için çalýþmakla yükümlüdür.
56`ncý maddenin 1`nci fýkrasýnýn 3`ncü bendi ile 62`nci madde hükümleri tasfiye kurulu üyeleri hakkýnda da uygulanýr.

B) Ticaret Siciline Bildirme:
Madde 82- Ýflastan gayrý hallerde kooperatifin daðýlmasý yetkili organlar tarafýndan Ticaret Siciline tescil ile ilan ettirilir.Yetkili organlarýn kimler olacaðý anasözleþmede gösterilir.

C) Tasfiye Mamelekin Paylaþtýrýlmasý:
Madde 83- Tasfiye haline giren kooperatifin bütün borçlarý ödendikten ve ortak pay bedelleri geri verildikten sonra kalan mallar ancak anasözleþmede bu husus öngörülmüþ olduðu takdirde ortaklar arasýnda paylaþtýrýlýr.
Anasözleþmede baþka bir hal tarzý kabul edilmiþ olmadýkça paylaþtýrma, daðýlma anýnda kayýtlý ortaklar veya hukuki halefleri arasýnda eþit olarak yapýlýr.
Ortaklara paylaþtýrma yapýlacaðýna dair Anasözleþmede açýklama olmadýðý takdirde tasfiye neticesinden arta kalan miktar kooperatifleþme amacýna uygun olarak harcanmak üzere Türkiye Milli Kooperatifler Birliðine býrakýlýr.
Böyle bir birlik kurulmamýþ ise 94`ncü maddedeki amaçlarý güden kurumlara baðýþlanmak üzere Ticaret Bakanlýðý emrindeki fona yatýrýlýr.

D) Birleþme Suretiyle Daðýlma:
Madde 84- Bir kooperatif bütün aktif ve pasifleriyle diðer bir kooperatif tarafýndan devralýnmak suretiyle daðýldýðý takdirde aþaðýdaki hükümler uygulanýr:
1. Devralan kooperatifin yönetim kurulu, daðýlan kooperatifin tasfiye hakkýndaki hükümlere göre alacaklarýný bildirmeye çaðýrýr.
2. Daðýlan kooperatifin mameliki, borçlarý tediye veya teminata baðlanýncaya kadar ayrý olarak idare edilir.Yönetimi devralan kooperatifin yönetim kurulu üyeleri üzerine alýr.
3. Devralan kooperatifin yönetim kurulu üyeleri alacaklýlara karþý yönetimin ayrý olarak yürütülmesinden þahsen ve zincirleme sorumludur.
4. Mameleki ayrý olarak yönetildiði süre içinde, daðýlan kooperatife karþý açýlacak davalara daðýlmadan önceki yetkili mahkeme bakar.
5. Daðýlan kooperatif alacaklýlarýnýn devralan kooperatif ve onun alacaklýlarý ile olan münasebetlerinde, devralýnan mallar ayný süre içinde daðýlan kooperatife ait sayýlýr.Devralan kooperatifin iflasý halinde ise bu mallar ayrý bir masa teþkil eder.Gerekirse yalnýz daðýlan kooperatifin borçlarýnýn ödenmesinde kullanýlýr.
6. Her iki kooperatifin mameliki, ancak daðýlan kooperatifin mallarý üzerinde tasarruf etmek caiz olduðu andan itibaren birleþtirilebilir.
7. Kooperatifin daðýlmasýnýn tescili Ticaret Sicili memurluðundan istenir.Borçlarý ödendikten veya teminata baðlandýktan sonra kooperatifin kaydý sildirilir.
8. Kooperatifin daðýlmasýnýn tescili ile ortaklarý da bütün hak ve borçlarý ile birlikte devralan kooperatife katýlmýþ olurlar.
9. Mameliki ayrý idare edildiði sürece daðýlan kooperatifin ortaklarý yalnýz onun borçlarý için ve o zamana kadar sorumluluklarýnýn baðlý olduðu esaslar dairesinde takip olunabilirler.
10. Ayný süre esnasýnda daðýlan kooperatifin ortaklarýnýn sorumluluklarý veya ek ödeme yükümlülükleri birleþme neticesinde hafiflemeye uðradýðý ölçüde bu hafifleme daðýlan kooperatifin alacaklýlarýna karþý ileri sürülemez.
11. Birleþme neticesinde daðýlan kooperatifin ortaklarý için þahsi sorumluluk veya ek ödeme yükümlülüðü doðduðu veya aðýrlaþtýðý takdirde birleþme kararý ancak bütün ortaklarýn 3/4`ünün çoðunluðu ile verilebilir.Sorumluluða ve ek ödeme yükümlülüðüne mütedair hükümler birleþme kararýna katýlmamýþ olan ve bundan baþka kararýn ilaný tarihinden baþlamak üzere üç ay için kooperatiften çýkacaðýný bildiren ortaklara uygulanmaz.

E) Bir Kamu Tüzel Kiþiliði Tarafýndan Devralýnmak:
Madde 85- Bir kooperatifin varlýðý, belediye, ekonomik bir Devlet kuruluþu, kamu müessesesi veya kamuya yararlý dernek veya cemiyetler tarafýndan da devralýnabilir.Bu takdirde genel kurulca alýnacak kararýn daðýlmaya ait hükümlere göre tescil ve ilan ettirilmesi gerekir.
Bu kooperatif varlýðýnýn, Devlete ait bir ekonomik kuruluþ veya herhangi bir ekonomik kuruluþ veya herhangi bir dernek veya cemiyet tarafýndan devralýnmasý hallerinde genel kurul tasfiye yapýlmamasýna karar verebilir.
Devir kararýnýn ilan edildiði tarihten itibaren kooperatifin aktif ve pasifi devralana intikal etmiþ olur.Daðýlan kooperatifin adý ticaret sicilinden sildirilir.Bu husus ayrýca ilan ettirilir.
Birleþen müessese ile kooperatifin alacaklýlarýndan herbiri ilan tarihinden itibaren üç ay içinde yetkili mahkemeye baþvurmak suretiyle birleþmeye itiraz edebilir.Ýtiraz hakkýndan vazgeçilmedikçe yahut bu husustaki itirazýn reddine dair mahkemece takdir edilecek teminat, müessese veya kooperatif tarafýndan verilmedikçe birleþme hüküm ifade etmez.

SEKÝZÝNCÝ BÖLÜM
Ticaret Bakanlýðýnýn Görev ve Yetkileri

A) Genel Olarak Bakanlýðýn Görev ve Yetkileri :
Madde 86- Ticaret Bakanlýðýnýn kooperatifleri ilgilendiren baþlýca görev ve yetkileri þunlardýr.
1. Kooperatiflere, kooperatif birliklerine, merkez birliklerine, Türkiye Milli Kooperatifler Birliðine kuruluþ ve organizasyonlarýnda yol göstermek, öðütleriyle yönetimlerinde ve çalýþmalarýnda yardýmcý olmak.,
2. Kooperatifleri, birlikleri, merkez birliklerini ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliðini teftiþ etmek, denetlemek ve denetlettirmek,
3. Kooperatiflerin, birliklerin, merkez birliklerini ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliðinin daðýlmasýný gerektiren sebepleri mahkemeye bildirmek,
4. Kooperatiflerin, bilhassa istihsale yararlý kooperatiflerin kuruluþu, öncelikle kredilenmesi ve memleket yararýna faaliyette bulunmalarý hususunda ilgili bakanlýklar ve kuruluþlar nezdinde gerekli teþebbüsleri yapmak ve koordinatör olarak vazife görmek.
5. (Ek: 6/10/1988-3476/21 md.) Kooperatifler mevzuatýnýn uygulanmasýnda ve kooperatiflerle üst kuruluþlara yapýlacak desteklemelerle ilgili kamu ve sosyal güvenlik fonlarý konusunda düzenleyici tasarruflarda bulunmak.

B) Ticaret Bakanlýðý Temsilcileri ve Kararlarýn Yürürlük Þartý :
Madde 87- Ticaret Bakanlýðý, kooperatiflerle, kooperatif birlikleri, merkez birlikleri ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliðinin, genel kurul toplantýlarýnda temsilci bulundurur.
Genel kurul toplantýlarý Bakanlýk temsilcisinin huzuru ile açýlýr ve devam eder.Ýdare, bildirilen günde temsilci bulunmasýný saðlar.
(Deðiþik: 6/10/1988-3476/22 md.) Temsilciler, toplantýnýn kanunlara, anasözleþmeye ve gündeme göre yürütülmesini denetleme ve temin ile görevlidirler.Temsilcilerden her birine birinci derece kadrolu memur için tespit edilen en yüksek yurt içi harcýrahýnýn bir günlük tutarýnýn iki katýný geçmemek üzere ilgili bakanlýkça tespit edilen tutarda ücret ödenir.Bu ücret görevli temsilciye ödenmek üzere kooperatif ve üst kuruluþlarýnca genel kurul öncesinde maliye veznesine yatýrýlýr.
Genel kurul kararlarýný muhtevi tutanaklar ile toplantýya katýlanlarýn listesi temsilciler tarafýndan imzalanýr.Temsilciler, genel kurulda, kanun ve anasözleþmeye aykýrý olarak alýnan kararlar hakkýndaki tutanakla görüþünü belirtmeye mecburdur.
Temsilcinin niteliði ve görevi tüzükte belirtilir.
Ancak usulüne uygun müracaat yapýldýðý halde, temsilci toplantýya gelmez ise toplantý icrasýný temin etmek üzere, mahalli idari amirine durum bildirilir.Temsilci yine gelmez ise bir saat sonunda toplantýya baþlanýr.

C) Örnek Anasözleþme Hazýrlanmasý:
Madde 88- Ticaret Bakanlýðý, kooperatifler, kooperatif birlikleri, kooperatif merkez birlikleri ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliði için bu teþekküllerin mütalaasýný da alýnmak kaydýyla örnek anasözleþmeler hazýrlar, yapý kooperatifleri için bu görev Ticaret ve Ýmar ve Ýskan Bakanlýðýnca müþtereken kullanýlýr.

D) Muhasebe Usulü ve Defterler:
Madde 89- Kooperatiflerin, kooperatif birliklerinin, kooperatif merkez birliklerinin ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliðinin muhasebe usulleri ve mecbur olarak tutacaklarý defterler Ticaret Bakanlýðýnca belirtilebilir.Vergi Usul Kanununun bu hususlarla ilgili hükümleri saklýdýr.

E) Teftiþ ve Denetleme:
Madde 90- Ticaret Bakanlýðý, kooperatiflerin, kooperatif birliklerinin, kooperatif merkez birliklerinin ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliðinin iþlem ve hesaplarýný ve varlýklarýný müfettiþlere veya kooperatif kontrolörlerine denetlettirebilir. Kontrolörlerin seçilme ve çalýþma þekli ile görev ve yetkileri tüzükle tespit olunur.Bu teþekküller denetim sonucuna göre Ticaret Bakanlýðýnca verilecek talimata uymak zorundadýrlar.
(Deðiþik: 6/10/1988-3476/23 md.) Kooperatifler ve üst kuruluþlarýna kredi veren kamu kurum ve kuruluþlarý ile belediyeler ve ilgili bakanlýklar; verilen kredilerin açýlýþ gayesine uygun olarak kullanýlýp kullanýlmadýðý, plan ve projesine uygunluðu, teknik özellikleri ve kalite açýsýndan denetleyebilirler.
(Ek:6/10/1988-3476/23 md.) Kooperatiflerde ve üst kuruluþlarýnda görevli bulunanlar bu kuruluþlara ait mal, para ve para hükmündeki kaðýtlarý ve gizli de olsa bunlarla ilgili defter ve belgeleri istenildiðinde müfettiþlere, kooperatif kontrolörlerine ve kredi kuruluþlarýnýn denetim görevlilerine göstermek, saymasýna ve incelenmesine yardýmda bulunmak, istenilen bilgileri gerçeðe uygun ve eksiksiz olarak vermek ve doðru beyanda bulunmakla yükümlüdürler.

F) Teftiþ ve Denetleme ile Görevlendirme:
Madde 91- (Deðiþik birinci fýkra: 6/10/1988-3476/24 md.) Ýlgili bakanlýk; kooperatif üst kuruluþlarýný, ilgili müesseseleri ve baðýmsýz denetim kuruluþlarýný denetleme iþleri için görevlendirebilir.
Bunlara mütaallik esaslar 90`ncý madde gereðince hazýrlanacak tüzükte belirtilir.

DOKUZUNCU BÖLÜM
Çeþitli Hükümler

A) Siyasi Faaliyet Yasaðý :
Madde 92- (Mülga : 12/6/1997-4274/1 md.)

B) Muaflýklar :
Madde 93- 1. Kooperatifler, kooperatif birlikleri, merkez birlikleri, Türkiye Milli Kooperatifler Birliði;

1. Birbirlerinden ve ortaklarýndan aldýklarý faiz ve komisyonlar ile ortaklarýna kefalet etmeleri dolayýsýyla bunlardan aldýklarý paralar, banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinden,
2. Her nevi defterlerin ve anasözleþmelerin tasdiki ve açýlýþ tasdiklerinde sayfalarýnýn mühürlenmesi her nevi harçtan ve Damga Vergisinden,
3. Kiraya verilmediði veya irat getirmeyen bir cihete tahsis edilmediði müddetçe sahip olduklarý gayrimenkul mallar üzerinden alýnacak her türlü vergilerden,
4. Ortaklarýn temlik edecekleri gayrimenkuller her türlü vergi ve harcýndan,
   Muaftýr.
5. 13`ncü madde gereðince verilecek bildiri Damga Vergisine, diðer harç ve resimlere tabi deðildir.

2. Gayrimenkullerin irtifak haklarýnýn ve gayrimenkul mükellefiyetinin kooperatiflere, kooperatif birliklerine, merkez birliklerine, Türkiye Milli Kooperatifler Birliðine sermaye konulmasý halinde bunlar Emlak Alým Vergisi Kanununun 9`ncu maddesindeki indirimli nispetten,
3. 5422 sayýlý Kurumlar Vergisi Kanununun 199 sayýlý Kanunla deðiþik 7`nci maddesinin 16`ncý bendindeki esaslar dahilinde Kurumlar Vergisi muaflýðýndan,
Faydalanýrlar.
4. Kooperatifler, kooperatif birlikleri ve kooperatif merkez birlikleri faaliyete geçen üst kuruluþlara girmedikleri takdirde, bu maddenin 1 nolu fýkrasýnýn (b) bendi ile 2 nolu fýkrasýndan gayri fýkralarýnda yazýlý muaflýklardan istifade edemezler.

C) Tanýtma ve Eðitim Hizmetlerini Saðlayacak Fon:
Madde 94- Kooperatifçiliðin tanýtýlmasý, eðitimi ve organizasyonlarýnda yol göstermek, öðütleriyle yönetim faaliyetlerine yardýmda bulunmak gibi hizmetler için kooperatiflerin yýllýk bilançolarýna göre hasýl olan müspet gelir gider farkýnýn % 1`i Ticaret Bakanlýðý emrinde bir fona yatýrýlýr.

D) Uyuþmazlýklar, Hakem Kurullarý:
Madde 95- Kooperatif organlarý ile kooperatifler, kooperatiflerle baðlý bulunduklarý kooperatif birlikleri, kooperatif merkez birlikleri ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliði arasýnda iþtigal konularýna giren hususlardan dolayý çýkan anlaþmazlýklar, genel hükümler saklý kalmak þartýyla anasözleþmelerinde öngörülen hakem kurullarýnca da halledilebilir.

E) Saklý Hükümler:
Madde 96- 2834 sayýlý Tarým Satýþ Kooperatifleri ve Birlikleri Kanunu ile 2836 sayýlý Tarým Kredi Kooperatifleri Kanunu hükümleri ve 7116 sayýlý Kanunun yapý kooperatiflerine ait hükümleri saklýdýr.Þu kadar ki, yukarýda zikredilen kanunlarda açýklýk olmayan hallerde bu kanun hükümleri uygulanýr.

Madde 97- 2834 ve 2836 sayýlý kanunlarla kurulan kooperatif ve kooperatif birlikleri, kooperatif merkez birlikleri halinde teþkilatlanabilecekleri gibi Türkiye Milli Kooperatifler Birliðine de girebilirler.

F) Anonim Þirket Hükümlerine Atýf :
Madde 98- Bu kanunda aksine açýklama olmayan hususlarda Türk Ticaret Kanunundaki Anonim Þirketlere ait hükümler uygulanýr.

G) Davalarýn Niteliði ve Muhakeme Usulü:
Madde 99- Bu kanunda düzenlenen hususlardan doðan hukuk davalarý, taraflarýn tacir olup olmadýklarýna bakýlmaksýzýn ticari dava sayýlýr.
Bu davalarda basit muhakeme usulü uygulanýr.

H) Kaldýrýlan Hükümler:
Madde 100- Türk Ticaret Kanununun kooperatiflere ait 6`ncý faslýný teþkil eden 485-502`nci maddeleri yürürlükten kaldýrýlmýþtýr.

Ýlgili Bakanlýk:
Ek Madde 1-(Ek: 6/10/1988-3476/26 md.)
Bu kanunda geçen bakanlýk isimleri `Ýlgili Bakanlýk` olarak deðiþtirilmiþtir.
Ýlgili Bakanlýk deyiminden, bu Kanun kapsamýndaki tarýmsal amaçlý kooperatifler ve üst kuruluþlarý için Tarým ve Köyiþleri Bakanlýðý, diðer kooperatifler ve üst kuruluþlarý için de Sanayi ve Ticaret Bakanlýðý anlaþýlýr.

Cezai Sorumluluk:
Ek Madde 2-(Ek: 6/10/1988-3476/26 md.)
1. 8`nci maddenin üçüncü fýkrasýna, 16`ncý maddenin beþinci fýkrasýna, 56`ncý maddenin altýncý fýkrasýna, 59`ncu maddenin dördüncü,altýncý,yedinci ve sekizinci fýkralarýna ve 90`ncý maddenin beþinci fýkrasýna aykýrý haraket eden kooperatif ve üst kuruluþlarýnýn yönetim kurulu üyeleri ve memurlarý fiilin önem ve mahiyetine göre üç aydan iki yýla kadar hapis ve yüzbin liradan birmilyon liraya kadar aðýr para cezasý ile cezalandýrýlýrlar.
2. Genel kurulu olaðan toplantýya çaðýrmayan yönetim kurulu üyeleri ile 2`nci maddenin dördüncü fýkrasýna, 8`nci maddenin ikinci fýkrasýna, 16`ncý maddenin birinci fýkrasýna, 66`ncý maddenin ikinci fýkrasýna ve 90`ncý maddenin üçüncü fýkrasýna aykýrý haraket eden kooperatif ve üst kuruluþlarýnýn yönetim kurulu üyeleri fiilin önem ve mahiyetine göre bir aydan altý aya kadar hapis ve ellibin liradan beþyüzbin liraya kadar aðýr para cezasýyla cezalandýrýlýrlar.
3. 56`ncý maddenin ikinci ve dördüncü fýkralarýna, 66`ncý maddeye ve 67`nci maddeye aykýrý haraket eden kooperatif ve üst kuruluþlarýnýn denetim kurulu üyeleri fiilin önem ve mahiyetine göre bir aydan altý aya kadar hapis ve ellibin liradan beþyüzbin liraya kadar aðýr para cezasý ile cezalandýrýlýrlar.

4.(Mülga: 12/6/1997-4274/1 md.)
Bu maddede öngörülen hürriyeti baðlayýcý cezalar paraya tahvil edilemez.
Ýlgili Bakanlýk, kooperatife ve üst kuruluþlarýnýn yönetim ve denetim kurulu üyeleri ile memurlarý hakkýndaki görevlerine iliþkin olarak iþledikleri suçlardan dolayý açýlan kamu davalarýna müdahale talebinde bulunabilir.

Geçici Hüküm:
Geçici Madde 1- (24/4/1969-1163 sayýlý Kanunun numarasýz geçici maddesi olup teselsül için numaralandýrýlmýþtýr.Deðiþik: 16/11/1971-1496/1 md.)
Halen kurulmuþ ve faaliyette bulunan kooperatifler sözleþmelerini üç sene içinde bu kanun hükümlerine intibak ettirmek zorundadýrlar.Bu hususa riayet etmeyen kooperatifler daðýlmýþ sayýlýrlar.Kanunen tasfiye ile vazifelendirilmiþ kimseler tarafýndan daðýlmadan baþlayarak iki ay içinde tasfiyeye geçilmediði takdirde Ticaret Bakanlýðý veya Hazine tarafýndan mahkemeden tasfiye memuru atanmasý istenebilir.
Anasözleþmelerini bu kanunaintibak ettirmek için kooperatiflerin yapacaklarý genel kurullar, olaðan genel kurullarýn usul ve çoðunluðuna göre toplanýlýr ve karar verilir.

Geçici Madde 2- (Ek :8/6/1981- 2475/2 md. ile gelen geçici md. hükmü
olup madde numarasý teselsül ettirilmiþtir.)
Bu Kanunun yayýmýndan önce kurulmuþ bulunan ve Kamu Kuruluþlarýndan kredi alan yapý kooperatiflerinin anasözleþmelerdeki 1163 sayýlý Kooperatifler Kanununun bu Kanunla deðiþik 52`nci maddesine aykýrý hükümler herhangi bir iþlem yapýlmaksýzýn anýlan maddeye göre düzeltilmiþ sayýlýr.

Ý) Yürürlüðe Girme:
Madde 101- Bu Kanun yayýnlandýðý tarihten 3 ay sonra yürürlüðe girer.

1) Kanunu Yürütecek Makam:
Madde 102- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

***

24/4/1969 TARÝH VE 1163 SAYILI KANUNA ÝÞLENEMEYEN
HÜKÜMLER:

1-6/10/1988 tarihli ve 3476 sayýlý Kanunun Geçici Maddeleri:

Geçici Madde 1- Ünvanlarý 1`nci maddede belirlenen esasa uymayan kooperatifler ve üst kuruluþlarý, anasözleþme deðiþikliði yapmak suretiyle ünvanlarýný altý ay içinde bu Kanuna uygun hale getirerek tescil ettirmek zorundadýrlar.
Bu Kanunun 14`ncü maddesiyle deðiþtirilen 56`ncý maddenin birinci fýkrasýnýn (2) numaralý bendine göre, ayný türde birden fazla kooperatifte yönetim kurulu üyesi olanlar, Kanunun yürürlüðe girmesini takip eden 3 ay içerisinde bu üyeliklerden yalnýz birini tercih ederek diðerlerinden ayrýlýrlar.

Geçici Madde 2- Bu Kanunun yürürlük tarihinden önce tüzel kiþilik kazanmýþ olan kooperatif üst kuruluþlarý bu kanun hükümlerine göre kurulmuþ sayýlýr.

Geçici Madde 3- Halen kurulmuþ ve faaliyette bulunan kooperatifler, anasözleþmelerini iki yýl içerisinde Kanun hükümlerine intibak ettirmek zorundadýrlar.Bu hususa riayet etmeyen kooperatifler daðýlmýþ sayýlýr.Kanunen tasfiye ile görevlendirilmiþ kimseler tarafýndan daðýlmadan baþlayarak iki ay içerisinde tasfiyeye geçilmediði takdirde ilgili Bakanlýk veya Hazine tarafýndan mahkemeden tasfiye memuru atanmasý istenebilir.
Anasözleþmelerin bu Kanuna intibak ettirmek için kooperatiflerin yapacaklarý genel kurullar olaðan genel kurullarýn usul ve çoðunluðuna göre toplanýr ve karar verirler.

-----------------------------------------------------------------------------------
(1) 13/12/1983 tarih ve 183 sayýlý Kanun Hükmünde Kararnamenin 50`nci maddesi hükmü gereðince anýlan maddede sayýlan kooperatiflerle ilgili olarak Ticaret Bakanlýðýna ve Bakanýna verilmiþ olan görev ve yetkiler Tarým Orman ve Köyiþleri Bakanlýðýna ve Bakanýna devrolunmuþtur.

1163 SAYILI KANUNA EK VE DEÐÝÞÝKLÝK GETÝREN MEVZUATIN YÜRÜRLÜÐE GÝRÝÞ TARÝHÝNÝ GÖSTERÝR LÝSTE

Kanun Yürürlüðe
No. . Farklý tarihte yürürlüðe giren maddeler giriþ tarihi
1496 - 10/8/1971
2475 - 10/6/1981
3381 - 25/6/1987
3476 Ek 2. maddenin 4 numaralý bendinin ikinci fýkrasý 25/4/1989 Diðer Hükümleri 25/10/1988
4274 - 17/6/1997
4363 - 2/6/199

1163 Sayýlý Yasa

KOOPERATÝFLER KANUNU(1)

Kanun Numarasý : 1163
Kabul Tarihi : 24/4/1969
Yayýmlandýðý R. Gazete : Tarih : 10/5/1969 Sayý : 13195
Yayýmlandýðý Düstur : Tertip :5 Cilt :8 Sayfa :1955

BÝRÝNCÝ BÖLÜM
Kooperatif ve Kuruluþu

A) Tarif:
Madde 1- Tüzel kiþiliði haiz olmak üzere ortaklarýnýn belirli ekonomik menfaatlerini ve özellikle meslek ve geçimlerine ait ihtiyaçlarýný karþýlýklý yardým, dayanýþma ve kefalet suretiyle saðlayýp korumak amacýyla gerçek ve kamu tüzel kiþileri ile özel idareler,belediyeler,köyler,cemiyetler ve dernekler tarafýndan kurulan deðiþir ortaklý ve deðiþir sermayeli teþekküllere kooperatif denir.

B) Kuruluþ, Muteberlik Þartlarý, Ýsim Kullanma Yetkisi :
Madde 2- Bir kooperatif en az yedi ortak tarafýndan tarafýndan imzalanacak anasözleþme ile kurulur.Ana sözleþmelerdeki imzalarýn noterce onaylanmasý gerekir.
Yapý kooperatifleri ile konusuna taþýnmaz mal temliki dahil bulunan diðer kooperatiflerin anasözleþmelerinde ortaklara taþýnmaz mal temlik edileceði hakkýndaki taahhütler baþka bir resmi þekil aranmaksýzýn muteberdir.
Sermaye miktarý sýnýrlandýrýlarak kooperatif kurulamaz.Kooperatif adýný ancak bu kanuna göre kurulmuþ teþekküller kullanabilir.
(Ek:6/10/1998 - 3476/1 md.)Kooperatifler ve üst kuruluþlarýnýn ünvanlarýnda, kamu kurum ve kuruluþlarýnýn isimlerine yer verilemez.

C) Ýzin Verme, Tescil ve Ýlan :
Madde 3- Ana sözleþme Ticaret Bakanlýðýna verilir.Bakanlýðýn kuruluþa izin vermesi halinde, kooperatif merkezinin bulunduðu yer ticaret siciline tescil ve ilan olunur.Tescil ve ilan olunacak hususlar þunlardýr:

1. Ana sözleþme tarihi,
2. Kooperatifin amacý,konusu ve varsa süresi,
3. Kooperatifin ünvaný ve merkezi,
4. Kooperatifin sermayesi ve bunun nakdi kýsmýna karþýlýk olarak ödenen en az miktar ve her ortaklýk payýnýn deðeri,
5. Ortaklýk payý belgelerinin ada yazýlý olduðu,
6. Ayni sermaye ve devralýnan akçalý kýymetlerle iþletmelerin neden ibaret olduklarý ve bunlara biçilen deðerler,
7. Kooperatifin ne suretle temsil olunacaðý ve denetleneceði,
8. Yönetim Kurulu üyeleriyle kooperatifi temsile yetkili kimselerin ad ve soyadlarý,
9. Kooperatifin yapacaðý ilanlarýn þekli ve anasözleþmede de bu hususta bir hüküm varsa yönetim kurulu kararlarýnýn pay sahiplerine ne suretle bildireceði, 10. Kooperatifin þubeleri: Kooperatifler lüzum gördükleri takdirde memleket içinde ve dýþýnda þubeler açabilirler.Þubeler, merkezin sicil kaydýna atýf yapýlmak suretiyle bulunduklarý yer ticaret siciline tescil olunurlar.
Ticaret Bakanlýðý, ana sözleþmelerin kanunun ihtiyari hükümlerinden ayrýldýðýný ileri sürerek kooperatifin kuruluþuna izin vermekten kaçýnamaz.
Anasözleþmenin deðiþiklikleri de kuruluþtaki usullere baðlýdýr.

D) Anasözleþmeye Konacak Hükümler:
I - Mecburi Hükümler:
Madde 4- Kooperatif anasözleþmesinde aþaðýdaki hususlara ait hükümlerin yer almasý gerekir.
1.Kooperatifin adý ve merkezi,
2.Kooperatifin amacý ve çalýþma konularý,
3.Ortaklýk sýfatýný kazandýran ve kaybettiren hal ve þartlar,
4.Ortaklarýn pay tutarý ve kooperatif sermayesinin ödeme þekli, nakdi sermayenin en az 1/4`nün peþin ödenmesi,
5.Ortaklarýn ayný sermaye koyup koyamayacaklarý,
6.Kooperatiflerin yükümlerinden dolayý ortaklarýn sorumluluk durumu ve derecesi,
7.Kooperatifin yönetici ve denetleyici organlarýnýn görev ve yetki ve sorumluluklarý ve seçim tarzlarý,
8.Kooperatifin temsiline ait hükümler,
9.Yýllýk gelir gider farklarýnýn hesaplama ve kullanma þekilleri,
10.Kurucularýn adý, soyadý, iþ ve konut adresleri,

II - Ýhtiyari Hükümler:
Madde 5- Anasözleþme ayrýca aþaðýdaki hususlarý da kapsayabilir.
1.Genel kurulun toplantýsý,kararlarýn alýnmasý,oylarýn kullanýlmasý hakkýndaki hükümler;
2.Kooperatifin çalýþma þekline dair esaslar ;
3.Kooperatifin birliklerle olan münasebetleri ;
4.Koopernatifin diðer bir kooperatifle birleþmesine ait hükümler ;
5.Kooperatifin süresi.

III - Yorumlayýcý Hükümler:
Madde 6- 5`nci maddenin 1 ve 2`nci bendlerinde yazýlý hususlar hakkýnda anasözleþmede hüküm olmadýðý takdirde aþaðýdaki hükümler uygulanýr.
1.Genel kurul, kooperatifi temsile yetkililer tarafýndan imzalanan taahhütlü mektuplarla veya mahalli gazete ile köylerde ise yazýlý olarak imza karþýlýðý toplantýya çaðýrýlýr.
2.Kooperatifin faaliyeti;kooperatifin amacý ve çalýþma konusuyla sýnýrlýdýr.

E) Tüzel Kiþiliðin Kazanýlmasý ve Sorumluluk:
Madde 7- Kooperatif ticaret siciline tescil ile tüzel kiþilik kazanýr.Tescilden önce kooperatif namýna iþlem yapanlar bunlardan þahsen ve zincirleme olarak sorumludur.

ÝKÝNCÝ BÖLÜM
Ortaklýk Sýfatýnýn Kazanýlmasý ve Kaybedilmesi

A) Ortaklýða Girme Þartlarý ve Ek Ödemeler:
I. Ortaklýða Girme Þartlarý ve Ortak Sayýsý:
Madde 8- ( Deðiþik : 6/10/1988 - 3476 /2 md. ) Kooperatif ortaklýðýna girmek için gerçek kiþilerin medeni haklarý kullanma yeterliliðine sahip olmalarý gerekir.ortak olmak isteyen gerçek ve tüzel kiþiler, kooperatif anasözleþmesi hükümlerini bütün hak ve ödevleriyle birlikte kabul ettiklerini belirten bir yazý ile kooperatif yönetim kuruluna baþvururlar.Kooperatif, ortaklarýna kendi varlýðý dýþýnda þahsi bir sorumluluk veya ek ödemeler yüklüyor ise ortak olmak isteði, bu yükümlerin yazýlý olarak kabul edilmesi halinde deðer taþýr.
Yönetim kurulu; ortaklar ile ortak olmak için müracaat edenlerin anasözleþmede gösterilen ortaklýk þartlarýný taþýyýp taþýmadýklarýný araþtýrmak zorundadýr.
Yapý kooperatiflerinde konut, iþ yeri ve ortak sayýsý genel kurulca belirlenir.Yönetim kurulu, genel kurulca kararlaþtýrýlan sayýnýn üzerinde ortak kaydedemez.

II - Tüzel Kiþilerin Ortaklýðý:
Madde 9- Özel idareler, belediyeler,köyler gibi kamu ve tüzel kiþileri ile cemiyetler ve dernekler, kamu iktisadi teþebbüsleri ve kooperatifler amaçlarý bakýmýndan ilgilendikleri kooperatiflerin kuruluþlarýna yardýmcý olur,önderlik eder ve ortak olabilirler.

B) Ortaklýðýn Sona Ermesi:
I - Ortaklýktan Çýkma Serbestisi - Tazminat:
Madde 10- Her ortaðýn kooperatiften çýkma hakký vardýr.Çýkma keyfiyetinin kooperatifin mevcudiyetini tehlikeye düþürmesi halinde ayrýlmak isteyen ortaðýn, muhik bir tazminat ödemesine dahi hüküm anasözleþmeye konulabilir.

II - Ortaklýktan Çýkmanýn Sýnýrlandýrýlmasý:
Madde 11- Kooperatiften çýkma hakkýnýn kullanýlmasý, anasözleþme ile en çok 5 yýl için sýnýrlandýrýlabilir.
Haklý ve önemli sebeplerle bu süreden evvel çýkabileceði hususunda anasözleþmeye hüküm konabilir.
Bir ortaðýn hiçbir suretle kooperatiften çýkamayacaðýna dair baðlamalar hükümsüzdür.

III - Bildirme Süresi ve Çýkma Zamaný:
Madde 12- Çýkýþ,ancak bir hesap senesi sonu için ve en az 6 ay önceden haber verilerek yapýlýr.Anasözleþmede daha kýsa bir süre belirtilip hesap senesi içinde çýkýþa müsaade edilebilir.

IV - Ortaklýktan Çýkmayý Kabulden Kaçýnma:
Madde 13- Yönetim kurulu, anasözleþmeye uygun olarak yapýlacak isteðe raðmen, bir ortaðýn kooperatiften istifasýný kabulden kaçýnacak olursa, ortak çýkma dileðini noter aracýlýðý ile kooperatife bildirir.Bildiri tarihinden itibaren çýkma gerçekleþir.

V - Ortaðýn Ölümü ve Ortaklýðýn Devri:
Madde 14- Ortaðýn ölümü ile ortaklýk sýfatý sona erer.
Anasözleþmede gösterilecek þartlarla ölen ortaðýn mirasçýlarýnýn kooperatifte ortak olarak kalmalarý saðlanabilir.
(Deðiþik: 6/10/1988-3476/3 md.) Ortaklýk devredilebilir. Yönetim kurulu, ortaklýðý devralan kiþinin ortaklýk niteliklerini taþýmasý halinde, bu kiþiyi ortaklýða kabul eder.

VI - Görev veya Hizmetin Bitmesi, Taþýnmaz Mal veya Ýþletme Karþýlýðý Ortaklýk:
Madde 15- Ortaklýk sýfatý bir görev veya hizmetin yerine getirilmesine baðlý ise, bu görev veya hizmetin sona ermesi ile ortaklýk sýfatý kalkar.Bu halde anasözleþmeye hüküm konulmak suretiyle ortaklýðýn devamý saðlanabilir.
Ortaklýk sýfatýnýn kazanýlmasý, anasözleþme ile bir taþýnmaz malýn mülkiyetine baðlý haklarýn kullanýlmasýna veya bir teþebbüsün iþletilmesine baðlanabilir.Bu gibi hallerde taþýnmaz malýn mülkiyetinin veya iþletmenin üçüncü þahýslara devir veya temliki ile ortaklýk sýfatýnýn bir hak olarak yeni malike veya iþletmeyi alana geçebileceðini anasözleþme hüküm altýna alabilir.Taþýnmaz mala ait bu þekil iktisabýn üçüncü þahýslara karþý muteber olmasý tapu siciline bu yoldan meþruhat verilmesine baðlýdýr.

C - Ortaklýktan Çýkarýlma Esaslarý ve Ýtiraz:
Madde 16- (Deðiþik birinci fýkra: 6/10/1988-3476/4 md.) Kooperatif ortaklýðýndan çýkarýlmayý gerektiren sebepler anasözleþmede açýkça gösterilir.Ortaklar anasözleþmede açýkça gösterilmeyen sebeplerle ortaklýktan çýkarýlamazlar.
Ortaklýktan çýkarýlmaya yönetim kurulunun teklifi ile genel kurulca karar verilir.Anasözleþme, çýkarýlanýn genel kurula baþvurma hakký saklý kalmak üzere, bu hususta yönetim kurulunu da yetkili kýlabilir.
Çýkarýlma kararý gerekçeli olarak tutanaða geçirileceði gibi, ortaklar defterine de yazýlýr.Kararýn onaylý örneði, çýkarýlan ortaða teblið edilmek üzere, on gün içinde notere tevdi edilir.Bu ortak teblið tarihinden itibaren üç ay içinde itiraz davasý açabilir.Teblið edilen karar, yönetim kurulunca verilmiþ ise ortak, üç aylýk süre içinde genel kurula da itiraz edebilir.Bu itiraz ilk toplanacak genel kurula sunulmak üzere, yönetim kuruluna noter aracýlýðý ile teblið ettirilecek bir yazý ile yapýlýr.Genel kurula itiraz edildiði takdirde, yönetim kurulunun çýkarma kararý aleyhine itiraz davasý açýlamaz.Ýtiraz üzerine genel kurulca verilecek karara karþý itiraz davasý hakký saklýdýr.
Üç aylýk süre içinde genel kurula veya mahkemeye baþvurmak suretiyle itiraz edilmeyen çýkarýlma kararlarý kesinleþir.
(Ek: 6/10/1988-3476/4 md.) Haklarýndaki çýkarýlma kararý kesinleþmeyen ortaklarýn yerine yeni ortak alýnamaz.Bu kiþilerin ortaklýk hak ve yükümlülükleri, çýkarýlma kararý kesinleþinceye kadar devam eder.

D) Kooperatiften Çýkan veya Çýkarýlan Ortaklarla Hesaplaþma
Süresi ve Yükümlülük:
Madde 17- Kooperatiften çýkan veya çýkarýlan ortaklarýn kendilerinin yahut mirasçýlarýnýn kooperatif varlýðý üzerinde haklarý olup olmadýðý ve bu haklarýn nelerden ibaret olduðu anasözleþmede gösterilir.Bu haklar, yedek akçeler hariç olmak üzere, ortaðýn ayrýldýðý yýl bilançosuna göre hesaplanýr.
Kooperatifin mevcudiyetini tehlikeye düþürecek nitelikteki iade ve ödemeler, anasözleþmede daha kýsa süre tespit edilmiþ olsa bile genel kurulca üç yýlý aþmamak üzere geciktirilebilir.Bu durumda kooperatifin muhik bir tazminat isteme hakký saklýdýr.Çýkan veya çýkarýlan ortaklar ile mirasçýlarýnýn alacak ve haklarý bunlarý isteyebilecekleri günden baþlayarak beþ yýl geçmekle zaman aþýmýna uðrar.
Çýkan veya çýkarýlan ortaðýn sermaye veya mevduatýndan kýsmen veya tamamen yoksun kalacaðý hakkýndaki þartlar hükümsüzdür.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Ortaklarýn Hak ve Ödevleri

A) Ortaklýk Senedi:
Madde 18- Her ortaðýn üyelik haklarýnýn, ada yazýlý ortaklýk senedi ile temsil olunmasý þarttýr.Bu senede kooperatifin ünvaný, sahibinin adý ve soyadý, iþ ve konut adresi, kooperatife girdiði ve çýktýðý tarihler yazýlýr.Bu hususlar, senet sahibi ile kooperatifi temsile yetkili olan kimseler tarafýndan imzalanýr.Ortaðýn yatýrdýðý veya çektiði paralar tarih sýrasýyla kaydedilir.Bu kayýtlar kooperatifin ödediði paralara ait ise ortak imza eder.Ýmzalý ortak senedi makbuz hükmündedir.Mezkur senet anasözleþmeyi ihtiva etmek þartýyla ortaklýk cüzdaný þeklinde de düzenlenebilir.Ortaklýk senetleri kýymetli evrak niteliðinde olmayýp sadece beyyine vesikasý hükmündedir.

B) Ortaklýk Paylarý, Þahsi Alacaklýlar:
Madde 19- Kooperatife giren her þahýstan en az bir ortaklýk payý alýnmasý gerekir.Anasözleþme, en yüksek had tespit ederek bir ortak tarafýndan bu had dahilinde birden fazla pay alýnmasýna cevaz verebilir.
(Deðiþik:28/5/1998-4363/1 md.) Bir ortaklýk payýnýn deðeri 100.000 liradýr. Kooperatife giren ortaklar en çok 5.000 pay taahhüt edebilirler. Kooperatifler üst kuruluþuna iþtirak ederler ise en az 50 pay taahhüt ederler. Ortaklýk payýnýn deðeri Bakanlar Kurulu Kararý ile arttýrýlabilir.
(Deðiþik: 6/10/1988-3476/5 md.) Bir kaç pay bir ortaklýk senedinde gösterilebilir. Senetle temsil edilmeyen paylar 10.000.-(100.000) lira itibar olunur.
Her kooperatifin iþtigal mevzuuna göre kredi talepleri bankalarca, müesseselerce veya þirketlerce öncelikle karþýlanýr.
(Deðiþik: 6/10/1988-3476/5 md.) Tarýmsal amaçlý kooperatiflerin yatýrým faaliyetleri, ilgili bakanlýkça düzenlenen yönetmelik esaslarý dahilinde bütçeden ayrýlacak ödenekler yoluyla verilecek düþük faizli kredilerle desteklenir.
Bir ortaðýn þahsi alacaklýlarý, ancak ortaða ait faiz ve gelir gider farklarýndan hissesine düþen miktarý ve kooperatifin daðýlmasýnda ona ödenecek payý haczettirebilirler.

C) Ayni Sermaye:
Madde 20- Ayn nevinden sermaye konmasý veya kooperatifin mevcut, bir iþletmeyi veya aynlarý devralmasý anasözleþme ile kabul edilebilir.

1. Deðer Biçme, Bilirkiþi:
Madde 21- Anasözleþmede aynlarýn deðeri tespit edilmemiþ ise, bu tespit kurucular tarafýndan toplantýya çaðrýlacak ilk genel kurulda ortak adedinin 2/3`ünü temsil eden ortaklarýn çoðunluðu ile seçilecek bilirkiþi tarafýndan yapýlýr.
Kuruluþtan sonra girecek ortaklarýn ayn nevinden sermaye koymalarý halinde bu çaðrý yönetim kurulu tarafýndan yapýlýr.
Ortaklarýn, 2/3`ünün birleþmesi mümkün olmayan hallerde bilirkiþinin seçimi sulh hukuk mahkemesinden istenir.
Seçilen bilirkiþi veya bilirkiþiler tarafýndan verilen rapora karþý tebliði tarihinden itibaren bir hafta içinde mahalli sulh hukuk mahkemesine itiraz edebilirler. Mahkemenin vereceði karar kesindir.

2. Karar Nisabý, Raporlarýn Kabulü:
Madde 22- 21`nci madde gereðince atanan bilirkiþi, gereken raporlarý düzenleyip verdikten sonra yapýlacak genel kurul toplantýsýnda konu görüþülür.Çaðrý mektuplarýna bilirkiþi raporunun bir örneði eklenir.
Ortak sayýsýnýn en az yarýsýnýn asaleten ve temsilen toplantýda bulunmasý þartýyla bilirkiþi raporlarý okunup incelendikten ve gereðinde ayn nevinden sermaye koyan kimselerin ve devralýnacak iþletmenin veya aynlarýn sahibinin açýklamalarý dinlendikten sonra deðerlerinin aynen kabul veya reddine, yahut ilgililerin muvafakatiyle deðerlendirilmesine çoðunlukla karar verilir.

Ç) Hak ve Vecibelerde Eþitlik:
Madde 23- Ortaklar bu kanunun kabul ettiði esaslar dahilinde hak ve vecibelerde eþittirler.

1. Bilgi Edinmek Hakký, Bilanço:
Madde 24- Yönetim Kurulunun gelir gider farklarýnýn daðýtým þekli hakkýndaki tekliflerini ihtiva eden yýllýk çalýþma raporu ile bilanço ve denetçilerin 66`ncý madde hükümlerine uygun olarak tanzim edecekleri rapor genel kurulun yýllýk toplantýsýndan en az 15 gün öncesinden itibaren bir yýl süre ile kooperatif merkezinde ve varsa þubelerinde ortaklarýn tetkikine amade tutulur.
Talep eden ortaklara bilanço ve gelir gider farký hesaplarýnýn birer suretinin verilmesi mecburidir.
Ortaklarýn bilgi edinmek hakký, anasözleþme veya kooperatif organlarýndan birinin kararýyla bertaraf edilemez veya sýnýrlandýrýlamaz.

2. Ticari Defterler ve Sýr Saklama Hükümleri ve Ceza:
Madde 25- Kooperatifin ticari defterleri ve haberleþme ile ilgili hususlarýn tetkiki, genel kurulun açýk bir müsaadesi veya yönetim kurulunun kararý ile mümkündür.Ýncelenmesine müsaade edilen defter ve vesikalardan öðrenilecek sýrlar hariç olmak üzere, hiçbir ortak kooperatifin iþ sýrlarýný öðrenmeye yetkili deðildir. Her ortak ne suretle olursa olsun öðrenmiþ olduðu kooperatife ait iþ sýrlarýný, sonradan ortaklýk hakkýný kaybetmiþ olsa dahi daima gizli tutmak zorundadýr. Bu mecburiyete uymayan ortak meydana gelecek zararlardan kooperatife karþý sorumlu olduðu gibi kooperatifin þikayeti üzerine herhangi bir zarar umulmasa dahi bir yýla kadar hapis ve 500 liradan 10.000 liraya kadar aðýr para cezasýyla veya her ikisiyle birlikte cezalandýrýlýr.

3. Genel Kurul Toplantýlarýna Katýlma Hakký:
Madde 26- (Deðiþik: 6/10/1988-3476/6 md.) Üç ay evvel ortak olmayanlar hariç her ortak genel kurula katýlma hakkýna sahiptir. Yapý kooperatiflerinde genel kurul toplantýlarýna katýlmak için bu þart aranmaz.

D) Ortaklarýn Ödev ve Sorumluluklarý:
I- Süre ve Ortaklýðýn Yok Olmasý:
Madde 27- Ortaklarýn yüklendikleri paylar için ödeyebilecekleri para tutarýný anasözleþme belirtir. Kooperatif sermaye yüklemlerinde borçlu veya sair ödemelerle yükümlü bulunan ortaklarýndan elden yazýlý olarak veya taahhütlü mektupla, bu husus mümkün olmazsa ilanla veya münasip bir süre belirterek yükümlerini yerine getirmelerini ister.
Ýlk isteðe uymayan ve ikinci istemeden sonra da bir ay içinde yükümlerini yerine getirmeyenlerin ortaklýðý kendiliðinden düþer.Ortaklýðýn düþmesi alakalýnýn, anasözleþme veya diðer suretlerle doðmuþ borçlarýnýn yok olmasýný gerektirmez.

II-Kooperatifin Sorumluluðu:
Madde 28- Anasözleþmede aksine hüküm olmadýkça kooperatif, alacaklýlarýna karþý yalnýz mamelekiyle sorumludur.

1. Sýnýrsýz Sorumluluk:
Madde 29- Anasözleþme, kooperatifin varlýðý borçlarýný karþýlamaya yetmediði hallerde, ortaklarýnýn da þahsen ve sýnýrsýz olarak sorumlu tutulacaklarýný hüküm altýna alabilir. Bu takdirde alacaklýlar kooperatifin iflasý veya diðer sebeplerle daðýlmasý halinde alacaklarýný tamamen saðlayamazlarsa, kooperatifin borçlarýndan dolayý, kooperatifin ortaklarý zincirleme ve bütün varlýklarýyla sorumlu olurlar.

2. Sýnýrlý Sorumluluk:
Madde 30- Anasözleþmeye, kooperatif borçlarý için her ortaðýn kendi payýndan fazla olarak þahsen ve belirli bir miktara kadar kooperatiften sonra sorumlu olacaklarý hususunda bir hüküm konabilir. Ortaklarýn tek baþýna sorumlu olacaklarý miktar kooperatifteki paylarýnýn tutarý ile orantýlý olarak da gösterilebilir.
Ýflasýn sonuna kadar bu sorumluluk iflas idaresi tarafýndan ileri sürülür.

3. Ek Ödeme Yüklemi:
Madde 31- Anasözleþme, ortaklarý ek ödemelerle yükümlendirebilir. Ancak ek ödemelerin yalnýz bilanço açýklarýný kapatmada kullanýlmasý þarttýr. Ek ödeme yükleme sýnýrsýz olabileceði gibi belirli miktarlarla veya iþ hacmi ile veya paylarla orantýlý olarak sýnýrlandýrýlabilir.
Kooperatifin iflasý halinde ek ödemeleri isteme hakký iflas idaresindedir.

4. Caiz Olmayan Sýnýrlama:
Madde 32- Sorumluluðu belirli bir zamana býrakan veya bazý ortak gruplarýna yükleyen anasözleþme hükümleri muteber deðildir.

5. Ýflas Halinde Usul:
Madde 33- Ortaklarý þahsen sorumlu bulunan veya ek ödemelerle yükümlü olan kooperatifin iflasý halinde, iflas idaresi sýra cetvelini düzenlemekle beraber ortaklardan her birinin payýna düþen borcun ödenmesini kendilerinden ister.
Tahsil olunamayan meblaðlar diðer ortaklar arasýnda bölüþülür. Aktif bakiyesi pay cetvellerinin kesin olarak tespiti üzerine geri verilir. Ortaklarýn birbirlerine rücu haklarý saklýdýr. Ortaklarýn geçici olarak tespit olunan borçlarýyla pay cetveli aleyhine Ýcra ve Ýflas Kanunu hükümlerine göre itiraz haklarý vardýr.

6. Sorumluluk Hükümlerinin Deðiþtirilmesi:
Madde 34- Ortaklarýn sorumluluðu ve ek ödemeler yükümleri ile ilgili deðiþtirmeler ancak anasözleþmenin tadili ile mümkündür. Sorumluluk ve ek ödeme yükümleri konulmasý veya bunlarýn arttýrýlmasý, bu husustaki kararýn tescili ile kooperatifin bütün alacaklarý lehine hüküm ifade eder. Sorumluluðun azaltýlmasý hakkýndaki kararlar, tescilden evvel doðmuþ borçlarý kapsamaz.

7. Kooperatife Yeni Giren Ortaklarýn Sorumluluðu:
Madde 35- Ortaklarý þahsen sorumlu, veya ek ödemelerle yükümlü bir kooperatifte, durumunu bilerek yeni giren kimse, giriþinden önce doðmuþ olan borçlardan diðer ortaklar gibi sorumlu olur.Buna aykýrý mukavele hükümleriyle ortaklar arasýndaki anlaþmalar üçüncü þahýslar hakkýnda hüküm ifade etmez.

8. Bir Ortaðýn Ayrýlmasýndan veya Kooperatifin, Daðýlmasýndan Sonra Sorumluluk:
Madde 36- Sýnýrsýz veya sýnýrlý sorumlu bir ortak ölür veya diðer bir sebeple kooperatiften ayrýlýþýnýn kesinleþtiði tarihten baþlayarak bir yýl veya anasözleþme ile tespit olunan daha uzun bir süre içinde kooperatif iflas ettiði takdirde, ayrýlmasýndan önce doðmuþ olan borçlar için ortak sorumluluktan kurtulamaz.
Ayný þartlar altýnda veya ayný süre içinde ek ödeme yükümü de mevcut olmakta devam eder.
Bir kooperatif daðýlýrsa, daðýlmanýn Ticaret Siciline tescilinden baþlayarak bir yýl veya anasözleþmede tespit olunan daha uzun bir süre içinde kooperatifin iflasýnýn açýlmasýna karar verilmesi halinde ortaklar ayný þekilde ek ödemelerle birlikte sorumludurlar.

9. Sorumlulukta Zamanaþýmý:
Madde 37- Alacaklarýn, ortaklarýn þahsi sorumluluklarýndan doðan isteme haklarý, daha önce kanuni bir hüküm gereðince düþmedikçe iflas iþlemlerinin sona ermesinden baþlayarak daha bir yýl süreyle alacaklýlardan her biri tarafýndan ileri sürülebilir.
Ortaklarýn birbirine olan rücu haklarý da bu hakka vücut veren ödemenin yapýldýðý andan baþlamak üzere bir yýl içinde zamanaþýmýna uðrar.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Kooperatif Hesaplarý

A) Gelir Gider Farklarý, Bölünmesi ve Paylara Faiz Verilmesi:
Madde 38- Anasözleþmede aksine hüküm bulunmadýðý taktirde ortaklarla yapýlan muamelelerden bir yýllýk faaliyet sonunda elde edilen hasýlanýn tamamý gelir gider farký olarak kooperatifin yedek akçelerine eklenir.Gelir gider farkýnýn ortaklar arasýnda bölüþülmesi öngörülmüþ ise bu bölünme ortaklarýn muameleleri oranýnda yapýlýr.
(Deðiþik : 6/10/1988-3476/7 md.) Gelir- gider farkýnýn en az % 50`si ortaklara daðýtýldýktan sonra, ortaklarýn sermaye paylarýna genel kurul kararý ile Devlet Tahvillerine verilen en yüksek faiz haddini geçmemek üzere faiz ödenebileceði anasözleþme ile hükme baðlanabilir.
(Deðiþik : 6/10/1988-3476/7 md.) Ortak dýþý iþlemlerden elde edilen hasýlanýn ortaklara sermaye paylarý oranýnda daðýtýlabileceði anasözleþmede hükme baðlanabilir. Daðýtýlmadýðý takdirde, bunlar kooperatifin geliþmesine yarayacak iþlerde kullanýlmak üzere özel bir fonda toplanýr.
Bir yýllýk faaliyet neticeleri menfi olduðu takdirde açýk, yedek akçelerden ve bunlarýn kafi gelmemesi halinde ek ödemelerle veya ortak sermaye paylarýyla karþýlanýr. Menfi neticeler ortadan kaldýrýlmadýkça gelir gider farký ve faiz daðýtýmý yapýlamaz.

B) Yedek Akçe Ayrýmý :
Madde 39- (Deðiþik birinci fýkra: 6/10/1988-3476/8 md.) Gelir- gider farkýnýn en az % 10`u yedek akçeye, kooperatif üst kuruluþlarýnda ise buna ilaveten en az % 5`i fevkalade yedek akçeye ayrýlmadýkça ortaklara daðýtým yapýlamaz. Yedek akçelerin ortaklara daðýtýlacaðýna dair anasözleþmeye konacak hükümler muteber deðildir.

C) Ortak ve Personel Ýçin Yardým Fonlarý :
Madde 40- Anasözleþme gerek kooperatifin memurlarý ile iþçileri, gerekse kooperatifin ortaklarý için yardým kuruluþlarý vücuda getirmek ve bunlarý iþletmek amacý ile yardým fonlarý kurulmasýný hüküm altýna alabilir.
Yardým amacý için ayrýlan kýymetler belirli ise bunlar kooperatifin mamelikinden ayrýlarak tahsis edildiði amaçlar için kullanýlmak üzere özel bir hesaba alýnýr

D) Gelir Gider Farkýndan ilk ayrýlacak Fonlar:
Madde 41- Bölünecek gelir gider farkýndan ilk önce yedek akçe ile kanun veya anasözleþme gereðince kurulan diðer fonlara yatýrýlacak paralar ayrýlýr. Yedek akçelerin ve özel fonlarýn kullanýlýþ þekil ve þartlarý anasözleþmede gösterilir

BEÞÝNCÝ BÖLÜM
Kooperatif Organlarý

A)Genel Kurul:
1- Yetki:
Madde 42- Genel Kurul bütün ortaklarý temsil eden en yetkili organdýr. Genel Kurul, aþaðýdaki yetkilerini devir ve terk edemez. 1- Anasözleþmeyi deðiþtirmek,
2- Yönetim Kurulu ve Denetçiler Kurulu üyeleriyle gerektiðinde tasfiye kurulunu seçmek,
3- Ýþletme hesabýyla bilanço ve gerektiðinde gelir gider farkýnýn bölüþülmesi hakkýnda karar almak,
4- Yönetim ve Denetçiler kurullarýný ibra etmek,
5- Kanun veya anasözleþme ile Genel Kurula tanýnmýþ olan konular hakkýnda karar vermek,
6- (Ek: 6/10/1988-3476/9 md.) Gayrimenkül alýmýnda ve satýmýnda takip edilecek usul ile alýnacak gayrimenkulün niteliðini, yerini azami fiyatýný, satýlacak gayrimenkulün asgari fiyatýný belirlemek,
7- (Ek: 6/10/1988-3476/9 md.) Ýmalat ve inþaat iþlerinin yaptýrýlma yöntemini belirlemek, 8- (Ek: 6/10/1988-3476/9 md.) Yapý kooperatiflerinde; kooperatifin ortak sayýsý ile yapýlacak konut veya iþyeri sayýsýný tesit etmek.

II- Çaðrý:
1. Çaðrýya Yetkisi Olanlar:
Madde 43- (Ek: 6/10/1988-3476/10 md.) Yönetim Kurulu veya anasözleþme ile bu hususta yetkili kýlýnan diðer bir organ ve gerektiðinde denetçiler kurulu, ortaðý olduðu üst birlik ve tasfiye memurlarý genel kurulu toplantýya çaðýrma yetkisine sahiptirler.Ancak genel kurul yukarýda belirtildiði þekilde toplanamadýðý takdirde ilgili bakanlýk genel kurulu toplantýya çaðýrma yetkisine sahiptir.

2. Ortaklarýn Ýsteði, Bakanlýklarýn Çaðrýsý, Mahkemenin Ýzni:
Madde 44- Dört ortaktan az olmamak kaydýyda ortak sayýsýnýn en az onda birinin isteði üzerine Genel Kurul toplantýya çaðýrýlýr.
Yönetim Kurulu bu isteði en az on gün içinde yerine getirmediði takdirde, istek sahiplerinin müracaatý üzerine veya doðrudan doðruya Ticaret Bakanlýðý tarafýndan, yapý kooperatiflerinde de Ýmar ve Ýskan Bakanlýðý tarafýndan Genel Kurul toplantýya çaðýrýlabilir.
Çaðýrýlmadýðý takdirde istek sahipleri mahalli mahkemeye baþvurarak Genel Kurulu bizzat toplantýya çaðýrma müsaadesini alabilirler.

3. Þekil:
Madde 45- (Deðiþik: 4/10/1988-3476/11 md.) Genel kurul olaðan ve gerektiðinde olaðanüstü olarak toplanýr. Olaðan toplantýnýn her hesap devresi sonundan itibaren 6 ay içinde ve en az yýlda bir defa yapýlmasý zorunludur.
Genel Kurul, anasözleþmede gösterilen sekil ve surette toplantýya çaðýrýlýr.
Toplantý nisabý anasözleþmede gösterilir. Ancak yapý kooperatiflerinin genel kurul toplantýlarýnda ortaklarýn en az 1/4`ünün þahsen veya temsilen bulunmalarý þarttýr.
Genel Kurul toplantý tarihi, yeri ve gündemi toplantýdan en az 15 gün önce ilgili bakanlýða ve mülki idare amirliðine yazýlý olarak bildirilir.
Genel Kurulun sevk ve idaresi, ortaklar veya üst kuruluþ temsilcileri arasýndan seçilen baþkan ve üyeler tarafýndan saðlanýr.

III- Gündem:
Madde 46- (Deðiþik: 6/10/1988-3476/12 md.) Toplantý çaðrýsýna ve ilana gündem yazýlýr. Anasözleþmenin deðiþtirilmesi bahis konusu ise, yapýlacak ilanda deðiþtirilecek maddelerin numaralarýnýn yazýlmasý ile yetinilir.
Dörtten az olmamak üzere ortaklarýn en az 1/10`u tarafýndan genel kurul toplantýsýndan en az 20 gün önce yazýlý olarak bildirilecek hususlarýn gündeme konulmasý zorunludur.
Gündemde olmayan hususlar görüþülemez. Ancak, kooperatife kayýtlý ortaklarýn en az 1/10`unun gündem maddelerinin görüþülmesine geçilmeden önce yazýlý teklifte bulunmalarý halinde, hesap tetkik komisyonunun seçilmesi, bilanço incelenmesinin ve ibranýn geriye býrakýlmasý, çýkan veya çýkarýlan ortaklar hakkýnda karar alýnmasý, genel kurulun yeni bir toplantýya çaðýrýlmasý ve kanun, anasözleþme ve iyiniyet esaslarý ile genel kurul kararlarýna aykýrý olduðu ileri sürülen yönetim kurulu kararlarýnýn iptali, yönetim kurulu üyeleri ile denetçilerin azli ve yerlerine yenilerinin seçilmesi ile ilgili hususlar, genel kurula katýlanlarýn yarýdan bir fazlasýnýn kabulü ile gündeme alýnýr.

IV- Bütün Pay Sahiplerinin Hazýr Bulunmasý hali:
Madde 47- Kooperatifin bütün ortaklarý toplantýda hazýr bulunduðu sürece ve bir itiraz olmadýðý takdirde Genel Kurul toplantýlarýna dair olan diger hükümler saklý kalmak þartýyla toplantýya çaðrý hakkýndaki hükümlere uyulmamýþ olsa dahi kararlar alýnabilir. Bu gibi kararlarýn, ortaklar veya ortaklarýn toplantýya oybirliði ile seçecekleri temsilciler tarafýndan imzalanmasý gereklidir.

V- Oy Hakký:
1. Genel Olarak:
Madde 48- Genel Kurulda her ortak yalnýz bir oya sahiptir.

2. Temsil:
Madde 49- Anasözleþmede açýklama bulunduðu takdirde, bir ortak yazý ile izin vermek suretiyle Genel Kurul toplantýsýnda oyunu ancak baþka bir ortaða kullandýrabilir. Bir ortak genel kurulda birden fazla ortaðý temsil edemez.
Üye sayýsý 1000`in üstünde olan kooperatiflerde anasözleþme ile her ortaýn en çok 9olmak üzere birden fazla baþka ortaðý temsil edebileceði ön görülebilir. Eþ ve birinci derecede akrabalar için temsilde ortaklýk þartý aranmaz.

3. Oya Katýlamayacaklar:
Madde 50- Kooperatif iþlerinin görülmesine herhangi bir surette katýlmýþ olanlarYönetim Kurulunun ibrasýna ait kararlarda oylamaya katýlamazlar.Bu hüküm denetçiler hakkýnda uygulanmaz.
Ortaklardan hiçbiri kendisi veya karý ve kocasý yahut usul ve füruu ile kooperatif arasýnda þahsi bir iþe veya davaya dair olan görüþmelerde oy hakkýný kullanamaz.

VI- Kararlar:
1. Genel Olarak :
Madde 51- Kanun ve anasözleþmede aykýrý hüküm bulunmadýkça Genel Kurul kararlarýna ve seçimlerde oylarýn yarýdan bir fazlasýna itibar olunur.
Kooperatifin daðýlmasý veya diðer bir kooperatifle birleþmesi ve anasözleþmenin deðiþtirilmesi kararlarýnda fiilen kullanýlan oylarýn 2/3`ü çoðunluðu gereklidir. Anasözleþme, bu kararlarýn alýnmasý için oy çoðunluðu hakkýnda daha aðýr hükümler koyabilir.

2. Ortaklarýn Paylarýnýn Arttýrýlmasý:
Madde 52- (Deðiþik: 8/6/1981-2475-1 md.) Ortaklarýn þahsi sorumluluklarýný aðýrlaþtýrýlmasý veya ek ödeme yükümleri ihdasý hakkýnda alýnacak kararlar için bütün ortaklarýn 3/4`ünün rýzasý gereklidir.
(Deðiþik: 6/10/1988-3476/13 md.) Ancak kamu kuruluþlarýndan kredi alan kooperatiflerin kredi miktarlarýnýn artýrýlmasýndan yararlanmak üzere alacaklarý kararlarda bu þart aranmaz ve 51`inci maddenin birinci fýkrasý hükmü uygulanýr.
Kararlar, ilandan baþlayarak üç ay içinde kooperatiften çýktýklarýný bildirmeleri halinde bunlara katýlmayan ortaklarý baðlamaz. Bu takdirde kooperatiften çýkma beyaný, kararýn yürürlüðe girdiði tarihten baþlamak üzere hüküm ifade eder.
Bu suretle kooperatiften çýkma hakkýnýn kullanýlmasý, bir ayrýlma tazminatý ödenmesine baðlý kýlýnamaz.

3. Kararlarýn Bozulmasý ve Þartlar :
Madde 53- Aþaðýda yazýlý kimseler kanuna, anasözleþme hükümlerine ve iyi niyet esaslarýna aykýrý olduðu iddiasý ile Genel Kurul kararlarý aleyhine, toplantýyý kovalayan günden baþlamak üzere bir ay içinde, kooperatif merkezinin bulunduðu yerdeki mahkemeye baþvurabilirler.
1. Toplantýda hazýr bulunup da kararlara aykýrý kalarak keyfiyeti tutanaða geçirten veya oyunu kullanmasýna haksýz olarak müsaade edilmeyen yahut toplantýya çaðrýnýn usulü dairesinde yapýlmadýðýný veyahut gündemin gereði gibi ilan veya teblið edilmediðini yahut da Genel Kurul toplantýsýna katýlmaya yetkili olmayan kimselerin karara katýlmýþ bulunduklarýný iddia eden pay sahipleri;
2. Yönetim Kurulu;
3. Kararlarýn yerine getirilmesi Yönetim Kurulu üyeleri ile denetçilerin sahsi sorumluluklarýný mucip olduðu takdirde bunlarýn her biri;
Bozma davasýnýn açýldýðý ve duruþmanýn yapýlacaðý gün, Yönetim Kurulu tarafýndan usulen ilan olunur.
Birinci fýkrada yazýlý bir aylýk hak düþüren sürenin sona ermesinden önce duruþmaya baþlanýlamaz. Birden fazla bozma davasý açýldýðý takdirde, davalar birleþtirilerek görülür.
Mahkeme, kooperatifin isteði üzerine muhtemel zararlarýna karþý davacýlarýn teminat göstermesine karar verebilir. Teminatýn mahiyet ve miktarýný belirlemek mahkemeye aittir.
Bir kararýn bozulmasý bütün ortaklar için hüküm ifade eder.

4. Mektupla Oy Verme ve Temsilciler Toplantýsý:
Madde 54- Ortak sayýsý 1000`den fazla olan kooperatiflerde, anasözleþmelerine kayýt konulmak suretiyle:
1. Genel Kurula ait kararlardan, hepsinin veya bir kýsmýnýn ortaklarýn oylarýný mektupla bildirmeleri suretiyle verilmesi,
2. Ortaklarýn gruplara ayrýlarak verecekleri kararlarla tespit edecekleri talimat gereðinde oy vermek üzere kendi aralarýndan seçecekleri temsilciler topluluðu,
Genel Kurul sayýlabilir.
Mektupla oy bildirme halinde, mektuplarýn, Yönetim Kurulu ve bakanlýk temsilcisi önünde incelenmesi sonunda muhtevanýn neden ibaret olduðu tespit edilerek tutanaða yazýlýr.Hazýr bulunanlar tarafýndan imza edilen tutanaða göre verildiði anlaþýlan karar yürürlüðe girer.
Grup temsilcileri genel kurulunda her temsilci, temsil ettiði ortaklarýn sayýsý kadar oya sahiptir. Temsilcinin aldýðý talimata aykýrý olarak oy vermesi karara tesir etmez.
B) Yönetim Kurulu:

I- Ödevi ve Üye Sayýsý:
Madde 55- Yönetim Kurulu, kanun ve anasözleþme hükümleri içinde kooperatifin faaliyetini yöneten ve onu temsil eden icra organýdýr.
Yönetim Kurulu en az üç üyeden kurulur.Bunlarýn ve yedeklerinin kooperatif ortaðý olmalarý þarttýr.
Yönetim Kurulu üyeliðine seçilen tüzel kiþiler, temsilcilerinin isimlerini kooperatife bildirir.

II- Üyelik Þartlarý ve Ücret:
Madde 56- (Deðiþik : 6/10/1988-3476/14 md.) Yönetim Kurulu üyelerinde aþaðýdaki þartlar aranýr.
1- Türk vatandaþý olmak,
2- Ayný türde baþka bir kooperatifin yönetim kurulu üyesi olmamak,
3- Türk Ceza Kanununun zimmet, ihtilas, irtikap,rüþvet, görevi suistimal, sahtekarlýk, hýrsýzlýk, dolandýrýcýlýk, hileli iflas, emniyeti suistimal ve Devletin þahsiyetine karþý iþlenen suçlara iliþkin hükümlerine veya bu Kanuna göre mahkum olmamak.
Üyelik þartlarý denetçiler tarafýndan araþtýrýlýr. Bu þartlarý taþýmadýklarý halde seçilenler ile sonradan kaybedenlerin görevlerine yönetim kurulunca son verilir.
Haklarýnda yukarýdaki suçlarla ilgili olarak kamu davasý açýlmýþ olanlarýn görevleri ilk genel kurul toplantýsýna kadar devam etmekle beraber, yönetim kurulunca bu durumdaki üyelerin genel kurulca azli veya göreve devamý hakkýnda karar almak üzere yapýlacak ilk genel kurul gündemine madde konulur.
Bu veya anasözleþmede gösterilecek diðer bir sebeple yönetim kurulu toplantý nisabýný kaybederse, boþalan yönetim kurulu üyeliklerine denetim kurulu üyeleri tarafýndan gecikilmeksizin yeteri kadar yedek üye çaðýrýlýr.
Yönetim Kurulu üyelerinden bir veya birkaç kooperatifi temsil yetkisini haiz murahhas üye seçilebilir.Murahhas üyelerin seçilmesi ve deðiþtirilmesi Ticaret Siciline tescil ettirilir.
Yönetim Kurulu üyelerine genel kurulca belirlenen aylýk ücret , huzur hakký, risturn ve yolluk dýþýnda hiç bir ad altýnda baþkaca ödeme yapýlamaz.
III- Üyelik Süresi:

Madde 57- Yönetim Kurulu üyeleri en çok dört yýl için seçilebilirler .Anasözleþmede aksine hüküm yoksa tekrar seçilmeleri caizdir.

IV- Yönetim ve Temsil:
1. Yetkilerin Devri:
Madde 58- Anasözleþme, Genel Kurula veya Yönetim Kuruluna, kooperatifin yönetimini ve temsilini veya tamamen kooperatif ortaðý bulunmalarý þart olmayan bir veya birkaç müdüre veya Yönetim Kurulu üyesine tevdi etmek yetkisini verebilir.

2. Þümulü ve Sýnýrlandýrýlmasý:
Madde 59- Temsile yetkili þahýslar kooperatif namýna onun amacýnýn gerektirdiði bütün hukuki iþlemleri yapabilir.
Bu temsil yetkisinin sýnýrlandýrýlmasý iyi niyet sahibi üçüncü þahýslara karþý hiç bir hüküm ifade etmez.Temsil yetkisinin sadece esas müessesenin veya bir þubenin iþlerine hasrolunmasýna veya kooperatif ünvanýnýn birlikte kullanýlmasýna dair ticaret siciline tescil edilmiþ olan kayýtlar saklýdýr.
Yönetime veya temsile yetkili þahýslarýn kooperatife ait görevlerini yürütmeleri esnasýnda meydana getirdikleri haksýz fiillerden doðan zararlardan kooperatif sorumludur.
(Ek: 6/10/1988-3476/15 md.) Kooperatiflerce alýnmasý kararlaþtýrýlan gayrimenkullerin alýmýnýn, tapu devri veya tapuya þerh verilecek bir satýþ vaadi sözleþmesi ile yapýlmasý þarttýr.
(Ek: 6/10/1988 - 3476/15 md.) Alýnacak gayrimenkulün kooperatifin amacýna uygun olmasý gerekir.
(Ek: 6/10/1988 - 3476/15 md.) Yönetim kurulu üyeleri ve kooperatif personeli ortaklýk iþlemleri dýþýnda kendisi veya baþkasý namýna, bizzat veya dolaylý olarak kooperatifle kooperatif konusuna giren bir ticari muamele yapamaz.
(Ek: 6/10/1988 - 3476/15 md.) Kooperatif ve üst kuruluþlarca tanýtma ve ortak kaydetmek amacýyla yapýlacak ilan, reklam ve açýklamalar, eksik ve gerçeðe aykýrý olamayacaðý gibi, yanýltýcý bilgi ve unsurlar taþýyamaz.
(Ek: 6/10/1988 - 3476/15 md.) Yönetim kurulu üyeleri ve temsile yetkili þahýslar, genel kurulun devredemeyeceði yetkilerini kullanamaz.

3. Ýmza:
Madde 60- Kooperatifi temsile yetkili kýlýnan kimseler imzalarýný ancak kooperatifin ünvaný altýna koymak suretiyle kooperatifi baðlarlar.

4. Tescil:
Madde 61- Kooperatif Yönetim Kurulu, kooperatifi temsile yetkili kýlýnan kimselerin isimlerini, imzalarýný ve bu yetkiye dayanan kararlarýn noterlikçe tasdikli örneðini ticaret siciline verir.

5. Üyelerin Titizlik Derecesi ve Sorumluluklarý:
Madde 62- Yönetim Kurulu kooperatif iþlerinin yönetimi için gereken titizliði gösterir ve kooperatifin baþarýsý ve geliþmesi yolunda bütün gayretini sarfeder.
Yönetim Kurulu, kendi tutanaklarý ile Genel Kurul tutanaklarýnýn, gerekli defterlerin ve ortak listelerinin muntazam hazýrlanýp, tutulup, saklanmasýna ve iþletme hesabýyla, yýllýk bilançonun kanuni hükümlere uygun olarak hazýrlanýp tetkik olunmak üzere denetleme kuruluna verilmesinden sorumludur.
Yönetim Kurulu üyeleri ve kooperatif memurlarý, kendi kusurlarýndan ileri gelen zararlardan sorumludurlar.Bunlarýn suç teþkil eden fiil ve haraketlerinden ve özellikle kooperatifin para ve mallarý bilanço, tutanak, rapor ve baþka evrak, defter ve belgeleri üzerinde iþledikleri suçlardan dolayý `Devlet memurlarý` gibi ceza görürler.

V- Kooperatifin Aczi Halinde Yapýlacak Ýþler:
Madde 63- Kooperatifin aczi halinde bulunduðunu kabul ettirecek ciddi sebepler mevcut ise yönetim kurulu piyasada cari fiyatlar esas olmak üzere, derhal bir ara bilançosu tanzim eder.Son yýlýn bilançosu veya daha sonra yapýlan bir tasfiye bilançosu veyahut daha yukarýda sözü geçen ara bilançosu kooperatif mevcudunun, borçlarýný artýk karþýlayamayacaðýný belirtiyorsa yönetim kurulu, ticaret bakanlýðýna ve yapý kooperatiflerinde Ýmar ve Ýskan Bakanlýðýna da keyfiyeti bildirir ve genel kurulu derhal olaðanüstü toplantýya çaðýrýr.
Pay senetleri çýkarýlmýþ olan bir kooperatifte son yýlýn bilançosunda kooperatif varlýðýnýn yarýsý karþýlýksýz kalýrsa yönetim kurulu derhal genel kurulu toplantýya çaðýrararak durumu ortaklara arz eder.Ayný zamanda ilgili mahkemeye, ticaret Bakanlýðýna ve yapý kooperatiflerinde Ýmar ve Ýskan Bakanlýðýna da bilgi verir. Ancak, ortaklarý ek odemelerle yükümlü olan kooperatiflerde, bilançoda tespit edilen açýk, üç ay içinde ortaklarýn ek ödemeleriyle kapanmadýðý takdirde Ticeret Bakanlýðý ve Yapý kooperatiflerinde Ýmar ve Ýskan Bakanlýðý da haberdar edilir.
Mali durumun düzeltilmesinin mümkün görülmesi halinde mahkeme yönetim kurulunun veya alacaklýlardan birinin isteði üzerine iflasýn açýlmasýný erteleyebilir. Bu takdiride, mevcutlar defterinin tutulmasý, yönetim memuru atanmasý gibi kooperatif varlýðýnýn korunmasýna ve devamýna yarayan tedbirleri alýr.

VI- Ýþten Çýkarma:
Madde 64- Yönetim Kurulu, iþlerin görülmesi ile görevlendirdiði kimseleri ve atadýðý müdürleri ve diðer temsilci ve vekilleri her zaman azledebilir.
Ýþten çýkarýlan kimselerin tazminat isteme haklarý saklýdýr.

C) Denetçiler:
I- Seçim:
Madde 65- Denetçiler, genel kurul namýna kooperatifin bütün iþlem ve hesaplarýný tetkik eder.
Genel Kurul, denetleme organý olarak en az bir yýl için bir veya daha çok denetçi seçer. Genel Kurul yedek denetçiler de seçebilir. Denetçilerin ve yedeklerinin kooperatif ortaklarýndan olmasý þart deðildir.
(Ek: 6/10/1988-3476/16 md.) 56`ncý maddenin birinci fýkrasýnýn birinci ve üçüncü bentlerinde yer alan hükümler denetçiler hakkýnda da uygulanýr.

II- Çalýþma:
1.Ýnceleme Yükümlülüðü:
Madde 66- Denetçiler, iþletme hesabýyla bilançonun defterlerle uygunluk halinde bulunup bulunmadýðýný, defterlerin düzenli bir surette tutulup tutulmadýðýný ve iþletmenin neticeleriyle mameliki hakkýnda uyulmasý gerekli olan hükümlere göre iþlem yapýlýp yapýlmadýðýný incelemekle yükümlüdürler. Ortaklarýn þahsen sorumlu veya ek ödeme ile yükümlü olan kooperatiflerde denetçiler, ortaklar listesinin usulüne uygun olarak tutulup tutulmadýðýný da incelemek zorundadýrlar.
Yöneticiler, bu maksatla denetçilere defterleri ve belgeleri verirler.Denetçilerin istekleri üzerine müfredat defteri ve bu defterin hangi esaslara göre düzenlendiði ve istenilen her konu hakkýnda bilgi verilir.
Ortaklar gerekli gördükleri hususlarda denetçilerin dikkatini çekmeye ve açýklama yapýlmasýný istemeye yetkilidirler.

2. Rapor Düzenlenmesi:
Madde 67- Denetçiler her yýl yazýlý bir raporla bereber tekliflerini genel kurula sunmaya mecburdurlar.
Denetçiler görevleri çerçevesinde iþlerin yürütülmesinde gördükleri noksanlýklarý, kanun veya anasözleþmeye aykýrý hareketleri bundan sorumlu olanlarýn baðlý bulunduklarý organa ve gerekli hallerde ayný zamanda genel kurula haber vermekle yükümlüdürler.
Denetçiler yönetim ve genel kurul toplantýlarýna katýlýrlar. Ancak yönetim kurulunda oy kullanamazlar.

3. Sýr Saklama Yükümlülüðü:
Madde 68- Denetçiler, görevleri sýrasýnda öðrendikleri ve açýklanmasýnda kopperatifin ve ortaklarýn þahýslarý için zarar umulan hususlarý kooperatif ortaklarýna ve üçüncü þahýslara açýklayamazlar.

III- Özel Hükümler:
Madde 69-Anasözleþme ve genel kurul kararý ile denetleme teþkilatý hakkýnda daha geniþ hükümler koymak, denetçilerin görev ve yetkilerini artýrmak ve özellikle ara denetlemeleri öngörmek mümkündür.

ALTINCI BÖLÜM
Kooperatif Birlikleri, Kooperatifler Merkez Birlikleri, Türkiye Milli
Kooperatifler Birliði ve Danýþma Kurulu

Görev ve Sorumluluk:
Madde 70- Kooperatiflerin müþterek menfaatlerini korumak, amaçlarýný gerçekleþtirmek için iktisadi faaliyette bulunmak, faaliyetlerini koordine etmek ve denetlemek, dýþ memleketlerle olan münasebetlerin düzenlemek, kooperatifçiliði geliþtirmek ve eðitim yapmak, kooperatifçilik konularýnda tavsiyelerde bulunmak gibi hizmetlerin yerine getirilmesi için, Kooperatif birlikleri, kooperatifler merkez birlikleri ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliði kurulur.
Kooperatif birlikleri, kooperatifler merkez birlikleri ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliði Yönetim Kurulu Üyeleriyle memurlarý haklarýnda 62`nci madde hükmü uygulanýr.

Yükümlülük:
Madde 71- Birliklere katýlan kooperatifin ortaklarýna, birliðe girmekle kanun veya kendi kooperatiflerin anasözleþmesindeki yükümlülüklerden fazlasý yüklenemez.

A) Kooperatif Birlikleri:
Madde 72- Konularý ayný veya birbirleriyle ilgili nitelikte olan 7 veya daha çok kooperatif tarafýndan birlikler kurulabileceði anasözleþmelerinde tespit edilebilir.Bu birlikler kooperatif þeklinde kurulur.
(Ek: 6/10/1988-3476/17 md.) Ýlgili bakanlýk tarafýndan bölgeler belirlendiði takdirde, bu bölgelerde ayný çalýþma konularýna sahip birden fazla kooperatif birliði kurulamaz.

1.Genel Kurul:
Madde 73- Kooperatif birliklerinin en yetkili organý anasözleþmede aksine hüküm bulunmadýðý takdirde kooperatif temsilcilerinden teþekkül eden genel kuruldur.
Yönetim Kurulu üyelerinin temsilci seçilmesi mümkündür.

2. Yönetim Kurulu:
Madde 74- Birlik yönetim kurulu, birlik genel kuruluna dahil temsilciler arasýndan seçilir.
Yönetim kuruluna seçilecek üyelerin ayný kooperatifin temsilcilerinden olmamasý þarttýr.

3. Denetim ve Eðitim:
Madde 75- (Deðiþik: 6/10/1988-3476/18 md.) Kooperatif merkez birlikleri kendisine baðlý birlik ve kooperatifleri denetler ve bunlarýn eðitim ve öðretim ihtiyaçlarýný karþýlar.Merkez birliði kuruluþu tamamlanmadýðý hallerde, birlikler kendisine baðlý kooperatifleri denetler.Üst kuruluþlarca yapýlan denetim sonuçlarý ilgili bakanlýða bildirilir.
Kooperatif ve üst kuruluþlarý, üst kuruluþunun tespit edeceði esaslara göre, kendilerine yönelik denetim ve eðitim hizmetlerine ait giderlere iþtirak ederler.

B) Kooperatifler Merkez Birlikleri:
Madde 76- Kooperatif birlikleri kendi aralarýnda kooperatif þeklinde merkez birlikleri kurabilirler.
Merkez birliklerinin genel kurullarý, bu birliðe kendi aralarýnda kooperatif þeklinde merkez birlikleri kurabilirler.
Merkez birliklerinin genel kurullarý bu birliðe dahil kooperatifler birliklerinin genel kurullarý tarafýndan seçilecek temsilcilerden kurulur.
Kooperatifler birliklerinin yönetim kurullarý üyeleri merkez birlikleri genel kurullarýna üye seçilebilirler.
(Ek: 6/10/1988-3476/19 md.) Ayný çalýþma konularýna sahip kooperatif birlikleri birden fazla kooperatif merkez birliði kuramazlar.

C) Türkiye Milli Kooperatifler Birliði:
Madde 77- Birlikler veya merkez birlikleri kooperatif þeklinde Türkiye Milli Kooperatifler Birliðini kurabilirler.
Katýlma þartlarý, Türkiye Milli Kooperatifler Birliði anasözleþmesinde belirtilir.
Türkiye Milli Kooperatifler Birliði Genel Kurulu bu Birliðe dahil birlikler ve merkez birlikleri genel kurullarýnca seçilecek temsilcilerden kurulur.Bu Kurulun kooperatif, birlik ve merkez birlikleri yönetim kurullarýndan teþkil olunacaðý anasözleþme ile hüküm altýna alýnabilir.

D) Temsilcilerin Belirtilmesi:
Madde 78- Birlikler, merkez birlikleri ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliði Anasözleþmelerinde bunlarýn genel kurullarýný teþkil edecek kooperatifler, birlikler ve merkez birlikleri temsilcilerinin adedi, ortak sayýsýna göre 5 kiþiyi geçmemek üzere belirtilir.

Madde 79- Birlikler Milli Kooperatifler Birlikleri ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliði Anasözleþmelerini bu kanun hükümlerine göre hazýrlarlar.

E) Danýþma Kurulu:
Madde 80- Türkiye Milli Genel Kooperatifler Birliði Genel Yönetim Kurulu ile Devlet Planlama Teþkilatý, Ticaret, Tarým. Maliye, Köy Ýþleri, Ýmar ve Ýskan Milli Eðitim ve Sanayi Bakanlýklarý, kooperatifleri finanse eden bankalar ve Türk Kooperatifçilik Kurumunun birer mümessilinin iþtirakiyle `Türkiye Kooperatifleri Danýþma Kurulu` kurulur.
Bu kurulun görev ve yetkileri çalýþma þekil ve þartlarý Ticaret Bakanlýðýnca hazýrlanacak bir tüzükle tespit olunur.

YEDÝNCÝ BÖLÜM
Koperatiflerin Daðýlmasý

A) Daðýlma Sebepleri:
Madde 81- (Deðiþik: 6/10/1988-3476/20 md.)
Kooperatif:
1. Anasözleþme gereðince,
2. Genel Kurul kararý ile,
3. Ýflasýn açýlmasýyla,
4. Kanunlarda ön görülen diðer hallerde ilgili bakanlýðýn mahkemeden alacaðý karar üzerine,
5. Diðer bir kooperatifle birleþmesi veya devralýnmasý suretiyle,
6. Üç yýl olaðan kurulunu yapmamasý halinde,
7. Amacýna ulaþma imkanýnýn bulunmadýðýnýn ilgili Bakanlýkça tespiti halinde mahkemeden alacaðý kararla,
Daðýlýr.
Konut yapý kooperatifleri, anasözleþmede gösterilen iþlerin tamamlanmasý ve ferdi mülkiyete geçilip konutlarýn ortaklar adýna tescil edilmesiyle amacýna ulaþmýþ sayýlýr ve daðýlýr.Ancak tescil tarihinden itibaren 6 ay içerisinde usulüne uygun þekilde ana sözleþme deðiþikliði yapýlarak kooperatifin amacýnýn deðiþtirilmesi halinde daðýlmaya iliþkin hüküm uygulanmaz.Konut kooperatiflerinde yapý kullanma izninin alýnmasýna müteakip en geç bir yýl içinde ortaklarýn Kat Mülkiyeti Kanununa göre ferdi münasebet iþleri sonuçlandýrýlýr.
Mahkemece veya genel kurulca tasfiye memurlarý seçilmediði takdirde tasfiye iþlerini yönetim kurulu yapar.Tasfiye kurulu üyelerine, atamayý yapan merci tarafýndan tespit edilecek miktarda ücret ödenir.
Anasözleþme ile özel bir nisap belirlenmemiþ ise, tasfiye halinde kooperatiflerin genel kurul toplantýlarýnda nisap aranmaz.Kararlar oy çokluðu ile verilir.
Tasfiye kurulunun görevleri anasözleþmede gösterilir.
Tasfiye kurulu üyeleri, tasfiye iþlerinin bir an önce bitirilmesi için çalýþmakla yükümlüdür.
56`ncý maddenin 1`nci fýkrasýnýn 3`ncü bendi ile 62`nci madde hükümleri tasfiye kurulu üyeleri hakkýnda da uygulanýr.

B) Ticaret Siciline Bildirme:
Madde 82- Ýflastan gayrý hallerde kooperatifin daðýlmasý yetkili organlar tarafýndan Ticaret Siciline tescil ile ilan ettirilir.Yetkili organlarýn kimler olacaðý anasözleþmede gösterilir.

C) Tasfiye Mamelekin Paylaþtýrýlmasý:
Madde 83- Tasfiye haline giren kooperatifin bütün borçlarý ödendikten ve ortak pay bedelleri geri verildikten sonra kalan mallar ancak anasözleþmede bu husus öngörülmüþ olduðu takdirde ortaklar arasýnda paylaþtýrýlýr.
Anasözleþmede baþka bir hal tarzý kabul edilmiþ olmadýkça paylaþtýrma, daðýlma anýnda kayýtlý ortaklar veya hukuki halefleri arasýnda eþit olarak yapýlýr.
Ortaklara paylaþtýrma yapýlacaðýna dair Anasözleþmede açýklama olmadýðý takdirde tasfiye neticesinden arta kalan miktar kooperatifleþme amacýna uygun olarak harcanmak üzere Türkiye Milli Kooperatifler Birliðine býrakýlýr.
Böyle bir birlik kurulmamýþ ise 94`ncü maddedeki amaçlarý güden kurumlara baðýþlanmak üzere Ticaret Bakanlýðý emrindeki fona yatýrýlýr.

D) Birleþme Suretiyle Daðýlma:
Madde 84- Bir kooperatif bütün aktif ve pasifleriyle diðer bir kooperatif tarafýndan devralýnmak suretiyle daðýldýðý takdirde aþaðýdaki hükümler uygulanýr:
1. Devralan kooperatifin yönetim kurulu, daðýlan kooperatifin tasfiye hakkýndaki hükümlere göre alacaklarýný bildirmeye çaðýrýr.
2. Daðýlan kooperatifin mameliki, borçlarý tediye veya teminata baðlanýncaya kadar ayrý olarak idare edilir.Yönetimi devralan kooperatifin yönetim kurulu üyeleri üzerine alýr.
3. Devralan kooperatifin yönetim kurulu üyeleri alacaklýlara karþý yönetimin ayrý olarak yürütülmesinden þahsen ve zincirleme sorumludur.
4. Mameleki ayrý olarak yönetildiði süre içinde, daðýlan kooperatife karþý açýlacak davalara daðýlmadan önceki yetkili mahkeme bakar.
5. Daðýlan kooperatif alacaklýlarýnýn devralan kooperatif ve onun alacaklýlarý ile olan münasebetlerinde, devralýnan mallar ayný süre içinde daðýlan kooperatife ait sayýlýr.Devralan kooperatifin iflasý halinde ise bu mallar ayrý bir masa teþkil eder.Gerekirse yalnýz daðýlan kooperatifin borçlarýnýn ödenmesinde kullanýlýr.
6. Her iki kooperatifin mameliki, ancak daðýlan kooperatifin mallarý üzerinde tasarruf etmek caiz olduðu andan itibaren birleþtirilebilir.
7. Kooperatifin daðýlmasýnýn tescili Ticaret Sicili memurluðundan istenir.Borçlarý ödendikten veya teminata baðlandýktan sonra kooperatifin kaydý sildirilir.
8. Kooperatifin daðýlmasýnýn tescili ile ortaklarý da bütün hak ve borçlarý ile birlikte devralan kooperatife katýlmýþ olurlar.
9. Mameliki ayrý idare edildiði sürece daðýlan kooperatifin ortaklarý yalnýz onun borçlarý için ve o zamana kadar sorumluluklarýnýn baðlý olduðu esaslar dairesinde takip olunabilirler.
10. Ayný süre esnasýnda daðýlan kooperatifin ortaklarýnýn sorumluluklarý veya ek ödeme yükümlülükleri birleþme neticesinde hafiflemeye uðradýðý ölçüde bu hafifleme daðýlan kooperatifin alacaklýlarýna karþý ileri sürülemez.
11. Birleþme neticesinde daðýlan kooperatifin ortaklarý için þahsi sorumluluk veya ek ödeme yükümlülüðü doðduðu veya aðýrlaþtýðý takdirde birleþme kararý ancak bütün ortaklarýn 3/4`ünün çoðunluðu ile verilebilir.Sorumluluða ve ek ödeme yükümlülüðüne mütedair hükümler birleþme kararýna katýlmamýþ olan ve bundan baþka kararýn ilaný tarihinden baþlamak üzere üç ay için kooperatiften çýkacaðýný bildiren ortaklara uygulanmaz.

E) Bir Kamu Tüzel Kiþiliði Tarafýndan Devralýnmak:
Madde 85- Bir kooperatifin varlýðý, belediye, ekonomik bir Devlet kuruluþu, kamu müessesesi veya kamuya yararlý dernek veya cemiyetler tarafýndan da devralýnabilir.Bu takdirde genel kurulca alýnacak kararýn daðýlmaya ait hükümlere göre tescil ve ilan ettirilmesi gerekir.
Bu kooperatif varlýðýnýn, Devlete ait bir ekonomik kuruluþ veya herhangi bir ekonomik kuruluþ veya herhangi bir dernek veya cemiyet tarafýndan devralýnmasý hallerinde genel kurul tasfiye yapýlmamasýna karar verebilir.
Devir kararýnýn ilan edildiði tarihten itibaren kooperatifin aktif ve pasifi devralana intikal etmiþ olur.Daðýlan kooperatifin adý ticaret sicilinden sildirilir.Bu husus ayrýca ilan ettirilir.
Birleþen müessese ile kooperatifin alacaklýlarýndan herbiri ilan tarihinden itibaren üç ay içinde yetkili mahkemeye baþvurmak suretiyle birleþmeye itiraz edebilir.Ýtiraz hakkýndan vazgeçilmedikçe yahut bu husustaki itirazýn reddine dair mahkemece takdir edilecek teminat, müessese veya kooperatif tarafýndan verilmedikçe birleþme hüküm ifade etmez.

SEKÝZÝNCÝ BÖLÜM
Ticaret Bakanlýðýnýn Görev ve Yetkileri

A) Genel Olarak Bakanlýðýn Görev ve Yetkileri :
Madde 86- Ticaret Bakanlýðýnýn kooperatifleri ilgilendiren baþlýca görev ve yetkileri þunlardýr.
1. Kooperatiflere, kooperatif birliklerine, merkez birliklerine, Türkiye Milli Kooperatifler Birliðine kuruluþ ve organizasyonlarýnda yol göstermek, öðütleriyle yönetimlerinde ve çalýþmalarýnda yardýmcý olmak.,
2. Kooperatifleri, birlikleri, merkez birliklerini ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliðini teftiþ etmek, denetlemek ve denetlettirmek,
3. Kooperatiflerin, birliklerin, merkez birliklerini ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliðinin daðýlmasýný gerektiren sebepleri mahkemeye bildirmek,
4. Kooperatiflerin, bilhassa istihsale yararlý kooperatiflerin kuruluþu, öncelikle kredilenmesi ve memleket yararýna faaliyette bulunmalarý hususunda ilgili bakanlýklar ve kuruluþlar nezdinde gerekli teþebbüsleri yapmak ve koordinatör olarak vazife görmek.
5. (Ek: 6/10/1988-3476/21 md.) Kooperatifler mevzuatýnýn uygulanmasýnda ve kooperatiflerle üst kuruluþlara yapýlacak desteklemelerle ilgili kamu ve sosyal güvenlik fonlarý konusunda düzenleyici tasarruflarda bulunmak.

B) Ticaret Bakanlýðý Temsilcileri ve Kararlarýn Yürürlük Þartý :
Madde 87- Ticaret Bakanlýðý, kooperatiflerle, kooperatif birlikleri, merkez birlikleri ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliðinin, genel kurul toplantýlarýnda temsilci bulundurur.
Genel kurul toplantýlarý Bakanlýk temsilcisinin huzuru ile açýlýr ve devam eder.Ýdare, bildirilen günde temsilci bulunmasýný saðlar.
(Deðiþik: 6/10/1988-3476/22 md.) Temsilciler, toplantýnýn kanunlara, anasözleþmeye ve gündeme göre yürütülmesini denetleme ve temin ile görevlidirler.Temsilcilerden her birine birinci derece kadrolu memur için tespit edilen en yüksek yurt içi harcýrahýnýn bir günlük tutarýnýn iki katýný geçmemek üzere ilgili bakanlýkça tespit edilen tutarda ücret ödenir.Bu ücret görevli temsilciye ödenmek üzere kooperatif ve üst kuruluþlarýnca genel kurul öncesinde maliye veznesine yatýrýlýr.
Genel kurul kararlarýný muhtevi tutanaklar ile toplantýya katýlanlarýn listesi temsilciler tarafýndan imzalanýr.Temsilciler, genel kurulda, kanun ve anasözleþmeye aykýrý olarak alýnan kararlar hakkýndaki tutanakla görüþünü belirtmeye mecburdur.
Temsilcinin niteliði ve görevi tüzükte belirtilir.
Ancak usulüne uygun müracaat yapýldýðý halde, temsilci toplantýya gelmez ise toplantý icrasýný temin etmek üzere, mahalli idari amirine durum bildirilir.Temsilci yine gelmez ise bir saat sonunda toplantýya baþlanýr.

C) Örnek Anasözleþme Hazýrlanmasý:
Madde 88- Ticaret Bakanlýðý, kooperatifler, kooperatif birlikleri, kooperatif merkez birlikleri ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliði için bu teþekküllerin mütalaasýný da alýnmak kaydýyla örnek anasözleþmeler hazýrlar, yapý kooperatifleri için bu görev Ticaret ve Ýmar ve Ýskan Bakanlýðýnca müþtereken kullanýlýr.

D) Muhasebe Usulü ve Defterler:
Madde 89- Kooperatiflerin, kooperatif birliklerinin, kooperatif merkez birliklerinin ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliðinin muhasebe usulleri ve mecbur olarak tutacaklarý defterler Ticaret Bakanlýðýnca belirtilebilir.Vergi Usul Kanununun bu hususlarla ilgili hükümleri saklýdýr.

E) Teftiþ ve Denetleme:
Madde 90- Ticaret Bakanlýðý, kooperatiflerin, kooperatif birliklerinin, kooperatif merkez birliklerinin ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliðinin iþlem ve hesaplarýný ve varlýklarýný müfettiþlere veya kooperatif kontrolörlerine denetlettirebilir. Kontrolörlerin seçilme ve çalýþma þekli ile görev ve yetkileri tüzükle tespit olunur.Bu teþekküller denetim sonucuna göre Ticaret Bakanlýðýnca verilecek talimata uymak zorundadýrlar.
(Deðiþik: 6/10/1988-3476/23 md.) Kooperatifler ve üst kuruluþlarýna kredi veren kamu kurum ve kuruluþlarý ile belediyeler ve ilgili bakanlýklar; verilen kredilerin açýlýþ gayesine uygun olarak kullanýlýp kullanýlmadýðý, plan ve projesine uygunluðu, teknik özellikleri ve kalite açýsýndan denetleyebilirler.
(Ek:6/10/1988-3476/23 md.) Kooperatiflerde ve üst kuruluþlarýnda görevli bulunanlar bu kuruluþlara ait mal, para ve para hükmündeki kaðýtlarý ve gizli de olsa bunlarla ilgili defter ve belgeleri istenildiðinde müfettiþlere, kooperatif kontrolörlerine ve kredi kuruluþlarýnýn denetim görevlilerine göstermek, saymasýna ve incelenmesine yardýmda bulunmak, istenilen bilgileri gerçeðe uygun ve eksiksiz olarak vermek ve doðru beyanda bulunmakla yükümlüdürler.

F) Teftiþ ve Denetleme ile Görevlendirme:
Madde 91- (Deðiþik birinci fýkra: 6/10/1988-3476/24 md.) Ýlgili bakanlýk; kooperatif üst kuruluþlarýný, ilgili müesseseleri ve baðýmsýz denetim kuruluþlarýný denetleme iþleri için görevlendirebilir.
Bunlara mütaallik esaslar 90`ncý madde gereðince hazýrlanacak tüzükte belirtilir.

DOKUZUNCU BÖLÜM
Çeþitli Hükümler

A) Siyasi Faaliyet Yasaðý :
Madde 92- (Mülga : 12/6/1997-4274/1 md.)

B) Muaflýklar :
Madde 93- 1. Kooperatifler, kooperatif birlikleri, merkez birlikleri, Türkiye Milli Kooperatifler Birliði;

1. Birbirlerinden ve ortaklarýndan aldýklarý faiz ve komisyonlar ile ortaklarýna kefalet etmeleri dolayýsýyla bunlardan aldýklarý paralar, banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinden,
2. Her nevi defterlerin ve anasözleþmelerin tasdiki ve açýlýþ tasdiklerinde sayfalarýnýn mühürlenmesi her nevi harçtan ve Damga Vergisinden,
3. Kiraya verilmediði veya irat getirmeyen bir cihete tahsis edilmediði müddetçe sahip olduklarý gayrimenkul mallar üzerinden alýnacak her türlü vergilerden,
4. Ortaklarýn temlik edecekleri gayrimenkuller her türlü vergi ve harcýndan,
   Muaftýr.
5. 13`ncü madde gereðince verilecek bildiri Damga Vergisine, diðer harç ve resimlere tabi deðildir.

2. Gayrimenkullerin irtifak haklarýnýn ve gayrimenkul mükellefiyetinin kooperatiflere, kooperatif birliklerine, merkez birliklerine, Türkiye Milli Kooperatifler Birliðine sermaye konulmasý halinde bunlar Emlak Alým Vergisi Kanununun 9`ncu maddesindeki indirimli nispetten,
3. 5422 sayýlý Kurumlar Vergisi Kanununun 199 sayýlý Kanunla deðiþik 7`nci maddesinin 16`ncý bendindeki esaslar dahilinde Kurumlar Vergisi muaflýðýndan,
Faydalanýrlar.
4. Kooperatifler, kooperatif birlikleri ve kooperatif merkez birlikleri faaliyete geçen üst kuruluþlara girmedikleri takdirde, bu maddenin 1 nolu fýkrasýnýn (b) bendi ile 2 nolu fýkrasýndan gayri fýkralarýnda yazýlý muaflýklardan istifade edemezler.

C) Tanýtma ve Eðitim Hizmetlerini Saðlayacak Fon:
Madde 94- Kooperatifçiliðin tanýtýlmasý, eðitimi ve organizasyonlarýnda yol göstermek, öðütleriyle yönetim faaliyetlerine yardýmda bulunmak gibi hizmetler için kooperatiflerin yýllýk bilançolarýna göre hasýl olan müspet gelir gider farkýnýn % 1`i Ticaret Bakanlýðý emrinde bir fona yatýrýlýr.

D) Uyuþmazlýklar, Hakem Kurullarý:
Madde 95- Kooperatif organlarý ile kooperatifler, kooperatiflerle baðlý bulunduklarý kooperatif birlikleri, kooperatif merkez birlikleri ve Türkiye Milli Kooperatifler Birliði arasýnda iþtigal konularýna giren hususlardan dolayý çýkan anlaþmazlýklar, genel hükümler saklý kalmak þartýyla anasözleþmelerinde öngörülen hakem kurullarýnca da halledilebilir.

E) Saklý Hükümler:
Madde 96- 2834 sayýlý Tarým Satýþ Kooperatifleri ve Birlikleri Kanunu ile 2836 sayýlý Tarým Kredi Kooperatifleri Kanunu hükümleri ve 7116 sayýlý Kanunun yapý kooperatiflerine ait hükümleri saklýdýr.Þu kadar ki, yukarýda zikredilen kanunlarda açýklýk olmayan hallerde bu kanun hükümleri uygulanýr.

Madde 97- 2834 ve 2836 sayýlý kanunlarla kurulan kooperatif ve kooperatif birlikleri, kooperatif merkez birlikleri halinde teþkilatlanabilecekleri gibi Türkiye Milli Kooperatifler Birliðine de girebilirler.

F) Anonim Þirket Hükümlerine Atýf :
Madde 98- Bu kanunda aksine açýklama olmayan hususlarda Türk Ticaret Kanunundaki Anonim Þirketlere ait hükümler uygulanýr.

G) Davalarýn Niteliði ve Muhakeme Usulü:
Madde 99- Bu kanunda düzenlenen hususlardan doðan hukuk davalarý, taraflarýn tacir olup olmadýklarýna bakýlmaksýzýn ticari dava sayýlýr.
Bu davalarda basit muhakeme usulü uygulanýr.

H) Kaldýrýlan Hükümler:
Madde 100- Türk Ticaret Kanununun kooperatiflere ait 6`ncý faslýný teþkil eden 485-502`nci maddeleri yürürlükten kaldýrýlmýþtýr.

Ýlgili Bakanlýk:
Ek Madde 1-(Ek: 6/10/1988-3476/26 md.)
Bu kanunda geçen bakanlýk isimleri `Ýlgili Bakanlýk` olarak deðiþtirilmiþtir.
Ýlgili Bakanlýk deyiminden, bu Kanun kapsamýndaki tarýmsal amaçlý kooperatifler ve üst kuruluþlarý için Tarým ve Köyiþleri Bakanlýðý, diðer kooperatifler ve üst kuruluþlarý için de Sanayi ve Ticaret Bakanlýðý anlaþýlýr.

Cezai Sorumluluk:
Ek Madde 2-(Ek: 6/10/1988-3476/26 md.)
1. 8`nci maddenin üçüncü fýkrasýna, 16`ncý maddenin beþinci fýkrasýna, 56`ncý maddenin altýncý fýkrasýna, 59`ncu maddenin dördüncü,altýncý,yedinci ve sekizinci fýkralarýna ve 90`ncý maddenin beþinci fýkrasýna aykýrý haraket eden kooperatif ve üst kuruluþlarýnýn yönetim kurulu üyeleri ve memurlarý fiilin önem ve mahiyetine göre üç aydan iki yýla kadar hapis ve yüzbin liradan birmilyon liraya kadar aðýr para cezasý ile cezalandýrýlýrlar.
2. Genel kurulu olaðan toplantýya çaðýrmayan yönetim kurulu üyeleri ile 2`nci maddenin dördüncü fýkrasýna, 8`nci maddenin ikinci fýkrasýna, 16`ncý maddenin birinci fýkrasýna, 66`ncý maddenin ikinci fýkrasýna ve 90`ncý maddenin üçüncü fýkrasýna aykýrý haraket eden kooperatif ve üst kuruluþlarýnýn yönetim kurulu üyeleri fiilin önem ve mahiyetine göre bir aydan altý aya kadar hapis ve ellibin liradan beþyüzbin liraya kadar aðýr para cezasýyla cezalandýrýlýrlar.
3. 56`ncý maddenin ikinci ve dördüncü fýkralarýna, 66`ncý maddeye ve 67`nci maddeye aykýrý haraket eden kooperatif ve üst kuruluþlarýnýn denetim kurulu üyeleri fiilin önem ve mahiyetine göre bir aydan altý aya kadar hapis ve ellibin liradan beþyüzbin liraya kadar aðýr para cezasý ile cezalandýrýlýrlar.

4.(Mülga: 12/6/1997-4274/1 md.)
Bu maddede öngörülen hürriyeti baðlayýcý cezalar paraya tahvil edilemez.
Ýlgili Bakanlýk, kooperatife ve üst kuruluþlarýnýn yönetim ve denetim kurulu üyeleri ile memurlarý hakkýndaki görevlerine iliþkin olarak iþledikleri suçlardan dolayý açýlan kamu davalarýna müdahale talebinde bulunabilir.

Geçici Hüküm:
Geçici Madde 1- (24/4/1969-1163 sayýlý Kanunun numarasýz geçici maddesi olup teselsül için numaralandýrýlmýþtýr.Deðiþik: 16/11/1971-1496/1 md.)
Halen kurulmuþ ve faaliyette bulunan kooperatifler sözleþmelerini üç sene içinde bu kanun hükümlerine intibak ettirmek zorundadýrlar.Bu hususa riayet etmeyen kooperatifler daðýlmýþ sayýlýrlar.Kanunen tasfiye ile vazifelendirilmiþ kimseler tarafýndan daðýlmadan baþlayarak iki ay içinde tasfiyeye geçilmediði takdirde Ticaret Bakanlýðý veya Hazine tarafýndan mahkemeden tasfiye memuru atanmasý istenebilir.
Anasözleþmelerini bu kanunaintibak ettirmek için kooperatiflerin yapacaklarý genel kurullar, olaðan genel kurullarýn usul ve çoðunluðuna göre toplanýlýr ve karar verilir.

Geçici Madde 2- (Ek :8/6/1981- 2475/2 md. ile gelen geçici md. hükmü
olup madde numarasý teselsül ettirilmiþtir.)
Bu Kanunun yayýmýndan önce kurulmuþ bulunan ve Kamu Kuruluþlarýndan kredi alan yapý kooperatiflerinin anasözleþmelerdeki 1163 sayýlý Kooperatifler Kanununun bu Kanunla deðiþik 52`nci maddesine aykýrý hükümler herhangi bir iþlem yapýlmaksýzýn anýlan maddeye göre düzeltilmiþ sayýlýr.

Ý) Yürürlüðe Girme:
Madde 101- Bu Kanun yayýnlandýðý tarihten 3 ay sonra yürürlüðe girer.

1) Kanunu Yürütecek Makam:
Madde 102- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

***

24/4/1969 TARÝH VE 1163 SAYILI KANUNA ÝÞLENEMEYEN
HÜKÜMLER:

1-6/10/1988 tarihli ve 3476 sayýlý Kanunun Geçici Maddeleri:

Geçici Madde 1- Ünvanlarý 1`nci maddede belirlenen esasa uymayan kooperatifler ve üst kuruluþlarý, anasözleþme deðiþikliði yapmak suretiyle ünvanlarýný altý ay içinde bu Kanuna uygun hale getirerek tescil ettirmek zorundadýrlar.
Bu Kanunun 14`ncü maddesiyle deðiþtirilen 56`ncý maddenin birinci fýkrasýnýn (2) numaralý bendine göre, ayný türde birden fazla kooperatifte yönetim kurulu üyesi olanlar, Kanunun yürürlüðe girmesini takip eden 3 ay içerisinde bu üyeliklerden yalnýz birini tercih ederek diðerlerinden ayrýlýrlar.

Geçici Madde 2- Bu Kanunun yürürlük tarihinden önce tüzel kiþilik kazanmýþ olan kooperatif üst kuruluþlarý bu kanun hükümlerine göre kurulmuþ sayýlýr.

Geçici Madde 3- Halen kurulmuþ ve faaliyette bulunan kooperatifler, anasözleþmelerini iki yýl içerisinde Kanun hükümlerine intibak ettirmek zorundadýrlar.Bu hususa riayet etmeyen kooperatifler daðýlmýþ sayýlýr.Kanunen tasfiye ile görevlendirilmiþ kimseler tarafýndan daðýlmadan baþlayarak iki ay içerisinde tasfiyeye geçilmediði takdirde ilgili Bakanlýk veya Hazine tarafýndan mahkemeden tasfiye memuru atanmasý istenebilir.
Anasözleþmelerin bu Kanuna intibak ettirmek için kooperatiflerin yapacaklarý genel kurullar olaðan genel kurullarýn usul ve çoðunluðuna göre toplanýr ve karar verirler.

-----------------------------------------------------------------------------------
(1) 13/12/1983 tarih ve 183 sayýlý Kanun Hükmünde Kararnamenin 50`nci maddesi hükmü gereðince anýlan maddede sayýlan kooperatiflerle ilgili olarak Ticaret Bakanlýðýna ve Bakanýna verilmiþ olan görev ve yetkiler Tarým Orman ve Köyiþleri Bakanlýðýna ve Bakanýna devrolunmuþtur.

1163 SAYILI KANUNA EK VE DEÐÝÞÝKLÝK GETÝREN MEVZUATIN YÜRÜRLÜÐE GÝRÝÞ TARÝHÝNÝ GÖSTERÝR LÝSTE

Kanun Yürürlüðe
No. . Farklý tarihte yürürlüðe giren maddeler giriþ tarihi
1496 - 10/8/1971
2475 - 10/6/1981
3381 - 25/6/1987
3476 Ek 2. maddenin 4 numaralý bendinin ikinci fýkrasý 25/4/1989 Diðer Hükümleri 25/10/1988
4274 - 17/6/1997
4363 - 2/6/1998