Koop.Anasözleþmesi

TARIM SATIÞ KOOPERATÝFLERÝ

ÖRNEK ANASÖZLEÞMESÝ

BÝRÝNCÝ BÖLÜM

Kuruluþ, Amaç ve Çalýþma Konularý

 

            Kuruluþ

MADDE 1- (1) Bu anasözleþmede isimleri, iþ ve konut adresleri ve taahhüt ettikleri sermaye paylarý gösterilen üreticiler tarafýndan 1/6/2000 tarihli ve 4572 sayýlý Tarým Satýþ Kooperatif ve Birlikleri Hakkýnda Kanun hükümlerine göre deðiþir sayýda ortaklý, deðiþir sermayeli ve sýnýrlý sorumlu bir tarým satýþ kooperatifi kurulmuþtur.

        

Tüzel kiþiliðin kazanýlmasý

         MADDE 2- (1) Kooperatif, Ticaret Siciline tescil ile tüzel kiþilik kazanýr. Tescilden önce kooperatif namýna iþ ve iþlem yapanlar bunlardan þahsen ve zincirleme olarak sorumludur.

           

            Tanýmlar

            MADDE 3- (1) Bu anasözleþmede geçen;

         a) Bakanlýk: Gümrük ve Ticaret Bakanlýðýný,

         b) Birlik: Kooperatifin ortaðý olduðu ……………….... Tarým Satýþ Kooperatifleri Birliðini,    

         c) Kooperatif: Bu anasözleþme hükümlerine göre kurulup faaliyet gösteren Tarým Satýþ Kooperatifini,

         ç) Kooperatif Bilgi Sistemi: Bakanlýk bünyesinde kooperatifler ve üst kuruluþlarýnýn iþlemleri ve verilerinin kaydý amacýyla oluþturulan elektronik veri tabanýný,

         d) Kooperatifçilik Genel Müdürlüðü: Gümrük ve Ticaret Bakanlýðý Kooperatifçilik Genel Müdürlüðünü,

         e) Kooperatif Temsilcisi/Temsilci: Kooperatif bir birliðe baðlý ise, Birlik anasözleþmesi hükümleri çerçevesinde  Kooperatif genel kurulunca seçilen ve  Birlik genel kurulunda Kooperatifi temsil eden temsilcileri,

         f) Ortak: Bu anasözleþmeye göre kurulan Kooperatifin ortaðý üreticileri,

         ifade eder.

        

Anasözleþmenin hazýrlanmasý ve deðiþtirilmesi

            MADDE 4- (1) Kooperatif örnek anasözleþmesi, Birliklerin görüþü alýnarak Bakanlýk tarafýndan hazýrlanýr. Bakanlýkça, 4572 sayýlý Kanunda açýkça örnek anasözleþmelerde düzenleneceði belirtilen hükümlerde, birliklerin görüþü de alýnarak doðrudan veya birliklerin yarýdan bir fazlasýnýn yönetim kurullarýnýn bu konudaki müþterek isteði ve Bakanlýðýn oluru ile deðiþiklik yapýlabilir. Birliklerin yarýdan bir fazlasýnýn müþtereken deðiþiklik için baþvurmasý halinde, Bakanlýk, baþvuruyu en geç üç ay içinde deðerlendirerek sonuçlandýrýr.

 

  (2) Anasözleþmenin diðer hükümlerindeki deðiþiklikler, genel usullere göre yapýlýr.             

  (3) Kooperatif, yönetim kurulu kararýyla anasözleþmesinin örnek anasözleþme deðiþikliklerine intibakýný saðlar ve tescile tabi hususlarý karar tarihinden itibaren bir ay içinde ticaret siciline tescil ettirerek Kooperatifçilik Genel Müdürlüðü`ne ve varsa baðlý bulunduðu birliðe bildirir. Anasözleþme intibaký ilk genel kurulda ortaklarýn bilgisine sunulur. Anasözleþmesini, örnek anasözleþmenin teblið tarihini takiben,  en çok altý ay içinde intibak ettirmeyen kooperatif daðýlmýþ sayýlýr.

 

  (4) Aþaðýdaki hususlarýn, birinci fýkrada tanýmlanan usul ve esaslara göre hazýrlanan örnek anasözleþmelerde düzenlenmesi zorunludur:

         a) Ortaklýk þartlarý,

         b) Sermaye taahhüt oraný ve miktarlarý ile sermaye ödeme ve iadelerine ait usul ve esaslar,

         c) Ortaklýk paylarýnýn devir þartlarý,

         ç) Çalýþma konularý ile ürün alým ve deðerlendirme iþlemlerine, ürün alým bedelini hesaplama ve ödeme þekline, kredi kullanýmýna, yatýrýmlara, gelir-gider farklarýnýn daðýtýmýna ve giderlerin paylaþýmýna iliþkin usul ve esaslar,

         d) Birlik ve kooperatiflerde toplantý ve karar nisaplarý,

         e) Taþýnmaz alým ve satýmý, imalat ve inþaat iþlerinin yaptýrýlma yöntemi,

         f) Genel kurul toplantýlarýna katýlma hakkýna sahip ortaklarda aranan þartlar ile birliklerin genel kurullarýný teþkil eden temsilcilerin sayýsý, nitelikleri, görev süreleri ve seçilme esaslarý,

         g) Yönetim kurulu üyelerinin sayýsý ve bu üyelerde aranan þartlar,

         ð) Temsil yetkisinin kimler tarafýndan ve ne þekilde kullanýlacaðý,

         h) Ortak baþýna tekabül eden ek ödeme tutarý ve bu tutarlarýn güncellenmesine iliþkin usul ve esaslar.

 

         Unvan ve iþletme adý

            MADDE 5- (1) Kooperatifin unvaný, Sýnýrlý Sorumlu .................................................. ............. Tarým Satýþ Kooperatifi`dir.

        

         (2) Kooperatifin iþletme adý ………………………… dir.

 

            Merkez, çalýþma bölgesi ve çalýþma konusu ürünler

            MADDE 6- (1) Kooperatifin merkezi ......................................` dir.

        

         (2) Çalýþma bölgesi . ......................................................... .....................................................`dýr.

        

         (3) Kooperatif, üretici ortaklara daha iyi hizmet sunabilmek için, kooperatif menfaatleri ve faaliyetlerinin  de gerekli kýldýðý durumlarda alým merkezleri ve þubeler açabilir. Þubeler, merkezin sicil kaydýna atýf yapýlmak suretiyle bulunduklarý yer ticaret siciline tescil olunur.

        

         (4) Kooperatif birliðe baðlý ise, çalýþma bölgesi deðiþikliðine gidilmeksizin, Birlik yönetim kurulu kararýyla, depolama ve iþletme kapasitesi, lojistik imkanlarý, bölgenin üretim durumu ve üretici ortaklarýn kooperatif merkezine ve tesislerine mesafesi gibi kriterler gözetilerek Kooperatif ve ayný Birliðe baðlý diðer kooperatif veya kooperatifler için, bu kooperatiflerin olumlu görüþleri de alýnarak, ürün alýmý, depolama, iþleme ve ürünün deðerlendirilmesi gibi ana çalýþma konularýnda kýsmen veya tamamen müþterek çalýþma esasý getirilebilir. Müþterek çalýþma esasý getirilen kooperatiflerin ortaklarýnýn diðer kooperatifle yapmýþ olduklarý iþlemler, kendi kooperatifiyle yapýlmýþ sayýlýr ve ilgili kooperatifler arasýnda, en geç hesap dönemi sonuna kadar, bu konuda karþýlýklý olarak hesaplaþma ve mutabakat saðlanýr.

        

(5) Kooperatifin çalýþma konusuna giren ana ürünler ................................ .......................................................... dýr.

                  

Süre

         MADDE 7- (1) Kooperatif süresizdir.

 

Kooperatifin Birliðe giriþi

         MADDE 8- (1) Kooperatif, çalýþma konusu ayný ürün veya ürünler olan en az iki diðer kooperatifle bir araya gelerek bir tarým satýþ kooperatifleri birliði kurabileceði gibi,  varsa daha önce kurulmuþ bir tarým satýþ kooperatifleri birliðine de ortak olabilir.

        

         (2) Birliðe ortak olma ile ilgili iþlemler, Birlik  anasözleþmesindeki hükümlere göre yürütülür.

 

            Amaç ve çalýþma konularý

         MADDE 9- (1) Kooperatifin amacý; ortaklarýnýn mesleki faaliyetleri ile ilgili ihtiyaçlarýný karþýlýklý yardým, dayanýþma ve kefalet suretiyle karþýlamak, ortaklarýn ve gerektiðinde diðer üreticilerinin ürünlerini daha iyi þartlarla deðerlendirmek ve ekonomik menfaatlerini korumaktýr.        

 

A) Kooperatif esas itibarýyla;             

             a)  Ortaklarýn ürünlerinin alýmý ve daha iyi þartlarla deðerlendirilmesi için  çalýþmak,  bu konuda gerekli her türlü tedbiri almak,

b)  Ortaklarýn ve gerektiðinde ortak olmayan üreticilerin tarýmsal üretim faaliyeti ile  mesleki faaliyetleri ve geçimlerine iliþkin her türlü ihtiyaçlarýný yurt içinden ve yurt dýþýndan tedarik etmek ve/veya doðrudan üretmek ve bu amaçla bayilik almak, daðýtmak, kiralamak ve benzeri yöntemlerle karþýlamak, gerektiðinde ortaklarýný ayni ve/veya nakdi kredi ile desteklemek,

c) Baþta Kooperatif ortaklarý olmak üzere üreticilere ve tarýmsal iþletmelere yönelik ticari ve tarýmsal danýþmanlýk ve teknik destek hizmetleri vermek,

         konularýnda çalýþýr.

 

B) Kooperatifin diðer çalýþma konularý þunlardýr:

            a) Gerektiðinde ortak olmayan üreticilerden ve serbest piyasadan çalýþma konusuna giren ürün alýmýnda bulunmak, bu ürünlerin iç ve dýþ piyasada deðerlendirilmesini saðlamak,

         b) Satýn alma, depolama, standartlaþtýrma, iþleme, ambalajlama, nakletme ve benzeri iþleri yapmak, bu konularda en uygun tedbirleri almak,

         c) Lisanslý depoculuk iþletmesi kurmak veya kurulmuþ iþletmelere iþtirak etmek veya lisanslý depolara hizmet vermek,

         ç) Ürünlerin, mamul ve yarý mamullerin  iç piyasalarda satýþý yanýnda ihracatýna da önem vermek, bu amaçla devamlý olarak piyasa araþtýrmalarýnda bulunmak, gerektiðinde yurt içinde ve yurt dýþýnda bayilik, temsilcilik kurmak,

         d) Üreticilerin bilgilerini artýrmak, bu amaçla kurslar açmak, seminerler düzenlemek, yabancý ülkelerdeki benzeri kuruluþlarla iþbirliði yapmak; üretici ve tüketiciler ile diðer þahýslar veya kuruluþlara yönelik tanýtým, eðitim, yayýn, araþtýrma  ve benzeri  faaliyetleri yapmak veya yaptýrmak,

         e) Kooperatifin kredi ihtiyacýnýn karþýlanmasý amacýyla ilgili finans kuruluþlarýna baþvuruda bulunmak, borçlanmak, açýlan kredinin zamanýnda ve amacýna uygun kullanýlmasýný saðlayýcý tedbirleri almak,

         f) Sigortacýlýk mevzuatý çerçevesinde her türlü sigortacýlýk hizmetlerini yürütmek,

         g) Görev verildiðinde destekleme ödemelerine aracýlýk etmek ve destekleme faaliyetlerini yürütmek,

         ð) Gerektiðinde Kooperatifin ve üretici ortaklarýn enerji ihtiyaçlarýný karþýlamak amacýyla tesis ve iþletmeler kurmak veya bu alanda kurulan tesis ve iþletmelere iþtirak etmek.

 

 (2) Kooperatif, çalýþma konusuna giren ürünlerin nitelikleri gereði olarak, bu ürünlerin muhafaza edilmesine ve toptan veya perakende satýþý için piyasa alýþkanlýklarýna  uygun hale getirilmesine ya da diðer amaç ve çalýþma konularýný gerçekleþtirmeye yönelik iþletmeler ile depolama ve ambalajlama  gibi tesisleri kurabilir, kurulmuþ olanlara iþtirak edebilir ve amaçlarýný gerçekleþtirmek ve bu amaçlara uygun olarak eðitim vermek üzere Bakanlýk izni ile vakýf kurabilir veya kurulmuþ olanlara iþtirak edebilir.

 

 

ÝKÝNCÝ BÖLÜM

Sermaye ve Paylar

 

            Sermaye

            MADDE 10- (1) Kooperatifin sermayesi, ortaklarýn ödemeyi taahhüt ettikleri ortaklýk paylarýnýn  toplam tutarýndan ibaret olup deðiþkendir.

        

         (2) Ayni sermaye konulamaz.

        

         (3) Kooperatifin kuruluþunda taahhüt olunan sermayenin en az tutarý ......................... (...................................) Türk Lirasý`dýr.

        

         (4)  Ortaklar, ortaklýða giriþte teslimini taahhüt ettikleri ürünün deðerinin % 30`u kadar ortaklýk payý taahhüdünde bulunur. Giriþten sonra, teslim edilen ürün miktarýnýn ortaklýða giriþte taahhüt edilen ürün miktarýný aþmasý halinde, aþan kýsmýn ilgili yýldaki deðerinin % 30`u  kadar sermaye taahhüdü artýrýlýr.  Ýlk ortaklýk yýlýna ait ortaklýk pay taahhüdüne esas olacak ürün deðerinin bulunmasýnda, cins ve kalite itibarýyla son ürün dönemindeki en yüksek alým fiyatý dikkate alýnýr. Bir ortaðýn sermaye taahhüdünün toplamý en çok 30 bin TL.`dir. Bu tutar, genel kurul kararýyla artýrýlabilir. 

        

         (5) Ortaðýn kooperatife  ilk giriþte taahhüt etmesi gereken asgari ürün miktarý …….. Kg`dýr.  Bu miktar belirlenirken, üreticilerin ekonomik yapýsý, bölgedeki  son beþ yýlýn üretici baþýna düþen  ortalama üretim miktarý ve bir tarým iþletmesi açýsýndan ekonomik ve anlamlý sürdürülebilir asgari üretim miktarý gibi kriterler dikkate alýnýr. Kooperatif Birliðe baðlý ise Birlik, ortaklýk pay taahhüdüne esas asgari ürün miktarýný bu kriterleri dikkate alarak belirleyebilir. Ancak, asgari ürün miktarý, yukarýdaki kriterlere, hakkaniyete ve iyi niyet esaslarýna aykýrý olarak yeni ortak giriþini engelleyecek þekilde yüksek tutulamaz.

        

         (6) Ortaklarýn taahhüt ettikleri sermaye paylarýnýn tamamýyla ödenmiþ olmasý kaydýyla, Kooperatifin ortaya çýkan sermaye ihtiyacýný karþýlamak amacýyla, genel kurula katýlma hakký bulunanlarýn 3/4`ünün olumlu kararýyla, ortaklara ilave sermaye taahhüt yükümlülüðü getirilebilir. Ortaklardan istenecek ilave sermaye taahhüt tutarlarýnýn toplamý, bu kararýn alýndýðý tarihteki Kooperatifin mevcut toplam sermaye tutarý kadar olabilir. Sermayeye oranla önemli sayýlmayan tutarlarýn ödenmemiþ olmasý, ilave sermaye taahhüdü talep edilmesini engellemez. Ortaklarýn ana sermaye taahhütlerine esas olan ürün miktarlarýyla orantýlý olmak þartýyla, ilave sermaye taahhüdünün tutarý, ödenme usul ve esaslarý genel kurulca belirlenir.

        

         (7) Ortak, ürün miktar ve deðerinde azalma olduðu gerekçesiyle ortaklýk payý taahhüdünü azaltamaz.

        

         (8) Ortaklýk payý taahhüt tutarýnýn tespitinde, 100 (yüz) Türk Lirasý`nýn altýndaki tutarlar dikkate alýnmaz.

        

         (9) Ortaklýk paylarý, ortaklýk paylarýný ödeme þekli ve süresi düzenlenen ortaklýk senedinde gösterilir.

        

            Paylarýn ödenmesi

MADDE 11- (1) Kurucularýn taahhüt ettikleri pay bedellerinin tamamý tescilden önce ödenir. Ödemeler, 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayýlý Bankacýlýk Kanununa baðlý bir bankada, kurulmakta olan Kooperatif adýna açýlacak özel bir hesaba, sadece Kooperatifin kullanabileceði þekilde yatýrýlýr. Taahhüt edilen paylarýn, kanunda veya anasözleþmede yazýlý olan þekilde ve  tutarlarda ödendiði, ticaret siciline yöneltilecek bir banka mektubu ile ispatlanýr. Banka, bu tutarý, kooperatifin tüzel kiþilik kazandýðýný bildiren bir ticaret sicil müdürlüðü yazýsýnýn sunulmasý üzerine, sadece kooperatife öder. Kurucularýn sermayenin tamamýný ödemeyi þartsýz kabul ettikleri ve anasözleþmedeki imzalarýn noterce onaylandýðý tarihten itibaren kooperatif üç ay içinde tüzel kiþilik kazanamadýðý takdirde, bu hususu doðrulayan bir sicil müdürlüðü yazýsýnýn sunulmasý üzerine, bedeller banka tarafýndan sahiplerine geri verilir.

 

(2) Ortaklýða giriþte, her bir ortaðýn taahhüt ettiði sermayenin en az 1/4` ünü peþin ödemesi gereklidir. Ortaklýða giriþten sonra, teslimini taahhüt ettiði ürünün miktarýný artýrarak yeni sermaye taahhüdünde bulunan ortaðýn artan sermaye taahhüdü tutarýnýn da  1/4`ü peþin olarak tahsil edilir. Bu oran, kooperatif birliðe baðlý ise birlik yönetim kurulunun onayý da alýnarak, kooperatif genel kurul kararýyla 1/8`e kadar indirilebilir. Ayrýca, ortaðýn talep etmesi halinde peþin tahsili gereken bu tutarlar, ortaðýn kooperatife teslim edeceði ilk ürün bedelinden mahsup edilmek suretiyle de tahsil edilebilir.

 

(3) Ortaðýn kalan sermaye payý borçlarý ise, Kooperatif Birliðe baðlý ise Birliðin de onayý alýnarak, 20 (yirmi) taksiti geçmemek üzere, genel kurulca belirlenecek taksit süresi içinde, yýlda bir taksit ödemesi olmak üzere, eþit taksitler halinde tahsil edilir. Kooperatif ile ortak arasýnda bir ödeme planý yapýlmýþ ise, ayrýca ihtara gerek olmaksýzýn geciktirilen ödemelere, ticari faiz oraný ve geciktirilen gün üzerinden faiz uygulanýr.

        

         (4) Ýlgili resmi kurum ve kuruluþlardan ortak bazýnda alýnacak belgelerle ispat edilmek þartýyla; deprem, kuraklýk, don, su baskýný, dolu, yangýn gibi tabi afetler veya bitkisel ve hayvansal hastalýklar nedeniyle sermaye payý taksitini ödeyemeyecek durumda olan ortaklarýn taksitleri, kooperatif birliðe baðlý ise birliðin de görüþü alýnarak, genel kurul kararýyla ertelenebilir. Bu þekilde ertelenen tutarlara faiz uygulanmaz.

        

         (5) Muaccel hale gelen tüm sermaye taahhüt borçlarý, ortaklara yapýlacak ödemelerden mutlaka mahsup edilir.

        

         (6) Ortaklardan tahsil edilen sermaye paylarýndan Birliðin payýna düþen kýsým, 30 (otuz) gün içinde Birliðe aktarýlýr.  Birlik payýnýn, Kooperatifin ürün bedeli alacaklarýndan mahsup yoluyla ödenmesi söz konusu ise, 30 (otuz) günlük süre mahsuplaþma tarihine kadar uzatýlabilir. Aksi taktirde, geciktirilen ödemelere ticari faiz oraný ve geciktirilen gün üzerinden faiz uygulanýr.  

 

         (7) Birlik anasözleþmesinin 9 uncu maddesinin altýncý fýkrasý uyarýnca Birliðe olan ortaklýk payý taahhüdünün azaltýlmasý durumunda Kooperatifin, bu kapsamdaki alacaklarý, ilgili hesap dönemi sonunda, muaccel ortaklýk payý taahhüt borçlarýndan mahsup edilir. Mahsup edilemeyen tutarlar, Kooperatifin çýkan veya çýkarýlan ortaklarýna ödemenin yapýldýðý tarihi takiben 30 gün içinde Birlik tarafýndan Kooperatife iade edilir. Aksi takdirde, geciktirilen ödemelere ticari faiz oraný ve geciktirilen gün üzerinden faiz uygulanýr.

        

(8) Sermaye taahhüt tutarýnýn peþin kýsmý ile muaccel hale gelen sermaye taksit borçlarýný ödeyinceye kadar ortak, genel kurul toplantýlarýna katýlamaz.

 

         Ortaklýk paylarýnýn haciz edilemeyeceði  ve devri

MADDE 12- (1) Kooperatifteki ortaklýk paylarý rehin ve haciz edilemez. Ortaklýk paylarýnýn devri aþaðýdaki þartlarla yapýlabilir.

a) Ortak, payýný 14 üncü maddede gösterilen ortaklýk þartlarýný taþýyan eþine ya da ikinci dereceye kadar olan kan veya kayýn hýsýmlarýndan (kendisinin anne, baba, çocuk, torun ve kardeþi; eþinin anne, baba, çocuk, torun ve kardeþi) birine devredebilir.

b) Ölen ortaðýn kanuni mirasçýlarýnýn, ölüm tarihinden itibaren bir yýl içinde, 14 üncü maddedeki ortaklýk þartlarýný taþýyan bir mirasçýyý ortak olarak göstermeleri  ve bu durumu, noterden kendi aralarýnda düzenleyecekleri muvafakatnamede belirtmeleri halinde, ölen ortaðýn hak ve yükümlülükleri bu þahsa devredilir. Aksi takdirde, ölen ortaðýn payý ile ilgili olarak 18 inci madde hükmüne göre hesaplaþma yoluna gidilir.

         c) Bir ortaðýn borç ve alacaklarýnýn ayný birliðe baðlý bir baþka kooperatife devredilmesi suretiyle ortaklýk payý baþka bir kooperatife geçebilir. Ancak, bunun için ilgili ortaðýn yazýlý talebi ile devreden ve devralan kooperatiflerin yönetim kurullarýnca karar alýnmasý ve ortaðýn devralan kooperatif açýsýndan ortaklýk þartlarýný taþýmasý gerekir.

 

(2) Yukarýdaki þartlar dýþýnda ortaklýk payý devredilemez.

 

(3) Ortaklýk paylarýnýn devri, yazýlý olarak yapýlan baþvuru üzerine yönetim kurulu kararý ile yapýlýr. Yönetim kurulu, 14 üncü maddede gösterilen ortaklýk þartlarýný taþýyan kiþileri, yazýlý bildirime raðmen, ortaklýða kabulden kaçýnamaz. Ortaklýðý devir alacak kiþi veya mirasçýlar, ortaklýk þartlarýný taþýdýðýna iliþkin kooperatifçe istenen bilgi ve belgeleri belirlenen süre içinde vermek zorundadýr.

 

(4) Devir halinde, ortaklýðý devredenin kooperatife karþý tüm hak ve yükümlülükleri yeni ortaða geçer. Kooperatif,  taraflardan bu devir iþlemiyle ilgili ayrýca bir ödemede bulunmalarýný isteyemez.

 

 

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Ortaklýk Ýþlemleri

 

Ortak sayýsý

MADDE 13- (1) Kooperatifin ortak sayýsý sýnýrsýzdýr. Kuruluþta ortaklýk þartlarýna sahip en az 30 kiþinin bir araya gelmesi þarttýr.

 

(2) Yönetim kurulu, ortaklýk için gerekli þartlarý taþýyan üreticileri ortaklýða kabulden kaçýnamaz. Ancak, Kooperatifin iþ programý hedefleri, ekonomik durumu, ürün depolama, iþleme ve pazarlama kapasitesi,  piyasa payý gibi somut ve objektif ticari ve ekonomik gerekçelerle ortak giriþleri, üç yýlý geçmemek üzere, genel kurul kararýyla geçici süreyle durdurulabilir. Kooperatif birliðe baðlý ise bu konuda birliðin belirleyeceði ilke ve esaslara göre hareket edilir. Ortaklýða giriþin durdurulmasý kararýnýn sona erdiði tarihten itibaren üç yýl geçmedikçe yeni bir durdurma kararý alýnamayacaðý gibi, ortaklýða giriþ için müracaat eden ortaklarýn talepleri,  baþvuru tarihine göre sýralanýr ve yeni ortaklýða kabuller bu sýraya göre yapýlýr.

 

Ortaklýk þartlarý

MADDE 14-  (1) Bir üreticinin,  kooperatife ortak olabilmesi için aþaðýdaki þartlarý taþýmasý zorunludur:

a) Medeni haklarý kullanma yeterliliðine sahip olmak,

b) Kooperatifin çalýþma konusu ürünler üzerinde kendisi veya baþkasý nam veya hesabýna ticaret veya komisyon iþi yapmamak, bu ürünler üzerinde çalýþan bir þirketin yöneticisi veya yetkilisi olmamak, bu þirket namýna ürün alýmý yapmamak, faizle para veya mal olarak kredi vermemek,

c) Kooperatifin çalýþma bölgesinde kooperatifin iþtigal konusuna giren ürünlerden birinin üreticisi olmak,

ç) Birliðin çalýþma bölgesinde ayný amaçla kurulu baþka bir tarým satýþ kooperatifine ortak olmamak,

d) Bir ortaðýn üretimdeki kazançlarý müþterek olan aile fertlerinden olmamak (ancak, müþterek ve iþtirak halindeki mülkiyet ayrý ayrý ortak olmaya mani deðildir).

        

         (2) Ortaklýk için baþvuranlarýn; (b) bendinde öngörülen niteliklere sahip olduðunu vergi dairesinden, Sosyal Güvenlik Kurumunun ilgili birimlerinden, ticaret sicil müdürlüklerinden, ticaret odasý, sanayi odasý, ticaret ve sanayi odasý, esnaf odasý gibi kurum ve kuruluþlardan saðlayacaðý belge veya belgeler; (c) bendinde öngörülen niteliklere sahip olduðunu da mahalli ziraat odasý veya Ýl/Ýlçe Tarým Müdürlüklerinden ya da diðer yetkili kurum ve kuruluþlardan yahut bu alanda oluþturulacak veri ve kayýt sistemlerinden alýnacak üretici olduðunu ve tahmini üretim miktarýný gösterir belge, tapu kaydý veya noter ya da köy ihtiyar heyeti onaylý kira sözleþmesi veya defterdarlýk ya da mal müdürlüklerinden arazinin kendisine tahsis edildiðine iliþkin alýnacak belge veya kadastro görmemiþ arazi üzerinde üretim yapan üreticilerin ortaklýk müracaatlarýnda ise kullanýmlarýnda bulunan üretim alanlarýnýn köy ilmühaberi ve vergi kaydý ile en az 10 yýldan beri aralýksýz ve ihtilafsýz arazinin kullanýldýðýna dair belge ve benzeri belgeler ile kanýtlamasý gerekir. 

        

         (3) Yönetim kurulu,  ortaklýða kabul sýrasýnda, sunulacak yukarýdaki belgeler üzerinden ve ihtiyaç duymasý halinde ilave bilgi ve belgelerle müracaat sahibinin ortaklýk þartlarýný taþýyýp taþýmadýðýný araþtýrmak zorundadýr.

        

         (4) Ortak, giriþte ve ortaklýðýnýn devamý süresince ortaklýk þartlarýný taþýmak zorundadýr.

        

         (5) Kooperatifçe, ortaklýk þartlarýnýn mevcudiyeti, sonu sýfýr ile biten yýllarda denetlenir.

 

 

Ortaklýða kabul                                         

MADDE 15-  (1) Ortaklýða giriþin tamamlanabilmesi için üreticinin;

a) Kuruluþta anasözleþmeyi  imzalamasý, sonradan giriþte bu anasözleþme hükümlerini ve özellikle anasözleþme ile ortaða yüklenen ek ödemeleri ve diðer mali yükümlülükleri kabul ettiðine dair noterden veya üretim yaptýðý yerdeki  köy veya mahalle ihtiyar heyeti tarafýndan onaylý bir taahhütnameyi kooperatife vermesi,

b) Üretim durumunu gösterir bir beyanname doldurarak kooperatife vermesi,

c) Ortaklýða kabulü hakkýnda kooperatif yönetim kurulunca karar alýnmasý,

gereklidir.

 

(2) Ortaklýk talebinin yazýlý olmasý þarttýr.

 

(3) Yönetim kurulu, ortaklýk talebini baþvuru tarihinden itibaren en geç otuz  gün içinde deðerlendirerek sonuçlandýrýr ve ortaklýða kabul veya ret kararýný karar tarihinden itibaren en geç on  gün içinde baþvuru sahibine yazýlý olarak bildirir.

 

(4) Ortaklýða kabul kararý verilmiþ ise, sermaye taahhüt tutarýnýn peþin ödenecek kýsmýnýn 11 inci madde hükümleri çerçevesinde yerine getirilmesi zorunludur.

 

(5) Ortaklýk talebi yönetim kurulunca reddedilen baþvuru sahibi, kooperatif genel kurulu veya kooperatifin baðlý bulunduðu birlik nezdinde ret kararýnýn kendisine teblið tarihinden itibaren 30 (otuz) gün içinde itiraz edebilir. Genel kurul nezdinde itiraz ilk toplanacak genel kurula sunulmak üzere yönetim kuruluna noter aracýlýðý ile teblið ettirilecek bir yazý ile yapýlýr. Genel kurul veya birliðin vereceði karar kesindir.

 

Ortaklýktan çýkma

MADDE 16-  (1) Dört yýlýný doldurmuþ ortaklar, sermaye taahhüdünden doðan vadesi gelmiþ borçlarý ile diðer borçlarýnýn tamamýný ödemiþ olmalarý halinde  hesap dönemi sonundan en az altý ay önce yönetim kuruluna yazý ile baþvurarak hesap dönemi sonu itibariyle ortaklýktan çýkabilir. Yönetim kurulu bu hükme uygun olarak yapýlacak isteðe raðmen, yazýlý baþvurunun kooperatif kayýtlarýna giriþinden itibaren bir ay içinde kabulden kaçýnýrsa, ortak, çýkma dileðini noter aracýlýðý ile kooperatif yönetim kuruluna bildirir. Bildiri tarihinden itibaren çýkma gerçekleþir. 

 

Ortaklýktan çýkarma

MADDE 17- (1) Durumu aþaðýda gösterilen hallere uyanlar, yönetim kurulu kararý ile ortaklýktan çýkarýlýr:

a) Sermaye taahhütleri ve ek ödeme yükümlülüklerini yönetim kurulunca noter aracýlýðý ile yapýlacak ilk ihtarý takiben 10 (on) gün ve ikinci ihtarý takiben de bir ay içinde ödemeyenler,

b) Kooperatife giriþte ortaklýk þartlarýný taþýmadýklarý sonradan anlaþýlanlar veya ortaklýk þartlarýndan birini kaybedenler; ya da kendisi veya baþkasý adýna Kooperatifin faaliyet konusu ürünlerde fiilen ürün alýmý, ticaret veya komisyonculuk yaptýklarý resmi kurumlarca tespit edilenler,

c) Kooperatifin para, mal ve belgeleri üzerinde iþledikleri suçlardan dolayý mahkum olanlar,

ç) Ürün teslimatý sýrasýnda hile ve suiistimal yaptýklarý tutanakla tespit edilenler,

d) Üst üste beþ iþ yýlýnda;  rekolte beyannamesi vererek veya vermeyerek ürün teslim edemeyeceðini beyan edenler veya teslimini taahhüt ettikleri ürünün en az % 50`sini ya da kooperatif yönetim kurulunca, kooperatif Birliðe baðlý ise Birlik yönetim kurulunca söz konusu hesap dönemleri için belirlenmiþ ürün teslim esaslarý doðrultusunda yeterli ürünü geçerli hiçbir  gerekçe göstermeden kooperatife teslim etmeyenler,

e) Kooperatifin iþleri ve faaliyetleriyle ilgili olarak kooperatifin ve yöneticilerinin itibarýný zedelemek amacýyla iftirada bulunduklarý ya da kooperatifin zararýna olacak þekilde ticari sýrlarýný açýkladýklarý mahkeme kararýyla sabit olanlar,

f) Erteleme sebepleri olmadan kooperatife olan müteselsil kefillikten doðanlar dahil tüm borçlarýný ve bu borçlardan doðan gecikme zammý, cezai þart gibi her türlü feri  borçlarýnýn tamamýný vadesini takip eden üç yýl içinde ödemeyenler.          

 

(2) Çýkarýlma kararý gerekçeli olarak yönetim kurulu karar defteri ile ortaklar defterine kaydedilir. Kararýn onaylý örneði, çýkarýlan ortaða teblið edilmek üzere 10 (on) gün içinde notere tevdi edilir. Ortak, çýkarma kararýnýn teblið tarihinden itibaren üç ay içinde iptal davasý açabilir veya genel kurula itiraz edebilir. Bu itiraz, ilk toplanacak genel kurula sunulmak üzere yönetim kuruluna noter aracýlýðý ile teblið ettirilecek bir yazý ile yapýlýr. Genel kurula itiraz edildiði takdirde, yönetim kurulunun çýkarma kararý aleyhine iptal davasý açýlamaz. Ýtiraz üzerine genel kurulca verilecek karara karþý iptal davasý hakký saklýdýr.

 

(3) Üç aylýk süre içinde genel kurula veya mahkemeye baþvurmak suretiyle itiraz edilmeyen çýkarma kararý kesinleþir.

 

(4) Ortaklar, bu maddede gösterilmeyen sebeplerle ortaklýktan çýkarýlamaz.

 

(5) Haklarýndaki çýkarma kararý kesinleþmeyen ortaklarýn hak ve yükümlülükleri çýkarma kararý kesinleþinceye kadar devam eder.

 

 

         Ortaklýðý sona erenlerle hesaplaþma 

         MADDE 18- (1) Çýkan ve çýkarýlan ortaklarla, ölen ortaðýn mirasçýlarýnýn Kooperatifin yedek akçe ve fonlarý üzerinde herhangi bir haklarý yoktur.       

          

             (2) Çýkan ve çýkarýlan ortaklarýn ödemiþ olduklarý sermaye paylarý kendilerine; ölen ortaklarýn ödemiþ olduklarý sermaye paylarý da, 12 nci maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendine göre iþlem yapýlmamýþ ise mirasçýlarýna ödenir. Ödenecek sermaye paylarý, çýkan veya çýkarýlan ortaklarýn teslim ettikleri en son ürüne iliþkin hesaplaþmanýn yapýlmasýný takiben hazýrlanan bilançonun tasdik edildiði genel kurul tarihinden itibaren bir ay içinde geri verilir.

        

         (3) Çýkan, çýkarýlan veya ölen ortaklarýn borçlarý muaccel olur.

        

         (4) Ortaklýðý sona erenlerin ortaklýk paylarý ve varsa diðer alacaklarý herhangi bir talep olmaksýzýn borçlarýna mahsup edilir.

        

         (5) Ortaklýðý sona erenlerin alacak ve haklarý, bunlarý isteyebilecekleri günden itibaren beþ yýl geçmekle zamanaþýmýna uðrar. Zamanaþýmýna uðrayan bu alacaklara iliþkin tutarlar yedek akçeye alýnýr.      

        

         (6) Kooperatifin mevcudiyetini tehlikeye düþürecek iade ve ödemeler, genel kurul kararý ile beþ yýlý aþmamak üzere ertelenebilir. Bu durumda kooperatifin muhik bir tazminat isteme hakký saklýdýr.

        

         (7) Sermaye iadelerinde ve erteleme halinde, sermaye paylarýna ortak lehine faiz uygulanmaz.

 

Ortaklýða tekrar girme

         MADDE 19- (1) Çýkan ortaklar, Kooperatife tekrar ortak olabilir.

        

         (2) Çýkarýlan ortaklar ise 3 üncü fýkra hükmü saklý kalmak üzere, çýkarýlma kararýnýn kesinleþme tarihinden itibaren en az üç yýl geçtikten sonra ve çýkarýlma sebeplerinin ortadan kalkmýþ olmasý kaydýyla bir defaya mahsus olmak üzere Kooperatife tekrar girebilir. 17 nci maddenin (d) bendi uyarýnca çýkarýlma kararý verilmiþ ise, bu durumdaki üreticiler üç yýl þartý aranmaksýzýn bir defaya mahsus olmak üzere ortaklýða tekrar girebilir.

        

         (3) 17 nci maddenin birinci fýkrasýnýn (c) bendi gereðince çýkarýlanlar tekrar ortaklýða alýnmaz.

           

            (4) Kooperatife tekrar gireceklerin çýkma veya çýkarýlma tarihinde ödemiþ olduklarý ortaklýk payý tutarýndan az olmamak üzere taahhütte bulunmalarý ve bu miktarý taahhütlerine mahsuben Kooperatife nakden ödemeleri þarttýr.

 

Ortaklarýn þahsi sorumluluklarý

MADDE 20- (1) Kooperatifin iþlerinden dolayý ortaklarýn üçüncü þahýslara karþý sorumluluklarý, taahhüt ettikleri en son ortaklýk payý tutarý ile sýnýrlýdýr.

        

         (2) Kooperatif ortaklýðý sona eren ortaðýn sorumluluðu, sona erme tarihinden itibaren iki yýl devam eder.        

 

(3) Durumunu bilerek kooperatife yeni giren veya ortaklýk payýný devralan her ortak, giriþinden önce doðmuþ olan kooperatif borçlarýndan dolayý diðer ortaklar gibi sorumlu olur.

        

         (4) Yönetim kurulu üyelerinin sorumluluklarý hakkýndaki hükümler saklýdýr.

 

Ek ödeme yükümlülüðü

MADDE 21- (1) Gelir-gider menfi farklarý, hesaplarda bekleyen geçmiþ yýl gelir-gider müspet farklarýndan, menfi farklarýn kapatýlmasý için tahsis edilen fon ve hesaplardan, yedek akçelerden ve bunlarýn yetmemesi halinde oluþturulan fonlar ile ortaklarca Kooperatife yapýlan baðýþ ve yardýmlardan karþýlanamadýðý takdirde, ortaklar, gelir-gider menfi farklarýný kapatmada kullanýlmak üzere ve genel kurulca kararlaþtýrýlacak tutar ve esaslarda  ek ödeme ile yükümlüdür. Ortaklardan istenecek ek ödemeler toplamý, gelir-gider müspet farklarý, menfi farklarýn kapatýlmasý için tahsis edilen fon ve hesaplar, yedek akçeler ve diðer fonlar ile ortaklarca Kooperatife yapýlan baðýþ ve yardýmlardan karþýlanamayan gelir-gider menfi farklarý tutarýný geçemez.  

 

 

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Kooperatifin Organlarý, Yönetimi ve Denetimi

 

            Kooperatifin organlarý

MADDE 22-  (1) Kooperatifin organlarý aþaðýda gösterilmiþtir:

A) Genel kurul,

B) Yönetim kurulu.

 

A) GENEL KURUL

 

Genel kurulun oluþumu ve ortaðýn oy hakký

MADDE 23- (1) Kooperatifin en yetkili organý, bütün ortaklarý temsil eden genel kurul olup, genel kurula katýlma hakký olan ortaklarýn bizzat bir araya gelmeleriyle oluþur.

 

(2) Kooperatif genel kuruluna katýlacak ortaklarýn belirlenmesinde aþaðýdaki usullere göre hareket edilir.

a) Bir ortaðýn genel kurula katýlabilmesi için genel kurul toplantý tarihinden en az 20 (yirmi) gün önce müteselsil kefillikten doðanlar dahil vadesi gelen borçlarýný tamamen ödemiþ, genel kurulda bilançosu görüþülecek hesap dönemine (olaðanüstü genel kurul toplantýlarýnda ise tamamlanmýþ en son hesap dönemine) ait rekolte beyannamesini vererek, ürün teslim taahhüdünde bulunmuþ ve teslimini taahhüt ettiði ürünün (taahhüt ettiði ürün sayýsý birden fazla ise bu ürünlerden her birinin) en az %50`sini teslim etmiþ olmasý þarttýr. Kooperatif yönetim kurulu, doðrudan veya Birliðin önerisiyle, ilgili hesap dönemi için asgari ürün teslim etme oranýný deðiþtirmiþse, ortaðýn genel kurula katýlabilmesi için ilgili hesap döneminde kooperatif yönetim kurulunun belirlediði oranlarda ürün teslim etmiþ olmasý gerekir. 

b) Yukarýdaki usule göre, yönetim kurulunun asýl ve yedek üyelerinin seçimi ile divanýn teþekkülüne yetecek sayýda ve her halükarda Kooperatife kayýtlý ortaklarýn en az 1/10`una (Kooperatifin ortak sayýsý 1.000`in üzerinde ise 1/20`sine) tekabül eden sayýda genel kurul toplantýsýna katýlma hakkýný haiz ortak bulunmadýðý takdirde;

1) Taahhüt ettiði ürünün % 50`si veya belirlenmiþ olan diðer oranlarda ürün teslim þartý aranmaksýzýn genel kurul toplantý tarihinden en az 20 (yirmi) gün önce müteselsil kefillikten doðanlar dahil vadesi gelen borcu bulunmayan ve bilançosu görüþülen hesap döneminde kooperatife rekolte beyannamesi vererek ürün teslim eden tüm ortaklar genel kurul toplantýlarýna katýlma hakkýna sahip olur.

2) Yeterli sayýya bu þekilde de ulaþýlamadýðý takdirde, genel kurul toplantý tarihinden en az 20 (yirmi) gün önce müteselsil kefillikten doðanlar dahil vadesi gelen borcu bulunmayan ve bilançosu görüþülen hesap döneminde rekolte beyannamesini vermiþ olan tüm ortaklar, ürün teslim þartý aranmaksýzýn genel kurula katýlma hakkýna sahip olur.

3) Bu yöntemle de yeterli sayý saðlanamazsa genel kurul toplantý tarihinden en az 20 (yirmi) gün önce müteselsil kefillikten doðanlar dahil vadesi gelen borcu bulunmayan tüm ortaklar genel kurula katýlabilir. 

 

(3) Deprem, kuraklýk, don, su baskýný, dolu, yangýn gibi tabi afetler, bitki ve hayvan hastalýklarý gibi kendi elinde olmayan sebeplerden dolayý, teslim taahhütlerini yukarýda belirlenen oranlarda  yerine getiremeyen  ortaklar, o yýla ait ürün alým dönemi baþlamadan, elinde olmayan sebepler ürün alým dönemi baþladýktan sonra gerçekleþmiþ ise ürün alým dönemi sona ermeden önce ilgili resmi kurum ve kuruluþlardan kendi özel durumlarýyla ilgili olarak alacaklarý   belgelerle kooperatife baþvurarak durumlarýný kanýtladýklarý  takdirde genel kurula katýlma hakkýný kazanýr.

 

(4) Genel kurulda her ortaðýn bir oy hakký olup, temsilen oy kullanýlamaz.

 

(5) Ortaklýk iþlemleri dýþýnda, kooperatif iþlerinin görülmesine herhangi bir surette katýlmýþ olanlar yönetim kurulunun ibrasýna ait kararlarda oylamaya katýlamaz.

 

(6) Hiç bir ortak; kendisi, eþi veya üstsoyu ve altsoyu ile kooperatif arasýnda ortaklýk iliþkisi dýþýndaki þahsi bir iþe veya uyuþmazlýða ya da davaya ait görüþmelerde oy kullanamaz.

 

Ortaklar cetveli

MADDE 24- (1) Yönetim kurulu her genel kurul toplantýsýndan önce genel kurula katýlma hakkýna sahip ortaklarýn ortak numaralarý, adý ve soyadý, eðitim durumu, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numaralarý ve adresleri ile imza yerlerini gösterir bir ortaklar cetveli hazýrlamakla yükümlüdür.  Bu bilgiler mevcut ise, Kooperatif Bilgi Sisteminden alýnýr. Ortaklar cetvelinin, kooperatif kayýtlarýna uygun ve doðru olarak hazýrlanmasýndan yönetim kurulu sorumludur.

 

(2) Yönetim kurulunca imzalanan bu cetvel toplantý tarihinden en az 15 (onbeþ) gün önce genel kurulca seçilen denetçiye teslim edilir. Ayrýca kooperatif merkezinde ortaklarýn görebileceði bir yere asýlarak ortaklarýn incelemesine sunulur. Ortaklarýn bu inceleme hakký hiçbir þekilde engellenemez ve inceleme için ortaklara gerekli her türlü kolaylýk ve imkan saðlanýr. Denetçi, yönetim kurulunca hazýrlanan cetvelin, kooperatif kayýtlarýna uygun olup olmadýðýný kontrol eder. Ortaklar cetveline yapýlan itirazlar, Kooperatif yönetim kurulunca genel kurul tarihinden önce incelenerek sonuçlandýrýlýr.  Yönetim kurulunca giderilmeyen itirazlar, denetçi tarafýndan ayný süre içinde neticelendirilir. 

 

(3) Bu cetvel toplantýya katýlanlar ile genel kurul bitiminde genel kurul divan heyeti ve varsa Bakanlýk temsilcisi ve Birlik temsilcisi tarafýndan isim yazýlarak imzalanýr.

 

Toplantý þekli ve zamaný

MADDE 25- (1) Genel kurul, olaðan ve olaðanüstü olmak üzere iki þekilde toplanýr. Olaðan genel kurul toplantýsýnýn her hesap döneminin bitimini takip eden ilk altý ay içinde yapýlmasý zorunludur. Kooperatif birliðe baðlý ise, olaðan genel kurul toplantýsýnýn hesap dönemi bitiminden itibaren en geç dört ay içinde yapýlmasý zorunludur. Kooperatifin olaðan genel kurul toplantýlarý birliðin genel kurul toplantýsýndan önce yapýlýr.

 

(2) Olaðanüstü genel kurul, kooperatif iþlerinin ve anasözleþme hükümlerinin gerektirdiði durum ve zamanlarda toplanýr.

 

Toplantý yeri

MADDE 26- (1) Genel kurul, kooperatif merkezinin bulunduðu yerleþim birimi dahilinde uygun bir yerde toplanýr.

 

 

Çaðrýya yetkili olanlar

MADDE 27- (1) Genel kurul, yönetim kurulunca toplantýya çaðrýlýr.

 

(2) Gerekli hallerde, kooperatifin ortaðý bulunduðu üst birlik ve tasfiye kurulu veya tasfiye memurlarý genel kurulu toplantýya çaðýrma yetkisine sahiptir.

 

(3) Genel kurul yukarýdaki þekilde toplanamadýðý takdirde Bakanlýkça toplantýya çaðrýlabilir.

 

(4) Ayrýca, 4 (dört) ortaktan az olmamak kaydýyla genel kurul toplantýsýna katýlma hakkýna sahip ortaklarýn 1/10` unun isteði halinde, genel kurul 10 (on) gün içinde yönetim kurulu tarafýndan toplantýya çaðrýlýr. Bu baþvurunun müþtereken ve noter tebligatý ile yapýlmasý gerekir. Yönetim kurulunca bu isteðin zamanýnda yerine getirilmemesi durumunda Bakanlýkça genel kurul toplantýya çaðrýlabilir. Çaðrýlmadýðý takdirde istek sahipleri mahalli mahkemeye baþvurarak genel kurulu bizzat toplantýya çaðýrma izni alabilir.

 

(5) Genel kurul, görev süresi dolmuþ olsa bile, yönetim kurulu tarafýndan toplantýya çaðrýlabilir. Tasfiye kurulu veya tasfiye memurlarý da, görevleri ile ilgili konular için, genel kurulu toplantýya çaðýrabilir.

 

(6) Yönetim kurulunun, devamlý olarak toplanamamasý, toplantý nisabýnýn oluþmasýna imkân bulunmamasý veya mevcut olmamasý durumlarýnda, mahkemenin izniyle, kooperatif müdürü veya vekili ya da ortak veya ortaklarca genel kurul toplantýya çaðrýlabilir. Mahkeme kararý kesindir.

 

Çaðrýnýn þekli

MADDE 28- (1) Olaðan ve olaðanüstü toplantýlara çaðrý; ortaklarýn en kolay þekilde haberdar edilebilmeleri esas alýnarak gazeteyle veya mahalli örf ve âdete göre ilan yoluyla yapýlýr. Çaðrýnýn sadece taahhütlü mektupla ya da  gerektiðinde yazýlý olarak imza karþýlýðýnda yapýlmasý da mümkündür. Çaðrý ve gündem, Kooperatif Bilgi Sistemine yüklenir ve genel kurul toplantý tarihine kadar varsa Kooperatifin ve Birliðe baðlý ise Birliðin internet sitesinden yayýnlanýr.

 

(2) Çaðrýnýn, toplantý gününden en az 30 (otuz) gün önce ve en çok iki ay içinde yapýlmasý ve çaðrýda, toplantýnýn gün ve saati ile yerinin ve gündem maddelerinin yer almasý zorunludur.

 

(3) Çaðrýda, birinci toplantýda çoðunluk saðlanamadýðý takdirde yapýlacak olan sonraki toplantýnýn tarihi, saati ve yeri açýklanarak yeni bir bildirime gerek kalmaksýzýn bir defada ortaklara duyuru yapýlabilir. Toplantýlar arasýnda en az 7 (yedi), en fazla 30 (otuz) gün süre bulunmasý gerekir.

 

(4) Sürelerin hesabýnda duyuru günü hesaba katýlmaz.

 

(5) Anasözleþmenin deðiþtirilmesi söz konusu ise,  yapýlacak duyuruda deðiþtirilecek maddelerin numaralarýnýn yazýlmasý yeterlidir.

 

Gündem

MADDE 29- (1) Gündem, genel kurulu toplantýya çaðýran tarafýndan belirlenir. Olaðan genel kurul gündeminde aþaðýdaki hususlar bulunur:

1)  Açýlýþ ve divanýn oluþturulmasý,

2)   Yönetim kurulu tarafýndan hazýrlanan rapor ile finansal tablolarýn ve denetçi raporunun okunmasý ve müzakeresi,

3)  Finansal tablolarýn oylanmasý,

4)  Yönetim kurulu üyelerinin ibrasý,

5)  Faaliyet yýlý içinde yönetim kurulu üyeliðinde eksilme meydana gelmiþ ve yönetim kurulunca 49 uncu maddenin dördüncü fýkrasý uyarýnca atama yapýlmýþ ise atamanýn genel kurulun onayýna sunulmasý,

6)  Görev süreleri sona ermiþ olan yönetim kurulu üyeleri ile birlik temsilcilerinin asýl ve yedeklerinin seçilmesi,

7)  Denetçi ve yedeðinin seçilmesi,

8)  Yönetim kurulu üyelerinin huzur hakký ve harcýrah gibi parasal haklarýnýn belirlenmesi,

9)  Uzmanlar komitesi kurulmuþ ise uzmanlar komitesi raporunun görüþülerek karara baðlanmasý,

10)         Kooperatifin, çalýþma politika ve stratejilerinin belirlenmesi, bunlarýn uygulanmasýna yönelik yýllýk çalýþma programlarý ve gelecek yýlýn bütçesinin görüþülmesi ve karara baðlanmasý,

11)         Gerekli görülecek diðer hususlar.

 

(2) Gerekli görülecek diðer hususlar gündeme açýkça yazýlmalýdýr. Görüþülecek konu önceden tespit edilip gündeme yazýlmadan, `Gerekli görülecek diðer hususlar` þeklinde bir gündem maddesi belirlenemez.

 

(3) Kanun ve anasözleþme gereði genel kurulun yetkisinde olan ve olaðanüstü genel kurul toplantý gündemini oluþturabilecek her türlü konu, olaðan genel kurul toplantý gündemine yazýlabilir.

 

(4) Dörtten az olmamak üzere genel kurul toplantýsýna katýlma hakkýna sahip ortaklarýn 1/10`u tarafýndan genel kurul toplantý tarihinden en az yirmi gün önce müþtereken ve yazýlý olarak bildirilecek hususlarýn gündeme konulmasý zorunludur. Sürenin hesaplanmasýnda  toplantý günü dikkate alýnmaz. Gündeme eklenen kýsým toplantýdan önce ayný usulle ilan edilir.

 

(5) Gündemde olmayan hususlar görüþülemez. Ancak, genel kurul toplantýsýna katýlma hakkýna sahip ortaklarýn en az 1/10`unun gündem maddelerinin görüþülmesine geçilmeden önce yazýlý teklifte bulunmalarý halinde; hesap tetkik komisyonunun seçilmesi, bilânço incelemesinin ve ibranýn geriye býrakýlmasý, çýkan veya çýkarýlan ortaklar hakkýnda karar alýnmasý, genel kurulun yeni bir toplantýya çaðrýlmasý ve kanun, anasözleþme ve iyi niyet esaslarý ile genel kurul kararlarýna aykýrý olduðu ileri sürülen yönetim kurulu kararlarýnýn iptali, denetçilerin azli ve yerlerine yenilerinin seçilmesi ile ilgili hususlar, genel kurula katýlan­larýn yarýdan bir fazlasýnýn kabulü ile gündeme alýnýr.

 

  (6) Genel kurula katýlma hakkýna sahip olanlarýn beþte üçünün gündem maddelerinin görüþülmesine geçilmeden önce yazýlý olarak talepte bulunmasý hali ile  4572 sayýlý Kanunun 4 üncü maddesinin üçüncü fýkrasýndaki diðer halleri dýþýnda, yönetim kurulu üyelerinin görev süreleri dolmadan azli ve yerlerine yenilerinin seçilmesi ile ilgili hususlar, genel kurul toplantýsý gündemine alýnýp görüþülemez. Yukarýdaki hususlarýn varlýðý halinde ise, yönetim kurulu üyelerinin azli ve yerlerine yenilerinin seçilmesine iliþkin kararlar, hazirun cetvelinde imzasý bulunanlarýn yarýdan fazlasýnýn oyuyla alýnýr.

 

(7) Bakanlýk ve Birliðin, denetim sonucunda ya da gerekçeli olarak görüþülmesini istediði hususlarýn, ilan edilen gündemde yer almasa dahi, gündeme alýnarak ayrý bir gündem maddesi þeklinde görüþülmesi zorunludur.

 

Bütün ortaklarýn hazýr bulunmasý

MADDE 30- (1) Kooperatifin genel kurula katýlma hakkýna sahip bütün ortaklarýnýn hazýr bulunmasý ve itirazýn olmamasý halinde genel kurul toplantýlarýna iliþkin diðer hükümler saklý kalmak þartý ile toplantýya çaðrý hakkýndaki hükümlere uyulmamýþ olsa dahi karar alýnabilir. Ancak, kararlarýn muteber olabilmesi için toplantýda Bakanlýk temsilcisi bulundurulmasý hususunda gerekli iþlemlerin yapýlmýþ olmasý þarttýr.

 

(2) Yukarýdaki fýkraya göre alýnan kararlar, bir tutanaða baðlanýr ve bu tutanak, genel kurul toplantýsýna katýlma hakkýna sahip tüm ortaklar veya ortaklarýn toplantýda oy birliði ile seçecekleri temsilciler tarafýndan imzalanýr.

 

Bakanlýða müracaat ve gönderilecek belgeler

MADDE 31-  (1) Genel kurul tarihi ile yeri ve gündemi, toplantýdan en az 15 (onbeþ) gün önce, kooperatifin merkezinin bulunduðu yerdeki Valiliðe (Ticaret Ýl Müdürlüðü`ne) yazýlý olarak bildirilir.

 

(2) Bu bildirime, Bakanlýkça tespit edilen tutarlardaki temsilci ücretinin ilgili kuruma yatýrýldýðýný gösteren belge eklenerek toplantýda temsilci bulundurulmasý talep edilir.

 

 

Toplantýnýn açýlmasý, toplantý  ve karar  nisabý

MADDE 32-  (1) Genel kurul toplantýlarýnýn açýlabilmesi için genel kurula katýlma hakký olan ortaklarýn yarýsýndan fazlasýnýn bizzat hazýr bulunmalarý ve ortaklar  cetvelini imzalamalarý, ilk toplantýda toplantý nisabý saðlanamadýðý takdirde, ikinci toplantýda en az divan heyetini ve yönetim kurulu asýl ve yedek üye sayýsýný oluþturacak sayýda ortaðýn  bizzat hazýr bulunmalarý ve ortaklar cetvelini imzalamalarý þarttýr.

 

(2) Ancak, yönetim kurulu üyelerinin ibrasý; bunlara yapýlacak ödemeler; yönetmelikler ile diðer düzenleyici iþlemlerin kabulü veya deðiþtirilmesi; yönetmelikte genel kurulun yetkisinde tanýmlanan gayrimenkul alýmý ve satýmý ile gayrimenkullerin deðerlendirilmesi, kredi kullanýmý, yatýrým, imalat ve inþaat iþ ve iþlemleri;  alacaklarýn terkini; þube açmaya ve iþletme kurmaya, þirket ve diðer teþekküllere iþtirak etmeye veya çýkmaya iliþkin kararlarýn alýnabilmesi için her halükarda genel kurula katýlma hakkýna sahip ortaklarýn en az 1/10`unun (genel kurula katýlma hakkýna sahip ortak sayýsý 1.000`in üzerinde ise 1/20`sinin) bizzat toplantýda bulunmasý ve ortaklar cetvelini imzalamasý gerekir.

 

(3) Kooperatifin daðýlmasý veya diðer bir kooperatifle birleþmesi hakkýndaki kararlar için  genel kurula katýlma hakký olan ortaklarýn en az yarýsýndan bir fazlasýnýn bizzat hazýr bulunmasý ve hazýr bulunanlarýn 3/4`ünün oyu gerekir. Ayrýca ortaklarýn þahsi sorumluluklarýnýn aðýrlaþtýrýlmasý veya ek ödeme yükümleri ihdasý hakkýnda alýnacak kararlarda genel kurul toplantýsýna katýlma hakký olan ortaklarýn en az yarýdan fazlasýnýn toplantýda hazýr bulunmasý ve hazýr bulunanlarýn 2/3`ünün rýzasý gereklidir.

 

(4) Toplantýnýn açýlabilmesi için, Bakanlýk temsilcisinin hazýr bulunmasý gerekir. Ancak, usulüne uygun müracaat yapýldýðý halde, Bakanlýk temsilcisi toplantýya gelmemiþ ise, bir saat beklenir. Temsilci yine gelmemiþ ise, durum toplantý açýlmadan önce kooperatif yönetim kurulu tarafýndan bir tutanakla tespit edilerek toplantýya baþlanýr. Bakanlýk temsilcisinin sonradan gelmesi halinde durum bu defa genel kurul divan baþkanlýðý tarafýndan tutanaða geçirilir. Bakanlýk temsilcisinin gelmeyeceði daha önceden kooperatife yazý ile bildirilmiþ ise bir saat beklenmeksizin toplantý açýlýr.

 

(5) Kooperatif birliðe baðlý ise, genel kurul toplantýsýnda birlik de temsilci bulundurabilir.

 

(6) Toplantý; yönetim kurulu baþkaný, bulunmadýðý takdirde yönetim kurulu baþkan vekili, o da yoksa kooperatif müdürü veya vekili tarafýndan açýlýr.

 

(7) Genel kurul toplantýsýný yönetmek üzere, genel kurula katýlma hakkýna sahip ortaklar veya kooperatifin baðlý bulunduðu birlik tarafýndan görevlendirilenler arasýndan açýk oyla bir baþkan ve iki katipten oluþan bir  genel kurul divan heyeti seçilir. Divan baþkanýnýn  ortaklar arasýndan seçilmesi þarttýr. Divan heyetine yönetim kurulu üyeleri seçilemez. Divan baþkaný dahil olmak üzere divan üyelerinden herhangi birinin toplantý esnasýnda genel kurulu terk etmesi halinde, toplantý geri kalan iki divan üyesince yürütülür. Divan heyeti sayýsýnýn ikinin altýna düþmesi durumunda genel kurulda yeni bir divan heyeti seçilir ve genel kurul toplantýsý, yeni seçilen divan heyeti tarafýndan kaldýðý gündem maddesinden itibaren devam ettirilir. Yeni seçilen divan heyeti genel kurul tutanaðýnýn tümünü imzalamaya yetkilidir.

 

(8) Genel kurulda kararlar, özel nisaplar saklý kalmak üzere, oylama sýrasýnda hazýr bulunan ortaklarýn çoðunluðu ile alýnýr.

 

(9) Genel kurulun vereceði kararlar, Kanun, anasözleþme ve diðer mevzuat hükümlerine aykýrý olamaz.

 

(10) Genel kurulun bütün kararlarý, katipler tarafýndan tutanaða geçilir ve her sayfasýnýn altý genel kurul divan heyeti ile  varsa Bakanlýk temsilcisi ve Birlik temsilcisi tarafýndan imzalanýr. Genel kurul tutanaðý mürekkepli kalem,  daktilo veya bilgisayar ile yazýlabilir.

 

Genel kurulda seçim ve tasnif usulü

MADDE 33- (1) Kooperatifin genel kurul toplantýlarýnda divan heyeti ve denetçinin seçimi için açýk oylama, yönetim kurulu ve kooperatif temsilcileri için yapýlacak seçimlerde ise gizli oy açýk tasnif usulü uygulanýr.

 

(2) Divan heyeti için yapýlacak açýk oylama, genel kurula katýlma hakký olan ortaklarýn iþaret oylarýnýn yönetim kurulu baþkaný, bulunmadýðý hallerde baþkan vekili veya kooperatif müdürü ya da vekili ve Birlik temsilcisi tarafýndan müþtereken sayýlmasý ve mutabakata varýlmasý suretiyle yapýlýr.

 

(3) Gizli oylamada, kooperatif mührü ile mühürlenmiþ boþ oy pusulalarýnýn kullanýlmasý esas olmakla birlikte, basýlý oy pusulasý da kullanýlabilir. Genel kurulun yalnýzca basýlý oy pusulasý kullanýlmasý yolunda alacaðý karar geçersizdir. Genel kurulda kooperatif mührü ile mühürlenmiþ boþ oy pusulalarý ve basýlý oy pusulalarýndan baþka bir pusula seçim için kullanýlamaz. Matbaada basýlmýþ veya yazý makinesi ile yazýlmýþ ya da çoðaltýlmýþ oy pusulalarý  basýlý oy pusulasý sayýlýr.

 

(4) Yönetim kurulu ve Kooperatif Temsilcileri için ayrý ayrý oy pusulasý kullanýlýr. Seçimlerde oy pusulalarýna, yönetim kurulu ve Kooperatif temsilcisi sayýsý kadar asýl ve ayný sayýda yedek üye adayý, ortak numaralarýyla ayrý ayrý bölümler halinde yazýlýr. Bu þekle uymayan oy pusulalarý geçersiz sayýlýr. Oy pusulasýna yönetim kurulu ve kooperatif temsilcilikleri için seçilecek üye sayýsýndan fazla isim yazýlmasý veya adaylarýn ortak numarasý, adý gibi ibarelerin dýþýnda oy kullananýn kimliðini belli edecek ya da anlaþmalý hareket edildiðini gösterecek þekilde herhangi bir ibarenin yazýlmasý ya da iþaret konulmasý durumunda o oy pusulasý iptal edilir. Oy pusulalarýndaki isimlerin üzeri çizilerek yerlerine yenilerinin yazýlmasý mümkündür. Yeni yazýlanlar için çizilerek yazýldýðý yerdeki sýralama esas alýnýr. Adaylardan bazýlarýnýn isimlerinin çizilmesine karþýlýk, yerlerine yenilerinin yazýlmamasý durumunda, üzeri çizili olmayanlara birer oy verilmiþ sayýlýr.

 

(5) Bu anasözleþmenin 55 inci maddesi uyarýnca seçilmesi gereken denetçi ve yedeði için, yönetim kurulunca veya genel kurulda önerilen isimler arasýndan ayrý seçim yapýlýr.

 

(6) Seçimlerde en çok oy alanlar seçilmiþ sayýlýr.  Oylarýn eþitliði halinde Divan Baþkanýnýn uygun göreceði þekilde kura çekimi yapýlýr. Seçilmiþ olan yedeklerin sýralamasý oy sayýsýna göre yapýlýr. Oylarda eþitlik halinde oy pusulasýndaki sýralama esas alýnýr. Farklý oy pusulalarýnda olmakla birlikte, eþit oy alanlarýn oy pusulalarýndaki sýralarýnýn da ayný olmasý durumunda, söz konusu sýra için Divan Baþkanýnýn uygun göreceði þekilde kura çekilir.

 

(7) Basýlý oy pusulalarý için de ayný þartlara uyulur. Yönetim kurulu ile Kooperatif Temsilcilerinin seçimi için ayrý sandýk kullanýlýr.

 

(8) Genel kurulda oy pusulalarýnýn tasnifi için seçimlere geçilmeden önce, genel kurula katýlan ortaklar arasýndan açýk oyla bir tasnif kurulu seçilir. Genel kurul, divan baþkaný ve üyelerini tasnif kurulu olarak görevlendirebilir. Birliðin, temsilen genel kurulda görevlendirdiði temsilcisi, gözlemci olarak tasnif kuruluna katýlýr. 

 

(9) Yapýlacak her gizli oylama için ayrý bir oylama cetveli kullanýlýr ve ortaklar ancak bu cetveli imzalayarak oyunu kullanabilir.  Ortaklar cetvelinin boþ bir nüshasý her sayfaya `oylama cetveli` olduðu belirtilmek suretiyle bu amaçla kullanýlabilir.

 

(10) Tasnifi müteakip, tasnif kurulunca seçim sonuçlarýný gösterir bir tutanak tanzim edilerek imzalanýr.

 

(11) Seçilenler, seçildikleri tarihten itibaren kooperatifin iþlerini görmeye yetkilidir.

 

Görev ve yetkileri

MADDE 34- (1) Genel  kurulun görev ve yetkileri aþaðýda gösterilmiþtir:

a) Bilanço ve bilanço hesaplarýnýn dökümü ile gelir gider farký hesaplarýný inceleyerek kabul veya reddetmek; yönetim kurulu tarafýndan verilen raporlar ile denetçi tarafýndan düzenlenen raporu müzakere etmek,

b) Yönetim kurulu üyeleri ile birlik genel kuruluna katýlacak kooperatif temsilcilerini ve bunlarýn yedeklerini seçmek,

c) Yönetim kurulu üyelerini ibra etmek veya sorumluluklarýna karar vermek, gerektiðinde bunlarý azletmek,

ç) Yönetim kurulunun teklifi üzerine, Kooperatif birliðe baðlý ise Birliðin belirlediði ilke ve esaslarý da dikkate alarak,  kooperatifin kýsa-orta-uzun vadeli çalýþma politikasý ve stratejilerini belirlemek, bunlarýn uygulanmasýna yönelik yýllýk çalýþma programýný ve bütçesini görüþmek ve karara baðlamak,

         d) Tahsili imkansýz ve karþýlýksýz kalan alacaklarýn terkini ile yedek akçeden ve diðer kaynaklardan karþýlanmasýna karar vermek,

e)  Bilanço açýklarýnýn ortaklardan ek ödeme istenmesi suretiyle kapatýlmasý hususunda karar almak,

f) Yönetim kurulu üyelerine verilecek huzur hakký ile harcýrah miktarý ve ödenme esaslarýný belirlemek,

g) Yönetim kurulu tarafýndan verilen ortaklýktan çýkarma kararlarýna karþý yapýlan itirazlarý inceleyip karara baðlamak,

ð) Kooperatifin baþka bir kooperatif veya þirketle birleþmesi, tür deðiþtirmesi, daðýlmasý ve tasfiyesine karar vermek, tasfiye kurulu üyeleri ve yedeklerini seçmek,

h) Kanun (13/1/2011 tarihli ve 6102 sayýlý Türk Ticaret Kanununun 391 inci maddesinde sayýlanlar hariç), anasözleþme ve iyi niyet esaslarý ile genel kurul kararlarýna aykýrý olduðu ileri sürülen yönetim kurulu kararlarýnýn iptal edilip edilmeyeceði konusunda karar vermek,

ý) Birliðe girmeye ve  Birlikten çýkmaya karar vermek,

i) Gayrimenkul alým ve satýmý ile gayrimenkul üzerindeki diðer tasarruf ve iþlemlere,  kredi kullanýmýna, yatýrýmlara, imalat ve inþaat iþlerine iliþkin usul ve esaslarý düzenleyen yönetmeliði karara baðlamak,

j) Yönetmelikte belirlenen tutarlardaki gayrimenkul alým ve satýmý, kredi kullanýmý, yatýrým, imalat ve inþaat iþlerini karara baðlamak,

k) Kooperatifin denetimini yapacak denetçiyi ve yedeðini seçmek, ilgili mevzuat çerçevesinde gerektiðinde deðiþtirmek,

l) Ayný birliðe baðlý diðer kooperatiflerle müþterek çalýþma ve ayrýlma konusunda karar vermek,

m) Rehin iþlemleri konusunda karar almak ya da yönetim kuruluna yetki vermek,

n) Þube açýlmasý konusunda karar vermek,

o) Kurulmuþ ise, uzmanlar komitesi tarafýndan düzenlenen raporu görüþmek, kooperatifin varlýðý ve faaliyetlerinin geliþtirilip sürdürülmesi için gerekli telafi edici tedbirlere iliþkin kararlarý almak,

ö) Þirket ve diðer teþekküller kurmaya, bu þirket ve teþekküllere iþtirak etmeye veya bunlardan çýkmaya, vakýf kurmaya veya kurulu olanlara katýlmaya karar vermek veya bu konuda yönetim kurulunu yetkili kýlmak,

p) Kanun ve anasözleþme ile genel kurula tanýnmýþ olan diðer konular hakkýnda karar vermek.

 

(2) Bu maddenin (ç), (d), (e), (ð), (i), (j), (o) ve (ö) numaralý bentlerinde yer alan hususlarla ilgili yönetim kurulunun teklifleri ve bunlara iliþkin açýklayýcý bilgiler genel kuruldan en az 15 (onbeþ) gün önce kooperatif merkezinde ortaklarýn incelemesine sunulur ve talep eden ortaklara birer sureti mutlaka verilir.

 

Bilançonun tasdiki ve ibra

MADDE 35- (1) Bilançonun onaylanmasýna iliþkin genel kurul kararý, kararda aksine açýklýk bulunmadýðý takdirde, yönetim kurulu üyeleri ile Kooperatif yöneticilerinin ibrasý sonucunu doðurur. Bununla birlikte, bilançoda bazý hususlar hiç veya gereði gibi belirtilmemiþse veya bilanço kooperatifin gerçek durumunun görülmesine engel olacak bazý hususlarý içeriyorsa ve bu hususta bilerek ve isteyerek hareket edilmiþse onama ibra etkisini doðurmaz.

 

(2) Genel kurulca, görüþülen hesap dönemine iliþkin olarak seçilen denetçi tarafýndan düzenlenen raporlar genel kurulda görüþülmeden bilanço ve hesaplar kabul; yönetim kurulu üyeleri ibra edilmiþ sayýlmaz. Denetçi raporunun ve varsa denetim sonucunda genel kurul gündemine alýnarak görüþülmesi istenilen hususlarýn görüþülmesinden önce bilanço ve hesaplarýn kabulü ile ibra hakkýnda verilen kararlar geçerli deðildir.

 

(3) Divan Baþkaný, varsa gerek Bakanlýðýn, gerekse denetçinin denetimi sonucunda genel kurul gündemine alýnarak görüþülmesi istenilen hususlarý, yönetim kurulu üyelerinin ibralarýndan önce genel kurula açýklayarak müzakeresini saðlamak; bu kapsamda hangi hususlarýn ve maddi olaylarýn müzakere edildiðini, genel kurulda sorulan sorularý, verilen cevaplarý ve alýnan kararlarý tutanaða geçirmek zorundadýr.

 

(4) Ýbra edilmeyen yönetim kurulu üyeleri, ayný genel kurulda bu göreve tekrar seçilemez. Genel kurulca ibranýn geriye býrakýlmasýna karar verilmiþ ise, ibranýn geriye býrakýlmasý, yönetim kurulu üyelerinin tekrar seçilmelerine engel teþkil etmez. Ancak, ibranýn karara baðlandýðý genel kurul toplantýsýnda ibra edilmeyen yönetim kurulu üyelerinin üyelikleri kendiliðinden düþer.

 

         Ýbranýn etkisi

MADDE 36-  (1) Ýbra kararý genel kurul kararýyla kaldýrýlamaz. Bu konuda 24/4/1969 tarihli ve 1163 sayýlý Kooperatifler Kanununun 53 üncü maddesi hükmü saklýdýr.

 

(2) Genel kurulun sorumluluktan ibraya iliþkin kararý, ibranýn kapsadýðý açýklanan maddi olaylara iliþkin olarak kooperatifin, ibraya olumlu oy veren ve ibra kararýný bilerek ortaklýðý devralan ortaklarýn dava hakkýný kaldýrýr. Diðer ortaklarýn dava haklarý da ibra tarihinden itibaren altý ay geçmesiyle düþer.

 

            Kooperatifin uðradýðý zararýn tazmini

MADDE 37-  (1) Kooperatifin uðradýðý zararýn tazminini, kooperatif ve her bir ortak isteyebilir. Ortaklar tazminatýn ancak kooperatife ödenmesini isteyebilir.

 

(2) 6102 sayýlý Kanunun ilgili hükümleri saklý kalmak üzere; genel kurulda kooperatifin uðradýðý zararýn tazmini için yönetim kurulu aleyhine tazminat davasý açýlmasý yönünde karar alýnmýþsa, bu davanýn kooperatif adýna kimin tarafýndan açýlacaðý da ayný kararda belirtilir ve dava, genel kurulca yetkili kýlýnanlar tarafýndan, genel kurul karar tarihinden itibaren bir ay içinde açýlýr. Bu sürenin geçirilmesi ile dava hakký düþmez

 

Kararlarýn tesiri 

MADDE 38- (1) Kanun ve anasözleþmeye uygun surette toplanmýþ genel kurulda alýnan kararlar, toplantýda bulunmayanlar veya aleyhte oy kullananlar hakkýnda da geçerli ve baðlayýcýdýr.

 

 

Kararlarýn bozulmasý

MADDE 39- (1) Aþaðýda yazýlý kimseler kanuna, anasözleþme hükümlerine ve iyi niyet esaslarýna aykýrý olduðu iddiasýyla genel kurul kararlarý aleyhine, toplantýyý izleyen günden baþlamak üzere bir ay içinde, kooperatifin merkezinin bulunduðu yerdeki mahkemeye baþvurabilir:

a) Toplantýda hazýr bulunup da kararlara muhalif kalarak keyfiyeti tutanaða geçirten veya oyunu kullanmasýna haksýz olarak müsaade edilmeyen yahut toplantýya çaðrýnýn usulü dairesinde yapýlmadýðýný veyahut gündemin gereði gibi ilan ve teblið edilmediðini yahut da genel kurul toplantýsýna katýlmaya yetkili olmayan kimselerin karara katýlmýþ bulunduklarýný iddia eden ortaklar,

b) Yönetim kurulu,

c) Kararlarýn yerine getirilmesi yönetim kurulu üyelerinin þahsi sorumluluklarýný mucip olduðu takdirde bunlarýn her biri.

 

(2) Bozma davasýnýn açýldýðý ve duruþmanýn yapýlacaðý gün, yönetim kurulu tarafýndan Kooperatif merkezinde görülebilecek bir yere asýlarak usulen ilan olunur.

           

            (3) Genel kurul kararýnýn bozulmasýna iliþkin mahkeme kararý, kesinleþtikten sonra bütün ortaklar için hüküm ifade eder. Bu kararýn bir sureti derhal ticaret siciline tescil ettirilir.

 

Genel kurul tutanaðý

MADDE 40- (1) Genel kurul toplantýlarýnýn muteber olabilmesi için, ortaklar tarafýndan yapýlan beyanlar ile muhalif kalanlarýn muhalefet sebeplerini, yapýlan seçimler ile verilen kararlarý içeren bir tutanak düzenlenir. Bu tutanakta, toplantýya katýlanlarýn sayýsý ile kullanýlan olumlu ve olumsuz oylarýn sayýsý ayrýca gösterilir.

 

(2) Genel kurul tutanaðý ile bu tutanaða ek olan belgelerin her sayfasýnýn altý, genel kurul divan  baþkaný ve üyeleri ile varsa Bakanlýk temsilcisi ve Birlik temsilcisi tarafýndan imzalanýr. Tutanak eki olan belgelerin tutanaða aynen yazýlmasýna gerek olmayýp, tutanakta sadece bunlara iliþkin yapýlan görüþmeler ve sonuçlarýnýn yazýlý olmasý ve eklerin tutanakta belirtildiði þekilde numaralandýrýlmýþ olmasý yeterlidir.

 

(3) Genel kurul tutanaðýnýn bir örneði veya genel kurulda alýnan kararlarýn tamamýný içeren bir doküman, Kooperatifte ortaklarýn kolayca görüp inceleyebilecekleri þekilde bir ay süreyle Kooperatif merkezinde asýlý tutulur. Genel kurul tutanaðý, ayrýca Kooperatif Bilgi Sistemine yüklenir.

 

         Genel kurul kararlarýnýn tescil ve ilaný

MADDE 41- (1) Kooperatif müdürü, bulunmadýðý durumlarda vekili, toplantýya çaðrýnýn usulüne uygun yapýldýðýný gösteren belgeler ile ortaklar cetveli ve noterce onaylanmýþ genel kurul tutanaðýnýn bir suretini toplantý tarihinden itibaren 15 (onbeþ) gün içinde ilgili ticaret sicili müdürlüðüne vererek tescil ve ilana tabi hususlarý tescil ve ilan ettirmekle yükümlüdür.

           

Bakanlýða ve birliðe gönderilecek belgeler

MADDE 42- (1) Toplantý gününden itibaren en geç bir ay içinde, yönetim kurulu ve denetçi raporlarý, varsa uzmanlar komitesi raporlarý ile bilanço ve gelir-gider cetvelleri, genel kurul tutanaðý ile ortaklar cetvelinin ve istenebilecek diðer belgelerin onaylý birer örneði,  kooperatifin Ticaret Siciline tescil edildiði yerdeki Valiliðe (Ticaret Ýl Müdürlüðü`ne) ve bilgi için baðlý olunan birliðe verilir.

 

            B) YÖNETÝM KURULU

 

            Yönetim kurulu üyelerinin seçimi ve  görev süresi

 MADDE 43- (1) Yönetim kurulu, genel kurul toplantýsýna katýlma hakkýna sahip ortaklar arasýndan genel kurulca azami dört yýl için seçilen en az 2, en fazla 4 üye ile kooperatif müdürü veya vekilinden oluþur. Ancak, yönetim kurulu seçiminin yapýldýðý genel kurul öncesinde tamamlanan son dört hesap dönemi net satýþlar ortalamasý, Bakanlýkça farklý bir tutar belirlenmemiþ ise, 20 (yirmi) milyon Türk Lirasý`ný aþan Kooperatif, baðlý bulunduðu Birliðin olumlu görüþü ve Kooperatif genel kurul kararýyla yönetim kurulu üye sayýsýný 6`ya kadar çýkarabilir. Görev süresi dolan yönetim kurulu üyelerinin görevleri, altý ayý geçmemek üzere, yapýlacak ilk genel kurul toplantýsýna kadar devam edebilir. Yönetim kuruluna seçilen asýl üye sayýsý kadar  da ayný süreyle yedek üye seçilir.

 

(2) Süresi sona eren yönetim kurulu üyelerinin tekrar seçilmeleri mümkündür.

 

(3) Yönetim kurulu üyelerinin, 4572 sayýlý Kanun çerçevesinde azilleri söz konusu ise, ayný genel kurulda yeni seçilen yönetim kurulu üyeleri öncekilerin görev sürelerini tamamlar.

 

Seçilme þartlarý ve baðdaþmayan görevler

MADDE 44- (1) Yönetim kurulu asýl ve yedek üyelerinde gerek seçimleri sýrasýnda, gerekse görev yaptýklarý süre içinde aþaðýdaki þartlar aranýr.

a) Türk vatandaþý olmak,

b) En az ilkokul mezunu olmak,

c) Genel kurul toplantýsýna katýlma hakkýna sahip ortak olmak (23 üncü maddenin üçüncü fýkrasý hükmü saklýdýr.),

 ç) Kooperatifin çalýþtýðý ürünler üzerinde ticaret veya  komisyonculuk yapanlar ve faizle para veya mal olarak kredi verenlerle menfaat veya  eþ ya da birinci dereceden kan ve kayýn hýsýmlýk iliþkisi bulunmamak,

d) Devletin güvenliðine karþý suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin iþleyiþine karþý suçlar, zimmet, irtikâp, rüþvet, hýrsýzlýk, dolandýrýcýlýk, sahtecilik, görevi kötüye kullanma, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karýþtýrma, edimin ifasýna fesat karýþtýrma, suçtan kaynaklanan malvarlýðý deðerlerini aklama veya kaçakçýlýk suçlarýndan ya da 1163 sayýlý Kanun hükümlerine göre mahkûm olmamak,

e) Diðer yönetim kurulu asýl üyeleri ve yedek üyelerle, eþ veya ikinci derece dahil kan ve kayýn hýsýmlýk iliþkisi olmamak,

            f) Gerek ortaðý olduðu kooperatif ve baðlý olduðu birliðin, gerekse ayný ürün üzerinde çalýþan baþka kooperatif veya birliðin personeli olmamak,

g) Baþka bir tarým satýþ kooperatifi yönetim kurulu üyesi olmamak (Kooperatif müdürleri veya vekilleri için bu anasözleþmenin 53 üncü maddesi uyarýnca, birden fazla Kooperatifte görev almalarý durumunda bu þart aranmaz),

ð) Ayný zamanda kooperatifin denetçisi olmamak.

 

(2) Yönetim kurulu asýl üyeliðine seçilenlerden, kooperatif denetçisi, kooperatifin baðlý bulunduðu birliðin yönetim kurulu üyesi veya denetçisi olarak görevli bulunanlar, bunlardan ancak birini tercih etmek zorundadýr.

 

         (3) Yönetim kurulu üyelerinin seçilme þartlarý denetçi tarafýndan araþtýrýlýr. Bu þartlarý taþýmadýklarý halde seçilenler ile sonradan kaybedenlerin görevleri kendiliðinden sona erer. Görevi sona eren yönetim kurulu üyelerinin  yerine sýrasýyla yedekler çaðrýlýr.

        

         (4) Haklarýnda yukarýdaki suçlarla ilgili olarak kamu davasý açýlmýþ olanlarýn görevleri ilk genel kurul toplantýsýna kadar devam etmekle beraber, yönetim kurulunca bu durumdaki üyelerin genel kurulca azli veya göreve devamý hakkýnda karar alýnmak üzere yapýlacak ilk genel kurul gündemine madde konulur.

 

(5) Yönetim kurulu üyeleri,  kooperatifin ve kooperatifin baðlý olduðu üst kuruluþlarýn hissedarý olduklarý þirketlerde, katýldýklarý vakýflarda ve diðer teþekküllerde yönetim kurulu üyesi veya denetçi olamaz, personel olarak yahut baþka bir þekilde ücretli görev alamaz.

 

(6) Beþinci fýkrada belirtilen diðer görevleri bulunmasýna raðmen yönetim kurulu üyesi olarak seçilenler, seçildikleri tarih itibariyle diðer görevlerinden ayrýlmak zorundadýr. Bu görevlerinden ayrýlmayanlarýn yönetim kurulu üyeliðine seçilmelerine iliþkin iþlemler hükümsüzdür. Seçildikten sonra beþinci fýkradaki diðer görevleri edinen yönetim kurulu üyelerinin sonradan edindikleri görevlere iliþkin seçilme veya görevlendirme iþlemleri ile sözleþmeler de hükümsüzdür. Seçilme iþlemleri bu þekilde hükümsüz olanlarýn yerine yedekleri çaðrýlýr.

 

(7) Yönetim kurulu üyelerinin fiilen bu görevleri yürüttükleri dönemde; bunlarýn (12/4/2011 tarihinden önce seçilen ya da göreve baþlayan eþ veya hýsýmlarýnýn durumu saklý kalmak üzere) eþ ve ikinci derece dahil kan ve kayýn hýsýmlarý,  kooperatif ve kooperatifin baðlý bulunduðu üst kuruluþlar ile bunlarýn % 50`den fazla hissedarý olduklarý þirketlerde, katýldýklarý vakýflarda ve diðer teþekküllerde yönetim kurulu üyesi veya denetçi olamaz, personel olarak veya baþka bir þekilde ücretli olarak iþe alýnamaz.

        

         (8) Bu madde hükümlerine aykýrý uygulamalar denetçi tarafýndan araþtýrýlýr.

 

Görev ve yetkileri

MADDE 45- (1) Yönetim kurulu, karar organý olarak kanun, anasözleþme ve genel kurul kararlarý ile kooperatif bir birliðe baðlý ise birliðin belirleyeceði ilke ve esaslar doðrultusunda kooperatif faaliyetlerinin yürütülmesine iliþkin ilke ve esaslarý saptar, yýllýk çalýþma programlarý, politika ve stratejiler ile personel politikasýný belirler, iþ ve iþlemlerin bunlara uygun yürütülmesini gözetir, genel kurul ve yönetim kurulu kararlarýnýn yerine getirilmesini denetler ve açýkça genel kurulun yetkisinde tanýmlanan hususlar dýþýnda kooperatifin iþletme konusunun ve amacýnýn gerçekleþtirilmesi için gerekli olan kararlarý alýr. Yönetim kurulu kooperatif iþlerini müdür veya vekili aracýlýðýyla yürütür.

 

(2) Yönetim kurulunun bu kapsamdaki baþlýca görev ve yetkileri þunlardýr:

a) Genel kurula sunulacak kooperatifin faaliyet politika ve stratejilerini, performans hedeflerini, teklif, rapor, finansal tablolarýný, yýllýk çalýþma programýný ve bütçeyi süresi içinde doðru olarak hazýrlatmak,

b) Birliðin belirlediði ilke ve esaslar ile genel kurul kararlarýný dikkate alarak, ürün alým yöntemi ve esaslarý ile ürünlerin en iyi þartlarda deðerlendirilmesini ve  kooperatif çalýþmalarýnýn düzenli yürütülmesini saðlayacak esaslarý tespit etmek,

c) Personel Yönetmeliði hükümlerine, Kooperatifin faaliyet politika ve stratejileri ile yýllýk çalýþma programlarýna ve Kooperatif  birliðe baðlý ise birliðin bu konuda belirlediði ilke ve esaslara uygun olarak, personel politikasýný belirlemek, personel iþ ve iþlemlerinin bunlara uygun yürütülmesini gözetmek,

         ç) Ortaklar ile ortak olmak için baþvuranlarýn anasözleþmede belirtilen þartlarý taþýyýp taþýmadýklarýný araþtýrmak, çýkacak veya çýkarýlacak ortaklar hakkýnda karar vermek,

         d) Genel kurul gündemini tespit etmek ve genel kurulu toplantýya çaðýrmak,

         e) Ertelenecek kooperatif alacaklarý hakkýnda karar vermek,

f) Genel kurulca, kooperatif birliðe baðlý ise birlik genel kurulunca kabul edilen yönetmelik hükümleri çerçevesinde ve yönetmelikle verilen yetkiler kapsamýnda, gayrimenkul alým ve satýmý ile gayrimenkul üzerindeki diðer tasarruf ve iþlemlere,  kredi kullanýmýna, yatýrýmlara, imalat ve inþaat iþlerine karar vermek ve uygulatmak,

         g) Birlik kaynaklarýndan kullandýrýlacak kredilerde birliðin belirlediði ilke ve esaslarý gözetmek þartýyla, ortaklara kullandýrýlacak krediler hakkýnda karar almak,

ð) Kredi kullanýmý için kooperatif gayrimenkulleri üzerine ipotek  konulmasýna ve Kooperatif taþýnýrlarýnýn rehin ettirilmesine karar vermek,

h)  Alýnmýþ olan kredilerden ve kooperatife kredi açacak müesseselere olan taahhüt ve vecibelerden ortaklarý haberdar etmek,

 ý) Bakanlýkça ve Birlikçe istenecek her türlü bilgi ve belgeyi vermek veya süresi içinde verilmesini saðlamak ve denetim için görevlendirilen yetkili elemanlara gerekli kolaylýðý göstermek,

i) Birliðin belirlediði ve genel kurulca da karara baðlanan  müþterek çalýþma esaslarýný uygulamak ve uygulatmak,

j) Bakým ve onarým iþleri ile makine, ekipman, teçhizat vb. alýmlarýna karar vermek veya bu konularda müdürü yetkili kýlmak,

k) Kooperatif iþtirakleri ve Birlik dýþýndaki ortaklýklarda Kooperatifi temsil edecek temsilcileri belirlemek,

l) Dava açmaya, davadan vazgeçmeye, sulh ve feragate karar vermek ve alacak tahsilinden vazgeçmek,

m) Alým-satým merkezleri ile genel kurul kararý doðrultusunda þube açmak,

n) 4572 sayýlý Kanunun 5 inci maddesinin ikinci fýkrasý hükümleri çerçevesinde uzmanlar komitesi kurmak, kooperatif birliðe baðlý ise birlik tarafýndan kurulan uzmanlar komitesinin hazýrladýðý raporu genel kurula sunmak,

         o) Kooperatife yapýlan baðýþlarýn kooperatif amacýna uygun iþlerde kullanýlmasýný saðlamak,

ö) Kanun ve anasözleþme ile yönetim kuruluna verilen diðer görevleri yerine getirmek.

 

(3) Yönetim kurulu; kanun, anasözleþme ve ilgili mevzuat ile münhasýran yönetim kuruluna verilmiþ olanlar hariç olmak üzere, yukarýdaki görev ve yetkilerinden, kendi sorumluluðu saklý kalmak kaydýyla, kooperatif iþlerinin yürütülmesinin zorunlu kýldýðý görev ve yetkileri müdüre veya vekiline devredebilir.  Ayrýca, Müdür veya vekilinin, 53 üncü maddede tanýmlanan görev ve yetkilerini kullanmasý için gerekli kolaylýðý ve imkanlarý saðlar.

 

Görev bölümü ve toplantýlar

MADDE 46- (1) Yönetim kurulu üyeleri; seçimlerini takiben yapacaklarý ilk toplantýda seçimle gelen üyeler arasýndan bir baþkan, bir baþkan vekili, gereðine göre de bir katip ve muhasip üye seçerek görev bölümü yaparlar. Ayrýca bu toplantýda yönetim kurulu toplantýlarýna çaðrýnýn ne þekilde yapýlacaðý kararlaþtýrýlýr. Toplantýya çaðrýnýn ispat edilebilir bir yöntemle yapýlmasý zorunludur. 

 

(2) Yönetim kurulu baþkanýn, yokluðunda müdürün veya vekilinin çaðrýsý üzerine toplanýr. Her üye yönetim kurulunun toplantýya çaðrýlmasýný baþkandan yazýlý olarak isteyebilir. 

(3) Yönetim kurulu ayda bir kez olaðan olarak toplanýr. Kooperatif iþlerinin zorunlu kýldýðý durumlarda, gerekçeli olarak, olaðanüstü toplanabilir. Gündemin yoðunluðuna göre bir günü aþan toplantýlar tek toplantý sayýlýr. Toplantý, en az yarýdan fazla üyenin katýlmasýyla yapýlýr. Kararlar toplantýda hazýr bulunanlarýn çoðunluðu ile verilir. Oylarýn eþitliði halinde keyfiyet gelecek toplantýya býrakýlýr. Bu toplantýda da eþitliðin devam etmesi halinde söz konusu teklif reddedilmiþ sayýlýr.

 

(4) Toplantýlarda bulunmayan üyeler temsilen oy kullanamaz ve toplantýlara vekil aracýlýðý ile de katýlamaz.

 

(5) Toplantýlar kooperatif merkezinde yapýlýr. Ancak, üyelerin çoðunluðunun onayý ile baþka herhangi bir yerde de yapýlabilir.

 

(6) Alýnan kararlarýn, kullanýlmadan önce notere onaylattýrýlmýþ bir karar defterine  tarih ve numara sýrasýyla yazýlmasý veya kararlarý içeren tutanaklarýn bu deftere yapýþtýrýlarak kenarlarýnýn kooperatif mührü ile mühürlenmesi þarttýr. Tüm üyelerin isimleri kararýn baþ tarafýna yazýlýr ve alt tarafý toplantýya katýlanlarca boþluk býrakýlmaksýzýn isim yazýlarak imzalanýr.

 

(7) Verilen karara karþý olanlarla çekimser kalan üyeler, karþý olma veya çekimser kalma sebeplerini kararýn altýna yazarak imzalar. Toplantýya katýldýðý halde, alýnan kararlarý imzalamayan veya karara muhalefet þerhini düþmeyen üye, ilgili toplantýya katýlmamýþ sayýlýr.

 

Toplantý gündemi

MADDE 47- (1) Yönetim kurulu toplantýlarýna ait gündem yönetim kurulu baþkaný, yoksa müdür veya vekili tarafýndan hazýrlanýr.

 

(2) Gündem deðiþikliði veya gündeme madde eklenmesi, yönetim kurulunca bu hususta karar alýnmasýna baðlýdýr.

 

Müzakereye katýlma yasaðý

MADDE 48- (1) Yönetim kurulu üyesi, kendisinin kooperatif dýþý kiþisel menfaatiyle veya alt ve üst soyundan birinin ya da eþinin yahut üçüncü derece dâhil üçüncü dereceye kadar kan ve kayýn hýsýmlarýndan birinin kiþisel ve kooperatif dýþý menfaatiyle kooperatifin menfaatinin çatýþtýðý konulara iliþkin müzakerelere katýlamaz. Bu yasak, yönetim kurulu üyesinin müzakereye katýlmamasýnýn dürüstlük kuralýnýn gereði olan durumlarda da uygulanýr. Tereddüt uyandýran hâllerde, kararý yönetim kurulu verir. Bu oylamaya da ilgili üye katýlamaz. Menfaat uyuþmazlýðý yönetim kurulu tarafýndan bilinmiyor olsa bile, ilgili üye bunu açýklamak ve yasaða uymak zorundadýr.

 

(2) Bu hükümlere aykýrý hareket eden yönetim kurulu üyesi ve menfaat çatýþmasý nesnel olarak varken ve biliniyorken ilgili üyenin toplantýya katýlmasýna itiraz etmeyen üyeler ve söz konusu üyenin toplantýya katýlmasý yönünde karar alan yönetim kurulu üyeleri bu sebeple kooperatifin uðradýðý zararý tazminle yükümlüdür.

 

(3) Müzakereye yasak nedeniyle katýlmamanýn sebebi ve ilgili iþlemler yönetim kurulu kararýna yazýlýr.

 

Üyeliðin boþalmasý

MADDE 49- (1) Yönetim kurulu üyelerinin;

a) Ölümü veya istifa etmeleri,

b) Geçerli ve makul bir özür olmaksýzýn arka arkaya üç toplantýya katýlmamalarý veya özürlerinin sürekli olarak altý aydan fazla sürmesi,

c) Müteselsil kefalet borçlarý dahil borçlarýný vadeyi takip eden altý ay içerisinde ödememeleri (erteleme sebepleri hariç),

ç) Görevde bulunduklarý her iþ yýlýnda rekolte beyannamesi vermemeleri ya da Ýl ve Ýlçe Hasar Tespit Komisyonlarýndan þahýs bazýnda alýnacak veya diðer resmi kurumlarca düzenlenecek geçerli bir belgeyle tespit edilen doðal afet, bitki hastalýklarý gibi kendi elinde olmayan nedenler dýþýnda rekolte beyannamelerinde ürün teslim edemeyeceklerini bildirmeleri,

         d) Kooperatif yönetim kurulunca veya kooperatifin Birliðe baðlý olmasý durumunda Birlik tarafýndan söz konusu iþ yýlýnda baþka bir oranýn belirlenmesi  veya ürün alýnmamasýna karar verilmesi halleri saklý kalmak üzere, teslimini taahhüt ettiði ürünün en az %50`sini, baþka bir oran belirlenmiþse bu oran doðrultusunda taahhüt ettiði ürünü teslim etmemeleri  (23 üncü maddenin üçüncü fýkrasý saklýdýr),

e) Kooperatif ortaklýðýndan çýkmalarý veya çýkarýlmalarý,

f) Yönetim kurulu üyeliðine seçilmeye mani halleri bulunduðunun sonradan anlaþýlmasý veya seçilme þartlarýndan birini kaybetmeleri,

hallerinde görevleri kendiliðinden sona erer.

        

         (2) Yönetim kurulu üyeliðinin boþalmasý halinde, yedekler arasýndan sýralamaya göre yönetim kurulu kararýyla yedek üyeler göreve çaðrýlýr.

 

(3) Yönetim kurulu toplantý nisabýný kaybederse boþalan yönetim kurulu üyeliklerine müdür veya vekili tarafýndan gecikilmeksizin yeteri kadar yedek üye çaðrýlýr.

 

(4) Yedek üyelerle de yönetim kurulunun tamamlanamamasý halinde, eðer yönetim kurulu toplantý nisabýný kaybetmemiþse, üyelik þartlarýný haiz birini geçici olarak yönetim kurulu üyeliðine seçip ilk genel kurulun onayýna sunar. Onaylanmasý halinde selefinin süresini tamamlar. Yönetim kurulu toplantý nisabýnýn altýna düþmüþse, kooperatifin baðlý bulunduðu birlik veya mahkemeden alacaklarý izinle müdür  veya vekili ya da ortaklardan biri tarafýndan seçimler yapýlmak üzere derhal genel kurul toplantýya çaðrýlýr.

 

         Sorumluluk ve yasak muameleler

   MADDE 50- (1) Kooperatif yönetim kurulu ile temsile yetkili personeli, tüm faaliyet ve kararlarýnda, iþ ve iþlemlerinde genel kabul görmüþ rasyonel iþletmecilik uygulamalarý ile kurumsal yönetim ve kooperatifçilik ilkelerini dikkate alýr, kooperatifin kuruluþ amaçlarý doðrultusunda hareket eder; varlýklarýný, mali yapýsýný ve rekabet gücünü koruyup geliþtirme yönünde gerekli titizliði gösterir ve basiretli bir tacir gibi davranýr.

 

  (2) Üyeler, yönetim kurulundaki faaliyetleri sýrasýnda öðrendikleri kooperatif ile kooperatif birliðe baðlý ise birliðe ve bu kuruluþlarýn baðlý ortaklýklarýna ait ticaret veya iþletme sýrlarýný saklamakla yükümlüdür.

 

  (3) Yönetim kurulu, gerekli defter ve belgeler ile genel kurul belgelerinin ve ortak listelerinin muntazaman hazýrlanýp, tutulup, saklanmasýndan ve gelir-gider hesabý ile yýllýk bilançonun kanuni hükümlere uygun olarak hazýrlanýp incelenmek üzere denetçiye verilmesinden sorumludur. 

 

  (4) Yönetim kurulu üyeleri ve kooperatif personeli ortaklýk iþlemleri dýþýnda kendisi veya baþkasý namýna, bizzat veya dolaylý olarak kooperatifle kooperatif konusuna giren bir ticari muamele yapamaz.

 

(5) Yönetim kurulu üyelerinin,  kooperatif ortaðý olmayan, alt ve üst soylarýndan biri, eþi yahut üçüncü dereceye kadar, üçüncü derece dahil, kan ve kayýn hýsýmlarýndan herhangi biri kooperatife nakit borçlanamaz. Bu kiþiler için kooperatif kefalet, garanti ve teminat veremez, sorumluluk yüklenemez, bunlarýn borçlarýný devralamaz. Aksi hâlde, kooperatif alacaklýlarý bu kiþileri, kooperatifin yükümlendirildiði tutarda kooperatif borçlarý için doðrudan takip edebilir.

 

(6) Yönetim kurulu üyeleri kanundan veya anasözleþmeden doðan bir görevi veya yetkiyi devrettiðinde, devralan kiþilerin seçiminde makul derecede özen göstermediklerinin ispat edilmesi hâlinde, bu kiþilerin fiil ve kararlarýndan sorumludur.

 

(7) Yönetim kurulunca kooperatifi tanýtma ve ortak kaydetmek amacýyla yapýlacak ilan, reklam ve açýklamalar, eksik ve gerçeðe aykýrý olamayacaðý gibi, yanýltýcý bilgi ve unsurlar taþýyamaz.

 

(8) Yönetim kurulu üyeleri ve temsile yetkili þahýslar, genel kurulun devredemeyeceði yetkileri kullanamaz.

 

(9) Yönetim kurulu üyeleri, kendi kusurlarýndan ileri gelen zararlardan sorumlu olup, kooperatife tazmin etmekle yükümlüdür. Birden çok üyenin ayný zararý tazminle yükümlü olmalarý hâlinde, bunlardan her biri, kusuruna ve durumun gereklerine göre, zararýn þahsen kendisine yükletilebildiði ölçüde, bu zarardan diðerleriyle birlikte müteselsilen sorumlu olur.

 

(10) Kusurlu olmadýðýný ispat eden üyeler ile karara muhalif kalýp durumu hemen denetçiye yazýlý olarak bildiren veya özrü nedeniyle toplantýda hazýr bulunmayan üyeler sorumluluktan kurtulur.

 

 (11) Sorumlu olanlara karþý tazminat isteme hakký, davacýnýn zararý ve sorumluyu öðrendiði tarihten itibaren iki ve her hâlde zararý doðuran fiilin meydana geldiði günden itibaren beþ yýl geçmekle zamanaþýmýna uðrar. Þu kadar ki, bu fiil cezayý gerektirip, Türk Ceza Kanununa göre daha uzun dava zamanaþýmýna tabi bulunuyorsa, tazminat davasýna da bu zamanaþýmý uygulanýr.

 

            Cezai sorumluluk

MADDE 51- (1)Yönetim kurulu üyeleri ve kooperatif personeli suç teþkil eden fiil ve hareketlerinden ve özellikle kooperatifin para ve mallarý, bilânço, tutanak, rapor ve baþka bütün evrak, defter ve belgeleri üzerinde iþledikleri suçlardan dolayý `kamu görevlisi` gibi cezalandýrýlýr.

 

(2) 1163 sayýlý Kanunun ceza hükümleri kooperatif yönetim kurulu üyeleri ile personeli hakkýnda da uygulanýr.

 

Yönetim kurulu üyelerinin ücretleri

MADDE 52-  (1) Yönetim kurulunun seçimle gelen üyelerine katýlacaklarý yönetim kurulu toplantýsý baþýna, bir huzur hakký ve toplantý için yapacaklarý seyahatler için harcýrah ödenir. Ödemenin miktar ve þekli genel kurulca kararlaþtýrýlýr. Yönetim kurulu üyelerine ödenecek huzur hakký ve harcýrah ayda en fazla iki toplantýyý geçemez. Kooperatif müdürü veya vekiline, yönetim kurulu üyesi sýfatýyla ayrýca huzur hakký ve harcýrah ödenmez.

 

(2) Huzur hakký ve harcýrah tutarlarý, kooperatif birliðe baðlý ise birliðin belirlediði üst sýnýrý aþamaz. Yönetim kurulu üyelerine ödenecek huzur hakký ve harcýrahlarýn üst sýnýrlarý, kooperatifin gelir durumu, iþ hacmi ve mali imkanlarý gibi kriterler gözetilerek objektif bir þekilde belirlenir. Ancak, her bir yönetim kurulu üyesine toplantý baþýna ödenecek huzur hakký tutarý;  Kooperatifin yýllýk net satýþý 500 bin Türk Lirasý`na kadar ise brüt asgari ücretin 1/5`ini, yýllýk net satýþý 500 (beþyüz) bin ile 20 (yirmi) milyon Türk Lirasý arasýnda ise brüt asgari ücretin yarýsýný, 20 (yirmi) milyon Türk Lirasýnýn üzerinde ise brüt asgari ücretin bir katýný; toplantýlar için ödenecek yolluk tutarý ise, kamu personeline ödenen en yüksek harcýrah tutarýnýn üç katýný geçemez. Yönetim kurulu baþkanlarýna verilecek huzur hakký için, toplantý baþýna yukarýdaki þekilde belirlenen üst sýnýrlar sýrasýyla bu üst sýnýrlarýn 1/8, 1/4 ve 1/2`si kadar artýrýlabilir.

 

(3) Yönetim kurulu üyelerinin, yönetim kurulu toplantýlarý dýþýnda, Kooperatifin iþleri ve görevleriyle doðrudan baðlantýlý hususlarda yaptýklarý seyahatleri için, yol gideri ve konaklama bedeli ile genel kurulca kararlaþtýrýlan günlük tutarlarý geçmemek üzere,  harcýrah ödenebilir veya belge karþýlýðýnda yaptýklarý harcamalarý karþýlanabilir. Genel kurulca bu kapsamda kararlaþtýrýlan harcýrah tutarlarý, Kooperatif bir birliðe baðlý ise birliðin belirlediði üst sýnýrlarý geçemez.

 

(4) Yönetim kurulu üyelerine, açýk bir gündem maddesiyle, genel kurulca kararlaþtýrýlan yukarýdaki nev`i ve miktarlarýn dýþýnda hiçbir ödeme yapýlamaz.

 

 

Müdürlük ve diðer personel

MADDE 53- (1) Kooperatiflerin iþleri kanun, anasözleþme ve diðer mevzuat hükümleri ile genel kurul ve yönetim kurulu kararlarýna uygun olarak müdür veya vekili tarafýndan yürütülür.

 

(2) Yönetim kurulu, kooperatif iþlerini yürütmek üzere, bir müdür veya vekil atar. Ayrýca, kooperatifin iþlerinin gerekli kýldýðý diðer personeli de istihdam edebilir. Kooperatif müdürü veya vekilinin en az dört yýllýk yükseköðrenim kurumlarýndan mezun olmasý þarttýr.

 

(3) Birliðin ortaðý birden fazla kooperatif, iþlerini aksatmayacak þekilde, ayný kiþiyi vekaleten müdür olarak görevlendirebilir. Ayný kiþi, asýl müdürlük görevi yaný sýra, en fazla iki kooperatifte vekaleten müdürlük görevini yürütebilir. Bu durumda, müdürün ücret ve diðer giderleri ilgili kooperatifler arasýnda birliðin belirleyeceði esaslara göre hakkaniyet ölçüsünde paylaþýlýr.

 

(4) Ýlgili mevzuata aykýrý olmamak üzere, Kooperatifte istihdam edilecek müdür ve diðer personel ile kooperatife baðlý iþletme, fabrika gibi iþyerlerinin personel kadrosu, geçici personeldearanacak þartlar, atama, nakil, terfi, görevden alma, kadro ve özlük haklarý ve sair esaslar Birlik yönetim kurulunca hazýrlanarak birlik genel kurulca kabul edilecek bir yönetmelikte gösterilir. Kooperatif Birliðe baðlý deðilse, söz konusu yönetmelik, yönetim kurulu tarafýndan hazýrlanýr ve genel kurul onayý ile yürürlüðe girer. 

(5) Söz konusu yönetmelikte personel kadrolarýnýn tespiti sýrasýnda, bunlardan hangilerinin imza yetkisini haiz kadrolar olduðu açýkça belirtilir.

 

(6) Bütçede öngörülmek ve genel kurulca sýnýrlarý belirtilmek kaydýyla müdür ve diðer personele yönetim kurulunca tespit edilecek ücret verilir.

  

(7) Kooperatif müdürü kanun, anasözleþme ve ilgili mevzuatla münhasýran genel kurul ve yönetim kuruluna verilmiþ olanlar hariç olmak üzere kooperatif iþlerinin yürütülmesinin zorunlu kýldýðý tüm görevleri yürütür ve yetkileri kullanýr.

 

(8) Müdür ve temsile yetkili personel, tüm faaliyet ve kararlarýnda, iþ ve iþlemlerinde genel kabul görmüþ rasyonel iþletmecilik uygulamalarý ile kurumsal yönetim ve kooperatifçilik ilkelerini dikkate alýr, Kooperatifin kuruluþ amaçlarý doðrultusunda hareket eder; varlýklarýný, mali yapýsýný ve rekabet gücünü koruyup geliþtirme yönünde gerekli titizliði gösterir ve basiretli bir tacir gibi davranýr.

 

(9) Müdürün baþlýca görev ve yetkileri þunlardýr:

a) Kooperatifin çalýþma politika ve stratejilerini, performans hedeflerini, teklif, rapor, finansal tablolarýný, yýllýk çalýþma programýný ve bütçesini taslak olarak  doðru ve süresi içinde hazýrlamak ve yönetim kuruluna sunmak; verilen yetkiler çerçevesinde, genel kurul ve yönetim kurulunca kabul edilenleri uygulamak ve tedbirleri almak,

b) Ürün alýmýnýn ve kooperatif çalýþmalarýnýn düzen içinde yürütülmesini ve alýnan ürünlerin en iyi þartlarda muhafazasý ve deðerlendirilmesini saðlamak,

c) Personel alýmý, personelin görevine son verilmesi ve personele iliþkin diðer konulardaki görüþ, öneri ve tekliflerini yönetim kuruluna sunmak,

         ç) Ortaklara açýlacak krediler hakkýnda yönetim kuruluna öneride bulunmak ve bu kredilerin, açýlýþ gayesine uygun olarak kullanýlmasý ve kooperatif alacaklarýnýn gününde tahsili için gerekli tedbirleri almak,

         d) Ertelenecek kooperatif alacaklarý hakkýnda yönetim kuruluna görüþ, öneri ve tekliflerini sunmak,

e)  Yönetmelik hükümleri ve genel kurul veya yönetim kurulunca alýnacak kararlar doðrultusunda, gayrimenkul alým ve satýmý ile diðer gayrimenkul iþlemlerini,  kredi kullanma, yatýrým, imalat ve inþaat iþlerini yürütmek,    

f) Bakanlýkça ve Birlikçe istenecek, müdürün görevi ve yetkisi dahilindeki, her türlü bilgi ve belgeyi vermek veya süresi içinde verilmesini saðlamak ve denetim için görevlendirilen yetkili elemanlara gerekli kolaylýðý göstermek,

g) Yönetim kurulunca kararlaþtýrýlan veya yetki verilen sýnýrlar içinde, bakým ve onarým iþleri ile makine, ekipman, teçhizat vb. alým iþlemlerini yürütmek,

ð) Genel kurul veya yönetim kurulunca alýnan karar doðrultusunda dava açýlmasýna, davadan vazgeçilmesine, sulh ve feragate gidilmesine ve alacak tahsilinden vazgeçilmesine iliþkin iþlemleri yürütmek,

h) Kanun ve anasözleþme ile genel kurul ve yönetim kurulunca verilen diðer görevleri yerine getirmek.

 

(10) Müdür veya vekili, yönetim kuruluna özellikle ürün alýmý ve deðerlendirmesi, taþýnmaz ve diðer mal ve hizmet alým ve satýmý,  kredi ve yatýrým, imalat ve inþaat, personel ve ortaklýk iþ ve iþlemleri konusundaki öneri ve görüþlerini teklif veya rapor þeklinde yazýlý olarak sunar. Yanlýþ ve yanýltýcý görüþ ve önerilerden kaçýnýr.

 

(11) Müdür ve diðer kooperatif personeli, kendi kusurlarýndan ileri gelen zararlardan sorumludur.

 

(12) Müdür ve personel görevli bulunduklarý sýrada öðrendikleri kooperatife ve kooperatif bir birliðe baðlý ise birliðe ait ticari veya iþletme sýrlarýný saklamakla yükümlüdür.

 

Kooperatifin temsil ve ilzamý

MADDE 54- (1) Kooperatifi resmi dairelerle, mahkemeler ve üçüncü þahýslara karþý müdür veya vekili  ile yönetim kurulu temsil eder. Kooperatifin taahhüt altýna sokulabilmesi, kooperatif adýna düzenlenecek evrakýn muteber olmasý veya kooperatifin ilzamý için, kooperatif unvaný altýnda imzaya yetkili kiþilerden en az ikisinin müþterek imzalarý ve bu müþterek imzalardan birinin, müdüre veya bulunmadýðý durumlarda vekiline ait olmasý þarttýr. 

 

(2) Yönetim kurulu, kooperatifi temsile ve kooperatif adýna imza atmaya yetkili þahýslarý kararla tespit eder ve bu kararýn noterlikçe onaylanmýþ bir sureti, imzalarla birlikte tescil edilmek üzere Ticaret Sicili Müdürlüðüne verilir.  Ýmzaya yetkili olanlarýn tespiti Personel Yönetmeliði hükümlerine uygun olarak yapýlýr.

        

         (3) Gerektiðinde, yukarýdaki fýkra hükmüne göre hareket edilerek imza yetkisine sahip kimseler deðiþtirilebilir.

 

(4) Kooperatifte müdürden baþka yetkili personelin bulunmamasý halinde, yönetim kurulu kararý ile sadece iç iþlemler için müdüre tek baþýna imza yetkisi verilebilir.

           

            Kooperatifin denetimi

  MADDE 55- (1) Kooperatif, 6102 sayýlý Kanunun 397 nci maddesinin beþinci fýkrasý hükmü gereðince Bakanlýkça hazýrlanan ve Bakanlar Kurulunca çýkarýlan Yönetmelik hükümlerine göre denetlenir.

 

 (2) Bu kapsamda denetime tabi olduðu hâlde söz konusu denetimi yaptýrmayan Kooperatifin finansal tablolarý ve yönetim kurulu yýllýk faaliyet raporu düzenlenmemiþ hükmündedir.

 

(3) Denetçinin sorumluluðu hakkýnda, 6102 sayýlý Kanunun ve bu Kanunun 397 nci maddesinin beþinci fýkrasýna göre çýkarýlacak Yönetmeliðin denetçinin sorumluluðuna iliþkin hükümlerine göre hareket edilir.

 

Sýr saklama mecburiyeti

MADDE 56- (1) Kooperatifin yönetim kurulu üyeleri ile her kademedeki personeli, görevleri sýrasýnda öðrendikleri ve açýklanmasýnda Kooperatif ve üretici ortaklarý ile varsa baðlý bulunduðu Birlik açýsýndan zarar umulan hususlar hakkýnda kanuni merciler ve yetkililer hariç olmak üzere baþkalarýna bilgi veremez.

 

BEÞÝNCÝ BÖLÜM

Ürünler ile Ýlgili Ýþlemler

 

Ürün alýmlarý ve alýmlarda uyulacak esaslar

MADDE 57- (1) Kooperatif, 6 ncý maddede belirtilen ürünler konusunda çalýþýr. Bir ürünün Kooperatifin çalýþma konusuna dahil edilebilmesi için, bu konuda genel kurul tarafýndan karar verilmesi gerekir.

 

(2) Kooperatifin ürün alýmlarý ile ilgili iþlemleri, yönetim kurulunca belirlenen alým yöntemine ve saptanan esaslara göre yürütülür.

          

         (3) Kooperatif birliðe baðlý ise ürün alýmýnda, mevzuata, anasözleþmelere ve genel kabul görmüþ kooperatifçilik ve kurumsal yönetim ilkelerine aykýrý olmamak koþuluyla Birliðin bu konuda belirleyeceði ilke ve esaslara göre hareket edilir. Ancak, Birlik, Birliðin imkanlarýný dikkate alarak, Kooperatifin alýp Birliðe teslim etmesi zorunlu ürün miktarýna bir sýnýrlama getirir ise,  Kooperatif; mali, depolama, iþleme ve pazar imkanlarýnýn elvermesi durumunu dikkate alarak, genel kurulun belirlediði esaslar çerçevesinde Kooperatif yönetim kurulu kararýyla kendi nam ve hesabýna ürün alýp deðerlendirebilir. Bu durumda da, Birliðin görüþü alýnýr ve Birlikle iþbirliði içinde hareket edilir.

                       

         (4) Ürün alýmlarýnda, 58 inci maddede usul ve esaslarý belirlenen yöntemlerden biri veya birkaçý birlikte uygulanabilir. Belirlenen yöntem ne olursa olsun, ürün alýmýnda aþaðýdaki hususlara uyulur.

a) Kooperatif ortaklarý rekolte beyannamesine göre teslimini taahhüt ettikleri ürünlerin en az % 50`sini veya yönetim kurulu kararýyla farklý bir oran belirlenmiþ ise en az belirlenen oranda kooperatife teslim etmek zorundadýr. Ortaklarýn teslimini taahhüt ettikleri ürün miktarý, 10 uncu maddenin beþinci fýkrasýnda belirlenen miktarýn % 50`sinin altýnda olamaz (Deprem, kuraklýk, don, su baskýný, dolu, yangýn, verimin önemli ölçüde düþmesi gibi tabi afetler, bitki ve hayvan hastalýklarý gibi ortaðýn elinde olmayan sebepler saklýdýr.).

b) Kooperatif; finansman durumu ve imkanlarýný, depolama, iþleme ve piyasa koþullarýný gözeterek, varlýðýný ve mali yapýsýný korumak amacýyla, gerekli gördüðü hallerde o iþ yýlýnda alacaðý azami ürün miktarýný belirleyebilir. Bu durumda, belirlenen azami ürün alým miktarý, eþitlik ve hakkaniyet ilkeleri gözetilerek, ortaklarýn önceki dönemlerde teslim ettiði ürün miktarlarý, rekolte beyanlarýnda taahhüt edilen ürün miktarlarý gibi kriterler kullanýlarak ortaklara tahsis edilir ve ortaklar tarafýndan teslim edilmesi gereken asgari veya azami ürün miktarý saptanýr. 

c) Ortaklar ancak kendi üretimleri olan ürünleri kooperatife teslim edebilir. Rekolte beyannamesi vermeyen ortaðýn o iþ yýlýna ait ürünü ile teslim ettiði ürünün rekolte beyannamesindeki taahhüdünü aþan kýsmý ortak dýþý ürün olarak alýnabilir. (ancak, kooperatife yönetim kurulu kararýyla belirlenen oranlarý geçmemek üzere ortaklarýn taahhüt üstü teslimatlarý ortak içi iþlem sayýlabilir).

         ç) Ortaklar, her yýl rekolte vaziyetine göre elde edebilecekleri ürün durumu ile kooperatife teslimini taahhüt ettikleri ürün miktarýný kooperatif yönetim kurulunun, kooperatif birliðe baðlý ise birlik yönetim kurulunun belirleyeceði süre içinde ürün hasat döneminden önce rekolte beyannamesi vererek kooperatife bildirmek zorundadýr.

         d) Rekolte beyannamesinin þekli ile ihtiva edeceði bilgiler kooperatif yönetim kurulunca, kooperatif birliðe baðlý ise birlik yönetim kurulunca belirlenir.

         e) Yönetim Kurulu, rekolte beyannamesi verilmesiyle ilgili aldýðý kararý, ortaklarýn kolayca haberdar olabilecekleri bir þekilde ve son beyanname verme tarihinden makul bir süre önce ilan eder. Bu ilan, ayrýca varsa Kooperatifin ve baðlý bulunduðu Birliðin internet sitesinden, rekolte beyannamesi verme süresinin sonuna kadar yayýnlanýr. Ortaklara rekolte beyannamelerini verebilmeleri için en az 15 günlük süre tanýnýr.

         f) Ortaðýn, taahhüdünü yerine getirememesine veya teslimatýný büyük ölçüde azaltmasýna sebebiyet verecek hallerde, durumu, ürün hasadýndan önce kooperatife yazýlý olarak bildirmesi zorunludur.

         g) Kooperatifçe alýnan ürünler ile kooperatif stoklarý, yönetim kurulu kararlarýna göre deðerlendirilir. Kooperatif bir birliðe baðlý ise, ürünlerin deðerlendirilmesi Birliðin belirleyeceði ilke ve esaslara göre yapýlýr.

ð) Ortaklarla hesaplaþma iþlemi,  kararlaþtýrýlan alým yöntemine göre yapýlýr.

h) Ortaklara, birliðin belirleyeceði ilke ve esaslar dahilinde kooperatif yönetim kurulunun kararýyla,  teslim ettikleri ürün bedelini geçmemek üzere hesaplaþmadan önce avans ödenmesi yapýlmasý mümkündür.      

ý) Hesaplaþma sonunda, önceden ödenmiþ olan avanslarla ortaðýn diðer borçlarý, alacaklarýndan düþülür.

                                

         Ürün alým yöntemi ve hesaplaþma

MADDE 58- (1) Ürün alýmlarýnda aþaðýdaki yöntemler uygulanýr ve ortaklarla hesaplaþma, seçilen yöntem veya yöntemlerdeki esaslara göre yapýlýr.

        

         A) Kesin fiyat yöntemiyle alým

         a) Yönetim kurulu kararýyla, Kooperatif birliðe baðlý ise birliðin belirlediði ilke ve esaslar dikkate alýnarak,  57 nci maddenin dördüncü fýkrasýnýn (i) bendi saklý kalmak üzere, faaliyet gösterilen bölge ve sektördeki piyasa fiyatlarý gözetilerek belirlenen fiyat üzerinden üretici ortaklardan ürün alýmý yapýlabilir.

         b) Belirlenen fiyat,  kesin fiyat olabileceði gibi, ön fiyat þeklinde de olabilir. Ön fiyat belirlenmiþ ise, piyasa geliþmelerine ve Kooperatifin mali durumuna göre fark fiyatý veya gelir-gider müspet farký üzerinden risturn ödenebilir.  Ön fiyat piyasa fiyatýnýn üzerinde olamaz. Kesin fiyat belirlenmiþ ise, ayrýca fark fiyatý ve risturn ödemesi yapýlmaz.

         c) Kesin fiyat veya ön alým fiyatlarý piyasa geliþmelerine baðlý olarak dönemsel bazda artýrýlabilir veya azaltýlabilir.

         ç) Ürün alým bedelleri, ürün teslimi sýrasýnda veya makul süreler içinde peþin ya da taksitler þeklinde ödenebilir.

         d) Bu alým yöntemi tercih edildiðinde de, eðer fiyat belirlenmemiþ ise, teslim edilen ürünün tahmini bedelini geçmemek üzere, avans ödemesi yapýlabilir.

 

         B) Emanet (bireysel satýþ) yöntemiyle alým

         a) Yönetim kurulu kararýyla, Kooperatif birliðe baðlý ise birlik yönetim kurulunun kararýyla, emanet (bireysel satýþ) yöntemiyle ortak olmayan üreticilerden ve gerektiðinde ortaklardan ürün alýmýna karar verilebilir.

         b) Bu yöntemde, ortaðýn veya ortak olmayan üreticinin ürünü ayrý hesapta emanet olarak tutulur.  Ürün,  ortak veya üreticinin önceden yetki vermesi halinde  Kooperatifçe doðrudan veya önceden yetki verilmesi söz konusu deðil ise üreticinin istemi ve yönlendirmesiyle satýlýr. Üreticinin istemi, telefon ya da e-postayla  veya yazýlý olarak alýnýr.

         c) Kooperatif, ürünü, ihtiyacýný karþýlamak üzere, doðrudan kendi adýna da alabilir. Ürünün Kooperatife satýþý, üreticinin onayýnýn alýndýðý gün kesinleþir. Bu durumda, üreticiye ürün bedelini geçmemek üzere avans ödemesi yapýlabilir.

         ç) Kooperatife veya üçüncü þahýslara satýlan ürünün fiyatý, satýþýn yapýldýðý gün belirlenir. Ürün bedeli, bu fiyat üzerinden üreticiye ödenir.

         d) Kooperatif, ürünün muhafazasý, satýþý ve üreticinin talimatý doðrultusunda veya ürünün özelliði gereði zorunlu iþlemelerden doðan masraflarý karþýlýðýnda alýnacak komisyon yönetim kurulu kararý ile, Kooperatif Birliðe baðlý ise Birlik yönetim kurulu kararý ile tespit edilir. Komisyon, ürün bedelinden mahsup edilebilir.

         e) Yönetim kurulunun bu yönteme karar vermesi veya yönetim kurulu kararýyla opsiyon saðlanmasý durumunda ortaðýn bu yöntemi tercih etmesi hallerinde de, ortak rekolte beyannamesini vermek, teslim edeceði ürün miktarýný taahhüt etmek zorundadýr. Ortaðýn, Kooperatife teslim ettiði ürün miktarý, ürün teslim taahhüdünün yerine getirilip getirilmediðinin tespitinde dikkate alýnýr.

         f) Ürünün en iyi þekilde muhafazasýndan ve gerekli tedbirlerin alýnmasýndan Kooperatif sorumludur.                   

        

         C) Sözleþmeli alým:

a) Kooperatif, yönetim kurulu kararýyla, Kooperatif birliðe baðlý ise birlik yönetim kurulunun kararýyla ortak olmayan üreticilerle ve gerektiðinde ortaklarýyla yapacaðý sözleþmeyle, kendi adýna veya üçüncü þahýslar adýna sözleþmeli üretim yaptýrarak ürün alýmý yoluna gidebilir.

b) Üçüncü þahýslar adýna, üretici ortaklara sözleþmeli üretim yaptýrýlmasý kararý alýnmýþ ise, Kooperatif tarafýndan, ortaklar adýna örnek tip sözleþme hazýrlanýr ve faaliyetler koordine edilir. Sözleþme, bir nüshasý üreticide, bir nüshasý Kooperatifte ve bir nüshasý da alýcý da kalacak þekilde 3 nüsha halinde düzenlenir. Kooperatif, bu faaliyet ve hizmetleri karþýlýðýnda üreticilerden ve/veya üçüncü þahýslardan hizmet payý/bedeli alýr.

c) Kendi adýna sözleþmeli üretim yaptýran Kooperatif, ortaklarla veya diðer üreticilerle,  ilgili mevzuata ve baðlý bulunduðu Birliðin belirlediði esaslara uygun olarak bir sözleþme imzalar. Sözleþme, bir nüshasý üreticide, bir nüshasý Kooperatifte kalacak þekilde 2 nüsha halinde düzenlenir.

         ç) Taraflar, sözleþmeye ayrýca özel hükümler de koyabilir. Sözleþmeye tabi ürünlerin üretici ve/veya Kooperatif tarafýndan sigorta yaptýrýlmasý esastýr.

            d) Kooperatif ile ortak arasýndaki hesaplaþmalar, sözleþme hükümlerine göre yapýlýr.  Ürün bedelinden Kooperatif tarafýndan üreticiye verilen aynî ve nakdî avanslar mahsup edilir. Aradaki fark, sözleþmede belirtilen ödeme planýna ve þekline uygun olarak ödenir.

         e) Ortaðýn,  bu yöntemle Kooperatife teslim ettiði ürün miktarý, ürün teslim taahhüdünün yerine getirilip getirilmediðinin tespitinde dikkate alýnýr.

 

         D) Havuz yöntemiyle alým:

         a) Yönetim kurulu kararýyla, Kooperatif birliðe baðlý ise birlik yönetim kurulunun kararýyla bu alým yöntemini uygulayan Kooperatif, ortaklardan aldýðý ürünleri, satýþ gelirlerini ve bu ürüne iliþkin giderleri havuzda toplar.  

         b) Ürünler, piyasadaki alýþkanlýk ve ticari yönden talep þekline göre cinsi/türü, çeþidi, derecesi ve standartlarýna göre gruplandýrýlabilir (farklý havuzlarda toplanabilir).

         c) Ürünün deðerlendirme durumuna göre, hesaplaþma dönemi belirlenir. Bir hesap dönemi içinde birden fazla hesaplaþma dönemi belirlenebilir. Her hesap dönemi sonunda, deðerlendirilen ürün miktarlarý üzerinden hesaplaþma yapýlýr. Bir sonraki hesap dönemine havuzdan devreden stoklar, ilgili hesap dönemi ya da hesaplaþma döneminde,  stokun deðerlendirilmesine baðlý olarak hesaplaþmaya konu edilir.

         ç) Havuz veya havuzlarda toplanan ürünlere iliþkin ortaklarla hesaplaþma, aþaðýdaki þekilde yapýlýr.

         1) Bir hesaplaþma döneminde satýlan ürünün, satýþý ve deðerlendirilmesi için yapýlan ve doðrudan satýlan ürünleri ilgilendiren masraflar ile genel karakterdeki giderlerden satýlan ürünün payýna düþen masraflar tespit edilir.

         2) Bu þekilde hesaplanan giderler, hesaplaþma dönemi içinde elde edilen satýþ gelirinden düþülür.

         3) Bulunan net satýþ tutarý, hesaplaþma döneminde satýlan ürün miktarýna bölünür ve birim ürün baþýna üreticiye ödenmesi gereken deðer saptanýr.

         4) Her üreticinin, Kooperatife teslim ettiði ürün miktarý, birim ürün deðeri ile çarpýlarak, Kooperatiften almasý gereken ürün bedeli hesaplanýr. 

         5) Bu þekilde hesaplanan ürün bedelinden, teslim edilen ürünün tahmini bedelini geçmemek üzere verilen avanslar ve Kooperatifin diðer alacaklarý düþülerek, kalan ürün bedeli tutarý ortaða ödenir.

        

(2) Hesaplaþma iþlemi, kooperatif genel kurulunun gelir-gider farkýnýn daðýtýmý ile ilgili kararýna göre yapýlýr.

             

(3) Kooperatife ortak dýþý ürün teslimatýnda bulunan üreticilere yapýlacak  ödemeler ve üreticilerle hesaplaþmalar, yönetim kurulu kararýna göre yapýlýr.

 

(4) Kooperatifin ortaklarýndan veya diðer üreticilerden aldýðý ürünlere ait iþlemler, ayrý hesaplarda takip edilir. Sonuçlarý dönem sonu gelir-gider tablolarýnda ayrý ayrý gösterilir.

 

Ürün alýmlarýnda yönetim kurulu ve kooperatif personelinin sorumluluðu

            MADDE 59-  (1) Ürün alýmý ve deðerlendirilmesi ile stoklarýn muhafaza ve deðerlendirilmesine iliþkin tüm faaliyetlerde, Kooperatif yönetim kurulu gerek karar alýrken, gerekse denetim ve gözetim görevlerini yerine getirirken; müdür ve diðer kooperatif personeli ise bu konularda görevlerini yürütürken, piyasa geliþmelerini de gözeterek, genel kabul görmüþ rasyonel iþletmecilik uygulamalarý ve kooperatifçilik ilkelerini dikkate alýr, Kooperatifin ve Birliðin varlýklarýný, mali yapýsýný ve rekabet gücünü bozucu nitelikteki uygulamalardan kaçýnýr ve basiretli bir tacir gibi hareket eder.

 

(2) Alýnacak ve satýlacak ürünlerin; cins ve kalitelerine göre sýnýflandýrýlmasýnda, fiyatlandýrýlmasýnda ve fire oranlarýnýn belirlenmesinde standartlara, varsa ilgili mevzuat hükümlerine, sektörde ve piyasalarda kabul gören ticari teamüllere göre hareket edilir.

 

(3) Yönetim kurulu, müdür ve diðer ilgili personel, bunlara aykýrý uygulamalardan doðan ve kendi kusurlarýndan ileri gelen zararlardan sorumludur.

 

ALTINCI BÖLÜM

Mal ve Hizmet Alým-Satýmý, Ýmalat-Ýnþaat, Yatýrým ve Kredi Ýþlemleri

 

         Usul ve esaslar

MADDE 60- (1) Ürün iþlemleri dýþýndaki, taþýnmaz dahil mal ve hizmet alýmý ve satýmý ileimalat ve inþaat iþlerinin yaptýrýlma usul ve esaslarý ve diðer yatýrýmlarýna iliþkin esaslar genel kurulca kabul edilen Yönetmelikte düzenlenir.  Kooperatif birliðe baðlý ise Yönetmelik Birlik genel kurulunca kabul edilir. Yönetmelik, 4572 sayýlý Kanuna ve anasözleþme hükümlerine uygun olarak hazýrlanýr.

 

         (2) Gerek yönetmeliðin hazýrlanmasýnda, gerekse taþýnmaz dahil mal ve hizmet alýmý ve satýmý, imalat ve inþaat iþleri ile diðer yatýrým iþlerinin yürütülmesinde aþaðýdaki esaslar mutlaka gözetilir.

         a) Yönetim kurulu ve yetkili Kooperatif personeli, Kooperatif adýna yapýlacak alým ve satýmlar ile bu konuda gerçekleþtirilecek ihalelerde saydamlýðý, rekabeti, eþit muameleyi, güvenirliði, ortaklarýn veya ortaklar adýna yetkili kýlýnanlarýn denetimini, ihtiyaçlarýn uygun þartlarla ve zamanýnda karþýlanmasýný ve kaynaklarýn verimli ve amacýna uygun kullanýlmasýný saðlamakla sorumludur.

         b) Resmi kuruluþlar, bunlarýn % 50`den fazla hissesine sahip olduklarý kuruluþlar ile daðýtým ve hizmet yetkisi resmi makamlarca kendilerine verilmiþ kurum ve kuruluþlardan yapýlan doðrudan alýmlar hariç olmak üzere, alým ve satýmlarda; belirlenen eþik deðerlere göre, açýk ihale usulü, belli istekliler arasýnda ihale usulü ve pazarlýk usulü ile doðrudan temin yolu kullanýlýr.  Açýk ihale usulü ve belli istekliler arasýnda ihale usulü temel usullerdir. Pazarlýk usulü ile ihale yapýlmasý ve doðrudan temin yoluyla ihtiyaçlarýn karþýlanmasý ise ancak Yönetmelikte belirtilen özel hallerde ve eþiklerin altýndaki iþlerde mümkündür.

         c) Eþik deðerler, Kooperatif birliðe baðlý ise Birlik tarafýndan belirlenir. Eþik deðerlerin veya parasal limitlerin altýnda kalmak ya da yönetmelikte yer verilen hükümlerin uygulanmasýndan kaçýnmak amacýyla, bütünlük gösteren veya baðlantýlý mal ve hizmet alýmlarý, imalat ve inþaat iþleri kýsýmlara bölünemez.

         ç) Müdürün baþkanlýðýnda, ihale edilecek iþ konusunda uzman veya tecrübe sahibi, muhasebe veya mali konularda deneyimli kiþilerden en az üç kiþilik bir ihale komisyonu oluþturulur ve doðrudan temin yolu dýþýndaki, ihale iþlemi bu komisyon tarafýndan sonuçlandýrýlýr. Ancak, genel kurulun ve yönetim kurulunun yetkisinde bulunan alým ve satýmlar bu organlarýn kararýyla tamamlanýr.

         d)  Doðrudan temin yolu dýþýndaki ihaleye konu mal ve hizmetlerin kabulü, en az üç kiþiden oluþturulan bir Kabul Komisyonu tarafýndan yapýlýr ve Komisyon tarafýndan kabul, ölçüm ve muayene tutanaðý düzenlenir.

         e) Doðrudan temin yolu dýþýndaki usullerle ihaleye çýkmadan önce,  bir þartnamenin hazýrlanmasý þarttýr. Alýnacak mal ve hizmetin teknik kriterleri ve özellikleri, teknik þartnamede düzenlenir. Þartnamede yer verilecek teknik kriterlerin ve özelliklerin, verimliliði ve fonksiyonelliði saðlamaya yönelik olmasý, rekabeti engelleyici hususlar içermemesi ve fýrsat eþitliðini saðlamasý zorunludur. Teknik þartnamedeki düzenlemelerin; ihale komisyonu ile muayene ve kabul komisyonunca yapýlacak inceleme ve deðerlendirmelerde tereddüt oluþturmayacak þekilde açýk olmasý gerekir. Teknik þartnameye iliþkin diðer hususlar yönetmelikte gösterilir.

         f) Ayrýca, mal veya hizmet alýmlarý ile imalat ve inþaat iþlerinin ihalesi yapýlmadan önce, her türlü fiyat araþtýrmasý yapýlarak yaklaþýk maliyet belirlenir ve dayanaklarýyla birlikte bir hesap cetvelinde gösterilir. Yaklaþýk maliyet, isteklilere ve ihale süreci ile resmî iliþkisi olmayan kiþilere açýklanmaz.

         g) Yönetmelikte belirtilen eþikleri aþan ihalelerde; saydamlýðý, rekabeti, eþit muameleyi, ortaklarýn veya ortaklar adýna yetkili kýlýnanlarýn denetimini, ihtiyaçlarýn uygun þartlarla ve zamanýnda karþýlanmasýný temin etmeye yetecek ve yönetmelikte gösterilen sürelerde, iþin yapýlacaðý yerdeki veya ulusal gazetelerde ilana çýkýlýr ya da davet mektubu gönderilir.

ð) Yönetmelikte belirlenen eþik deðerleri aþan, taþýnmaz alým ve satýmýnda mutlaka, Sermaye Piyasasý Kurumunca yetkilendirilen en az iki gayrimenkul deðerleme uzmanýndan deðer tespit raporu ile taþýnmazýn alýnacaðý veya satýlacaðý mahalde emlak alým ve satýmý ile iþtigal eden en az iki iþletmeden fiyat deðerlendirmesi yazýsý alýnýr. Ancak, tutarý ne olursa olsun, taþýnmaz alým ve satýmýnda mutlaka, taþýnmazýn alýnacaðý veya satýlacaðý mahalde, bu mahalde yok ise en yakýn yerdeki, emlak alým ve satýmý ile iþtigal eden en az iki iþletmeden fiyat deðerlendirmesi yazýsý ve Kooperatif birliðe baðlý ise Birliðin yazýlý görüþü alýnýr.

h) Çýkýlan ilan, alým ve satým duyurularý; alým, satým veya ihale iþlemleri sonuçlandýrýlýncaya kadar varsa Kooperatifin ve baðlý bulunduðu Birliðin internet sitesinden yayýnlanýr.

ý) Ýhaleye katýlacak isteklilerden, ekonomik ve malî yeterlilik ile mesleki ve teknik yeterliliklerinin belirlenmesi için istenecek bilgi ve belgeler Yönetmelikte düzenlenir.

i) Yatýrým kararlarý için mutlaka fizibilite çalýþmasý yapýlýr veya yaptýrýlýr. 

j) Ýhaleye tabi alým ve satýmlara iliþkin;  ihale ilanýnýn içeriði ve ilan süreleri, tekliflerin alýnmasý ve deðerlendirilmesi usul ve esaslarý, teminat iþlemleri, ihalenin sözleþmeye baðlanmasý, ihale ve kabul komisyonlarýnýn oluþturulmasý ve komisyonlarýn çalýþma usul ve esaslarý, ihalenin iptal halleri ve ihaleye iliþkin diðer hususlar ile doðrudan temin yolunun uygulanacaðý alým ve satýmlar ve bu yönteme iliþkin diðer hususlar yönetmelikte düzenlenir.

 

(3) Alýnacak mal ve hizmetlerin finansman kaynaklarý ihaleye çýkýlmadan önce mutlaka planlanýr. Kooperatifi mali yönden acze düþürecek, borç ödeyemezlik haline sokacak, Kooperatifin ana faaliyetlerini aksatacak nitelikteki mal ve hizmet alýmlarý ile imalat ve inþaat iþlerinden ve yatýrýmlardan kaçýnýlýr.

 

(4) Kooperatifin amaç ve çalýþma konularýnýn dýþýnda kalan alanlarda kuracaðý veya iþtirak edeceði iktisadi iþletmeler için Birlikten izin alýnýr.

 

(5) Acil durumlar saklý kalmak üzere, taþýnmaz alým ve satýmý, imalat ve inþaat iþleri ile diðer yatýrýmlar, Kooperatifin yýllýk ve diðer çalýþma programlarýnda gösterilir. Bu konularda çalýþma programý hedeflerine uygun hareket edilir.

 

            Kooperatifin kredi kullanýmý

         MADDE 61- (1) Kooperatif, ürün alým bedeli ödemelerini ve diðer finansman ihtiyaçlarýný karþýlamak amacýyla borçlanabilir ve kredi kullanabilir.  Bu amaçla taþýnmazlar üzerine ipotek veya ürünleri ile diðer menkul varlýklarý üzerine rehin verebilir.

 

(2) Kooperatifin, sahip olduðu öz kaynaklarý ve varlýklarýna göre önemli sayýlacak tutarlarda kredi kullanmasý gerekiyor ise; bu kredinin tahmini tutarý ve vadesi, mahiyeti, kullanýlacaðý alanlar ve gösterilecek teminatlar Kooperatifin yýllýk ve uzun vadeli çalýþma programlarýnda mutlaka gösterilir.

        

         (3) Kooperatif birliðe baðlý ise borçlanma ve kredi kullanma konularýnda, Birliðin belirlediði ilke ve esaslar gözetilerek, çalýþma programý hedeflerine ve genel kurulca kararlaþtýrýlan esaslara göre hareket edilir.

        

         (4) Kooperatifin finansman ihtiyacýnýn Birlik tarafýndan karþýlanmasý durumunda, yönetim kurulu üyeleri ve kooperatif müdürü, Kooperatife açýlan kredi ve verilen borçlarý amacýna uygun olarak kullanýr ve vadesinde ödenmesi için gerekli tedbirleri alýr.

        

            Ortaklarýn kredi ihtiyacýnýn karþýlanmasý

         MADDE 62- (1) Kooperatif, genel kurulca alýnacak karara göre yönetim kurulu kararý ile amaçlarýna uygun olarak ortaklarýnýn ayni ve nakdi kredi ihtiyaçlarýný karþýlayabilir.

 

         (2) Ayni ve nakdi krediler Birlik kaynaklarýndan karþýlanýyor ise, bu konuda Birliðin belirlediði ilke ve esaslara göre hareket edilir. 

 

 

Yasak fiil veya davranýþlar ve ilgililerin sorumluluðu

Madde 63- (1) Kooperatif yönetim kurulu üyeleri ve temsile yetkili þahýslar, anasözleþmenin bu bölümünde düzenlenen iþ ve iþlemlerde, ilgili mevzuatta yasaklanan fiil veya davranýþlarda bulunamazlar.    

 

(2) Kooperatif yönetim kurulu üyeleri, temsile yetkili þahýslar ve ihale komisyon üyeleri ile bunlarýn eþ ve üçüncü dereceye kadar, üçüncü derece dahil, kan ve kayýn hýsýmlarý Kooperatifçe açýlan ihalelere katýlamaz.

 

         (3) Ýlgili mevzuattaki cezai sorumluluk halleri saklý kalmak üzere, yukarýdaki yasak fiil veya davranýþlarda bulunanlar, kendi kusurlarýndan doðan Kooperatif zararlarýndan sorumludurlar.

 

YEDÝNCÝ BÖLÜM

Kooperatifin Hesaplarý

 

Hesap dönemi ve finansal tablolarýn hazýrlanmasý

MADDE 64- (1) Kooperatifin hesap dönemi .........................`dan / .............................`a kadar süren devreyi kapsar. Ýlk faaliyete geçtiði yýldaki hesap dönemi kooperatifin kurulduðu tarihten baþlar ve hesap dönemi sonunda biter.

        

         (2) Dönem sonu bilançosu, hesap dönemi içindeki bütün faaliyetleri içerecek þekilde düzenlenir.

        

         (3) Kooperatif,  6 ncý maddede yer verilen ana iþtigal konusu her bir ürüne ait  gelir ve giderleri ayrý hesaplarda takip etmek, bunlara ait gelir-gider farklarýný kayýtlara uygun þekilde hesaplamak ve gelir-gider tablosunu bu ayrýntýlarý gösterecek þekilde düzenlemek zorundadýr.

        

         (4) Bilanço ve gelir-gider tablosunun hesap döneminin bitim tarihinden itibaren iki ay içerisinde çýkarýlmýþ olmasý gereklidir.

  

  (5) Yönetim kurulu, bilanço ile ortak içi ve ortak dýþý gelir ve giderlerini ayrý ayrý hesaplarda göstermek suretiyle hazýrlanan gelir-gider tablosunu genel kurul toplantýsýndan en az 45 gün  önce denetçiye verir. Denetçi, bunlarý en çok 15 gün içinde inceleyerek düzenleyeceði raporla birlikte yönetim kuruluna iade eder.

        

         (6) Bilanço ve gelir-gider tablosu ile yönetim kurulu ve denetçi raporlarý genel kurul toplantýsýndan en az bir ay öncesinden itibaren bir yýl süreyle kooperatifin merkezinde ortaklarýn incelemesine sunulur ve isteyenlere birer sureti verilir.

 

         Muhasebe usulü

MADDE 65-  (1) Kooperatifin hesaplarý, ilgili mevzuatta yer alan usul ve esaslar ile ilke ve standartlara uygun olarak tutulur ve finansal tablolar buna uygun þekilde hazýrlanýr.

           

            Kuruluþ masraflarý

         MADDE 66- (1) Kooperatifin kuruluþ masraflarý, kuruluþu takip eden 3 yýl içinde  gelir-gider farký hesabýndan kapatýlýr.

           

Gelir gider farký ve daðýtýmý

MADDE 67- (1) Kooperatifin risturna tabi ve risturna tabi olmayan iþlemleri için ayrý ayrý düzenlenen gelir-gider  tablolarýna göre oluþan gelir-gider farklarý; bilanço ve gelir-gider tablosunun genel kurulca kabulü üzerine aþaðýdaki esaslara göre daðýtýlýr.

           

            A-Ortak içi iþlemler

         a) Gelir-gider müspet farkýnýn;

                  - % 10`u Yedek Akçe Hesabýna,

                  - % 10`u Destek Fonuna,

                   - % 5`i Risk Fonuna,

                   - % 1, 21/2/2001 tarihli ve 4629  sayýlý Bazý Fonlarýn Tasfiyesi Hakkýnda Kanun gereði Kamu  payýna,

ayrýlýr.

         b) Geriye kalan % 74 payýn yarýsý Ortaklara risturn olarak daðýtýlýr. Genel kurul; % 74 payýn kalan diðer kýsmýnýn tamamýnýn veya bir kýsmýnýn ortaklara risturn olarak daðýtýlmasýna karar verebileceði gibi, daðýtýlmayan kýsmýn Yedek Akçe Hesabýna ve genel kurulca tesis edilecek fonlara aktarýlmasýna da karar verebilir.                

c) Risturn olarak ayrýlan kýsýmlar, kooperatifle yaptýklarý iþlemler esas alýnarak havuz yöntemi ve/veya ön fiyatla (fark fiyatý verilmemiþ olmasý kaydýyla) ürün teslim eden ortaklara daðýtýlýr.

ç) Ait olduðu hesap dönemine bakýlmaksýzýn gelir-gider menfi farklarý ortadan kaldýrýlmadýkça ve Kooperatifin vadesi dolmayan kredi ve diðer borçlarý hariç olmak üzere, kullanýlan krediler ve diðer borçlar ödenmedikçe gelir-gider müspet farkýnýn daðýtýmý yapýlamaz.

d)Yedek akçeler ortaklara daðýtýlamaz. Sermaye üzerinden de ortaklara kazanç daðýtýmý yapýlamaz.

e) Yönetim kurulu üyelerine kazanç üzerinden pay verilemez.  

         f) Gelir-gider menfi farklarýnýn kapatýlmasýnda aþaðýdaki usul ve esaslara göre hareket edilir.

         1) Gelir-gider menfi farklarý, menfi farkýn ortaya çýktýðý hesap dönemini takip eden beþ hesap döneminde kapatýlýr.

         2) Gelir-gider menfi farklarý, varsa risturna tabi ve/veya (vergi sonrasý net) risturna tabi olmayan gelir-gider müspet farklarýyla kapatýlýr.

         3) Bu suretle kapatýlamayan gelir-gider menfi farklarý, menfi farklarýn kapatýlmasý için tahsis edilen fon ve hesaplar, Yedek Akçe Hesabý ve diðer fonlar ile ortaklarýn Kooperatife yapacaklarý baðýþ ve yardýmlarla kapatýlýr.

         4) Bu suretle de kapatýlamayan gelir-gider menfi farklarýnýn kapatýlmasý hususunda   21 inci madde hükmüne göre hareket edilir. Bu kapsamda,  risturna tabi iþlemlerden doðan gelir-gider menfi farklarý, Kooperatife verdikleri ürünün tutarlarý dikkate alýnarak ortak üreticilerden yapýlacak ek ödeme tahsilatý ile,  risturna tabi olmayan iþlemlerden doðan    gelir-gider menfi farklarý ise, ortaklardan sermaye taahhüt tutarlarýyla orantýlý olarak tahsil edilecek ek ödemeyle veya bu ek ödeme tutarý kadar sermaye paylarýndan düþülerek kapatýlýr.

        

         B- Ortak dýþý iþlemler

         a) Ortak dýþý iþlemlerden doðan gelir-gider müspet farký ayrý bir hesapta toplanýr ve gelir-gider menfi farklarýnýn kapatýlmasýnda kullanýlýr.

         b) Gerçekleþtiði hesap dönemini takip eden beþ hesap döneminde gelir-gider menfi farklarýnýn kapatýlmasýnda kullanýlmayan ortak dýþý iþlemlerden doðan gelir-gider müspet farklarýnýn % 50`si Destek Fonuna aktarýlýr. Genel kurul, bu oraný % 25`e kadar düþürebileceði gibi, % 75`e kadar da çýkarabilir.

         c) Gelir-gider menfi farklarýn kapatýlmasýnda kullanýlmayan kýsmýn en az % 25`i Ortaklara sermaye paylarý ile orantýlý olarak daðýtýlýr. Genel kurul; varsa geriye kalan ve Destek Fonuna aktarýlmayan payýn tamamýnýn veya bir kýsmýnýn ortaklara daðýtýlmasýna karar verebileceði gibi, Yedek Akçe Hesabýna ve genel kurulca tesis edilecek fonlara aktarýlmasýna da karar verebilir. 

 

Yedek akçe

            MADDE 68- (1) Yedek akçe; gelir-gider müspet farklarýndan ayrýlan paylardan, yýl içinde meydana gelen ve sebebi anlaþýlamayan kasa fazlalarýndan, çýkma, çýkarýlma ve ölüm tarihinden itibaren 5 yýl geçtiði halde ilgilisi tarafýndan istenmemesi nedeniyle zamanaþýmýna uðrayan ortak alacak ve haklarýndan, diðer yedek akçe gelirlerinden oluþur.

        

         (2) Yedek akçe, genel kurulun kararýna baðlý olarak, Kooperatifin tahsili imkansýz ve karþýlýksýz kalan alacaklarýnýn ve bilanço açýklarýnýn kapatýlmasýnda kullanýlýr.      

        

         (3) Ortaklarýn yedek akçe üzerinde herhangi bir haklarý yoktur.

 

         Fonlar

         MADDE 69- (1) Kooperatif, Destek Fonu ve Risk Fonu dýþýnda genel kurulca alýnacak karara göre fonlar tesis edebilir.

        

         1) Destek Fonu; ortaklara ucuz kredi kaynaðý saðlamak ve gerektiðinde araþtýrma-geliþtirme giderleri ile kurulacak  tesis ve iþletmelerin kuruluþ giderlerinin karþýlanmasýnda kullanýlmak üzere tesis edilir. Bu Fon, gelir-gider müspet farklarýndan ayrýlan paylar ile Kooperatife yapýlan baðýþlardan oluþur.

        

         2) Risk Fonu; Kooperatifin beklenmeyen giderleri ile mahkeme giderleri ve cezalarýn karþýlanmasýnda kullanýlmak üzere tesis edilir. Bu Fon, gelir-gider müspet farklarýndan ayrýlan paylardan oluþur.

        

Yedek akçelerin ve fonlarýn nemalandýrýlmasý

MADDE 70- (1) Yedek akçeler ve fonlarda toplanan hasýlanýn kullanýmýna iliþkin esaslar, Kooperatif birliðe baðlý ise Birliðin belirleyeceði usul ve esaslar da dikkate alýnarak, genel kurulca kararlaþtýrýlýr. Genel kurul bu yetkisini yönetim kuruluna devredebilir.

 

Devir teslim tutanaðý

MADDE 71-  (1) Yönetim kurulu üyeleri ile müdür ve diðer personel, görevlerinin sona erdiði tarihten itibaren 7 gün içinde sorumluluklarý altýndaki para, mal, defter, belge ve diðer kooperatif varlýklarýný bir tutanakla yeni görevlilere veya kooperatif yetkililerine devir teslim etmekle yükümlüdür.  

 

Avanslar ve ödemeler

MADDE 72- (1) Kooperatifin amaç ve iþleri dýþýnda avans verilemez ve ödeme yapýlamaz. Her türlü ödemenin geçerli belgelere dayandýrýlmasý þarttýr.

 

(2) Verilecek avansýn sebebi, miktarý, geri alýnma þartlarý, kapatýlmasý þekli ile kasada günlük olarak bulundurulacak azami para miktarý ve kooperatif parasýnýn amaçlara uygun þekilde deðerlendirilmesi usulü yönetim kurulu tarafýndan alýnacak kararla belirlenir.

 

Kooperatifin aczi halinde yapýlacak iþler

MADDE 73- (1) Kooperatifin aciz halinde bulunduðunu kabul ettirecek ciddi sebepler mevcut ise, yönetim kurulu piyasada cari fiyatlar esas olmak üzere, derhal bir ara bilançosu düzenler. Son yýlýn bilançosu veya daha sonra yapýlan bir tasfiye bilançosu veyahut yukarýda sözü geçen ara bilançosu kooperatif mevcudunun borçlarýný artýk karþýlamayacaðýný gösteriyorsa yönetim kurulu Bakanlýða durumu bildirir ve genel kurulu derhal olaðanüstü toplantýya çaðýrýr.

 

(2) Son yýlýn bilançosunda kooperatif varlýðýnýn yarýsý karþýlýksýz kalýrsa yönetim kurulu derhal genel kurulu toplantýya çaðýrarak durumu ortaklara arz eder. Ayný zamanda ilgili mahkeme ile Bakanlýða bilgi verir. Bilançoda tespit edilen açýk, üç ay içinde ortaklarýn ek ödemeleri ile kapanmadýðý takdirde yine Bakanlýk haberdar edilir.

 

(3) Mali durumun düzeltilmesinin mümkün görülmesi halinde yönetim kurulunun veya alacaklýlardan birinin isteði üzerine mahkeme iflasýn açýlmasýný erteleyebilir. Bu takdirde, mahkeme mevcutlar defterinin tutulmasý, yönetim memuru (yediemin) atanmasý gibi kooperatif varlýðýnýn korunmasýna ve devamýna yarayan tedbirleri alýr.

 

Defterleri tasdik ettirme yükümlülüðü

MADDE 74- (1) Kooperatifin tutmakla yükümlü olduðu defterlere iliþkin açýlýþ ve kapanýþ onaylarý aþaðýdaki esaslara göre yapýlýr.

 

A) Açýlýþ Onayý Yapýlacak Defterler ve Onay Zamaný

a) Kooperatifin tutmakla yükümlü olduðu yevmiye defteri, defteri kebir, envanter defteri, pay/ortaklar defteri, yönetim kurulu karar defteri ile genel kurul toplantý ve müzakere defterinin açýlýþ onaylarý, kuruluþ sýrasýnda ve kullanýlmaya baþlanmadan önce, izleyen faaliyet dönemlerindeki açýlýþ onaylarý ise defterlerin kullanýlacaðý faaliyet döneminin ilk ayýndan önceki ayýn sonuna kadar noter tarafýndan yapýlýr.

b) Yevmiye defteri, defteri kebir, envanter defteri ile yönetim kurulu karar defterinin açýlýþ onaylarýnýn her hesap dönemi için yapýlmasý zorunludur. Pay/ortaklar defteri ile genel kurul toplantý ve müzakere defteri yeterli yapraklarý bulunmak kaydýyla izleyen hesap dönemlerinde de açýlýþ onayý yaptýrýlmaksýzýn kullanýlmaya devam edilebilir.

c) Onaya tabi defterlerin hesap dönemi içinde dolmasý dolayýsýyla veya baþka sebeplerle yýl içinde yeni defter kullanmaya mecbur olanlar bunlarý kullanmaya baþlamadan önce açýlýþ onayý yaptýrmak zorundadýr.

ç) Pay/ortaklar defterinin yenilenmesinin gerektiði durumlarda açýlýþ onayý yapýlacak yeni defter, kullanýmýna son verilecek defterle veya zayi edilmiþse zayi belgesi ile birlikte notere ibraz edilir. Yeni pay/ortaklar defterinin açýlýþ onayýnýn yapýldýðý sýrada noter, eski deftere veya zayi belgesine yeni pay defterinin açýlýþ onayýnýn yapýldýðýný tarih ve sayý belirtmek suretiyle þerh düþer. Eski defterde veya zayi belgesinde söz konusu þerhi gören noter tekrar bir açýlýþ onayý yapamaz.

 

B) Kapanýþ Onayý Yapýlacak Defterler ile Onay Zamaný ve Þekli

a) Yevmiye defteri ile yönetim kurulu karar defterinin 6102 sayýlý Kanunun 64 üncü maddesinin üçüncü fýkrasýnda belirlenen süreler dahilinde notere ibraz edilip, son kaydýn altýna noterce `Görülmüþtür` ibaresi yazýlarak mühür ve imza ile onaylanmasý zorunludur.

 

C) Onay Yenileme

a)Yönetim kurulu karar defteri, yevmiye defteri, envanter defteri ve defteri kebir yeterli yapraklarý bulunmasý halinde yeni hesap döneminin ilk ayý içerisinde onay yenilemek suretiyle kullanýlmaya devam edilebilir.

b) Onay yenilemede defterlerin türü deðiþtirilemez.

 

(2) Defterlerin elektronik ortamda tutulmasý halinde bu defterlerin açýlýþlarýnda ve yevmiye defteri ile yönetim kurulu karar defterinin kapanýþýnda noter onayý aranmaz.

 

Defter ve belgelerin saklanmasý

MADDE 75- (1) Kooperatif; tutmakla yükümlü olduðu ticari defterleri ve bu defterlere yapýlan kayýtlarýn dayandýðý belgeleri sýnýflandýrýlmýþ bir þekilde on yýl saklamakla yükümlüdür.

 

(2) Vergi ve ilgili mevzuat hükümleri saklý kalmak kaydýyla, tutulmasý zorunlu defterlere yapýlan kayýtlarýn dayandýðý belgeler, okunur hale getirildiklerinde içerik olarak örtüþmeleri, saklama süresi boyunca her an ulaþýlabilmeleri ve uygun bir süre içerisinde okunabilir hale getirilebilmeleri þartýyla görüntü veya veri taþýyýcýlarda da saklanabilir.

 

(3) Saklama süresi, ticari defterlere son kaydýn yapýldýðý veya muhasebe belgelerinin oluþtuðu takvim yýlýnýn bitiþiyle baþlar.

 

(4) Kooperatifin saklamakla yükümlü olduðu defterler ve belgeler; yangýn, su baskýný veya yer sarsýntýsý gibi bir afet veya hýrsýzlýk sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zýyaa uðrarsa kooperatif zýyaý öðrendiði tarihten itibaren 15 (onbeþ) gün içinde ticari iþletmesinin bulunduðu yer yetkili mahkemesinden kendisine zayi belgesi verilmesini isteyebilir. Bu dava hasýmsýz açýlýr. Mahkeme gerekli gördüðü delillerin toplanmasýný da emredebilir.

 

(5) Kooperatifin sona ermesi halinde ilgili belgeler 6102 sayýlý Kanunun 82 nci maddesi uyarýnca on yýl süre ile sulh hukuk mahkemesi tarafýndan saklanýr.

 

SEKÝZÝNCÝ BÖLÜM

Birleþme, Tür Deðiþtirme, Daðýlma ve Tasfiye

           

Birleþme, bölünme ve tür deðiþtirme

MADDE 76- (1) Genel kurul, kooperatifin konu ve amaçlarý benzer veya ilgili diðer bir kooperatifle birleþmesine veya bir kamu tüzel kiþisine ya da herhangi bir kamuya yararlý derneðe devredilmesine karar verebilir.

 

(2) Ayrýca, kooperatif bir ticaret þirketi ile de birleþebilir, bölünebilir ve tür deðiþtirebilir.

 

(3) Bu hallerde,  1163 sayýlý Kanunun 84 ve 85 inci maddeleri ile 6102 sayýlý Kanunun 134 ilâ 194 üncü maddeleri arasýndaki hükümler uygulanýr.

 

Daðýlma Sebepleri:

MADDE 77- (1) Kooperatif:

         a) Ortak sayýsýnýn 30`dan aþaðý düþmesi üzerine,

         b) Genel kurul kararýyla,

         c) Ýflasýn açýlmasýyla,

         ç) Kanunlarda öngörülen diðer hallerde, Bakanlýðýn mahkemeden alacaðý karar üzerine,

         d) Diðer bir kooperatifle veya þirketle birleþmesi veya devralýnmasý suretiyle,

         e) Üç yýl olaðan genel kurul toplantýsýný yapmamasý halinde,

         f) Anasözleþmesinin, en çok altý ay içinde örnek anasözleþme deðiþikliklerine intibak ettirilmemesi halinde,

         g) Amacýna ulaþma imkâný kalmadýðýnýn Bakanlýkça tespiti halinde mahkemeden alýnacak kararla daðýlýr.

 

Tasfiye kurulunun oluþumu

MADDE 78- (1) Tasfiye kurulu genel kurul tarafýndan seçilecek en az üç kiþiden oluþur. Genel kurul bu hususta yönetim kurulunu da görevlendirebilir. Genel kurulca tasfiye kurulu için bir görevlendirme veya seçim yapýlmadýðý takdirde, tasfiye iþlerini yönetim kurulu yürütür. Bunlar genel kurulca her zaman azledilebilir ve yerlerine yenileri seçilebilir.

 

(2) Tasfiye kurulunun yukarýdaki fýkraya göre oluþturulmasýna imkân bulunmamasý halinde ortaklardan birinin baþvurusu üzerine mahkemece tasfiye kurulu üyeliklerine atama yapýlabileceði gibi, ortaklarýn talebine istinaden, tasfiye kurulu üyelerinin haklý sebepler dolayýsýyla azledilmesi ile yerlerine yenilerinin atanmasýna da karar verilebilir. Kooperatifin feshine mahkemenin karar verdiði hâllerde de tasfiye kurulu veya tasfiye memuru mahkemece atanýr.

 

(3) Tasfiye kurulu üyelerine, atamayý yapan merci tarafýndan tespit edilecek miktarda ücret ödenir.

 

(4) Tasfiye kurulu üyelerinde, 1163 sayýlý Kanunun 56 ncý maddesinin birinci fýkrasýnýn (3) numaralý bendinde belirtilen suçlardan mahkum olmamak þartý aranýr.

 

(5) Tasfiye kurulu üyelerinin seçilmelerine ve azillerine iliþkin kararlar, yönetim kurulunca ticaret siciline tescil ve ilan ettirilir. Yönetim kurulunun, tasfiye iþlerini yürütmekle yetkili kýlýnmasý durumunda da bu hüküm uygulanýr.

 

Tasfiye kurulu üyelerin yetki ve sorumluluklarý

MADDE 79- (1) Tasfiye kurulu, Kooperatifin faaliyette bulunduðu dönemde baþlanmýþ olup, henüz sonuçlandýrýlmamýþ olan iþ ve iþlemleri tamamlamaya, Kooperatifin borç ve taahhütlerini yerine getirmeye, Kooperatifin alacaklarýný toplamaya, gereðinde yargý yolu ile almaya ve varlýklarýný paraya çevirmeye, net varlýðý elde etmeye yönelik ve yarayan bütün iþ ve iþlemleri yapmaya yetkili ve zorunludur. Ancak, tasfiye kurulu üyeleri tasfiyenin gereklerinden olmayan yeni bir iþlem yapamaz.

 

(2) Tasfiye kuruluna açýkça tanýnmýþ yetkiler devredilemez; ancak, belirli uygulama iþlemlerinin yapýlabilmesi için, tasfiye kurulu üyelerinden biri diðerine veya üçüncü bir kiþiye temsil yetkisi verebilir.

 

(3) Tasfiye kurulu veya tasfiye kurulu üyelerinin üçüncü kiþilerle tasfiye amacý dýþýnda yaptýðý iþlemler kooperatifi baðlar. Ancak, üçüncü kiþinin, iþlemin, tasfiye amacýnýn dýþýnda olduðunu bildiði veya hâlin gereðinden bilmemesinin mümkün olamayacaðýnýn ispat edilmesi durumlarý saklýdýr. Tasfiyenin sadece tescil ve ilan edilmesi, bu hususun ispatý için yeterli delil deðildir.

 

(4) Tasfiye kurulu üyelerinin yaptýklarý bir iþlemden dolayý kooperatifin baðlanabilmesi için imzaya yetkili iki tasfiye kurulu üyesinin kooperatif unvaný altýnda imza atmasý gereklidir. Tasfiye hâlindeki kooperatifi tasfiye ile ilgili konularda, tasfiye kurulu temsil eder.

 

(5) Tasfiye kurulu üyelerinin görevini yerine getirdiði sýrada iþlediði haksýz fiilden kooperatif de sorumludur.

 

(6) 1163 sayýlý Kanunun 62 nci maddesi hükümleri tasfiye kurulu üyeleri hakkýnda da uygulanýr. Ayrýca, bu anasözleþme hükümlerine aykýrý hareket eden tasfiye kurulu üyeleri haksýz olarak ödedikleri paralardan dolayý 6102 sayýlý Kanunun 553 üncü maddesi uyarýnca sorumludur.

 

Tasfiye kurulunun görevleri ve tasfiyenin yürütülmesi

MADDE 80- (1) Tasfiye, iflastan ve mahkeme kararýndan baþka bir sebepten ileri gelmiþse, Kooperatifin tasfiye kararý ticaret siciline tescil ve ilan ettirilir. Tasfiye süresince kooperatif unvaný "Tasfiye Halinde" ibaresi ilave edilerek kullanýlýr.

 

(2) Tasfiye kurulu üyeleri, tasfiye iþlerinin bir an önce bitirilmesi için çalýþmakla yükümlüdür. Bu amaçla, görevlerine baþlar baþlamaz, tasfiyenin baþlangýcýndaki kooperatifin durumunu inceler; gerekirse kooperatif mallarýna deðer biçmek için uzmanlara baþvurarak, kooperatifin malvarlýðýna iliþkin durumu ile finansal durumunu gösteren bir envanter ile bilanço düzenler ve genel kurulun onayýna sunar.

 

(3) Tasfiye kurulu üyeleri, envanter ve bilançonun onaylanmasýndan sonra, kooperatifin envanterde yazýlý bütün mallarý ile belgelerine ve defterlerine el koyar.

 

(4) Aktiflerin toptan satýþýnýn görüþüleceði gündem maddesi hariç olmak üzere, tasfiye süresince yapýlacak genel kurul toplantýlarýnda nisap aranmaz. Kararlar oy çokluðuyla verilir.

 

(5) Kooperatif genel kurulu aksine karar vermedikçe tasfiye kurulu kooperatifin aktiflerini pazarlýk yoluyla da satabilir. Önemli miktarda aktiflerin toptan satýlabilmesi için genel kurul kararý gereklidir. Alýnacak bu karar için genel kurula katýlma hakkýna sahip bütün ortaklarýn 3/4`ünün rýzasý gereklidir.

 

(6) Alacaklý olduklarý kooperatif defterlerinden veya diðer belgelerden anlaþýlan ve yerleþim yerleri bilinen kiþiler taahhütlü mektupla, diðer alacaklýlar Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde birer hafta arayla yapýlacak üç ilanla kooperatifin sona ermiþ bulunduðu konusunda bilgilendirilir ve alacaklarýný tasfiye kuruluna bildirmeye çaðrýlýr.

 

(7) Alacaklý olduklarý bilinenler, bildirimde bulunmazlarsa alacaklarýnýn tutarý Bakanlýkça belirlenecek bir bankaya depo edilir.

 

(8) Kooperatifin, henüz muaccel olmayan veya hakkýnda uyuþmazlýk bulunan borçlarýný karþýlayacak tutarda para notere depo edilir; meðerki bu gibi borçlar yeterli bir þekilde teminat altýna alýnmýþ veya kooperatif varlýðýnýn ortaklar arasýnda paylaþýmý bu borçlarýn ödenmesi þartýna baðlanmýþ olsun.

 

(9) Kooperatifin bütün borçlarýnýn ve pay bedellerinin ödenmesinden sonra kalan miktar, daðýlma anýnda kayýtlý ortaklar veya hukuki halefleri arasýnda sermaye paylarý ile orantýlý olarak daðýtýlýr.

 

Diðer tasfiye iþleri

MADDE 81- (1) Tasfiye kurulu üyeleri:

         a)Kooperatif borçlarý kooperatif varlýðýndan fazla olduðu takdirde durumu derhâl kooperatifin merkezinin bulunduðu yerdeki asliye ticaret mahkemesine bildirir; mahkeme iflasýn açýlmasýna karar verir.

         b) Tasfiyenin uzun sürmesi hâlinde, her hesap dönemi sonu için tasfiyeye iliþkin finansal tablolarý ve tasfiye sonunda da kesin bilançoyu düzenleyerek genel kurula sunar.

         c) Kooperatifin bütün mal ve haklarýnýn korunmasý için düzenli ve görevinin bilincinde bir yönetici gibi gereken önlemleri alýr ve tasfiyeyi mümkün olan en kýsa sürede bitirir.

         ç) Tasfiye iþlemlerinin düzenli yürütülmesi ve güvenliði için gereken defterleri tutar.

         d) Tasfiye sýrasýnda elde edilen paradan kooperatifin süregelen harcamalarý için gerekli olanlar dýþýndaki  parayý, bir bankaya kooperatif adýna yatýrýr.

         e) Vadesi gelmemiþ borçlarý, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasýnca kýsa vadeli kredilere uygulanan oran üzerinden iskonto ederek derhâl öderler. Alacaklýlar bu ödemeyi kabul etmek zorundadýr. Kanun gereði iskonto edilmesi mümkün olmayan alacaklar bu hükümden müstesnadýr.

         f) Ortaklara tasfiye iþlerinin durumu hakkýnda bilgi ve istedikleri takdirde bu konuda imzalý belge verir.

         g) Tasfiyenin sona ermesi üzerine kooperatif unvanýnýn sicilden silinmesini sicil müdürlüðünden talep eder.

 

(2) Tasfiyenin sonunda defterler ve tasfiyeye iliþkin olanlar da dâhil, belgeler, on yýl süreyle, sulh mahkemesi tarafýndan saklanýr.

 

Ek tasfiye

MADDE 82- (1) Tasfiyenin kapanmasýndan sonra ek tasfiye iþlemlerinin yapýlmasýnýn zorunlu olduðu anlaþýlýrsa, son tasfiye kurulu üyeleri, yönetim kurulu üyeleri, ortaklar veya alacaklýlar, kooperatif merkezinin bulunduðu yerdeki asliye ticaret mahkemesinden, bu ek iþlemler sonuçlandýrýlýncaya kadar, kooperatifin yeniden tescilini isteyebilir.

 

(2) Mahkeme istemin yerinde olduðuna kanaat getirirse, kooperatifin ek tasfiye için yeniden tesciline karar verir ve bu iþlemleri yapmalarý için son tasfiye kurulu üyelerine veya yeni bir veya birkaç kiþiyi tasfiye memuru olarak atayarak tescil ve ilan ettirir.

 

Tasfiyeden dönülmesi

MADDE 83-  (1) Kooperatif,  anasözleþmede belirlenen sürenin dolmasýyla veya genel kurul kararýyla sona ermiþ ise, ortaklar arasýnda kooperatif malvarlýðýnýn daðýtýmýna baþlanýlmadýkça, genel kurul kooperatifin devam etmesini kararlaþtýrabilir. Devam kararýnýn genel kurula katýlma hakkýna sahip tüm ortaklarýn 3/5`inin oyu ile alýnmasý gerekir.

 

(2) Tasfiyeden dönülmesine iliþkin genel kurul kararýný tasfiye kurulu üyeleri tescil ve ilan ettirir.

 

(3) Kooperatif, iflasýn açýlmasýyla sona ermiþ olmasýna raðmen iflas kaldýrýlmýþsa veya iflas, konkordatonun uygulanmasýyla sona ermiþse kooperatif devam eder.

 

(4) Tasfiye kurulu üyeleri iflasýn kaldýrýldýðýna iliþkin kararý ticaret siciline tescil ettirir. Tescil istemine, pay bedellerinin ve tasfiye paylarýnýn ortaklar arasýnda daðýtýlmasýna baþlanmadýðýna iliþkin belge de eklenir.

 

DOKUZUNCU BÖLÜM

Çeþitli Hükümler      

 

Bakanlýk ve diðer kurum ve kuruluþlarýn denetimi

MADDE 84- (1) Kooperatif, Bakanlýðýn denetimine tabidir. 

 

(2) Kooperatif ve Kooperatifin en az % 51 hissesine sahip bulunduðu iktisadi iþletmeler ayrýca baðlý olduðu Birliðin denetimine tabidir.

        

(3) Kooperatif görevlileri; kooperatife ait mal, para ve para hükmündeki kaðýtlarý ve gizli de olsa bunlarla ilgili defter ve belgeleri istenildiðinde müfettiþlere ve denetimle görevlendirilen personele göstermek, saymasýna ve incelenmesine yardýmda bulunmak, istenilen bilgileri gerçeðe uygun ve eksiksiz olarak vermek ve doðru beyanda bulunmakla yükümlüdür.

 

(4) Kooperatif, Bakanlýðýn 1163 sayýlý Kanunun 90 ýncý maddesi uyarýnca yaptýrdýðý denetim sonucuna göre vereceði talimatlara uymak zorundadýr. Yapýlan denetimler sonucunda Kooperatifin yönetim kurulu üyeleri ile üst düzey yetkililerinin hukuka açýkça aykýrý eylem ve iþlemlerinin tespit edilmesi durumunda, Bakanlýk, kamu yararý ve hizmet gerekleri dikkate alýnarak gecikmesinde sakýnca görülen hallerde ileride telafisi güç veya imkânsýz zararlara yol açýlmasýnýn engellenmesi amacýyla bu kiþilerin görevlerine tedbiren son verebilir. Kooperatifin bir yýl içerisinde olaðanüstü genel kurul toplantýsý yapýlmasýna yönelik gerekli tedbiri alýr.

        

         (5) Kooperatif, ayrýca baðlý bulunduðu Birliðin, denetim elemanlarýnca yapýlan denetim sonucunda mevzuata, anasözleþmelere ve genel kabul görmüþ kooperatifçilik ilkeleri ile varsa Bakanlýkça belirlenen kurumsal yönetim ilkelerine aykýrý olmayacak þekilde vereceði talimatlara uyar.

 

Birliðin belirleyeceði ilke ve esaslara uyma

         MADDE 85- (1) Kooperatif, faaliyet konularý ile ilgili olarak, baðlý bulunduðu Birliðin belirleyeceði ilke ve esaslara uymak ve bunlarý uygulamak zorundadýr.

 

          (2) Birliðin belirlediði ilke ve esaslar, mevzuata, anasözleþmelere ve genel kabul görmüþ kooperatifçilik ve kurumsal yönetim ilkelerine aykýrý ya da  Kooperatifin ödeme ve mali gücünü açýkça aþan, varlýðýný tehlikeye düþürebilecek olan veya önemli varlýklarýný kaybetmesine yol açabilecek nitelik taþýyan mahiyette ise, Kooperatif somut ve maddi gerekçelerle yazýlý olarak Birliðe itiraz edebilir. Birlik, iþin mahiyetine göre makul bir süre içinde itirazý deðerlendirerek sonuçlandýrýr. Kooperatifin; Birliðin mevzuata, anasözleþmelere ve genel kabul görmüþ kooperatifçilik ve kurumsal yönetim ilkelerine açýkça aykýrý olarak belirlediði ilke ve esaslar konusundaki itirazlarý giderilmemiþ ise aykýrý ilke ve esaslar Kooperatifce uygulanmaz. Kooperatifin bunun dýþýndaki diðer itirazlarý giderilmemiþ olsa bile, sorumluluk Birliðe ait olmak üzere verilen  karar Kooperatifçe uygulanýr.

 

Durumu düzeltmeye yönelik tedbirlerin alýnmasý

            MADDE 86- (1) Birliðin denetimi sonucunda, etkinliði ve verimliliðinin azaldýðý veya varlýklarýnýn yarýsýnýn karþýlýksýz kaldýðý anlaþýlýr ve Birlik tarafýndan da durumunun düzeltmesi istenir ise Kooperatif, iki yýldan fazla olmamak üzere Birlik tarafýndan verilen sürede bir baþka kooperatifle birleþme dahil, gerekli tedbirleri almak zorundadýr.

        

         (2) Aksi durumda, Birlik gerekli tedbirleri almayan Kooperatifi ortaklýktan çýkarýr.

 

Uzmanlar komitesi

            MADDE 87- (1) Yönetim kurulu; doðrudan ya da Bakanlýkça yapýlan veya denetçi tarafýndan yürütülen denetim sonucunda bir görüþ olarak bildirilmiþ ise, üst üste üç dönemin menfi gelir-gider farký ile sonuçlanmasý veya her hâlükârda menfi gelir-gider farkýnýn toplam aktif deðerlerin yüzde onuna tekabül etmesi veya borç ödemede ve giderlerin karþýlanmasýnda sorun yaþanmasý durumlarýnda, kooperatifin varlýðýný, geliþmesini ve devamýný tehlikeye düþüren sebeplerin erken teþhisi, gerekli önlemlerin alýnmasý ve riskin yönetilmesi amacýyla derhal uzmanlardan bir komite kurmak ve komitenin saðlýklý bir þekilde çalýþmasýný saðlamak üzere her türlü tedbiri almakla yükümlüdür. 

 

         (2) Uzmanlar komitesi; en az iki yýllýk yüksek öðretim kurumlarýndan mezun, muhasebe ve finansman, borç ve risk yönetimi, inovasyon, araþtýrma ve geliþtirme (AR-GE), ürün iþleme ve pazarlama, ürün ticareti, kooperatifçilik, stok yönetimi, borsacýlýk,  tanýtým, insan kaynaklarý, iþ ve ürün tasarýmý gibi alanlarda en az 6 (altý)  yýl çalýþma deneyimi olan kiþiler arasýndan seçilen iki ila beþ kiþiden teþkil edilir.  Uzmanlar komitesi oluþturulurken, kooperatifin varlýðýný ve faaliyetlerini olumsuz yönde etkileyen sorun alanlarýndaki yukarýda tanýmlanan uzman ve teknik kiþilere öncelik verilir.

 

         (3) Uzmanlar komitesi, çalýþmalarýný bir ay içinde tamamlar ve çalýþma sonuçlarýný bir rapor halinde sunar. Bu sürenin yetmemesi halinde, bir defaya mahsus olmak üzere bir ay daha ek süre verilir.

        

         (4) Uzmanlar komitesi raporunda, durum ve sorun tespitlerine, sorunlara yol açan iç ve dýþ etkenlere, sorunlarýn çözümüne ve kooperatifin varlýðýný ve faaliyetlerini geliþtirmeye yönelik alternatifli tedbir önerilerine mutlaka yer verilir.

        

         (5) Kooperatif birliðe baðlý ise, uzmanlar komitesi birlik tarafýndan teþkil edilir. Bu þekilde teþkil edilen komite, uzmanlar komitesi kurulmasýný gerektiren kriterlerin varlýðý halinde, kooperatifle ilgili olarak da çalýþma yürütür. Kooperatifler uzmanlar komitesi kurulmasýný gerektiren þartlarýn ortaya çýktýðý hususunu yönetim kurulu kararý ile birliðe bildirir. Birliðin re`sen ya da kooperatifin talebi üzerine  uzmanlar komitesini kurmamasý halinde, uzmanlar komitesinin kurulmasýný gerektiren þartlarýn ortaya çýkýðý ilgili Kooperatifte yönetim kurulu bu konuda karar verebilir.

        

         (6) Uzman komitesi ister kooperatif, isterse birlik tarafýndan oluþturulsun, komitenin hazýrladýðý rapor, düzenlenmesini takip eden ilk genel kurul toplantýsýnda, gündemde olmasa bile ayrý bir gündem maddesi olarak görüþülür. Genel kurulda, kooperatifin varlýðýný ve faaliyetlerini geliþtirip sürdürmesi için gerekli telafi edici tedbirlere iliþkin kararlarýn alýnmasý zorunludur.

 

  (7) Kooperatif yönetim kurulu ve her kademedeki personeli,  uzmanlar komitesinin çalýþmalarý sýrasýnda bilgi ve belgeleri zamanýnda, doðru ve eksiksiz olarak vermek, komite çalýþmalarýna yardýmcý olmak, komiteyi doðru yönlendirmek zorundadýr.

 

 

 

Birlik genel kuruluna katýlacak temsilcilerin görev süresi ve nitelikleri

            MADDE 88- (1) Kooperatif birliðe baðlý ise, Birliðin genel kuruluna katýlacak temsilcileri hakkýnda Birlik anasözleþmesinde  yer alan hükümler uygulanýr.

                    

Muafiyet ve istisnalar

MADDE 89- (1) Kooperatif; 4572  sayýlý Kanunun 6 ncý maddesinde yazýlý her türlü vergi resim, harç ile  gelir ve kurumlar vergisinden müstesnadýr.

           

            (2) 31/12/1960 tarihli ve 193 sayýlý Gelir Vergisi Kanununa göre yapýlacak tevkifat hükümleri ile katma deðer vergisi hükümleri saklýdýr.

        

         (3) Kooperatifin ortak dýþý iþlemlerinden elde edeceði gelir-gider farklarý ayrý bir hesapta takip ve tespit edilerek vergi kanunlarý hükümlerine göre vergilendirilir.

        

         (4) Kooperatifin ortaklarýndan aldýðý ürünleri niteliðinde deðiþiklik olmayacak þekilde ilk iþleme tesislerinde iþleyerek üçüncü kiþilere satmasý ortak içi iþlem sayýlýr.

        

         (5) Kooperatif ve baðlý olduðu Birliðin, birbirleri ve ortaklarý ile üretim girdisi temini ve ürünlerin deðerlendirilmesi amacýyla yaptýklarý her türlü muameleden borsa tescil ücreti alýnmaz.

           

            Üretim faaliyetleri ile ilgili ihtiyaçlarýn karþýlanmasý

         MADDE 90- (1) Kooperatif, ortaklarýn ve gerektiðinde ortak olmayan üreticilerin tarýmsal üretim faaliyeti ile mesleki faaliyetleri ve geçimlerine iliþkin her türlü üretim araç ve gereçleri ile diðer ihtiyaç maddelerini tedarik ederek ve/veya üreterek karþýlayabilir. 

 

         (2) Kooperatif birliðe baðlý ise birliðin bu konudaki çalýþmalarýna katýlarak müþterek menfaatleri doðrultusunda hareket eder.

                  

            Mutlak rehin hakký

         MADDE 91- (1) Ortaklarýn, kendilerine açýlacak kredi ve verilecek avanslara mesnet olarak gösterdikleri ürünleri, hayvanlarý ve üretimleri ile ilgili her türlü makine ve araçlarý üzerinde Kooperatifin mutlak rehin hakký vardýr.

        

            Ortak borçlarýnýn ertelenmesi

         MADDE 92- (1) Deprem, kuraklýk, don , yangýn, su baskýný ve dolu gibi afetler veya bitkisel ve hayvansal hastalýklar yüzünden ürünün en az üçte birinin hasar görmesi nedeniyle gününde tahsil edilemeyen alacaklar, paranýn Birlik kaynaðý olmasý halinde birlik yönetim kurulunca tespit edilecek esaslara göre, her ortaðýn durumu ayrý ayrý incelenerek en çok iki yýla kadar ertelenebilir.

 

         Alacaklarýn tahsili

MADDE 93-  (1) Kooperatifin ortaklar ve üçüncü þahýslar üzerindeki alacaklarýnýn tahsil edilmesi ve bu amaçla gerekli tedbirlerin alýnmasý, yönetim kurulu ve kooperatif müdürüne ait sorumluluklardandýr.

 

(2) Ortaklarýn, Kooperatife olan borçlarýný ürünlerinin satýþ bedelinden ödemeleri esastýr.

 

            Çalýþma programý ile çalýþma politikasý ve strateji belgelerini hazýrlama zorunluluðu

MADDE 94- (1) Kooperatifin ürün alýmý, alýnan ürünlerin deðerlendirilmesi, yatýrým ve kredi, personel istihdamý, gayrimenkul iþlemleri, imalat ve inþaat iþleri gibi önemli bütün iþ ve iþlemleri, hazýrlanan kýsa-orta-uzun vadeli çalýþma programý, politika ve strateji belgelerine uygun olarak yürütülür.

 

(2) Çalýþma programý, politika ve strateji belgeleri, müdür tarafýndan hazýrlanarak yönetim kurulu kararýna sunulur. Yönetim kurulunca karara baðlanan bu belgeler, genel kurulun onayý ile uygulamaya konulur. Genel kurul tarafýndan verilen yetkiler çerçevesinde, Kooperatif ve sektörde, ekonomide,  iç ve dýþ piyasalardaki geliþmelere göre bu belgeler yönetim kurulu kararýyla revize edilebilir.

 

(3) Çalýþma programý, politika ve strateji belgelerinde yer verilen faaliyetler ve hedefler, genel kurulca onaylanan yýllýk çalýþma programlarý ve bütçelerle gerçekleþtirilir.

 

(4) Kooperatif birliðe baðlý ise, bu program ve belgeler hazýrlanýrken, Birliðin belirlediði ilke ve esaslar dikkate alýnýr. Birlik, program ve belgelerin hazýrlanmasýnda Kooperatife gerekli desteði saðlar.

 

        

(5) Çalýþma programý, politika ve strateji belgelerinde aþaðýdaki unsurlara yer verilir:

         a) Kooperatifin durum analizi,

         b) Kooperatifin genel amaç ve vizyonu,

         c) Kooperatifin stratejik hedefleri,

         ç) Bu hedefleri gerçekleþtirmeye yönelik kýsa-orta-uzun vadeli program, politika, eylem ve çalýþma planlarý,

         d) Eylem ve çalýþma planlarýný gerçekleþtirmede kullanýlabilecek ve/veya yararlanabilecek mali ve diðer imkan ve araçlar,

         e) Tahmini gerçekleþtirme takvimi,

         f) Performans deðerlendirme ve ölçme kriter ve hedefleri,

         g) Uygulamayý izleme ve deðerlendirme mekanizmalarý,

         ð) Diðer hususlar.

 

         Kooperatifin giderlere katýlma payý isteme hakký

            MADDE 95- (1) Kooperatif, genel kurul kararýyla, genel kurulca yetkilendirilmesi halinde yönetim kurulu kararýyla, ortaklara ve diðer üreticilere verdiði hizmetler karþýlýðýnda, hizmet bedeli veya gider katýlým payý alabilir.

        

         (2) Birlik tarafýndan, Birliðin nam ve hesabýna ya da Birliðin talimatlarý doðrultusunda ürün alýmý dahil yürüttüðü faaliyetler ve saðladýðý hizmetler karþýlýðýnda, Birlik genel kurul kararýyla, genel kurulca yetkilendirilmesi halinde birlik yönetim kurulu kararýyla, Kooperatife hizmet bedeli veya gider katýlým payý ödenebilir.

 

         (4) Kooperatife veya Birliðe ödenecek hizmet bedeli veya giderlere katýlma payý  belirlenirken, hakkaniyet ve eþitlik ilkeleri ile yürütülen faaliyet ve saðlanan hizmetlerin mahiyetinin gözetilmesi zorunludur. Hizmet bedeli veya giderlere katýlma bedeli ile hizmet arasýnda denge kurulur.

 

Uygulanacak hüküm ve ilkeler, bilgi ve belge verme zorunluluðu

MADDE 96-  (1) Bu anasözleþmede açýklýk olmayan hallerde sýrasýyla 4572 sayýlý  Kanun, 1163 sayýlý Kanun ile  6102 sayýlý Kanunun anonim þirketlere ait hükümleri uygulanýr.

       

  (2) Kooperatif, Bakanlýðýn, kanunlarýn emredici hükümlerine ve 4572 sayýlý Kanunun amacýna aykýrý olmamak þartýyla,  kooperatifin çalýþmalarýna iliþkin gerekli gördüðü konularda yaptýðý düzenlemelere ve  belirlediði kurumsal yönetim ilkelerine  uymak zorundadýr.

 

(3) Kooperatif, Bakanlýk tarafýndan istenilecek bilgi ve belgeleri doðru, eksiksiz ve süresi içinde vermekle; oluþturulan elektronik veri tabanlarýna Bakanlýkça istenen verilerin giriþini saðlamakla yükümlüdür.

 

         Ek ödeme yükümlülüðü

            GEÇÝCÝ MADDE 1- (1) 4572 sayýlý Kanunun geçici 3 üncü maddesinin yayýmý tarihi (11/4/2013 tarihi) itibarýyla kooperatifin kesinleþmiþ en son bilançosundaki açýklarý yedek akçelerden ve fonlardan karþýlanamadýðý takdirde, bu bilanço açýklarýný kapatmak üzere ve bilanço açýklarýyla sýnýrlý olmak kaydýyla ortaklara, en fazla sermaye taahhüt tutarlarý kadar, ek ödeme yükümlülüðü getirilir. Ek ödeme yükümlülüðü, ortaklýðýn çýkma veya çýkarýlma nedeniyle sona ermesi hallerinde ödenecek sermaye paylarýndan düþülür ve çýkma veya çýkarýlma sýrasýnda ödenmiþ sermaye payýný aþan ek ödeme tutarý tahsil edilir. Ölüm nedeniyle ortaklýk sona ermiþ ise, ek ödeme yükümlülüðünün tahsili iade edilecek sermaye payý ile sýnýrlý tutulur.

 

  (2) Ortak baþýna tekabül eden ek ödeme tutarý aþaðýdaki  fýkraya göre hesaplanan paylardan oluþur. Hesaplanan bilanço açýðý payýnýn, ortaðýn sermaye taahhüt  tutarýný aþmasý durumunda, ek ödeme yükümlülüðü ortaðýn sermaye taahhüt tutarý ile sýnýrlandýrýlýr.

 

  (3) Ortak içi iþlemlerden doðan bilanço açýklarý, bilanço açýðýnýn ortaya çýktýðý dönemde ortaklarýn Kooperatife teslim ettikleri ürün tutarlarý ile orantýlý olarak, ortak dýþý iþlemlerden doðan bilanço açýklarý ise ortaklarýn sermaye taahhüt paylarýyla orantýlý olarak ortaklar arasýnda pay edilir. 

 

  (4) Kooperatifin gelir-gider müspet farklarý nedeniyle bilanço açýklarý ve ek ödeme ihtiyacý azalmýþ ise, bu madde uyarýnca getirilen ek ödeme tutarlarý, her yýl, ayný usul ve esaslara göre güncellenir. Ek ödemelerin tahsili bu güncel tutarlar üzerinden yapýlýr. Ortaklara, güncellemeler nedeniyle ilave ek ödeme yükümlülüðü getirilemez.

 

  (5) Ek ödeme tutarlarý kooperatif gelir hesaplarý ile iliþkilendirilmeksizin bilançonun pasifinde özel bir fon hesabýnda izlenir ve bu fon hesabýnda izlenen tutarlar kooperatifin bilanço açýklarýnýn kapatýlmasýnda kullanýlýr.

 

         Kooperatiflerin Ýyileþtirilmesi Programý ve tahsilinden vazgeçilen borçlar

  GEÇÝCÝ MADDE 2- Kooperatif birliðe baðlý ise, birlik tarafýndan, baðlý kooperatiflerin durumlarýnýn iyileþtirilmesi, etkin ve sürdürülebilir bir yapýya kavuþturulmasý amacýyla; mevzuata, anasözleþmelere ve genel kabul görmüþ kooperatifçilik ilkeleri ile varsa Bakanlýkça belirlenen kurumsal yönetim ilkelerine uygun olarak hazýrlanan `Kooperatiflerin Ýyileþtirilmesi Programý` çerçevesinde, Kooperatif için de, eðer ihtiyaç var ise, Kooperatifle müþterek olarak bir `Kooperatif Ýyileþtirme Programý` oluþturulur ve  bu konularda  Kooperatif Birlikle iþbirliði içinde hareket eder.

 

  (2) Kanunun geçici 5 inci maddesi uyarýnca; varsa Kooperatifin birliðe olan borçlarýndan mahsup edilen veya tahsilinden vazgeçilen tutarlar, kurum kazancýna dahil edilmez, kooperatif gelir hesaplarý ile iliþkilendirilmeksizin bilançonun pasifinde özel bir fon hesabýnda izlenir ve bu fon hesabýnda izlenen tutarlar kooperatifin gelir-gider menfi farklarýndan mahsup edilebilir. Bu mahsuplar sonucu kalan tutarlar kooperatifin özel fon hesabýnda tutulmaya devam olunur.

 

         (3) Özel fon hesabý tutarlarýnýn herhangi bir suretle iþletmeden çekilmesi, sermayeye ilave dýþýnda baþka bir hesaba nakledilmesi, ortaklara daðýtýlmasý veya iþletmenin tasfiyesi, devredilmesi, bölünmesi hallerinde söz konusu tutarlar ilgili dönem kazancý ile iliþkilendirilmeksizin bu dönemde vergiye tabi tutulur.

 

         Geçiþ süreci

            GEÇÝCÝ MADDE 3- (1) Bakanlýðýn örnek anasözleþmeleri yayýmlandýðý tarihteki mevcut Kooperatiflerde uygulanmak üzere, anasözleþmenin;

         a)  43 üncü maddesinde yer alan yönetim kurulu üyelerinin sayýlarýna ve görev sürelerine iliþkin hükümler, ilk yönetim kurulu seçimlerinden,

         b) 52 nci maddesinde yer alan yönetim kurulu üyelerinin ücretlerine iliþkin hükümler ile 43 üncü maddedeki müdür veya vekilinin yönetim kurulu üyesi olmasýna iliþkin hükümler ve yönetim kurulu üyesi sýfatý ile müdür için öngörülen görev ve sorumluluk hükümleri, 11/4/2013 tarihinden sonra yönetim kurulu için seçim yapýlmamýþ ise, ilk yönetim kurulu seçimlerinden,

         c) Birlik anasözleþmesinin 22 nci maddesinde yer alan temsilcilerin sayýlarý ve hesaplama þekline iliþkin hükümler ile maddenin beþinci fýkrasýnda yer alan `göreve seçildikten sonra, görev süresi içinde Birliðe ve ortaðý olduðu Kooperatif ile bunlarýn % 50`den fazla hissedarý olduklarý þirketlere alýnacak personel ile eþ ve ikinci dereceye kadar kan ve kayýn hýsým olmamak þartýný taþýmalarý gerektiði` koþulu, mevcut temsilcilerin görev sürelerinin sona ermesini takiben yapýlacak ilk temsilci seçimlerinden,

         itibaren uygulanýr.

        

         (2) Ýlk yönetim kurulu seçimlerine kadar, yönetim kurulu üye sayýsýný artýrmak için kýsmi seçim yapýlamaz.

        

         (3) Kooperatif müdürü 11/4/2013 tarihinden önce atanmýþ ise, 53 üncü maddenin ikinci fýkrasýndaki en az dört yýllýk yükseköðrenim görmüþ olma þartý, mevcut müdür için bu görevi sora erene kadar uygulanmaz.

        

         (4) Mevcut ortaklar, ortaklýk payýndan doðan ve henüz ödenmeyen sermaye taahhüt borçlarýný 11 inci maddenin üçüncü, dördüncü ve beþinci fýkralarýna göre yerine getirir. 10 uncu maddenin beþinci fýkrasý hükmü mevcut ortaklar hakkýnda da uygulanýr.

 

         (5) Bu anasözleþmenin intibakýndan önce ölen ve henüz ortaklýk payý ile ilgili olarak hesaplaþmaya gidilmeyen ortaklarýn ortaklýk paylarý, intibak tarihinden itibaren bir yýl içinde 12 nci maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendine göre mirasçýlardan birine devredilebilir.

 

 (6) Bu anasözleþme uyarýnca çýkarýlmasý gereken yönetmelikler, intibak tarihinden itibaren en geç altý ay içinde hazýrlanýr ve ilk genel kurul toplantýsýnda onaylanarak uygulamaya konulur.  Bu tarihe kadar yönetmeliklere konu iþ ve iþlemler, 4572 sayýlý Kanuna aykýrý olmamak üzere, halihazýrdaki uygulamalar çerçevesinde yürütülür.

 

  (7) Bu anasözleþmedeki genel kurul kararýyla doldurulmasý gereken `?` þeklindeki boþluk maddeleri, yönetim kurulunca intibak kararý alýnýrken Kooperatif anasözleþmesinin mevcut haline veya intibak süresi içinde genel kurul toplantýsý yapýlmýþ ve anasözleþmelerin genel usullere göre yapýlan deðiþiklik prosedürüne göre boþluk maddeleri deðiþtirilmiþ ise, bu son deðiþiklikler dikkate alýnarak doldurulur. 10 uncu maddenin beþinci fýkrasýndaki boþluk ise, anasözleþmelerde genel usullere göre yapýlan deðiþiklik prosedürüne göre intibak süresi içinde veya daha sonra yapýlacak ilk genel kurul toplantýsýnda karara baðlanýr ve maddeye ilave edilir.

        

Ýlk yönetim kurulu üyeleri

GEÇÝCÝ MADDE 4- (1) Ýlk genel kurul toplantýsýna kadar görev yapmak üzere, aþaðýdaki kurucu ortaklar yönetim kurulu asýl ve yedek üyeliklerine seçilmiþlerdir.

 

         Asýl Üyeler                                    Yedek Üyeler       

                        

1.    .......................................... ....              1.  .....................................................

2.    ...............................................              2. ......................................................

3.    ..............................................               3. ......................................................

         4.   ...............................................             4. ......................................................        

 

 

Kurucular

GEÇÝCÝ MADDE 5- (1) Aþaðýda isimleri, adresleri ve tediye ettikleri sermaye paylarý ile Türkiye Cumhuriyeti kimlik numaralarý ve imzalarý bulunan;

a) Kurucu ortaklar, bu anasözleþmenin 14 üncü maddesinde belirtilen ortaklýk þartlarýný taþýdýklarýný,

b)  Ýlk yönetim kurulu üyeleri, anasözleþmenin 44 üncü maddesinde belirtilen seçilme þartlarýný taþýdýklarýný,

            beyan ederler.

 

 

 

 

 

 

 

TARIM SATIÞ KOOPERATÝFLERÝ

ÖRNEK ANASÖZLEÞMESÝ

BÝRÝNCÝ BÖLÜM

Kuruluþ, Amaç ve Çalýþma Konularý

 

            Kuruluþ

MADDE 1- (1) Bu anasözleþmede isimleri, iþ ve konut adresleri ve taahhüt ettikleri sermaye paylarý gösterilen üreticiler tarafýndan 1/6/2000 tarihli ve 4572 sayýlý Tarým Satýþ Kooperatif ve Birlikleri Hakkýnda Kanun hükümlerine göre deðiþir sayýda ortaklý, deðiþir sermayeli ve sýnýrlý sorumlu bir tarým satýþ kooperatifi kurulmuþtur.

        

Tüzel kiþiliðin kazanýlmasý

         MADDE 2- (1) Kooperatif, Ticaret Siciline tescil ile tüzel kiþilik kazanýr. Tescilden önce kooperatif namýna iþ ve iþlem yapanlar bunlardan þahsen ve zincirleme olarak sorumludur.

           

            Tanýmlar

            MADDE 3- (1) Bu anasözleþmede geçen;

         a) Bakanlýk: Gümrük ve Ticaret Bakanlýðýný,

         b) Birlik: Kooperatifin ortaðý olduðu ……………….... Tarým Satýþ Kooperatifleri Birliðini,    

         c) Kooperatif: Bu anasözleþme hükümlerine göre kurulup faaliyet gösteren Tarým Satýþ Kooperatifini,

         ç) Kooperatif Bilgi Sistemi: Bakanlýk bünyesinde kooperatifler ve üst kuruluþlarýnýn iþlemleri ve verilerinin kaydý amacýyla oluþturulan elektronik veri tabanýný,

         d) Kooperatifçilik Genel Müdürlüðü: Gümrük ve Ticaret Bakanlýðý Kooperatifçilik Genel Müdürlüðünü,

         e) Kooperatif Temsilcisi/Temsilci: Kooperatif bir birliðe baðlý ise, Birlik anasözleþmesi hükümleri çerçevesinde  Kooperatif genel kurulunca seçilen ve  Birlik genel kurulunda Kooperatifi temsil eden temsilcileri,

         f) Ortak: Bu anasözleþmeye göre kurulan Kooperatifin ortaðý üreticileri,

         ifade eder.

        

Anasözleþmenin hazýrlanmasý ve deðiþtirilmesi

            MADDE 4- (1) Kooperatif örnek anasözleþmesi, Birliklerin görüþü alýnarak Bakanlýk tarafýndan hazýrlanýr. Bakanlýkça, 4572 sayýlý Kanunda açýkça örnek anasözleþmelerde düzenleneceði belirtilen hükümlerde, birliklerin görüþü de alýnarak doðrudan veya birliklerin yarýdan bir fazlasýnýn yönetim kurullarýnýn bu konudaki müþterek isteði ve Bakanlýðýn oluru ile deðiþiklik yapýlabilir. Birliklerin yarýdan bir fazlasýnýn müþtereken deðiþiklik için baþvurmasý halinde, Bakanlýk, baþvuruyu en geç üç ay içinde deðerlendirerek sonuçlandýrýr.

 

  (2) Anasözleþmenin diðer hükümlerindeki deðiþiklikler, genel usullere göre yapýlýr.             

  (3) Kooperatif, yönetim kurulu kararýyla anasözleþmesinin örnek anasözleþme deðiþikliklerine intibakýný saðlar ve tescile tabi hususlarý karar tarihinden itibaren bir ay içinde ticaret siciline tescil ettirerek Kooperatifçilik Genel Müdürlüðü`ne ve varsa baðlý bulunduðu birliðe bildirir. Anasözleþme intibaký ilk genel kurulda ortaklarýn bilgisine sunulur. Anasözleþmesini, örnek anasözleþmenin teblið tarihini takiben,  en çok altý ay içinde intibak ettirmeyen kooperatif daðýlmýþ sayýlýr.

 

  (4) Aþaðýdaki hususlarýn, birinci fýkrada tanýmlanan usul ve esaslara göre hazýrlanan örnek anasözleþmelerde düzenlenmesi zorunludur:

         a) Ortaklýk þartlarý,

         b) Sermaye taahhüt oraný ve miktarlarý ile sermaye ödeme ve iadelerine ait usul ve esaslar,

         c) Ortaklýk paylarýnýn devir þartlarý,

         ç) Çalýþma konularý ile ürün alým ve deðerlendirme iþlemlerine, ürün alým bedelini hesaplama ve ödeme þekline, kredi kullanýmýna, yatýrýmlara, gelir-gider farklarýnýn daðýtýmýna ve giderlerin paylaþýmýna iliþkin usul ve esaslar,

         d) Birlik ve kooperatiflerde toplantý ve karar nisaplarý,

         e) Taþýnmaz alým ve satýmý, imalat ve inþaat iþlerinin yaptýrýlma yöntemi,

         f) Genel kurul toplantýlarýna katýlma hakkýna sahip ortaklarda aranan þartlar ile birliklerin genel kurullarýný teþkil eden temsilcilerin sayýsý, nitelikleri, görev süreleri ve seçilme esaslarý,

         g) Yönetim kurulu üyelerinin sayýsý ve bu üyelerde aranan þartlar,

         ð) Temsil yetkisinin kimler tarafýndan ve ne þekilde kullanýlacaðý,

         h) Ortak baþýna tekabül eden ek ödeme tutarý ve bu tutarlarýn güncellenmesine iliþkin usul ve esaslar.

 

         Unvan ve iþletme adý

            MADDE 5- (1) Kooperatifin unvaný, Sýnýrlý Sorumlu .................................................. ............. Tarým Satýþ Kooperatifi`dir.

        

         (2) Kooperatifin iþletme adý ………………………… dir.

 

            Merkez, çalýþma bölgesi ve çalýþma konusu ürünler

            MADDE 6- (1) Kooperatifin merkezi ......................................` dir.

        

         (2) Çalýþma bölgesi . ......................................................... .....................................................`dýr.

        

         (3) Kooperatif, üretici ortaklara daha iyi hizmet sunabilmek için, kooperatif menfaatleri ve faaliyetlerinin  de gerekli kýldýðý durumlarda alým merkezleri ve þubeler açabilir. Þubeler, merkezin sicil kaydýna atýf yapýlmak suretiyle bulunduklarý yer ticaret siciline tescil olunur.

        

         (4) Kooperatif birliðe baðlý ise, çalýþma bölgesi deðiþikliðine gidilmeksizin, Birlik yönetim kurulu kararýyla, depolama ve iþletme kapasitesi, lojistik imkanlarý, bölgenin üretim durumu ve üretici ortaklarýn kooperatif merkezine ve tesislerine mesafesi gibi kriterler gözetilerek Kooperatif ve ayný Birliðe baðlý diðer kooperatif veya kooperatifler için, bu kooperatiflerin olumlu görüþleri de alýnarak, ürün alýmý, depolama, iþleme ve ürünün deðerlendirilmesi gibi ana çalýþma konularýnda kýsmen veya tamamen müþterek çalýþma esasý getirilebilir. Müþterek çalýþma esasý getirilen kooperatiflerin ortaklarýnýn diðer kooperatifle yapmýþ olduklarý iþlemler, kendi kooperatifiyle yapýlmýþ sayýlýr ve ilgili kooperatifler arasýnda, en geç hesap dönemi sonuna kadar, bu konuda karþýlýklý olarak hesaplaþma ve mutabakat saðlanýr.

        

(5) Kooperatifin çalýþma konusuna giren ana ürünler ................................ .......................................................... dýr.

                  

Süre

         MADDE 7- (1) Kooperatif süresizdir.

 

Kooperatifin Birliðe giriþi

         MADDE 8- (1) Kooperatif, çalýþma konusu ayný ürün veya ürünler olan en az iki diðer kooperatifle bir araya gelerek bir tarým satýþ kooperatifleri birliði kurabileceði gibi,  varsa daha önce kurulmuþ bir tarým satýþ kooperatifleri birliðine de ortak olabilir.

        

         (2) Birliðe ortak olma ile ilgili iþlemler, Birlik  anasözleþmesindeki hükümlere göre yürütülür.

 

            Amaç ve çalýþma konularý

         MADDE 9- (1) Kooperatifin amacý; ortaklarýnýn mesleki faaliyetleri ile ilgili ihtiyaçlarýný karþýlýklý yardým, dayanýþma ve kefalet suretiyle karþýlamak, ortaklarýn ve gerektiðinde diðer üreticilerinin ürünlerini daha iyi þartlarla deðerlendirmek ve ekonomik menfaatlerini korumaktýr.        

 

A) Kooperatif esas itibarýyla;             

             a)  Ortaklarýn ürünlerinin alýmý ve daha iyi þartlarla deðerlendirilmesi için  çalýþmak,  bu konuda gerekli her türlü tedbiri almak,

b)  Ortaklarýn ve gerektiðinde ortak olmayan üreticilerin tarýmsal üretim faaliyeti ile  mesleki faaliyetleri ve geçimlerine iliþkin her türlü ihtiyaçlarýný yurt içinden ve yurt dýþýndan tedarik etmek ve/veya doðrudan üretmek ve bu amaçla bayilik almak, daðýtmak, kiralamak ve benzeri yöntemlerle karþýlamak, gerektiðinde ortaklarýný ayni ve/veya nakdi kredi ile desteklemek,

c) Baþta Kooperatif ortaklarý olmak üzere üreticilere ve tarýmsal iþletmelere yönelik ticari ve tarýmsal danýþmanlýk ve teknik destek hizmetleri vermek,

         konularýnda çalýþýr.

 

B) Kooperatifin diðer çalýþma konularý þunlardýr:

            a) Gerektiðinde ortak olmayan üreticilerden ve serbest piyasadan çalýþma konusuna giren ürün alýmýnda bulunmak, bu ürünlerin iç ve dýþ piyasada deðerlendirilmesini saðlamak,

         b) Satýn alma, depolama, standartlaþtýrma, iþleme, ambalajlama, nakletme ve benzeri iþleri yapmak, bu konularda en uygun tedbirleri almak,

         c) Lisanslý depoculuk iþletmesi kurmak veya kurulmuþ iþletmelere iþtirak etmek veya lisanslý depolara hizmet vermek,

         ç) Ürünlerin, mamul ve yarý mamullerin  iç piyasalarda satýþý yanýnda ihracatýna da önem vermek, bu amaçla devamlý olarak piyasa araþtýrmalarýnda bulunmak, gerektiðinde yurt içinde ve yurt dýþýnda bayilik, temsilcilik kurmak,

         d) Üreticilerin bilgilerini artýrmak, bu amaçla kurslar açmak, seminerler düzenlemek, yabancý ülkelerdeki benzeri kuruluþlarla iþbirliði yapmak; üretici ve tüketiciler ile diðer þahýslar veya kuruluþlara yönelik tanýtým, eðitim, yayýn, araþtýrma  ve benzeri  faaliyetleri yapmak veya yaptýrmak,

         e) Kooperatifin kredi ihtiyacýnýn karþýlanmasý amacýyla ilgili finans kuruluþlarýna baþvuruda bulunmak, borçlanmak, açýlan kredinin zamanýnda ve amacýna uygun kullanýlmasýný saðlayýcý tedbirleri almak,

         f) Sigortacýlýk mevzuatý çerçevesinde her türlü sigortacýlýk hizmetlerini yürütmek,

         g) Görev verildiðinde destekleme ödemelerine aracýlýk etmek ve destekleme faaliyetlerini yürütmek,

         ð) Gerektiðinde Kooperatifin ve üretici ortaklarýn enerji ihtiyaçlarýný karþýlamak amacýyla tesis ve iþletmeler kurmak veya bu alanda kurulan tesis ve iþletmelere iþtirak etmek.

 

 (2) Kooperatif, çalýþma konusuna giren ürünlerin nitelikleri gereði olarak, bu ürünlerin muhafaza edilmesine ve toptan veya perakende satýþý için piyasa alýþkanlýklarýna  uygun hale getirilmesine ya da diðer amaç ve çalýþma konularýný gerçekleþtirmeye yönelik iþletmeler ile depolama ve ambalajlama  gibi tesisleri kurabilir, kurulmuþ olanlara iþtirak edebilir ve amaçlarýný gerçekleþtirmek ve bu amaçlara uygun olarak eðitim vermek üzere Bakanlýk izni ile vakýf kurabilir veya kurulmuþ olanlara iþtirak edebilir.

 

 

ÝKÝNCÝ BÖLÜM

Sermaye ve Paylar

 

            Sermaye

            MADDE 10- (1) Kooperatifin sermayesi, ortaklarýn ödemeyi taahhüt ettikleri ortaklýk paylarýnýn  toplam tutarýndan ibaret olup deðiþkendir.

        

         (2) Ayni sermaye konulamaz.

        

         (3) Kooperatifin kuruluþunda taahhüt olunan sermayenin en az tutarý ......................... (...................................) Türk Lirasý`dýr.

        

         (4)  Ortaklar, ortaklýða giriþte teslimini taahhüt ettikleri ürünün deðerinin % 30`u kadar ortaklýk payý taahhüdünde bulunur. Giriþten sonra, teslim edilen ürün miktarýnýn ortaklýða giriþte taahhüt edilen ürün miktarýný aþmasý halinde, aþan kýsmýn ilgili yýldaki deðerinin % 30`u  kadar sermaye taahhüdü artýrýlýr.  Ýlk ortaklýk yýlýna ait ortaklýk pay taahhüdüne esas olacak ürün deðerinin bulunmasýnda, cins ve kalite itibarýyla son ürün dönemindeki en yüksek alým fiyatý dikkate alýnýr. Bir ortaðýn sermaye taahhüdünün toplamý en çok 30 bin TL.`dir. Bu tutar, genel kurul kararýyla artýrýlabilir. 

        

         (5) Ortaðýn kooperatife  ilk giriþte taahhüt etmesi gereken asgari ürün miktarý …….. Kg`dýr.  Bu miktar belirlenirken, üreticilerin ekonomik yapýsý, bölgedeki  son beþ yýlýn üretici baþýna düþen  ortalama üretim miktarý ve bir tarým iþletmesi açýsýndan ekonomik ve anlamlý sürdürülebilir asgari üretim miktarý gibi kriterler dikkate alýnýr. Kooperatif Birliðe baðlý ise Birlik, ortaklýk pay taahhüdüne esas asgari ürün miktarýný bu kriterleri dikkate alarak belirleyebilir. Ancak, asgari ürün miktarý, yukarýdaki kriterlere, hakkaniyete ve iyi niyet esaslarýna aykýrý olarak yeni ortak giriþini engelleyecek þekilde yüksek tutulamaz.

        

         (6) Ortaklarýn taahhüt ettikleri sermaye paylarýnýn tamamýyla ödenmiþ olmasý kaydýyla, Kooperatifin ortaya çýkan sermaye ihtiyacýný karþýlamak amacýyla, genel kurula katýlma hakký bulunanlarýn 3/4`ünün olumlu kararýyla, ortaklara ilave sermaye taahhüt yükümlülüðü getirilebilir. Ortaklardan istenecek ilave sermaye taahhüt tutarlarýnýn toplamý, bu kararýn alýndýðý tarihteki Kooperatifin mevcut toplam sermaye tutarý kadar olabilir. Sermayeye oranla önemli sayýlmayan tutarlarýn ödenmemiþ olmasý, ilave sermaye taahhüdü talep edilmesini engellemez. Ortaklarýn ana sermaye taahhütlerine esas olan ürün miktarlarýyla orantýlý olmak þartýyla, ilave sermaye taahhüdünün tutarý, ödenme usul ve esaslarý genel kurulca belirlenir.

        

         (7) Ortak, ürün miktar ve deðerinde azalma olduðu gerekçesiyle ortaklýk payý taahhüdünü azaltamaz.

        

         (8) Ortaklýk payý taahhüt tutarýnýn tespitinde, 100 (yüz) Türk Lirasý`nýn altýndaki tutarlar dikkate alýnmaz.

        

         (9) Ortaklýk paylarý, ortaklýk paylarýný ödeme þekli ve süresi düzenlenen ortaklýk senedinde gösterilir.

        

            Paylarýn ödenmesi

MADDE 11- (1) Kurucularýn taahhüt ettikleri pay bedellerinin tamamý tescilden önce ödenir. Ödemeler, 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayýlý Bankacýlýk Kanununa baðlý bir bankada, kurulmakta olan Kooperatif adýna açýlacak özel bir hesaba, sadece Kooperatifin kullanabileceði þekilde yatýrýlýr. Taahhüt edilen paylarýn, kanunda veya anasözleþmede yazýlý olan þekilde ve  tutarlarda ödendiði, ticaret siciline yöneltilecek bir banka mektubu ile ispatlanýr. Banka, bu tutarý, kooperatifin tüzel kiþilik kazandýðýný bildiren bir ticaret sicil müdürlüðü yazýsýnýn sunulmasý üzerine, sadece kooperatife öder. Kurucularýn sermayenin tamamýný ödemeyi þartsýz kabul ettikleri ve anasözleþmedeki imzalarýn noterce onaylandýðý tarihten itibaren kooperatif üç ay içinde tüzel kiþilik kazanamadýðý takdirde, bu hususu doðrulayan bir sicil müdürlüðü yazýsýnýn sunulmasý üzerine, bedeller banka tarafýndan sahiplerine geri verilir.

 

(2) Ortaklýða giriþte, her bir ortaðýn taahhüt ettiði sermayenin en az 1/4` ünü peþin ödemesi gereklidir. Ortaklýða giriþten sonra, teslimini taahhüt ettiði ürünün miktarýný artýrarak yeni sermaye taahhüdünde bulunan ortaðýn artan sermaye taahhüdü tutarýnýn da  1/4`ü peþin olarak tahsil edilir. Bu oran, kooperatif birliðe baðlý ise birlik yönetim kurulunun onayý da alýnarak, kooperatif genel kurul kararýyla 1/8`e kadar indirilebilir. Ayrýca, ortaðýn talep etmesi halinde peþin tahsili gereken bu tutarlar, ortaðýn kooperatife teslim edeceði ilk ürün bedelinden mahsup edilmek suretiyle de tahsil edilebilir.

 

(3) Ortaðýn kalan sermaye payý borçlarý ise, Kooperatif Birliðe baðlý ise Birliðin de onayý alýnarak, 20 (yirmi) taksiti geçmemek üzere, genel kurulca belirlenecek taksit süresi içinde, yýlda bir taksit ödemesi olmak üzere, eþit taksitler halinde tahsil edilir. Kooperatif ile ortak arasýnda bir ödeme planý yapýlmýþ ise, ayrýca ihtara gerek olmaksýzýn geciktirilen ödemelere, ticari faiz oraný ve geciktirilen gün üzerinden faiz uygulanýr.

        

         (4) Ýlgili resmi kurum ve kuruluþlardan ortak bazýnda alýnacak belgelerle ispat edilmek þartýyla; deprem, kuraklýk, don, su baskýný, dolu, yangýn gibi tabi afetler veya bitkisel ve hayvansal hastalýklar nedeniyle sermaye payý taksitini ödeyemeyecek durumda olan ortaklarýn taksitleri, kooperatif birliðe baðlý ise birliðin de görüþü alýnarak, genel kurul kararýyla ertelenebilir. Bu þekilde ertelenen tutarlara faiz uygulanmaz.

        

         (5) Muaccel hale gelen tüm sermaye taahhüt borçlarý, ortaklara yapýlacak ödemelerden mutlaka mahsup edilir.

        

         (6) Ortaklardan tahsil edilen sermaye paylarýndan Birliðin payýna düþen kýsým, 30 (otuz) gün içinde Birliðe aktarýlýr.  Birlik payýnýn, Kooperatifin ürün bedeli alacaklarýndan mahsup yoluyla ödenmesi söz konusu ise, 30 (otuz) günlük süre mahsuplaþma tarihine kadar uzatýlabilir. Aksi taktirde, geciktirilen ödemelere ticari faiz oraný ve geciktirilen gün üzerinden faiz uygulanýr.  

 

         (7) Birlik anasözleþmesinin 9 uncu maddesinin altýncý fýkrasý uyarýnca Birliðe olan ortaklýk payý taahhüdünün azaltýlmasý durumunda Kooperatifin, bu kapsamdaki alacaklarý, ilgili hesap dönemi sonunda, muaccel ortaklýk payý taahhüt borçlarýndan mahsup edilir. Mahsup edilemeyen tutarlar, Kooperatifin çýkan veya çýkarýlan ortaklarýna ödemenin yapýldýðý tarihi takiben 30 gün içinde Birlik tarafýndan Kooperatife iade edilir. Aksi takdirde, geciktirilen ödemelere ticari faiz oraný ve geciktirilen gün üzerinden faiz uygulanýr.

        

(8) Sermaye taahhüt tutarýnýn peþin kýsmý ile muaccel hale gelen sermaye taksit borçlarýný ödeyinceye kadar ortak, genel kurul toplantýlarýna katýlamaz.

 

         Ortaklýk paylarýnýn haciz edilemeyeceði  ve devri

MADDE 12- (1) Kooperatifteki ortaklýk paylarý rehin ve haciz edilemez. Ortaklýk paylarýnýn devri aþaðýdaki þartlarla yapýlabilir.

a) Ortak, payýný 14 üncü maddede gösterilen ortaklýk þartlarýný taþýyan eþine ya da ikinci dereceye kadar olan kan veya kayýn hýsýmlarýndan (kendisinin anne, baba, çocuk, torun ve kardeþi; eþinin anne, baba, çocuk, torun ve kardeþi) birine devredebilir.

b) Ölen ortaðýn kanuni mirasçýlarýnýn, ölüm tarihinden itibaren bir yýl içinde, 14 üncü maddedeki ortaklýk þartlarýný taþýyan bir mirasçýyý ortak olarak göstermeleri  ve bu durumu, noterden kendi aralarýnda düzenleyecekleri muvafakatnamede belirtmeleri halinde, ölen ortaðýn hak ve yükümlülükleri bu þahsa devredilir. Aksi takdirde, ölen ortaðýn payý ile ilgili olarak 18 inci madde hükmüne göre hesaplaþma yoluna gidilir.

         c) Bir ortaðýn borç ve alacaklarýnýn ayný birliðe baðlý bir baþka kooperatife devredilmesi suretiyle ortaklýk payý baþka bir kooperatife geçebilir. Ancak, bunun için ilgili ortaðýn yazýlý talebi ile devreden ve devralan kooperatiflerin yönetim kurullarýnca karar alýnmasý ve ortaðýn devralan kooperatif açýsýndan ortaklýk þartlarýný taþýmasý gerekir.

 

(2) Yukarýdaki þartlar dýþýnda ortaklýk payý devredilemez.

 

(3) Ortaklýk paylarýnýn devri, yazýlý olarak yapýlan baþvuru üzerine yönetim kurulu kararý ile yapýlýr. Yönetim kurulu, 14 üncü maddede gösterilen ortaklýk þartlarýný taþýyan kiþileri, yazýlý bildirime raðmen, ortaklýða kabulden kaçýnamaz. Ortaklýðý devir alacak kiþi veya mirasçýlar, ortaklýk þartlarýný taþýdýðýna iliþkin kooperatifçe istenen bilgi ve belgeleri belirlenen süre içinde vermek zorundadýr.

 

(4) Devir halinde, ortaklýðý devredenin kooperatife karþý tüm hak ve yükümlülükleri yeni ortaða geçer. Kooperatif,  taraflardan bu devir iþlemiyle ilgili ayrýca bir ödemede bulunmalarýný isteyemez.

 

 

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Ortaklýk Ýþlemleri

 

Ortak sayýsý

MADDE 13- (1) Kooperatifin ortak sayýsý sýnýrsýzdýr. Kuruluþta ortaklýk þartlarýna sahip en az 30 kiþinin bir araya gelmesi þarttýr.

 

(2) Yönetim kurulu, ortaklýk için gerekli þartlarý taþýyan üreticileri ortaklýða kabulden kaçýnamaz. Ancak, Kooperatifin iþ programý hedefleri, ekonomik durumu, ürün depolama, iþleme ve pazarlama kapasitesi,  piyasa payý gibi somut ve objektif ticari ve ekonomik gerekçelerle ortak giriþleri, üç yýlý geçmemek üzere, genel kurul kararýyla geçici süreyle durdurulabilir. Kooperatif birliðe baðlý ise bu konuda birliðin belirleyeceði ilke ve esaslara göre hareket edilir. Ortaklýða giriþin durdurulmasý kararýnýn sona erdiði tarihten itibaren üç yýl geçmedikçe yeni bir durdurma kararý alýnamayacaðý gibi, ortaklýða giriþ için müracaat eden ortaklarýn talepleri,  baþvuru tarihine göre sýralanýr ve yeni ortaklýða kabuller bu sýraya göre yapýlýr.

 

Ortaklýk þartlarý

MADDE 14-  (1) Bir üreticinin,  kooperatife ortak olabilmesi için aþaðýdaki þartlarý taþýmasý zorunludur:

a) Medeni haklarý kullanma yeterliliðine sahip olmak,

b) Kooperatifin çalýþma konusu ürünler üzerinde kendisi veya baþkasý nam veya hesabýna ticaret veya komisyon iþi yapmamak, bu ürünler üzerinde çalýþan bir þirketin yöneticisi veya yetkilisi olmamak, bu þirket namýna ürün alýmý yapmamak, faizle para veya mal olarak kredi vermemek,

c) Kooperatifin çalýþma bölgesinde kooperatifin iþtigal konusuna giren ürünlerden birinin üreticisi olmak,

ç) Birliðin çalýþma bölgesinde ayný amaçla kurulu baþka bir tarým satýþ kooperatifine ortak olmamak,

d) Bir ortaðýn üretimdeki kazançlarý müþterek olan aile fertlerinden olmamak (ancak, müþterek ve iþtirak halindeki mülkiyet ayrý ayrý ortak olmaya mani deðildir).

        

         (2) Ortaklýk için baþvuranlarýn; (b) bendinde öngörülen niteliklere sahip olduðunu vergi dairesinden, Sosyal Güvenlik Kurumunun ilgili birimlerinden, ticaret sicil müdürlüklerinden, ticaret odasý, sanayi odasý, ticaret ve sanayi odasý, esnaf odasý gibi kurum ve kuruluþlardan saðlayacaðý belge veya belgeler; (c) bendinde öngörülen niteliklere sahip olduðunu da mahalli ziraat odasý veya Ýl/Ýlçe Tarým Müdürlüklerinden ya da diðer yetkili kurum ve kuruluþlardan yahut bu alanda oluþturulacak veri ve kayýt sistemlerinden alýnacak üretici olduðunu ve tahmini üretim miktarýný gösterir belge, tapu kaydý veya noter ya da köy ihtiyar heyeti onaylý kira sözleþmesi veya defterdarlýk ya da mal müdürlüklerinden arazinin kendisine tahsis edildiðine iliþkin alýnacak belge veya kadastro görmemiþ arazi üzerinde üretim yapan üreticilerin ortaklýk müracaatlarýnda ise kullanýmlarýnda bulunan üretim alanlarýnýn köy ilmühaberi ve vergi kaydý ile en az 10 yýldan beri aralýksýz ve ihtilafsýz arazinin kullanýldýðýna dair belge ve benzeri belgeler ile kanýtlamasý gerekir. 

        

         (3) Yönetim kurulu,  ortaklýða kabul sýrasýnda, sunulacak yukarýdaki belgeler üzerinden ve ihtiyaç duymasý halinde ilave bilgi ve belgelerle müracaat sahibinin ortaklýk þartlarýný taþýyýp taþýmadýðýný araþtýrmak zorundadýr.

        

         (4) Ortak, giriþte ve ortaklýðýnýn devamý süresince ortaklýk þartlarýný taþýmak zorundadýr.

        

         (5) Kooperatifçe, ortaklýk þartlarýnýn mevcudiyeti, sonu sýfýr ile biten yýllarda denetlenir.

 

 

Ortaklýða kabul                                         

MADDE 15-  (1) Ortaklýða giriþin tamamlanabilmesi için üreticinin;

a) Kuruluþta anasözleþmeyi  imzalamasý, sonradan giriþte bu anasözleþme hükümlerini ve özellikle anasözleþme ile ortaða yüklenen ek ödemeleri ve diðer mali yükümlülükleri kabul ettiðine dair noterden veya üretim yaptýðý yerdeki  köy veya mahalle ihtiyar heyeti tarafýndan onaylý bir taahhütnameyi kooperatife vermesi,

b) Üretim durumunu gösterir bir beyanname doldurarak kooperatife vermesi,

c) Ortaklýða kabulü hakkýnda kooperatif yönetim kurulunca karar alýnmasý,

gereklidir.

 

(2) Ortaklýk talebinin yazýlý olmasý þarttýr.

 

(3) Yönetim kurulu, ortaklýk talebini baþvuru tarihinden itibaren en geç otuz  gün içinde deðerlendirerek sonuçlandýrýr ve ortaklýða kabul veya ret kararýný karar tarihinden itibaren en geç on  gün içinde baþvuru sahibine yazýlý olarak bildirir.

 

(4) Ortaklýða kabul kararý verilmiþ ise, sermaye taahhüt tutarýnýn peþin ödenecek kýsmýnýn 11 inci madde hükümleri çerçevesinde yerine getirilmesi zorunludur.

 

(5) Ortaklýk talebi yönetim kurulunca reddedilen baþvuru sahibi, kooperatif genel kurulu veya kooperatifin baðlý bulunduðu birlik nezdinde ret kararýnýn kendisine teblið tarihinden itibaren 30 (otuz) gün içinde itiraz edebilir. Genel kurul nezdinde itiraz ilk toplanacak genel kurula sunulmak üzere yönetim kuruluna noter aracýlýðý ile teblið ettirilecek bir yazý ile yapýlýr. Genel kurul veya birliðin vereceði karar kesindir.

 

Ortaklýktan çýkma

MADDE 16-  (1) Dört yýlýný doldurmuþ ortaklar, sermaye taahhüdünden doðan vadesi gelmiþ borçlarý ile diðer borçlarýnýn tamamýný ödemiþ olmalarý halinde  hesap dönemi sonundan en az altý ay önce yönetim kuruluna yazý ile baþvurarak hesap dönemi sonu itibariyle ortaklýktan çýkabilir. Yönetim kurulu bu hükme uygun olarak yapýlacak isteðe raðmen, yazýlý baþvurunun kooperatif kayýtlarýna giriþinden itibaren bir ay içinde kabulden kaçýnýrsa, ortak, çýkma dileðini noter aracýlýðý ile kooperatif yönetim kuruluna bildirir. Bildiri tarihinden itibaren çýkma gerçekleþir. 

 

Ortaklýktan çýkarma

MADDE 17- (1) Durumu aþaðýda gösterilen hallere uyanlar, yönetim kurulu kararý ile ortaklýktan çýkarýlýr:

a) Sermaye taahhütleri ve ek ödeme yükümlülüklerini yönetim kurulunca noter aracýlýðý ile yapýlacak ilk ihtarý takiben 10 (on) gün ve ikinci ihtarý takiben de bir ay içinde ödemeyenler,

b) Kooperatife giriþte ortaklýk þartlarýný taþýmadýklarý sonradan anlaþýlanlar veya ortaklýk þartlarýndan birini kaybedenler; ya da kendisi veya baþkasý adýna Kooperatifin faaliyet konusu ürünlerde fiilen ürün alýmý, ticaret veya komisyonculuk yaptýklarý resmi kurumlarca tespit edilenler,

c) Kooperatifin para, mal ve belgeleri üzerinde iþledikleri suçlardan dolayý mahkum olanlar,

ç) Ürün teslimatý sýrasýnda hile ve suiistimal yaptýklarý tutanakla tespit edilenler,

d) Üst üste beþ iþ yýlýnda;  rekolte beyannamesi vererek veya vermeyerek ürün teslim edemeyeceðini beyan edenler veya teslimini taahhüt ettikleri ürünün en az % 50`sini ya da kooperatif yönetim kurulunca, kooperatif Birliðe baðlý ise Birlik yönetim kurulunca söz konusu hesap dönemleri için belirlenmiþ ürün teslim esaslarý doðrultusunda yeterli ürünü geçerli hiçbir  gerekçe göstermeden kooperatife teslim etmeyenler,

e) Kooperatifin iþleri ve faaliyetleriyle ilgili olarak kooperatifin ve yöneticilerinin itibarýný zedelemek amacýyla iftirada bulunduklarý ya da kooperatifin zararýna olacak þekilde ticari sýrlarýný açýkladýklarý mahkeme kararýyla sabit olanlar,

f) Erteleme sebepleri olmadan kooperatife olan müteselsil kefillikten doðanlar dahil tüm borçlarýný ve bu borçlardan doðan gecikme zammý, cezai þart gibi her türlü feri  borçlarýnýn tamamýný vadesini takip eden üç yýl içinde ödemeyenler.          

 

(2) Çýkarýlma kararý gerekçeli olarak yönetim kurulu karar defteri ile ortaklar defterine kaydedilir. Kararýn onaylý örneði, çýkarýlan ortaða teblið edilmek üzere 10 (on) gün içinde notere tevdi edilir. Ortak, çýkarma kararýnýn teblið tarihinden itibaren üç ay içinde iptal davasý açabilir veya genel kurula itiraz edebilir. Bu itiraz, ilk toplanacak genel kurula sunulmak üzere yönetim kuruluna noter aracýlýðý ile teblið ettirilecek bir yazý ile yapýlýr. Genel kurula itiraz edildiði takdirde, yönetim kurulunun çýkarma kararý aleyhine iptal davasý açýlamaz. Ýtiraz üzerine genel kurulca verilecek karara karþý iptal davasý hakký saklýdýr.

 

(3) Üç aylýk süre içinde genel kurula veya mahkemeye baþvurmak suretiyle itiraz edilmeyen çýkarma kararý kesinleþir.

 

(4) Ortaklar, bu maddede gösterilmeyen sebeplerle ortaklýktan çýkarýlamaz.

 

(5) Haklarýndaki çýkarma kararý kesinleþmeyen ortaklarýn hak ve yükümlülükleri çýkarma kararý kesinleþinceye kadar devam eder.

 

 

         Ortaklýðý sona erenlerle hesaplaþma 

         MADDE 18- (1) Çýkan ve çýkarýlan ortaklarla, ölen ortaðýn mirasçýlarýnýn Kooperatifin yedek akçe ve fonlarý üzerinde herhangi bir haklarý yoktur.       

          

             (2) Çýkan ve çýkarýlan ortaklarýn ödemiþ olduklarý sermaye paylarý kendilerine; ölen ortaklarýn ödemiþ olduklarý sermaye paylarý da, 12 nci maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendine göre iþlem yapýlmamýþ ise mirasçýlarýna ödenir. Ödenecek sermaye paylarý, çýkan veya çýkarýlan ortaklarýn teslim ettikleri en son ürüne iliþkin hesaplaþmanýn yapýlmasýný takiben hazýrlanan bilançonun tasdik edildiði genel kurul tarihinden itibaren bir ay içinde geri verilir.

        

         (3) Çýkan, çýkarýlan veya ölen ortaklarýn borçlarý muaccel olur.

        

         (4) Ortaklýðý sona erenlerin ortaklýk paylarý ve varsa diðer alacaklarý herhangi bir talep olmaksýzýn borçlarýna mahsup edilir.

        

         (5) Ortaklýðý sona erenlerin alacak ve haklarý, bunlarý isteyebilecekleri günden itibaren beþ yýl geçmekle zamanaþýmýna uðrar. Zamanaþýmýna uðrayan bu alacaklara iliþkin tutarlar yedek akçeye alýnýr.      

        

         (6) Kooperatifin mevcudiyetini tehlikeye düþürecek iade ve ödemeler, genel kurul kararý ile beþ yýlý aþmamak üzere ertelenebilir. Bu durumda kooperatifin muhik bir tazminat isteme hakký saklýdýr.

        

         (7) Sermaye iadelerinde ve erteleme halinde, sermaye paylarýna ortak lehine faiz uygulanmaz.

 

Ortaklýða tekrar girme

         MADDE 19- (1) Çýkan ortaklar, Kooperatife tekrar ortak olabilir.

        

         (2) Çýkarýlan ortaklar ise 3 üncü fýkra hükmü saklý kalmak üzere, çýkarýlma kararýnýn kesinleþme tarihinden itibaren en az üç yýl geçtikten sonra ve çýkarýlma sebeplerinin ortadan kalkmýþ olmasý kaydýyla bir defaya mahsus olmak üzere Kooperatife tekrar girebilir. 17 nci maddenin (d) bendi uyarýnca çýkarýlma kararý verilmiþ ise, bu durumdaki üreticiler üç yýl þartý aranmaksýzýn bir defaya mahsus olmak üzere ortaklýða tekrar girebilir.

        

         (3) 17 nci maddenin birinci fýkrasýnýn (c) bendi gereðince çýkarýlanlar tekrar ortaklýða alýnmaz.

           

            (4) Kooperatife tekrar gireceklerin çýkma veya çýkarýlma tarihinde ödemiþ olduklarý ortaklýk payý tutarýndan az olmamak üzere taahhütte bulunmalarý ve bu miktarý taahhütlerine mahsuben Kooperatife nakden ödemeleri þarttýr.

 

Ortaklarýn þahsi sorumluluklarý

MADDE 20- (1) Kooperatifin iþlerinden dolayý ortaklarýn üçüncü þahýslara karþý sorumluluklarý, taahhüt ettikleri en son ortaklýk payý tutarý ile sýnýrlýdýr.

        

         (2) Kooperatif ortaklýðý sona eren ortaðýn sorumluluðu, sona erme tarihinden itibaren iki yýl devam eder.        

 

(3) Durumunu bilerek kooperatife yeni giren veya ortaklýk payýný devralan her ortak, giriþinden önce doðmuþ olan kooperatif borçlarýndan dolayý diðer ortaklar gibi sorumlu olur.

        

         (4) Yönetim kurulu üyelerinin sorumluluklarý hakkýndaki hükümler saklýdýr.

 

Ek ödeme yükümlülüðü

MADDE 21- (1) Gelir-gider menfi farklarý, hesaplarda bekleyen geçmiþ yýl gelir-gider müspet farklarýndan, menfi farklarýn kapatýlmasý için tahsis edilen fon ve hesaplardan, yedek akçelerden ve bunlarýn yetmemesi halinde oluþturulan fonlar ile ortaklarca Kooperatife yapýlan baðýþ ve yardýmlardan karþýlanamadýðý takdirde, ortaklar, gelir-gider menfi farklarýný kapatmada kullanýlmak üzere ve genel kurulca kararlaþtýrýlacak tutar ve esaslarda  ek ödeme ile yükümlüdür. Ortaklardan istenecek ek ödemeler toplamý, gelir-gider müspet farklarý, menfi farklarýn kapatýlmasý için tahsis edilen fon ve hesaplar, yedek akçeler ve diðer fonlar ile ortaklarca Kooperatife yapýlan baðýþ ve yardýmlardan karþýlanamayan gelir-gider menfi farklarý tutarýný geçemez.  

 

 

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Kooperatifin Organlarý, Yönetimi ve Denetimi

 

            Kooperatifin organlarý

MADDE 22-  (1) Kooperatifin organlarý aþaðýda gösterilmiþtir:

A) Genel kurul,

B) Yönetim kurulu.

 

A) GENEL KURUL

 

Genel kurulun oluþumu ve ortaðýn oy hakký

MADDE 23- (1) Kooperatifin en yetkili organý, bütün ortaklarý temsil eden genel kurul olup, genel kurula katýlma hakký olan ortaklarýn bizzat bir araya gelmeleriyle oluþur.

 

(2) Kooperatif genel kuruluna katýlacak ortaklarýn belirlenmesinde aþaðýdaki usullere göre hareket edilir.

a) Bir ortaðýn genel kurula katýlabilmesi için genel kurul toplantý tarihinden en az 20 (yirmi) gün önce müteselsil kefillikten doðanlar dahil vadesi gelen borçlarýný tamamen ödemiþ, genel kurulda bilançosu görüþülecek hesap dönemine (olaðanüstü genel kurul toplantýlarýnda ise tamamlanmýþ en son hesap dönemine) ait rekolte beyannamesini vererek, ürün teslim taahhüdünde bulunmuþ ve teslimini taahhüt ettiði ürünün (taahhüt ettiði ürün sayýsý birden fazla ise bu ürünlerden her birinin) en az %50`sini teslim etmiþ olmasý þarttýr. Kooperatif yönetim kurulu, doðrudan veya Birliðin önerisiyle, ilgili hesap dönemi için asgari ürün teslim etme oranýný deðiþtirmiþse, ortaðýn genel kurula katýlabilmesi için ilgili hesap döneminde kooperatif yönetim kurulunun belirlediði oranlarda ürün teslim etmiþ olmasý gerekir. 

b) Yukarýdaki usule göre, yönetim kurulunun asýl ve yedek üyelerinin seçimi ile divanýn teþekkülüne yetecek sayýda ve her halükarda Kooperatife kayýtlý ortaklarýn en az 1/10`una (Kooperatifin ortak sayýsý 1.000`in üzerinde ise 1/20`sine) tekabül eden sayýda genel kurul toplantýsýna katýlma hakkýný haiz ortak bulunmadýðý takdirde;

1) Taahhüt ettiði ürünün % 50`si veya belirlenmiþ olan diðer oranlarda ürün teslim þartý aranmaksýzýn genel kurul toplantý tarihinden en az 20 (yirmi) gün önce müteselsil kefillikten doðanlar dahil vadesi gelen borcu bulunmayan ve bilançosu görüþülen hesap döneminde kooperatife rekolte beyannamesi vererek ürün teslim eden tüm ortaklar genel kurul toplantýlarýna katýlma hakkýna sahip olur.

2) Yeterli sayýya bu þekilde de ulaþýlamadýðý takdirde, genel kurul toplantý tarihinden en az 20 (yirmi) gün önce müteselsil kefillikten doðanlar dahil vadesi gelen borcu bulunmayan ve bilançosu görüþülen hesap döneminde rekolte beyannamesini vermiþ olan tüm ortaklar, ürün teslim þartý aranmaksýzýn genel kurula katýlma hakkýna sahip olur.

3) Bu yöntemle de yeterli sayý saðlanamazsa genel kurul toplantý tarihinden en az 20 (yirmi) gün önce müteselsil kefillikten doðanlar dahil vadesi gelen borcu bulunmayan tüm ortaklar genel kurula katýlabilir. 

 

(3) Deprem, kuraklýk, don, su baskýný, dolu, yangýn gibi tabi afetler, bitki ve hayvan hastalýklarý gibi kendi elinde olmayan sebeplerden dolayý, teslim taahhütlerini yukarýda belirlenen oranlarda  yerine getiremeyen  ortaklar, o yýla ait ürün alým dönemi baþlamadan, elinde olmayan sebepler ürün alým dönemi baþladýktan sonra gerçekleþmiþ ise ürün alým dönemi sona ermeden önce ilgili resmi kurum ve kuruluþlardan kendi özel durumlarýyla ilgili olarak alacaklarý   belgelerle kooperatife baþvurarak durumlarýný kanýtladýklarý  takdirde genel kurula katýlma hakkýný kazanýr.

 

(4) Genel kurulda her ortaðýn bir oy hakký olup, temsilen oy kullanýlamaz.

 

(5) Ortaklýk iþlemleri dýþýnda, kooperatif iþlerinin görülmesine herhangi bir surette katýlmýþ olanlar yönetim kurulunun ibrasýna ait kararlarda oylamaya katýlamaz.

 

(6) Hiç bir ortak; kendisi, eþi veya üstsoyu ve altsoyu ile kooperatif arasýnda ortaklýk iliþkisi dýþýndaki þahsi bir iþe veya uyuþmazlýða ya da davaya ait görüþmelerde oy kullanamaz.

 

Ortaklar cetveli

MADDE 24- (1) Yönetim kurulu her genel kurul toplantýsýndan önce genel kurula katýlma hakkýna sahip ortaklarýn ortak numaralarý, adý ve soyadý, eðitim durumu, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numaralarý ve adresleri ile imza yerlerini gösterir bir ortaklar cetveli hazýrlamakla yükümlüdür.  Bu bilgiler mevcut ise, Kooperatif Bilgi Sisteminden alýnýr. Ortaklar cetvelinin, kooperatif kayýtlarýna uygun ve doðru olarak hazýrlanmasýndan yönetim kurulu sorumludur.

 

(2) Yönetim kurulunca imzalanan bu cetvel toplantý tarihinden en az 15 (onbeþ) gün önce genel kurulca seçilen denetçiye teslim edilir. Ayrýca kooperatif merkezinde ortaklarýn görebileceði bir yere asýlarak ortaklarýn incelemesine sunulur. Ortaklarýn bu inceleme hakký hiçbir þekilde engellenemez ve inceleme için ortaklara gerekli her türlü kolaylýk ve imkan saðlanýr. Denetçi, yönetim kurulunca hazýrlanan cetvelin, kooperatif kayýtlarýna uygun olup olmadýðýný kontrol eder. Ortaklar cetveline yapýlan itirazlar, Kooperatif yönetim kurulunca genel kurul tarihinden önce incelenerek sonuçlandýrýlýr.  Yönetim kurulunca giderilmeyen itirazlar, denetçi tarafýndan ayný süre içinde neticelendirilir. 

 

(3) Bu cetvel toplantýya katýlanlar ile genel kurul bitiminde genel kurul divan heyeti ve varsa Bakanlýk temsilcisi ve Birlik temsilcisi tarafýndan isim yazýlarak imzalanýr.

 

Toplantý þekli ve zamaný

MADDE 25- (1) Genel kurul, olaðan ve olaðanüstü olmak üzere iki þekilde toplanýr. Olaðan genel kurul toplantýsýnýn her hesap döneminin bitimini takip eden ilk altý ay içinde yapýlmasý zorunludur. Kooperatif birliðe baðlý ise, olaðan genel kurul toplantýsýnýn hesap dönemi bitiminden itibaren en geç dört ay içinde yapýlmasý zorunludur. Kooperatifin olaðan genel kurul toplantýlarý birliðin genel kurul toplantýsýndan önce yapýlýr.

 

(2) Olaðanüstü genel kurul, kooperatif iþlerinin ve anasözleþme hükümlerinin gerektirdiði durum ve zamanlarda toplanýr.

 

Toplantý yeri

MADDE 26- (1) Genel kurul, kooperatif merkezinin bulunduðu yerleþim birimi dahilinde uygun bir yerde toplanýr.

 

 

Çaðrýya yetkili olanlar

MADDE 27- (1) Genel kurul, yönetim kurulunca toplantýya çaðrýlýr.

 

(2) Gerekli hallerde, kooperatifin ortaðý bulunduðu üst birlik ve tasfiye kurulu veya tasfiye memurlarý genel kurulu toplantýya çaðýrma yetkisine sahiptir.

 

(3) Genel kurul yukarýdaki þekilde toplanamadýðý takdirde Bakanlýkça toplantýya çaðrýlabilir.

 

(4) Ayrýca, 4 (dört) ortaktan az olmamak kaydýyla genel kurul toplantýsýna katýlma hakkýna sahip ortaklarýn 1/10` unun isteði halinde, genel kurul 10 (on) gün içinde yönetim kurulu tarafýndan toplantýya çaðrýlýr. Bu baþvurunun müþtereken ve noter tebligatý ile yapýlmasý gerekir. Yönetim kurulunca bu isteðin zamanýnda yerine getirilmemesi durumunda Bakanlýkça genel kurul toplantýya çaðrýlabilir. Çaðrýlmadýðý takdirde istek sahipleri mahalli mahkemeye baþvurarak genel kurulu bizzat toplantýya çaðýrma izni alabilir.

 

(5) Genel kurul, görev süresi dolmuþ olsa bile, yönetim kurulu tarafýndan toplantýya çaðrýlabilir. Tasfiye kurulu veya tasfiye memurlarý da, görevleri ile ilgili konular için, genel kurulu toplantýya çaðýrabilir.

 

(6) Yönetim kurulunun, devamlý olarak toplanamamasý, toplantý nisabýnýn oluþmasýna imkân bulunmamasý veya mevcut olmamasý durumlarýnda, mahkemenin izniyle, kooperatif müdürü veya vekili ya da ortak veya ortaklarca genel kurul toplantýya çaðrýlabilir. Mahkeme kararý kesindir.

 

Çaðrýnýn þekli

MADDE 28- (1) Olaðan ve olaðanüstü toplantýlara çaðrý; ortaklarýn en kolay þekilde haberdar edilebilmeleri esas alýnarak gazeteyle veya mahalli örf ve âdete göre ilan yoluyla yapýlýr. Çaðrýnýn sadece taahhütlü mektupla ya da  gerektiðinde yazýlý olarak imza karþýlýðýnda yapýlmasý da mümkündür. Çaðrý ve gündem, Kooperatif Bilgi Sistemine yüklenir ve genel kurul toplantý tarihine kadar varsa Kooperatifin ve Birliðe baðlý ise Birliðin internet sitesinden yayýnlanýr.

 

(2) Çaðrýnýn, toplantý gününden en az 30 (otuz) gün önce ve en çok iki ay içinde yapýlmasý ve çaðrýda, toplantýnýn gün ve saati ile yerinin ve gündem maddelerinin yer almasý zorunludur.

 

(3) Çaðrýda, birinci toplantýda çoðunluk saðlanamadýðý takdirde yapýlacak olan sonraki toplantýnýn tarihi, saati ve yeri açýklanarak yeni bir bildirime gerek kalmaksýzýn bir defada ortaklara duyuru yapýlabilir. Toplantýlar arasýnda en az 7 (yedi), en fazla 30 (otuz) gün süre bulunmasý gerekir.

 

(4) Sürelerin hesabýnda duyuru günü hesaba katýlmaz.

 

(5) Anasözleþmenin deðiþtirilmesi söz konusu ise,  yapýlacak duyuruda deðiþtirilecek maddelerin numaralarýnýn yazýlmasý yeterlidir.

 

Gündem

MADDE 29- (1) Gündem, genel kurulu toplantýya çaðýran tarafýndan belirlenir. Olaðan genel kurul gündeminde aþaðýdaki hususlar bulunur:

1)  Açýlýþ ve divanýn oluþturulmasý,

2)   Yönetim kurulu tarafýndan hazýrlanan rapor ile finansal tablolarýn ve denetçi raporunun okunmasý ve müzakeresi,

3)  Finansal tablolarýn oylanmasý,

4)  Yönetim kurulu üyelerinin ibrasý,

5)  Faaliyet yýlý içinde yönetim kurulu üyeliðinde eksilme meydana gelmiþ ve yönetim kurulunca 49 uncu maddenin dördüncü fýkrasý uyarýnca atama yapýlmýþ ise atamanýn genel kurulun onayýna sunulmasý,

6)  Görev süreleri sona ermiþ olan yönetim kurulu üyeleri ile birlik temsilcilerinin asýl ve yedeklerinin seçilmesi,

7)  Denetçi ve yedeðinin seçilmesi,

8)  Yönetim kurulu üyelerinin huzur hakký ve harcýrah gibi parasal haklarýnýn belirlenmesi,

9)  Uzmanlar komitesi kurulmuþ ise uzmanlar komitesi raporunun görüþülerek karara baðlanmasý,

10)         Kooperatifin, çalýþma politika ve stratejilerinin belirlenmesi, bunlarýn uygulanmasýna yönelik yýllýk çalýþma programlarý ve gelecek yýlýn bütçesinin görüþülmesi ve karara baðlanmasý,

11)         Gerekli görülecek diðer hususlar.

 

(2) Gerekli görülecek diðer hususlar gündeme açýkça yazýlmalýdýr. Görüþülecek konu önceden tespit edilip gündeme yazýlmadan, `Gerekli görülecek diðer hususlar` þeklinde bir gündem maddesi belirlenemez.

 

(3) Kanun ve anasözleþme gereði genel kurulun yetkisinde olan ve olaðanüstü genel kurul toplantý gündemini oluþturabilecek her türlü konu, olaðan genel kurul toplantý gündemine yazýlabilir.

 

(4) Dörtten az olmamak üzere genel kurul toplantýsýna katýlma hakkýna sahip ortaklarýn 1/10`u tarafýndan genel kurul toplantý tarihinden en az yirmi gün önce müþtereken ve yazýlý olarak bildirilecek hususlarýn gündeme konulmasý zorunludur. Sürenin hesaplanmasýnda  toplantý günü dikkate alýnmaz. Gündeme eklenen kýsým toplantýdan önce ayný usulle ilan edilir.

 

(5) Gündemde olmayan hususlar görüþülemez. Ancak, genel kurul toplantýsýna katýlma hakkýna sahip ortaklarýn en az 1/10`unun gündem maddelerinin görüþülmesine geçilmeden önce yazýlý teklifte bulunmalarý halinde; hesap tetkik komisyonunun seçilmesi, bilânço incelemesinin ve ibranýn geriye býrakýlmasý, çýkan veya çýkarýlan ortaklar hakkýnda karar alýnmasý, genel kurulun yeni bir toplantýya çaðrýlmasý ve kanun, anasözleþme ve iyi niyet esaslarý ile genel kurul kararlarýna aykýrý olduðu ileri sürülen yönetim kurulu kararlarýnýn iptali, denetçilerin azli ve yerlerine yenilerinin seçilmesi ile ilgili hususlar, genel kurula katýlan­larýn yarýdan bir fazlasýnýn kabulü ile gündeme alýnýr.

 

  (6) Genel kurula katýlma hakkýna sahip olanlarýn beþte üçünün gündem maddelerinin görüþülmesine geçilmeden önce yazýlý olarak talepte bulunmasý hali ile  4572 sayýlý Kanunun 4 üncü maddesinin üçüncü fýkrasýndaki diðer halleri dýþýnda, yönetim kurulu üyelerinin görev süreleri dolmadan azli ve yerlerine yenilerinin seçilmesi ile ilgili hususlar, genel kurul toplantýsý gündemine alýnýp görüþülemez. Yukarýdaki hususlarýn varlýðý halinde ise, yönetim kurulu üyelerinin azli ve yerlerine yenilerinin seçilmesine iliþkin kararlar, hazirun cetvelinde imzasý bulunanlarýn yarýdan fazlasýnýn oyuyla alýnýr.

 

(7) Bakanlýk ve Birliðin, denetim sonucunda ya da gerekçeli olarak görüþülmesini istediði hususlarýn, ilan edilen gündemde yer almasa dahi, gündeme alýnarak ayrý bir gündem maddesi þeklinde görüþülmesi zorunludur.

 

Bütün ortaklarýn hazýr bulunmasý

MADDE 30- (1) Kooperatifin genel kurula katýlma hakkýna sahip bütün ortaklarýnýn hazýr bulunmasý ve itirazýn olmamasý halinde genel kurul toplantýlarýna iliþkin diðer hükümler saklý kalmak þartý ile toplantýya çaðrý hakkýndaki hükümlere uyulmamýþ olsa dahi karar alýnabilir. Ancak, kararlarýn muteber olabilmesi için toplantýda Bakanlýk temsilcisi bulundurulmasý hususunda gerekli iþlemlerin yapýlmýþ olmasý þarttýr.

 

(2) Yukarýdaki fýkraya göre alýnan kararlar, bir tutanaða baðlanýr ve bu tutanak, genel kurul toplantýsýna katýlma hakkýna sahip tüm ortaklar veya ortaklarýn toplantýda oy birliði ile seçecekleri temsilciler tarafýndan imzalanýr.

 

Bakanlýða müracaat ve gönderilecek belgeler

MADDE 31-  (1) Genel kurul tarihi ile yeri ve gündemi, toplantýdan en az 15 (onbeþ) gün önce, kooperatifin merkezinin bulunduðu yerdeki Valiliðe (Ticaret Ýl Müdürlüðü`ne) yazýlý olarak bildirilir.

 

(2) Bu bildirime, Bakanlýkça tespit edilen tutarlardaki temsilci ücretinin ilgili kuruma yatýrýldýðýný gösteren belge eklenerek toplantýda temsilci bulundurulmasý talep edilir.

 

 

Toplantýnýn açýlmasý, toplantý  ve karar  nisabý

MADDE 32-  (1) Genel kurul toplantýlarýnýn açýlabilmesi için genel kurula katýlma hakký olan ortaklarýn yarýsýndan fazlasýnýn bizzat hazýr bulunmalarý ve ortaklar  cetvelini imzalamalarý, ilk toplantýda toplantý nisabý saðlanamadýðý takdirde, ikinci toplantýda en az divan heyetini ve yönetim kurulu asýl ve yedek üye sayýsýný oluþturacak sayýda ortaðýn  bizzat hazýr bulunmalarý ve ortaklar cetvelini imzalamalarý þarttýr.

 

(2) Ancak, yönetim kurulu üyelerinin ibrasý; bunlara yapýlacak ödemeler; yönetmelikler ile diðer düzenleyici iþlemlerin kabulü veya deðiþtirilmesi; yönetmelikte genel kurulun yetkisinde tanýmlanan gayrimenkul alýmý ve satýmý ile gayrimenkullerin deðerlendirilmesi, kredi kullanýmý, yatýrým, imalat ve inþaat iþ ve iþlemleri;  alacaklarýn terkini; þube açmaya ve iþletme kurmaya, þirket ve diðer teþekküllere iþtirak etmeye veya çýkmaya iliþkin kararlarýn alýnabilmesi için her halükarda genel kurula katýlma hakkýna sahip ortaklarýn en az 1/10`unun (genel kurula katýlma hakkýna sahip ortak sayýsý 1.000`in üzerinde ise 1/20`sinin) bizzat toplantýda bulunmasý ve ortaklar cetvelini imzalamasý gerekir.

 

(3) Kooperatifin daðýlmasý veya diðer bir kooperatifle birleþmesi hakkýndaki kararlar için  genel kurula katýlma hakký olan ortaklarýn en az yarýsýndan bir fazlasýnýn bizzat hazýr bulunmasý ve hazýr bulunanlarýn 3/4`ünün oyu gerekir. Ayrýca ortaklarýn þahsi sorumluluklarýnýn aðýrlaþtýrýlmasý veya ek ödeme yükümleri ihdasý hakkýnda alýnacak kararlarda genel kurul toplantýsýna katýlma hakký olan ortaklarýn en az yarýdan fazlasýnýn toplantýda hazýr bulunmasý ve hazýr bulunanlarýn 2/3`ünün rýzasý gereklidir.

 

(4) Toplantýnýn açýlabilmesi için, Bakanlýk temsilcisinin hazýr bulunmasý gerekir. Ancak, usulüne uygun müracaat yapýldýðý halde, Bakanlýk temsilcisi toplantýya gelmemiþ ise, bir saat beklenir. Temsilci yine gelmemiþ ise, durum toplantý açýlmadan önce kooperatif yönetim kurulu tarafýndan bir tutanakla tespit edilerek toplantýya baþlanýr. Bakanlýk temsilcisinin sonradan gelmesi halinde durum bu defa genel kurul divan baþkanlýðý tarafýndan tutanaða geçirilir. Bakanlýk temsilcisinin gelmeyeceði daha önceden kooperatife yazý ile bildirilmiþ ise bir saat beklenmeksizin toplantý açýlýr.

 

(5) Kooperatif birliðe baðlý ise, genel kurul toplantýsýnda birlik de temsilci bulundurabilir.

 

(6) Toplantý; yönetim kurulu baþkaný, bulunmadýðý takdirde yönetim kurulu baþkan vekili, o da yoksa kooperatif müdürü veya vekili tarafýndan açýlýr.

 

(7) Genel kurul toplantýsýný yönetmek üzere, genel kurula katýlma hakkýna sahip ortaklar veya kooperatifin baðlý bulunduðu birlik tarafýndan görevlendirilenler arasýndan açýk oyla bir baþkan ve iki katipten oluþan bir  genel kurul divan heyeti seçilir. Divan baþkanýnýn  ortaklar arasýndan seçilmesi þarttýr. Divan heyetine yönetim kurulu üyeleri seçilemez. Divan baþkaný dahil olmak üzere divan üyelerinden herhangi birinin toplantý esnasýnda genel kurulu terk etmesi halinde, toplantý geri kalan iki divan üyesince yürütülür. Divan heyeti sayýsýnýn ikinin altýna düþmesi durumunda genel kurulda yeni bir divan heyeti seçilir ve genel kurul toplantýsý, yeni seçilen divan heyeti tarafýndan kaldýðý gündem maddesinden itibaren devam ettirilir. Yeni seçilen divan heyeti genel kurul tutanaðýnýn tümünü imzalamaya yetkilidir.

 

(8) Genel kurulda kararlar, özel nisaplar saklý kalmak üzere, oylama sýrasýnda hazýr bulunan ortaklarýn çoðunluðu ile alýnýr.

 

(9) Genel kurulun vereceði kararlar, Kanun, anasözleþme ve diðer mevzuat hükümlerine aykýrý olamaz.

 

(10) Genel kurulun bütün kararlarý, katipler tarafýndan tutanaða geçilir ve her sayfasýnýn altý genel kurul divan heyeti ile  varsa Bakanlýk temsilcisi ve Birlik temsilcisi tarafýndan imzalanýr. Genel kurul tutanaðý mürekkepli kalem,  daktilo veya bilgisayar ile yazýlabilir.

 

Genel kurulda seçim ve tasnif usulü

MADDE 33- (1) Kooperatifin genel kurul toplantýlarýnda divan heyeti ve denetçinin seçimi için açýk oylama, yönetim kurulu ve kooperatif temsilcileri için yapýlacak seçimlerde ise gizli oy açýk tasnif usulü uygulanýr.

 

(2) Divan heyeti için yapýlacak açýk oylama, genel kurula katýlma hakký olan ortaklarýn iþaret oylarýnýn yönetim kurulu baþkaný, bulunmadýðý hallerde baþkan vekili veya kooperatif müdürü ya da vekili ve Birlik temsilcisi tarafýndan müþtereken sayýlmasý ve mutabakata varýlmasý suretiyle yapýlýr.

 

(3) Gizli oylamada, kooperatif mührü ile mühürlenmiþ boþ oy pusulalarýnýn kullanýlmasý esas olmakla birlikte, basýlý oy pusulasý da kullanýlabilir. Genel kurulun yalnýzca basýlý oy pusulasý kullanýlmasý yolunda alacaðý karar geçersizdir. Genel kurulda kooperatif mührü ile mühürlenmiþ boþ oy pusulalarý ve basýlý oy pusulalarýndan baþka bir pusula seçim için kullanýlamaz. Matbaada basýlmýþ veya yazý makinesi ile yazýlmýþ ya da çoðaltýlmýþ oy pusulalarý  basýlý oy pusulasý sayýlýr.

 

(4) Yönetim kurulu ve Kooperatif Temsilcileri için ayrý ayrý oy pusulasý kullanýlýr. Seçimlerde oy pusulalarýna, yönetim kurulu ve Kooperatif temsilcisi sayýsý kadar asýl ve ayný sayýda yedek üye adayý, ortak numaralarýyla ayrý ayrý bölümler halinde yazýlýr. Bu þekle uymayan oy pusulalarý geçersiz sayýlýr. Oy pusulasýna yönetim kurulu ve kooperatif temsilcilikleri için seçilecek üye sayýsýndan fazla isim yazýlmasý veya adaylarýn ortak numarasý, adý gibi ibarelerin dýþýnda oy kullananýn kimliðini belli edecek ya da anlaþmalý hareket edildiðini gösterecek þekilde herhangi bir ibarenin yazýlmasý ya da iþaret konulmasý durumunda o oy pusulasý iptal edilir. Oy pusulalarýndaki isimlerin üzeri çizilerek yerlerine yenilerinin yazýlmasý mümkündür. Yeni yazýlanlar için çizilerek yazýldýðý yerdeki sýralama esas alýnýr. Adaylardan bazýlarýnýn isimlerinin çizilmesine karþýlýk, yerlerine yenilerinin yazýlmamasý durumunda, üzeri çizili olmayanlara birer oy verilmiþ sayýlýr.

 

(5) Bu anasözleþmenin 55 inci maddesi uyarýnca seçilmesi gereken denetçi ve yedeði için, yönetim kurulunca veya genel kurulda önerilen isimler arasýndan ayrý seçim yapýlýr.

 

(6) Seçimlerde en çok oy alanlar seçilmiþ sayýlýr.  Oylarýn eþitliði halinde Divan Baþkanýnýn uygun göreceði þekilde kura çekimi yapýlýr. Seçilmiþ olan yedeklerin sýralamasý oy sayýsýna göre yapýlýr. Oylarda eþitlik halinde oy pusulasýndaki sýralama esas alýnýr. Farklý oy pusulalarýnda olmakla birlikte, eþit oy alanlarýn oy pusulalarýndaki sýralarýnýn da ayný olmasý durumunda, söz konusu sýra için Divan Baþkanýnýn uygun göreceði þekilde kura çekilir.

 

(7) Basýlý oy pusulalarý için de ayný þartlara uyulur. Yönetim kurulu ile Kooperatif Temsilcilerinin seçimi için ayrý sandýk kullanýlýr.

 

(8) Genel kurulda oy pusulalarýnýn tasnifi için seçimlere geçilmeden önce, genel kurula katýlan ortaklar arasýndan açýk oyla bir tasnif kurulu seçilir. Genel kurul, divan baþkaný ve üyelerini tasnif kurulu olarak görevlendirebilir. Birliðin, temsilen genel kurulda görevlendirdiði temsilcisi, gözlemci olarak tasnif kuruluna katýlýr. 

 

(9) Yapýlacak her gizli oylama için ayrý bir oylama cetveli kullanýlýr ve ortaklar ancak bu cetveli imzalayarak oyunu kullanabilir.  Ortaklar cetvelinin boþ bir nüshasý her sayfaya `oylama cetveli` olduðu belirtilmek suretiyle bu amaçla kullanýlabilir.

 

(10) Tasnifi müteakip, tasnif kurulunca seçim sonuçlarýný gösterir bir tutanak tanzim edilerek imzalanýr.

 

(11) Seçilenler, seçildikleri tarihten itibaren kooperatifin iþlerini görmeye yetkilidir.

 

Görev ve yetkileri

MADDE 34- (1) Genel  kurulun görev ve yetkileri aþaðýda gösterilmiþtir:

a) Bilanço ve bilanço hesaplarýnýn dökümü ile gelir gider farký hesaplarýný inceleyerek kabul veya reddetmek; yönetim kurulu tarafýndan verilen raporlar ile denetçi tarafýndan düzenlenen raporu müzakere etmek,

b) Yönetim kurulu üyeleri ile birlik genel kuruluna katýlacak kooperatif temsilcilerini ve bunlarýn yedeklerini seçmek,

c) Yönetim kurulu üyelerini ibra etmek veya sorumluluklarýna karar vermek, gerektiðinde bunlarý azletmek,

ç) Yönetim kurulunun teklifi üzerine, Kooperatif birliðe baðlý ise Birliðin belirlediði ilke ve esaslarý da dikkate alarak,  kooperatifin kýsa-orta-uzun vadeli çalýþma politikasý ve stratejilerini belirlemek, bunlarýn uygulanmasýna yönelik yýllýk çalýþma programýný ve bütçesini görüþmek ve karara baðlamak,

         d) Tahsili imkansýz ve karþýlýksýz kalan alacaklarýn terkini ile yedek akçeden ve diðer kaynaklardan karþýlanmasýna karar vermek,

e)  Bilanço açýklarýnýn ortaklardan ek ödeme istenmesi suretiyle kapatýlmasý hususunda karar almak,

f) Yönetim kurulu üyelerine verilecek huzur hakký ile harcýrah miktarý ve ödenme esaslarýný belirlemek,

g) Yönetim kurulu tarafýndan verilen ortaklýktan çýkarma kararlarýna karþý yapýlan itirazlarý inceleyip karara baðlamak,

ð) Kooperatifin baþka bir kooperatif veya þirketle birleþmesi, tür deðiþtirmesi, daðýlmasý ve tasfiyesine karar vermek, tasfiye kurulu üyeleri ve yedeklerini seçmek,

h) Kanun (13/1/2011 tarihli ve 6102 sayýlý Türk Ticaret Kanununun 391 inci maddesinde sayýlanlar hariç), anasözleþme ve iyi niyet esaslarý ile genel kurul kararlarýna aykýrý olduðu ileri sürülen yönetim kurulu kararlarýnýn iptal edilip edilmeyeceði konusunda karar vermek,

ý) Birliðe girmeye ve  Birlikten çýkmaya karar vermek,

i) Gayrimenkul alým ve satýmý ile gayrimenkul üzerindeki diðer tasarruf ve iþlemlere,  kredi kullanýmýna, yatýrýmlara, imalat ve inþaat iþlerine iliþkin usul ve esaslarý düzenleyen yönetmeliði karara baðlamak,

j) Yönetmelikte belirlenen tutarlardaki gayrimenkul alým ve satýmý, kredi kullanýmý, yatýrým, imalat ve inþaat iþlerini karara baðlamak,

k) Kooperatifin denetimini yapacak denetçiyi ve yedeðini seçmek, ilgili mevzuat çerçevesinde gerektiðinde deðiþtirmek,

l) Ayný birliðe baðlý diðer kooperatiflerle müþterek çalýþma ve ayrýlma konusunda karar vermek,

m) Rehin iþlemleri konusunda karar almak ya da yönetim kuruluna yetki vermek,

n) Þube açýlmasý konusunda karar vermek,

o) Kurulmuþ ise, uzmanlar komitesi tarafýndan düzenlenen raporu görüþmek, kooperatifin varlýðý ve faaliyetlerinin geliþtirilip sürdürülmesi için gerekli telafi edici tedbirlere iliþkin kararlarý almak,

ö) Þirket ve diðer teþekküller kurmaya, bu þirket ve teþekküllere iþtirak etmeye veya bunlardan çýkmaya, vakýf kurmaya veya kurulu olanlara katýlmaya karar vermek veya bu konuda yönetim kurulunu yetkili kýlmak,

p) Kanun ve anasözleþme ile genel kurula tanýnmýþ olan diðer konular hakkýnda karar vermek.

 

(2) Bu maddenin (ç), (d), (e), (ð), (i), (j), (o) ve (ö) numaralý bentlerinde yer alan hususlarla ilgili yönetim kurulunun teklifleri ve bunlara iliþkin açýklayýcý bilgiler genel kuruldan en az 15 (onbeþ) gün önce kooperatif merkezinde ortaklarýn incelemesine sunulur ve talep eden ortaklara birer sureti mutlaka verilir.

 

Bilançonun tasdiki ve ibra

MADDE 35- (1) Bilançonun onaylanmasýna iliþkin genel kurul kararý, kararda aksine açýklýk bulunmadýðý takdirde, yönetim kurulu üyeleri ile Kooperatif yöneticilerinin ibrasý sonucunu doðurur. Bununla birlikte, bilançoda bazý hususlar hiç veya gereði gibi belirtilmemiþse veya bilanço kooperatifin gerçek durumunun görülmesine engel olacak bazý hususlarý içeriyorsa ve bu hususta bilerek ve isteyerek hareket edilmiþse onama ibra etkisini doðurmaz.

 

(2) Genel kurulca, görüþülen hesap dönemine iliþkin olarak seçilen denetçi tarafýndan düzenlenen raporlar genel kurulda görüþülmeden bilanço ve hesaplar kabul; yönetim kurulu üyeleri ibra edilmiþ sayýlmaz. Denetçi raporunun ve varsa denetim sonucunda genel kurul gündemine alýnarak görüþülmesi istenilen hususlarýn görüþülmesinden önce bilanço ve hesaplarýn kabulü ile ibra hakkýnda verilen kararlar geçerli deðildir.

 

(3) Divan Baþkaný, varsa gerek Bakanlýðýn, gerekse denetçinin denetimi sonucunda genel kurul gündemine alýnarak görüþülmesi istenilen hususlarý, yönetim kurulu üyelerinin ibralarýndan önce genel kurula açýklayarak müzakeresini saðlamak; bu kapsamda hangi hususlarýn ve maddi olaylarýn müzakere edildiðini, genel kurulda sorulan sorularý, verilen cevaplarý ve alýnan kararlarý tutanaða geçirmek zorundadýr.

 

(4) Ýbra edilmeyen yönetim kurulu üyeleri, ayný genel kurulda bu göreve tekrar seçilemez. Genel kurulca ibranýn geriye býrakýlmasýna karar verilmiþ ise, ibranýn geriye býrakýlmasý, yönetim kurulu üyelerinin tekrar seçilmelerine engel teþkil etmez. Ancak, ibranýn karara baðlandýðý genel kurul toplantýsýnda ibra edilmeyen yönetim kurulu üyelerinin üyelikleri kendiliðinden düþer.

 

         Ýbranýn etkisi

MADDE 36-  (1) Ýbra kararý genel kurul kararýyla kaldýrýlamaz. Bu konuda 24/4/1969 tarihli ve 1163 sayýlý Kooperatifler Kanununun 53 üncü maddesi hükmü saklýdýr.

 

(2) Genel kurulun sorumluluktan ibraya iliþkin kararý, ibranýn kapsadýðý açýklanan maddi olaylara iliþkin olarak kooperatifin, ibraya olumlu oy veren ve ibra kararýný bilerek ortaklýðý devralan ortaklarýn dava hakkýný kaldýrýr. Diðer ortaklarýn dava haklarý da ibra tarihinden itibaren altý ay geçmesiyle düþer.

 

            Kooperatifin uðradýðý zararýn tazmini

MADDE 37-  (1) Kooperatifin uðradýðý zararýn tazminini, kooperatif ve her bir ortak isteyebilir. Ortaklar tazminatýn ancak kooperatife ödenmesini isteyebilir.

 

(2) 6102 sayýlý Kanunun ilgili hükümleri saklý kalmak üzere; genel kurulda kooperatifin uðradýðý zararýn tazmini için yönetim kurulu aleyhine tazminat davasý açýlmasý yönünde karar alýnmýþsa, bu davanýn kooperatif adýna kimin tarafýndan açýlacaðý da ayný kararda belirtilir ve dava, genel kurulca yetkili kýlýnanlar tarafýndan, genel kurul karar tarihinden itibaren bir ay içinde açýlýr. Bu sürenin geçirilmesi ile dava hakký düþmez

 

Kararlarýn tesiri 

MADDE 38- (1) Kanun ve anasözleþmeye uygun surette toplanmýþ genel kurulda alýnan kararlar, toplantýda bulunmayanlar veya aleyhte oy kullananlar hakkýnda da geçerli ve baðlayýcýdýr.

 

 

Kararlarýn bozulmasý

MADDE 39- (1) Aþaðýda yazýlý kimseler kanuna, anasözleþme hükümlerine ve iyi niyet esaslarýna aykýrý olduðu iddiasýyla genel kurul kararlarý aleyhine, toplantýyý izleyen günden baþlamak üzere bir ay içinde, kooperatifin merkezinin bulunduðu yerdeki mahkemeye baþvurabilir:

a) Toplantýda hazýr bulunup da kararlara muhalif kalarak keyfiyeti tutanaða geçirten veya oyunu kullanmasýna haksýz olarak müsaade edilmeyen yahut toplantýya çaðrýnýn usulü dairesinde yapýlmadýðýný veyahut gündemin gereði gibi ilan ve teblið edilmediðini yahut da genel kurul toplantýsýna katýlmaya yetkili olmayan kimselerin karara katýlmýþ bulunduklarýný iddia eden ortaklar,

b) Yönetim kurulu,

c) Kararlarýn yerine getirilmesi yönetim kurulu üyelerinin þahsi sorumluluklarýný mucip olduðu takdirde bunlarýn her biri.

 

(2) Bozma davasýnýn açýldýðý ve duruþmanýn yapýlacaðý gün, yönetim kurulu tarafýndan Kooperatif merkezinde görülebilecek bir yere asýlarak usulen ilan olunur.

           

            (3) Genel kurul kararýnýn bozulmasýna iliþkin mahkeme kararý, kesinleþtikten sonra bütün ortaklar için hüküm ifade eder. Bu kararýn bir sureti derhal ticaret siciline tescil ettirilir.

 

Genel kurul tutanaðý

MADDE 40- (1) Genel kurul toplantýlarýnýn muteber olabilmesi için, ortaklar tarafýndan yapýlan beyanlar ile muhalif kalanlarýn muhalefet sebeplerini, yapýlan seçimler ile verilen kararlarý içeren bir tutanak düzenlenir. Bu tutanakta, toplantýya katýlanlarýn sayýsý ile kullanýlan olumlu ve olumsuz oylarýn sayýsý ayrýca gösterilir.

 

(2) Genel kurul tutanaðý ile bu tutanaða ek olan belgelerin her sayfasýnýn altý, genel kurul divan  baþkaný ve üyeleri ile varsa Bakanlýk temsilcisi ve Birlik temsilcisi tarafýndan imzalanýr. Tutanak eki olan belgelerin tutanaða aynen yazýlmasýna gerek olmayýp, tutanakta sadece bunlara iliþkin yapýlan görüþmeler ve sonuçlarýnýn yazýlý olmasý ve eklerin tutanakta belirtildiði þekilde numaralandýrýlmýþ olmasý yeterlidir.

 

(3) Genel kurul tutanaðýnýn bir örneði veya genel kurulda alýnan kararlarýn tamamýný içeren bir doküman, Kooperatifte ortaklarýn kolayca görüp inceleyebilecekleri þekilde bir ay süreyle Kooperatif merkezinde asýlý tutulur. Genel kurul tutanaðý, ayrýca Kooperatif Bilgi Sistemine yüklenir.

 

         Genel kurul kararlarýnýn tescil ve ilaný

MADDE 41- (1) Kooperatif müdürü, bulunmadýðý durumlarda vekili, toplantýya çaðrýnýn usulüne uygun yapýldýðýný gösteren belgeler ile ortaklar cetveli ve noterce onaylanmýþ genel kurul tutanaðýnýn bir suretini toplantý tarihinden itibaren 15 (onbeþ) gün içinde ilgili ticaret sicili müdürlüðüne vererek tescil ve ilana tabi hususlarý tescil ve ilan ettirmekle yükümlüdür.

           

Bakanlýða ve birliðe gönderilecek belgeler

MADDE 42- (1) Toplantý gününden itibaren en geç bir ay içinde, yönetim kurulu ve denetçi raporlarý, varsa uzmanlar komitesi raporlarý ile bilanço ve gelir-gider cetvelleri, genel kurul tutanaðý ile ortaklar cetvelinin ve istenebilecek diðer belgelerin onaylý birer örneði,  kooperatifin Ticaret Siciline tescil edildiði yerdeki Valiliðe (Ticaret Ýl Müdürlüðü`ne) ve bilgi için baðlý olunan birliðe verilir.

 

            B) YÖNETÝM KURULU

 

            Yönetim kurulu üyelerinin seçimi ve  görev süresi

 MADDE 43- (1) Yönetim kurulu, genel kurul toplantýsýna katýlma hakkýna sahip ortaklar arasýndan genel kurulca azami dört yýl için seçilen en az 2, en fazla 4 üye ile kooperatif müdürü veya vekilinden oluþur. Ancak, yönetim kurulu seçiminin yapýldýðý genel kurul öncesinde tamamlanan son dört hesap dönemi net satýþlar ortalamasý, Bakanlýkça farklý bir tutar belirlenmemiþ ise, 20 (yirmi) milyon Türk Lirasý`ný aþan Kooperatif, baðlý bulunduðu Birliðin olumlu görüþü ve Kooperatif genel kurul kararýyla yönetim kurulu üye sayýsýný 6`ya kadar çýkarabilir. Görev süresi dolan yönetim kurulu üyelerinin görevleri, altý ayý geçmemek üzere, yapýlacak ilk genel kurul toplantýsýna kadar devam edebilir. Yönetim kuruluna seçilen asýl üye sayýsý kadar  da ayný süreyle yedek üye seçilir.

 

(2) Süresi sona eren yönetim kurulu üyelerinin tekrar seçilmeleri mümkündür.

 

(3) Yönetim kurulu üyelerinin, 4572 sayýlý Kanun çerçevesinde azilleri söz konusu ise, ayný genel kurulda yeni seçilen yönetim kurulu üyeleri öncekilerin görev sürelerini tamamlar.

 

Seçilme þartlarý ve baðdaþmayan görevler

MADDE 44- (1) Yönetim kurulu asýl ve yedek üyelerinde gerek seçimleri sýrasýnda, gerekse görev yaptýklarý süre içinde aþaðýdaki þartlar aranýr.

a) Türk vatandaþý olmak,

b) En az ilkokul mezunu olmak,

c) Genel kurul toplantýsýna katýlma hakkýna sahip ortak olmak (23 üncü maddenin üçüncü fýkrasý hükmü saklýdýr.),

 ç) Kooperatifin çalýþtýðý ürünler üzerinde ticaret veya  komisyonculuk yapanlar ve faizle para veya mal olarak kredi verenlerle menfaat veya  eþ ya da birinci dereceden kan ve kayýn hýsýmlýk iliþkisi bulunmamak,

d) Devletin güvenliðine karþý suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin iþleyiþine karþý suçlar, zimmet, irtikâp, rüþvet, hýrsýzlýk, dolandýrýcýlýk, sahtecilik, görevi kötüye kullanma, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karýþtýrma, edimin ifasýna fesat karýþtýrma, suçtan kaynaklanan malvarlýðý deðerlerini aklama veya kaçakçýlýk suçlarýndan ya da 1163 sayýlý Kanun hükümlerine göre mahkûm olmamak,

e) Diðer yönetim kurulu asýl üyeleri ve yedek üyelerle, eþ veya ikinci derece dahil kan ve kayýn hýsýmlýk iliþkisi olmamak,

            f) Gerek ortaðý olduðu kooperatif ve baðlý olduðu birliðin, gerekse ayný ürün üzerinde çalýþan baþka kooperatif veya birliðin personeli olmamak,

g) Baþka bir tarým satýþ kooperatifi yönetim kurulu üyesi olmamak (Kooperatif müdürleri veya vekilleri için bu anasözleþmenin 53 üncü maddesi uyarýnca, birden fazla Kooperatifte görev almalarý durumunda bu þart aranmaz),

ð) Ayný zamanda kooperatifin denetçisi olmamak.

 

(2) Yönetim kurulu asýl üyeliðine seçilenlerden, kooperatif denetçisi, kooperatifin baðlý bulunduðu birliðin yönetim kurulu üyesi veya denetçisi olarak görevli bulunanlar, bunlardan ancak birini tercih etmek zorundadýr.

 

         (3) Yönetim kurulu üyelerinin seçilme þartlarý denetçi tarafýndan araþtýrýlýr. Bu þartlarý taþýmadýklarý halde seçilenler ile sonradan kaybedenlerin görevleri kendiliðinden sona erer. Görevi sona eren yönetim kurulu üyelerinin  yerine sýrasýyla yedekler çaðrýlýr.

        

         (4) Haklarýnda yukarýdaki suçlarla ilgili olarak kamu davasý açýlmýþ olanlarýn görevleri ilk genel kurul toplantýsýna kadar devam etmekle beraber, yönetim kurulunca bu durumdaki üyelerin genel kurulca azli veya göreve devamý hakkýnda karar alýnmak üzere yapýlacak ilk genel kurul gündemine madde konulur.

 

(5) Yönetim kurulu üyeleri,  kooperatifin ve kooperatifin baðlý olduðu üst kuruluþlarýn hissedarý olduklarý þirketlerde, katýldýklarý vakýflarda ve diðer teþekküllerde yönetim kurulu üyesi veya denetçi olamaz, personel olarak yahut baþka bir þekilde ücretli görev alamaz.

 

(6) Beþinci fýkrada belirtilen diðer görevleri bulunmasýna raðmen yönetim kurulu üyesi olarak seçilenler, seçildikleri tarih itibariyle diðer görevlerinden ayrýlmak zorundadýr. Bu görevlerinden ayrýlmayanlarýn yönetim kurulu üyeliðine seçilmelerine iliþkin iþlemler hükümsüzdür. Seçildikten sonra beþinci fýkradaki diðer görevleri edinen yönetim kurulu üyelerinin sonradan edindikleri görevlere iliþkin seçilme veya görevlendirme iþlemleri ile sözleþmeler de hükümsüzdür. Seçilme iþlemleri bu þekilde hükümsüz olanlarýn yerine yedekleri çaðrýlýr.

 

(7) Yönetim kurulu üyelerinin fiilen bu görevleri yürüttükleri dönemde; bunlarýn (12/4/2011 tarihinden önce seçilen ya da göreve baþlayan eþ veya hýsýmlarýnýn durumu saklý kalmak üzere) eþ ve ikinci derece dahil kan ve kayýn hýsýmlarý,  kooperatif ve kooperatifin baðlý bulunduðu üst kuruluþlar ile bunlarýn % 50`den fazla hissedarý olduklarý þirketlerde, katýldýklarý vakýflarda ve diðer teþekküllerde yönetim kurulu üyesi veya denetçi olamaz, personel olarak veya baþka bir þekilde ücretli olarak iþe alýnamaz.

        

         (8) Bu madde hükümlerine aykýrý uygulamalar denetçi tarafýndan araþtýrýlýr.

 

Görev ve yetkileri

MADDE 45- (1) Yönetim kurulu, karar organý olarak kanun, anasözleþme ve genel kurul kararlarý ile kooperatif bir birliðe baðlý ise birliðin belirleyeceði ilke ve esaslar doðrultusunda kooperatif faaliyetlerinin yürütülmesine iliþkin ilke ve esaslarý saptar, yýllýk çalýþma programlarý, politika ve stratejiler ile personel politikasýný belirler, iþ ve iþlemlerin bunlara uygun yürütülmesini gözetir, genel kurul ve yönetim kurulu kararlarýnýn yerine getirilmesini denetler ve açýkça genel kurulun yetkisinde tanýmlanan hususlar dýþýnda kooperatifin iþletme konusunun ve amacýnýn gerçekleþtirilmesi için gerekli olan kararlarý alýr. Yönetim kurulu kooperatif iþlerini müdür veya vekili aracýlýðýyla yürütür.

 

(2) Yönetim kurulunun bu kapsamdaki baþlýca görev ve yetkileri þunlardýr:

a) Genel kurula sunulacak kooperatifin faaliyet politika ve stratejilerini, performans hedeflerini, teklif, rapor, finansal tablolarýný, yýllýk çalýþma programýný ve bütçeyi süresi içinde doðru olarak hazýrlatmak,

b) Birliðin belirlediði ilke ve esaslar ile genel kurul kararlarýný dikkate alarak, ürün alým yöntemi ve esaslarý ile ürünlerin en iyi þartlarda deðerlendirilmesini ve  kooperatif çalýþmalarýnýn düzenli yürütülmesini saðlayacak esaslarý tespit etmek,

c) Personel Yönetmeliði hükümlerine, Kooperatifin faaliyet politika ve stratejileri ile yýllýk çalýþma programlarýna ve Kooperatif  birliðe baðlý ise birliðin bu konuda belirlediði ilke ve esaslara uygun olarak, personel politikasýný belirlemek, personel iþ ve iþlemlerinin bunlara uygun yürütülmesini gözetmek,

         ç) Ortaklar ile ortak olmak için baþvuranlarýn anasözleþmede belirtilen þartlarý taþýyýp taþýmadýklarýný araþtýrmak, çýkacak veya çýkarýlacak ortaklar hakkýnda karar vermek,

         d) Genel kurul gündemini tespit etmek ve genel kurulu toplantýya çaðýrmak,

         e) Ertelenecek kooperatif alacaklarý hakkýnda karar vermek,

f) Genel kurulca, kooperatif birliðe baðlý ise birlik genel kurulunca kabul edilen yönetmelik hükümleri çerçevesinde ve yönetmelikle verilen yetkiler kapsamýnda, gayrimenkul alým ve satýmý ile gayrimenkul üzerindeki diðer tasarruf ve iþlemlere,  kredi kullanýmýna, yatýrýmlara, imalat ve inþaat iþlerine karar vermek ve uygulatmak,

         g) Birlik kaynaklarýndan kullandýrýlacak kredilerde birliðin belirlediði ilke ve esaslarý gözetmek þartýyla, ortaklara kullandýrýlacak krediler hakkýnda karar almak,

ð) Kredi kullanýmý için kooperatif gayrimenkulleri üzerine ipotek  konulmasýna ve Kooperatif taþýnýrlarýnýn rehin ettirilmesine karar vermek,

h)  Alýnmýþ olan kredilerden ve kooperatife kredi açacak müesseselere olan taahhüt ve vecibelerden ortaklarý haberdar etmek,

 ý) Bakanlýkça ve Birlikçe istenecek her türlü bilgi ve belgeyi vermek veya süresi içinde verilmesini saðlamak ve denetim için görevlendirilen yetkili elemanlara gerekli kolaylýðý göstermek,

i) Birliðin belirlediði ve genel kurulca da karara baðlanan  müþterek çalýþma esaslarýný uygulamak ve uygulatmak,

j) Bakým ve onarým iþleri ile makine, ekipman, teçhizat vb. alýmlarýna karar vermek veya bu konularda müdürü yetkili kýlmak,

k) Kooperatif iþtirakleri ve Birlik dýþýndaki ortaklýklarda Kooperatifi temsil edecek temsilcileri belirlemek,

l) Dava açmaya, davadan vazgeçmeye, sulh ve feragate karar vermek ve alacak tahsilinden vazgeçmek,

m) Alým-satým merkezleri ile genel kurul kararý doðrultusunda þube açmak,

n) 4572 sayýlý Kanunun 5 inci maddesinin ikinci fýkrasý hükümleri çerçevesinde uzmanlar komitesi kurmak, kooperatif birliðe baðlý ise birlik tarafýndan kurulan uzmanlar komitesinin hazýrladýðý raporu genel kurula sunmak,

         o) Kooperatife yapýlan baðýþlarýn kooperatif amacýna uygun iþlerde kullanýlmasýný saðlamak,

ö) Kanun ve anasözleþme ile yönetim kuruluna verilen diðer görevleri yerine getirmek.

 

(3) Yönetim kurulu; kanun, anasözleþme ve ilgili mevzuat ile münhasýran yönetim kuruluna verilmiþ olanlar hariç olmak üzere, yukarýdaki görev ve yetkilerinden, kendi sorumluluðu saklý kalmak kaydýyla, kooperatif iþlerinin yürütülmesinin zorunlu kýldýðý görev ve yetkileri müdüre veya vekiline devredebilir.  Ayrýca, Müdür veya vekilinin, 53 üncü maddede tanýmlanan görev ve yetkilerini kullanmasý için gerekli kolaylýðý ve imkanlarý saðlar.

 

Görev bölümü ve toplantýlar

MADDE 46- (1) Yönetim kurulu üyeleri; seçimlerini takiben yapacaklarý ilk toplantýda seçimle gelen üyeler arasýndan bir baþkan, bir baþkan vekili, gereðine göre de bir katip ve muhasip üye seçerek görev bölümü yaparlar. Ayrýca bu toplantýda yönetim kurulu toplantýlarýna çaðrýnýn ne þekilde yapýlacaðý kararlaþtýrýlýr. Toplantýya çaðrýnýn ispat edilebilir bir yöntemle yapýlmasý zorunludur. 

 

(2) Yönetim kurulu baþkanýn, yokluðunda müdürün veya vekilinin çaðrýsý üzerine toplanýr. Her üye yönetim kurulunun toplantýya çaðrýlmasýný baþkandan yazýlý olarak isteyebilir. 

(3) Yönetim kurulu ayda bir kez olaðan olarak toplanýr. Kooperatif iþlerinin zorunlu kýldýðý durumlarda, gerekçeli olarak, olaðanüstü toplanabilir. Gündemin yoðunluðuna göre bir günü aþan toplantýlar tek toplantý sayýlýr. Toplantý, en az yarýdan fazla üyenin katýlmasýyla yapýlýr. Kararlar toplantýda hazýr bulunanlarýn çoðunluðu ile verilir. Oylarýn eþitliði halinde keyfiyet gelecek toplantýya býrakýlýr. Bu toplantýda da eþitliðin devam etmesi halinde söz konusu teklif reddedilmiþ sayýlýr.

 

(4) Toplantýlarda bulunmayan üyeler temsilen oy kullanamaz ve toplantýlara vekil aracýlýðý ile de katýlamaz.

 

(5) Toplantýlar kooperatif merkezinde yapýlýr. Ancak, üyelerin çoðunluðunun onayý ile baþka herhangi bir yerde de yapýlabilir.

 

(6) Alýnan kararlarýn, kullanýlmadan önce notere onaylattýrýlmýþ bir karar defterine  tarih ve numara sýrasýyla yazýlmasý veya kararlarý içeren tutanaklarýn bu deftere yapýþtýrýlarak kenarlarýnýn kooperatif mührü ile mühürlenmesi þarttýr. Tüm üyelerin isimleri kararýn baþ tarafýna yazýlýr ve alt tarafý toplantýya katýlanlarca boþluk býrakýlmaksýzýn isim yazýlarak imzalanýr.

 

(7) Verilen karara karþý olanlarla çekimser kalan üyeler, karþý olma veya çekimser kalma sebeplerini kararýn altýna yazarak imzalar. Toplantýya katýldýðý halde, alýnan kararlarý imzalamayan veya karara muhalefet þerhini düþmeyen üye, ilgili toplantýya katýlmamýþ sayýlýr.

 

Toplantý gündemi

MADDE 47- (1) Yönetim kurulu toplantýlarýna ait gündem yönetim kurulu baþkaný, yoksa müdür veya vekili tarafýndan hazýrlanýr.

 

(2) Gündem deðiþikliði veya gündeme madde eklenmesi, yönetim kurulunca bu hususta karar alýnmasýna baðlýdýr.

 

Müzakereye katýlma yasaðý

MADDE 48- (1) Yönetim kurulu üyesi, kendisinin kooperatif dýþý kiþisel menfaatiyle veya alt ve üst soyundan birinin ya da eþinin yahut üçüncü derece dâhil üçüncü dereceye kadar kan ve kayýn hýsýmlarýndan birinin kiþisel ve kooperatif dýþý menfaatiyle kooperatifin menfaatinin çatýþtýðý konulara iliþkin müzakerelere katýlamaz. Bu yasak, yönetim kurulu üyesinin müzakereye katýlmamasýnýn dürüstlük kuralýnýn gereði olan durumlarda da uygulanýr. Tereddüt uyandýran hâllerde, kararý yönetim kurulu verir. Bu oylamaya da ilgili üye katýlamaz. Menfaat uyuþmazlýðý yönetim kurulu tarafýndan bilinmiyor olsa bile, ilgili üye bunu açýklamak ve yasaða uymak zorundadýr.

 

(2) Bu hükümlere aykýrý hareket eden yönetim kurulu üyesi ve menfaat çatýþmasý nesnel olarak varken ve biliniyorken ilgili üyenin toplantýya katýlmasýna itiraz etmeyen üyeler ve söz konusu üyenin toplantýya katýlmasý yönünde karar alan yönetim kurulu üyeleri bu sebeple kooperatifin uðradýðý zararý tazminle yükümlüdür.

 

(3) Müzakereye yasak nedeniyle katýlmamanýn sebebi ve ilgili iþlemler yönetim kurulu kararýna yazýlýr.

 

Üyeliðin boþalmasý

MADDE 49- (1) Yönetim kurulu üyelerinin;

a) Ölümü veya istifa etmeleri,

b) Geçerli ve makul bir özür olmaksýzýn arka arkaya üç toplantýya katýlmamalarý veya özürlerinin sürekli olarak altý aydan fazla sürmesi,

c) Müteselsil kefalet borçlarý dahil borçlarýný vadeyi takip eden altý ay içerisinde ödememeleri (erteleme sebepleri hariç),

ç) Görevde bulunduklarý her iþ yýlýnda rekolte beyannamesi vermemeleri ya da Ýl ve Ýlçe Hasar Tespit Komisyonlarýndan þahýs bazýnda alýnacak veya diðer resmi kurumlarca düzenlenecek geçerli bir belgeyle tespit edilen doðal afet, bitki hastalýklarý gibi kendi elinde olmayan nedenler dýþýnda rekolte beyannamelerinde ürün teslim edemeyeceklerini bildirmeleri,

         d) Kooperatif yönetim kurulunca veya kooperatifin Birliðe baðlý olmasý durumunda Birlik tarafýndan söz konusu iþ yýlýnda baþka bir oranýn belirlenmesi  veya ürün alýnmamasýna karar verilmesi halleri saklý kalmak üzere, teslimini taahhüt ettiði ürünün en az %50`sini, baþka bir oran belirlenmiþse bu oran doðrultusunda taahhüt ettiði ürünü teslim etmemeleri  (23 üncü maddenin üçüncü fýkrasý saklýdýr),

e) Kooperatif ortaklýðýndan çýkmalarý veya çýkarýlmalarý,

f) Yönetim kurulu üyeliðine seçilmeye mani halleri bulunduðunun sonradan anlaþýlmasý veya seçilme þartlarýndan birini kaybetmeleri,

hallerinde görevleri kendiliðinden sona erer.

        

         (2) Yönetim kurulu üyeliðinin boþalmasý halinde, yedekler arasýndan sýralamaya göre yönetim kurulu kararýyla yedek üyeler göreve çaðrýlýr.

 

(3) Yönetim kurulu toplantý nisabýný kaybederse boþalan yönetim kurulu üyeliklerine müdür veya vekili tarafýndan gecikilmeksizin yeteri kadar yedek üye çaðrýlýr.

 

(4) Yedek üyelerle de yönetim kurulunun tamamlanamamasý halinde, eðer yönetim kurulu toplantý nisabýný kaybetmemiþse, üyelik þartlarýný haiz birini geçici olarak yönetim kurulu üyeliðine seçip ilk genel kurulun onayýna sunar. Onaylanmasý halinde selefinin süresini tamamlar. Yönetim kurulu toplantý nisabýnýn altýna düþmüþse, kooperatifin baðlý bulunduðu birlik veya mahkemeden alacaklarý izinle müdür  veya vekili ya da ortaklardan biri tarafýndan seçimler yapýlmak üzere derhal genel kurul toplantýya çaðrýlýr.

 

         Sorumluluk ve yasak muameleler

   MADDE 50- (1) Kooperatif yönetim kurulu ile temsile yetkili personeli, tüm faaliyet ve kararlarýnda, iþ ve iþlemlerinde genel kabul görmüþ rasyonel iþletmecilik uygulamalarý ile kurumsal yönetim ve kooperatifçilik ilkelerini dikkate alýr, kooperatifin kuruluþ amaçlarý doðrultusunda hareket eder; varlýklarýný, mali yapýsýný ve rekabet gücünü koruyup geliþtirme yönünde gerekli titizliði gösterir ve basiretli bir tacir gibi davranýr.

 

  (2) Üyeler, yönetim kurulundaki faaliyetleri sýrasýnda öðrendikleri kooperatif ile kooperatif birliðe baðlý ise birliðe ve bu kuruluþlarýn baðlý ortaklýklarýna ait ticaret veya iþletme sýrlarýný saklamakla yükümlüdür.

 

  (3) Yönetim kurulu, gerekli defter ve belgeler ile genel kurul belgelerinin ve ortak listelerinin muntazaman hazýrlanýp, tutulup, saklanmasýndan ve gelir-gider hesabý ile yýllýk bilançonun kanuni hükümlere uygun olarak hazýrlanýp incelenmek üzere denetçiye verilmesinden sorumludur. 

 

  (4) Yönetim kurulu üyeleri ve kooperatif personeli ortaklýk iþlemleri dýþýnda kendisi veya baþkasý namýna, bizzat veya dolaylý olarak kooperatifle kooperatif konusuna giren bir ticari muamele yapamaz.

 

(5) Yönetim kurulu üyelerinin,  kooperatif ortaðý olmayan, alt ve üst soylarýndan biri, eþi yahut üçüncü dereceye kadar, üçüncü derece dahil, kan ve kayýn hýsýmlarýndan herhangi biri kooperatife nakit borçlanamaz. Bu kiþiler için kooperatif kefalet, garanti ve teminat veremez, sorumluluk yüklenemez, bunlarýn borçlarýný devralamaz. Aksi hâlde, kooperatif alacaklýlarý bu kiþileri, kooperatifin yükümlendirildiði tutarda kooperatif borçlarý için doðrudan takip edebilir.

 

(6) Yönetim kurulu üyeleri kanundan veya anasözleþmeden doðan bir görevi veya yetkiyi devrettiðinde, devralan kiþilerin seçiminde makul derecede özen göstermediklerinin ispat edilmesi hâlinde, bu kiþilerin fiil ve kararlarýndan sorumludur.

 

(7) Yönetim kurulunca kooperatifi tanýtma ve ortak kaydetmek amacýyla yapýlacak ilan, reklam ve açýklamalar, eksik ve gerçeðe aykýrý olamayacaðý gibi, yanýltýcý bilgi ve unsurlar taþýyamaz.

 

(8) Yönetim kurulu üyeleri ve temsile yetkili þahýslar, genel kurulun devredemeyeceði yetkileri kullanamaz.

 

(9) Yönetim kurulu üyeleri, kendi kusurlarýndan ileri gelen zararlardan sorumlu olup, kooperatife tazmin etmekle yükümlüdür. Birden çok üyenin ayný zararý tazminle yükümlü olmalarý hâlinde, bunlardan her biri, kusuruna ve durumun gereklerine göre, zararýn þahsen kendisine yükletilebildiði ölçüde, bu zarardan diðerleriyle birlikte müteselsilen sorumlu olur.

 

(10) Kusurlu olmadýðýný ispat eden üyeler ile karara muhalif kalýp durumu hemen denetçiye yazýlý olarak bildiren veya özrü nedeniyle toplantýda hazýr bulunmayan üyeler sorumluluktan kurtulur.

 

 (11) Sorumlu olanlara karþý tazminat isteme hakký, davacýnýn zararý ve sorumluyu öðrendiði tarihten itibaren iki ve her hâlde zararý doðuran fiilin meydana geldiði günden itibaren beþ yýl geçmekle zamanaþýmýna uðrar. Þu kadar ki, bu fiil cezayý gerektirip, Türk Ceza Kanununa göre daha uzun dava zamanaþýmýna tabi bulunuyorsa, tazminat davasýna da bu zamanaþýmý uygulanýr.

 

            Cezai sorumluluk

MADDE 51- (1)Yönetim kurulu üyeleri ve kooperatif personeli suç teþkil eden fiil ve hareketlerinden ve özellikle kooperatifin para ve mallarý, bilânço, tutanak, rapor ve baþka bütün evrak, defter ve belgeleri üzerinde iþledikleri suçlardan dolayý `kamu görevlisi` gibi cezalandýrýlýr.

 

(2) 1163 sayýlý Kanunun ceza hükümleri kooperatif yönetim kurulu üyeleri ile personeli hakkýnda da uygulanýr.

 

Yönetim kurulu üyelerinin ücretleri

MADDE 52-  (1) Yönetim kurulunun seçimle gelen üyelerine katýlacaklarý yönetim kurulu toplantýsý baþýna, bir huzur hakký ve toplantý için yapacaklarý seyahatler için harcýrah ödenir. Ödemenin miktar ve þekli genel kurulca kararlaþtýrýlýr. Yönetim kurulu üyelerine ödenecek huzur hakký ve harcýrah ayda en fazla iki toplantýyý geçemez. Kooperatif müdürü veya vekiline, yönetim kurulu üyesi sýfatýyla ayrýca huzur hakký ve harcýrah ödenmez.

 

(2) Huzur hakký ve harcýrah tutarlarý, kooperatif birliðe baðlý ise birliðin belirlediði üst sýnýrý aþamaz. Yönetim kurulu üyelerine ödenecek huzur hakký ve harcýrahlarýn üst sýnýrlarý, kooperatifin gelir durumu, iþ hacmi ve mali imkanlarý gibi kriterler gözetilerek objektif bir þekilde belirlenir. Ancak, her bir yönetim kurulu üyesine toplantý baþýna ödenecek huzur hakký tutarý;  Kooperatifin yýllýk net satýþý 500 bin Türk Lirasý`na kadar ise brüt asgari ücretin 1/5`ini, yýllýk net satýþý 500 (beþyüz) bin ile 20 (yirmi) milyon Türk Lirasý arasýnda ise brüt asgari ücretin yarýsýný, 20 (yirmi) milyon Türk Lirasýnýn üzerinde ise brüt asgari ücretin bir katýný; toplantýlar için ödenecek yolluk tutarý ise, kamu personeline ödenen en yüksek harcýrah tutarýnýn üç katýný geçemez. Yönetim kurulu baþkanlarýna verilecek huzur hakký için, toplantý baþýna yukarýdaki þekilde belirlenen üst sýnýrlar sýrasýyla bu üst sýnýrlarýn 1/8, 1/4 ve 1/2`si kadar artýrýlabilir.

 

(3) Yönetim kurulu üyelerinin, yönetim kurulu toplantýlarý dýþýnda, Kooperatifin iþleri ve görevleriyle doðrudan baðlantýlý hususlarda yaptýklarý seyahatleri için, yol gideri ve konaklama bedeli ile genel kurulca kararlaþtýrýlan günlük tutarlarý geçmemek üzere,  harcýrah ödenebilir veya belge karþýlýðýnda yaptýklarý harcamalarý karþýlanabilir. Genel kurulca bu kapsamda kararlaþtýrýlan harcýrah tutarlarý, Kooperatif bir birliðe baðlý ise birliðin belirlediði üst sýnýrlarý geçemez.

 

(4) Yönetim kurulu üyelerine, açýk bir gündem maddesiyle, genel kurulca kararlaþtýrýlan yukarýdaki nev`i ve miktarlarýn dýþýnda hiçbir ödeme yapýlamaz.

 

 

Müdürlük ve diðer personel

MADDE 53- (1) Kooperatiflerin iþleri kanun, anasözleþme ve diðer mevzuat hükümleri ile genel kurul ve yönetim kurulu kararlarýna uygun olarak müdür veya vekili tarafýndan yürütülür.

 

(2) Yönetim kurulu, kooperatif iþlerini yürütmek üzere, bir müdür veya vekil atar. Ayrýca, kooperatifin iþlerinin gerekli kýldýðý diðer personeli de istihdam edebilir. Kooperatif müdürü veya vekilinin en az dört yýllýk yükseköðrenim kurumlarýndan mezun olmasý þarttýr.

 

(3) Birliðin ortaðý birden fazla kooperatif, iþlerini aksatmayacak þekilde, ayný kiþiyi vekaleten müdür olarak görevlendirebilir. Ayný kiþi, asýl müdürlük görevi yaný sýra, en fazla iki kooperatifte vekaleten müdürlük görevini yürütebilir. Bu durumda, müdürün ücret ve diðer giderleri ilgili kooperatifler arasýnda birliðin belirleyeceði esaslara göre hakkaniyet ölçüsünde paylaþýlýr.

 

(4) Ýlgili mevzuata aykýrý olmamak üzere, Kooperatifte istihdam edilecek müdür ve diðer personel ile kooperatife baðlý iþletme, fabrika gibi iþyerlerinin personel kadrosu, geçici personeldearanacak þartlar, atama, nakil, terfi, görevden alma, kadro ve özlük haklarý ve sair esaslar Birlik yönetim kurulunca hazýrlanarak birlik genel kurulca kabul edilecek bir yönetmelikte gösterilir. Kooperatif Birliðe baðlý deðilse, söz konusu yönetmelik, yönetim kurulu tarafýndan hazýrlanýr ve genel kurul onayý ile yürürlüðe girer. 

(5) Söz konusu yönetmelikte personel kadrolarýnýn tespiti sýrasýnda, bunlardan hangilerinin imza yetkisini haiz kadrolar olduðu açýkça belirtilir.

 

(6) Bütçede öngörülmek ve genel kurulca sýnýrlarý belirtilmek kaydýyla müdür ve diðer personele yönetim kurulunca tespit edilecek ücret verilir.

  

(7) Kooperatif müdürü kanun, anasözleþme ve ilgili mevzuatla münhasýran genel kurul ve yönetim kuruluna verilmiþ olanlar hariç olmak üzere kooperatif iþlerinin yürütülmesinin zorunlu kýldýðý tüm görevleri yürütür ve yetkileri kullanýr.

 

(8) Müdür ve temsile yetkili personel, tüm faaliyet ve kararlarýnda, iþ ve iþlemlerinde genel kabul görmüþ rasyonel iþletmecilik uygulamalarý ile kurumsal yönetim ve kooperatifçilik ilkelerini dikkate alýr, Kooperatifin kuruluþ amaçlarý doðrultusunda hareket eder; varlýklarýný, mali yapýsýný ve rekabet gücünü koruyup geliþtirme yönünde gerekli titizliði gösterir ve basiretli bir tacir gibi davranýr.

 

(9) Müdürün baþlýca görev ve yetkileri þunlardýr:

a) Kooperatifin çalýþma politika ve stratejilerini, performans hedeflerini, teklif, rapor, finansal tablolarýný, yýllýk çalýþma programýný ve bütçesini taslak olarak  doðru ve süresi içinde hazýrlamak ve yönetim kuruluna sunmak; verilen yetkiler çerçevesinde, genel kurul ve yönetim kurulunca kabul edilenleri uygulamak ve tedbirleri almak,

b) Ürün alýmýnýn ve kooperatif çalýþmalarýnýn düzen içinde yürütülmesini ve alýnan ürünlerin en iyi þartlarda muhafazasý ve deðerlendirilmesini saðlamak,

c) Personel alýmý, personelin görevine son verilmesi ve personele iliþkin diðer konulardaki görüþ, öneri ve tekliflerini yönetim kuruluna sunmak,

         ç) Ortaklara açýlacak krediler hakkýnda yönetim kuruluna öneride bulunmak ve bu kredilerin, açýlýþ gayesine uygun olarak kullanýlmasý ve kooperatif alacaklarýnýn gününde tahsili için gerekli tedbirleri almak,

         d) Ertelenecek kooperatif alacaklarý hakkýnda yönetim kuruluna görüþ, öneri ve tekliflerini sunmak,

e)  Yönetmelik hükümleri ve genel kurul veya yönetim kurulunca alýnacak kararlar doðrultusunda, gayrimenkul alým ve satýmý ile diðer gayrimenkul iþlemlerini,  kredi kullanma, yatýrým, imalat ve inþaat iþlerini yürütmek,    

f) Bakanlýkça ve Birlikçe istenecek, müdürün görevi ve yetkisi dahilindeki, her türlü bilgi ve belgeyi vermek veya süresi içinde verilmesini saðlamak ve denetim için görevlendirilen yetkili elemanlara gerekli kolaylýðý göstermek,

g) Yönetim kurulunca kararlaþtýrýlan veya yetki verilen sýnýrlar içinde, bakým ve onarým iþleri ile makine, ekipman, teçhizat vb. alým iþlemlerini yürütmek,

ð) Genel kurul veya yönetim kurulunca alýnan karar doðrultusunda dava açýlmasýna, davadan vazgeçilmesine, sulh ve feragate gidilmesine ve alacak tahsilinden vazgeçilmesine iliþkin iþlemleri yürütmek,

h) Kanun ve anasözleþme ile genel kurul ve yönetim kurulunca verilen diðer görevleri yerine getirmek.

 

(10) Müdür veya vekili, yönetim kuruluna özellikle ürün alýmý ve deðerlendirmesi, taþýnmaz ve diðer mal ve hizmet alým ve satýmý,  kredi ve yatýrým, imalat ve inþaat, personel ve ortaklýk iþ ve iþlemleri konusundaki öneri ve görüþlerini teklif veya rapor þeklinde yazýlý olarak sunar. Yanlýþ ve yanýltýcý görüþ ve önerilerden kaçýnýr.

 

(11) Müdür ve diðer kooperatif personeli, kendi kusurlarýndan ileri gelen zararlardan sorumludur.

 

(12) Müdür ve personel görevli bulunduklarý sýrada öðrendikleri kooperatife ve kooperatif bir birliðe baðlý ise birliðe ait ticari veya iþletme sýrlarýný saklamakla yükümlüdür.

 

Kooperatifin temsil ve ilzamý

MADDE 54- (1) Kooperatifi resmi dairelerle, mahkemeler ve üçüncü þahýslara karþý müdür veya vekili  ile yönetim kurulu temsil eder. Kooperatifin taahhüt altýna sokulabilmesi, kooperatif adýna düzenlenecek evrakýn muteber olmasý veya kooperatifin ilzamý için, kooperatif unvaný altýnda imzaya yetkili kiþilerden en az ikisinin müþterek imzalarý ve bu müþterek imzalardan birinin, müdüre veya bulunmadýðý durumlarda vekiline ait olmasý þarttýr. 

 

(2) Yönetim kurulu, kooperatifi temsile ve kooperatif adýna imza atmaya yetkili þahýslarý kararla tespit eder ve bu kararýn noterlikçe onaylanmýþ bir sureti, imzalarla birlikte tescil edilmek üzere Ticaret Sicili Müdürlüðüne verilir.  Ýmzaya yetkili olanlarýn tespiti Personel Yönetmeliði hükümlerine uygun olarak yapýlýr.

        

         (3) Gerektiðinde, yukarýdaki fýkra hükmüne göre hareket edilerek imza yetkisine sahip kimseler deðiþtirilebilir.

 

(4) Kooperatifte müdürden baþka yetkili personelin bulunmamasý halinde, yönetim kurulu kararý ile sadece iç iþlemler için müdüre tek baþýna imza yetkisi verilebilir.

           

            Kooperatifin denetimi

  MADDE 55- (1) Kooperatif, 6102 sayýlý Kanunun 397 nci maddesinin beþinci fýkrasý hükmü gereðince Bakanlýkça hazýrlanan ve Bakanlar Kurulunca çýkarýlan Yönetmelik hükümlerine göre denetlenir.

 

 (2) Bu kapsamda denetime tabi olduðu hâlde söz konusu denetimi yaptýrmayan Kooperatifin finansal tablolarý ve yönetim kurulu yýllýk faaliyet raporu düzenlenmemiþ hükmündedir.

 

(3) Denetçinin sorumluluðu hakkýnda, 6102 sayýlý Kanunun ve bu Kanunun 397 nci maddesinin beþinci fýkrasýna göre çýkarýlacak Yönetmeliðin denetçinin sorumluluðuna iliþkin hükümlerine göre hareket edilir.

 

Sýr saklama mecburiyeti

MADDE 56- (1) Kooperatifin yönetim kurulu üyeleri ile her kademedeki personeli, görevleri sýrasýnda öðrendikleri ve açýklanmasýnda Kooperatif ve üretici ortaklarý ile varsa baðlý bulunduðu Birlik açýsýndan zarar umulan hususlar hakkýnda kanuni merciler ve yetkililer hariç olmak üzere baþkalarýna bilgi veremez.

 

BEÞÝNCÝ BÖLÜM

Ürünler ile Ýlgili Ýþlemler

 

Ürün alýmlarý ve alýmlarda uyulacak esaslar

MADDE 57- (1) Kooperatif, 6 ncý maddede belirtilen ürünler konusunda çalýþýr. Bir ürünün Kooperatifin çalýþma konusuna dahil edilebilmesi için, bu konuda genel kurul tarafýndan karar verilmesi gerekir.

 

(2) Kooperatifin ürün alýmlarý ile ilgili iþlemleri, yönetim kurulunca belirlenen alým yöntemine ve saptanan esaslara göre yürütülür.

          

         (3) Kooperatif birliðe baðlý ise ürün alýmýnda, mevzuata, anasözleþmelere ve genel kabul görmüþ kooperatifçilik ve kurumsal yönetim ilkelerine aykýrý olmamak koþuluyla Birliðin bu konuda belirleyeceði ilke ve esaslara göre hareket edilir. Ancak, Birlik, Birliðin imkanlarýný dikkate alarak, Kooperatifin alýp Birliðe teslim etmesi zorunlu ürün miktarýna bir sýnýrlama getirir ise,  Kooperatif; mali, depolama, iþleme ve pazar imkanlarýnýn elvermesi durumunu dikkate alarak, genel kurulun belirlediði esaslar çerçevesinde Kooperatif yönetim kurulu kararýyla kendi nam ve hesabýna ürün alýp deðerlendirebilir. Bu durumda da, Birliðin görüþü alýnýr ve Birlikle iþbirliði içinde hareket edilir.

                       

         (4) Ürün alýmlarýnda, 58 inci maddede usul ve esaslarý belirlenen yöntemlerden biri veya birkaçý birlikte uygulanabilir. Belirlenen yöntem ne olursa olsun, ürün alýmýnda aþaðýdaki hususlara uyulur.

a) Kooperatif ortaklarý rekolte beyannamesine göre teslimini taahhüt ettikleri ürünlerin en az % 50`sini veya yönetim kurulu kararýyla farklý bir oran belirlenmiþ ise en az belirlenen oranda kooperatife teslim etmek zorundadýr. Ortaklarýn teslimini taahhüt ettikleri ürün miktarý, 10 uncu maddenin beþinci fýkrasýnda belirlenen miktarýn % 50`sinin altýnda olamaz (Deprem, kuraklýk, don, su baskýný, dolu, yangýn, verimin önemli ölçüde düþmesi gibi tabi afetler, bitki ve hayvan hastalýklarý gibi ortaðýn elinde olmayan sebepler saklýdýr.).

b) Kooperatif; finansman durumu ve imkanlarýný, depolama, iþleme ve piyasa koþullarýný gözeterek, varlýðýný ve mali yapýsýný korumak amacýyla, gerekli gördüðü hallerde o iþ yýlýnda alacaðý azami ürün miktarýný belirleyebilir. Bu durumda, belirlenen azami ürün alým miktarý, eþitlik ve hakkaniyet ilkeleri gözetilerek, ortaklarýn önceki dönemlerde teslim ettiði ürün miktarlarý, rekolte beyanlarýnda taahhüt edilen ürün miktarlarý gibi kriterler kullanýlarak ortaklara tahsis edilir ve ortaklar tarafýndan teslim edilmesi gereken asgari veya azami ürün miktarý saptanýr. 

c) Ortaklar ancak kendi üretimleri olan ürünleri kooperatife teslim edebilir. Rekolte beyannamesi vermeyen ortaðýn o iþ yýlýna ait ürünü ile teslim ettiði ürünün rekolte beyannamesindeki taahhüdünü aþan kýsmý ortak dýþý ürün olarak alýnabilir. (ancak, kooperatife yönetim kurulu kararýyla belirlenen oranlarý geçmemek üzere ortaklarýn taahhüt üstü teslimatlarý ortak içi iþlem sayýlabilir).

         ç) Ortaklar, her yýl rekolte vaziyetine göre elde edebilecekleri ürün durumu ile kooperatife teslimini taahhüt ettikleri ürün miktarýný kooperatif yönetim kurulunun, kooperatif birliðe baðlý ise birlik yönetim kurulunun belirleyeceði süre içinde ürün hasat döneminden önce rekolte beyannamesi vererek kooperatife bildirmek zorundadýr.

         d) Rekolte beyannamesinin þekli ile ihtiva edeceði bilgiler kooperatif yönetim kurulunca, kooperatif birliðe baðlý ise birlik yönetim kurulunca belirlenir.

         e) Yönetim Kurulu, rekolte beyannamesi verilmesiyle ilgili aldýðý kararý, ortaklarýn kolayca haberdar olabilecekleri bir þekilde ve son beyanname verme tarihinden makul bir süre önce ilan eder. Bu ilan, ayrýca varsa Kooperatifin ve baðlý bulunduðu Birliðin internet sitesinden, rekolte beyannamesi verme süresinin sonuna kadar yayýnlanýr. Ortaklara rekolte beyannamelerini verebilmeleri için en az 15 günlük süre tanýnýr.

         f) Ortaðýn, taahhüdünü yerine getirememesine veya teslimatýný büyük ölçüde azaltmasýna sebebiyet verecek hallerde, durumu, ürün hasadýndan önce kooperatife yazýlý olarak bildirmesi zorunludur.

         g) Kooperatifçe alýnan ürünler ile kooperatif stoklarý, yönetim kurulu kararlarýna göre deðerlendirilir. Kooperatif bir birliðe baðlý ise, ürünlerin deðerlendirilmesi Birliðin belirleyeceði ilke ve esaslara göre yapýlýr.

ð) Ortaklarla hesaplaþma iþlemi,  kararlaþtýrýlan alým yöntemine göre yapýlýr.

h) Ortaklara, birliðin belirleyeceði ilke ve esaslar dahilinde kooperatif yönetim kurulunun kararýyla,  teslim ettikleri ürün bedelini geçmemek üzere hesaplaþmadan önce avans ödenmesi yapýlmasý mümkündür.      

ý) Hesaplaþma sonunda, önceden ödenmiþ olan avanslarla ortaðýn diðer borçlarý, alacaklarýndan düþülür.

                                

         Ürün alým yöntemi ve hesaplaþma

MADDE 58- (1) Ürün alýmlarýnda aþaðýdaki yöntemler uygulanýr ve ortaklarla hesaplaþma, seçilen yöntem veya yöntemlerdeki esaslara göre yapýlýr.

        

         A) Kesin fiyat yöntemiyle alým

         a) Yönetim kurulu kararýyla, Kooperatif birliðe baðlý ise birliðin belirlediði ilke ve esaslar dikkate alýnarak,  57 nci maddenin dördüncü fýkrasýnýn (i) bendi saklý kalmak üzere, faaliyet gösterilen bölge ve sektördeki piyasa fiyatlarý gözetilerek belirlenen fiyat üzerinden üretici ortaklardan ürün alýmý yapýlabilir.

         b) Belirlenen fiyat,  kesin fiyat olabileceði gibi, ön fiyat þeklinde de olabilir. Ön fiyat belirlenmiþ ise, piyasa geliþmelerine ve Kooperatifin mali durumuna göre fark fiyatý veya gelir-gider müspet farký üzerinden risturn ödenebilir.  Ön fiyat piyasa fiyatýnýn üzerinde olamaz. Kesin fiyat belirlenmiþ ise, ayrýca fark fiyatý ve risturn ödemesi yapýlmaz.

         c) Kesin fiyat veya ön alým fiyatlarý piyasa geliþmelerine baðlý olarak dönemsel bazda artýrýlabilir veya azaltýlabilir.

         ç) Ürün alým bedelleri, ürün teslimi sýrasýnda veya makul süreler içinde peþin ya da taksitler þeklinde ödenebilir.

         d) Bu alým yöntemi tercih edildiðinde de, eðer fiyat belirlenmemiþ ise, teslim edilen ürünün tahmini bedelini geçmemek üzere, avans ödemesi yapýlabilir.

 

         B) Emanet (bireysel satýþ) yöntemiyle alým

         a) Yönetim kurulu kararýyla, Kooperatif birliðe baðlý ise birlik yönetim kurulunun kararýyla, emanet (bireysel satýþ) yöntemiyle ortak olmayan üreticilerden ve gerektiðinde ortaklardan ürün alýmýna karar verilebilir.

         b) Bu yöntemde, ortaðýn veya ortak olmayan üreticinin ürünü ayrý hesapta emanet olarak tutulur.  Ürün,  ortak veya üreticinin önceden yetki vermesi halinde  Kooperatifçe doðrudan veya önceden yetki verilmesi söz konusu deðil ise üreticinin istemi ve yönlendirmesiyle satýlýr. Üreticinin istemi, telefon ya da e-postayla  veya yazýlý olarak alýnýr.

         c) Kooperatif, ürünü, ihtiyacýný karþýlamak üzere, doðrudan kendi adýna da alabilir. Ürünün Kooperatife satýþý, üreticinin onayýnýn alýndýðý gün kesinleþir. Bu durumda, üreticiye ürün bedelini geçmemek üzere avans ödemesi yapýlabilir.

         ç) Kooperatife veya üçüncü þahýslara satýlan ürünün fiyatý, satýþýn yapýldýðý gün belirlenir. Ürün bedeli, bu fiyat üzerinden üreticiye ödenir.

         d) Kooperatif, ürünün muhafazasý, satýþý ve üreticinin talimatý doðrultusunda veya ürünün özelliði gereði zorunlu iþlemelerden doðan masraflarý karþýlýðýnda alýnacak komisyon yönetim kurulu kararý ile, Kooperatif Birliðe baðlý ise Birlik yönetim kurulu kararý ile tespit edilir. Komisyon, ürün bedelinden mahsup edilebilir.

         e) Yönetim kurulunun bu yönteme karar vermesi veya yönetim kurulu kararýyla opsiyon saðlanmasý durumunda ortaðýn bu yöntemi tercih etmesi hallerinde de, ortak rekolte beyannamesini vermek, teslim edeceði ürün miktarýný taahhüt etmek zorundadýr. Ortaðýn, Kooperatife teslim ettiði ürün miktarý, ürün teslim taahhüdünün yerine getirilip getirilmediðinin tespitinde dikkate alýnýr.

         f) Ürünün en iyi þekilde muhafazasýndan ve gerekli tedbirlerin alýnmasýndan Kooperatif sorumludur.                   

        

         C) Sözleþmeli alým:

a) Kooperatif, yönetim kurulu kararýyla, Kooperatif birliðe baðlý ise birlik yönetim kurulunun kararýyla ortak olmayan üreticilerle ve gerektiðinde ortaklarýyla yapacaðý sözleþmeyle, kendi adýna veya üçüncü þahýslar adýna sözleþmeli üretim yaptýrarak ürün alýmý yoluna gidebilir.

b) Üçüncü þahýslar adýna, üretici ortaklara sözleþmeli üretim yaptýrýlmasý kararý alýnmýþ ise, Kooperatif tarafýndan, ortaklar adýna örnek tip sözleþme hazýrlanýr ve faaliyetler koordine edilir. Sözleþme, bir nüshasý üreticide, bir nüshasý Kooperatifte ve bir nüshasý da alýcý da kalacak þekilde 3 nüsha halinde düzenlenir. Kooperatif, bu faaliyet ve hizmetleri karþýlýðýnda üreticilerden ve/veya üçüncü þahýslardan hizmet payý/bedeli alýr.

c) Kendi adýna sözleþmeli üretim yaptýran Kooperatif, ortaklarla veya diðer üreticilerle,  ilgili mevzuata ve baðlý bulunduðu Birliðin belirlediði esaslara uygun olarak bir sözleþme imzalar. Sözleþme, bir nüshasý üreticide, bir nüshasý Kooperatifte kalacak þekilde 2 nüsha halinde düzenlenir.

         ç) Taraflar, sözleþmeye ayrýca özel hükümler de koyabilir. Sözleþmeye tabi ürünlerin üretici ve/veya Kooperatif tarafýndan sigorta yaptýrýlmasý esastýr.

            d) Kooperatif ile ortak arasýndaki hesaplaþmalar, sözleþme hükümlerine göre yapýlýr.  Ürün bedelinden Kooperatif tarafýndan üreticiye verilen aynî ve nakdî avanslar mahsup edilir. Aradaki fark, sözleþmede belirtilen ödeme planýna ve þekline uygun olarak ödenir.

         e) Ortaðýn,  bu yöntemle Kooperatife teslim ettiði ürün miktarý, ürün teslim taahhüdünün yerine getirilip getirilmediðinin tespitinde dikkate alýnýr.

 

         D) Havuz yöntemiyle alým:

         a) Yönetim kurulu kararýyla, Kooperatif birliðe baðlý ise birlik yönetim kurulunun kararýyla bu alým yöntemini uygulayan Kooperatif, ortaklardan aldýðý ürünleri, satýþ gelirlerini ve bu ürüne iliþkin giderleri havuzda toplar.  

         b) Ürünler, piyasadaki alýþkanlýk ve ticari yönden talep þekline göre cinsi/türü, çeþidi, derecesi ve standartlarýna göre gruplandýrýlabilir (farklý havuzlarda toplanabilir).

         c) Ürünün deðerlendirme durumuna göre, hesaplaþma dönemi belirlenir. Bir hesap dönemi içinde birden fazla hesaplaþma dönemi belirlenebilir. Her hesap dönemi sonunda, deðerlendirilen ürün miktarlarý üzerinden hesaplaþma yapýlýr. Bir sonraki hesap dönemine havuzdan devreden stoklar, ilgili hesap dönemi ya da hesaplaþma döneminde,  stokun deðerlendirilmesine baðlý olarak hesaplaþmaya konu edilir.

         ç) Havuz veya havuzlarda toplanan ürünlere iliþkin ortaklarla hesaplaþma, aþaðýdaki þekilde yapýlýr.

         1) Bir hesaplaþma döneminde satýlan ürünün, satýþý ve deðerlendirilmesi için yapýlan ve doðrudan satýlan ürünleri ilgilendiren masraflar ile genel karakterdeki giderlerden satýlan ürünün payýna düþen masraflar tespit edilir.

         2) Bu þekilde hesaplanan giderler, hesaplaþma dönemi içinde elde edilen satýþ gelirinden düþülür.

         3) Bulunan net satýþ tutarý, hesaplaþma döneminde satýlan ürün miktarýna bölünür ve birim ürün baþýna üreticiye ödenmesi gereken deðer saptanýr.

         4) Her üreticinin, Kooperatife teslim ettiði ürün miktarý, birim ürün deðeri ile çarpýlarak, Kooperatiften almasý gereken ürün bedeli hesaplanýr. 

         5) Bu þekilde hesaplanan ürün bedelinden, teslim edilen ürünün tahmini bedelini geçmemek üzere verilen avanslar ve Kooperatifin diðer alacaklarý düþülerek, kalan ürün bedeli tutarý ortaða ödenir.

        

(2) Hesaplaþma iþlemi, kooperatif genel kurulunun gelir-gider farkýnýn daðýtýmý ile ilgili kararýna göre yapýlýr.

             

(3) Kooperatife ortak dýþý ürün teslimatýnda bulunan üreticilere yapýlacak  ödemeler ve üreticilerle hesaplaþmalar, yönetim kurulu kararýna göre yapýlýr.

 

(4) Kooperatifin ortaklarýndan veya diðer üreticilerden aldýðý ürünlere ait iþlemler, ayrý hesaplarda takip edilir. Sonuçlarý dönem sonu gelir-gider tablolarýnda ayrý ayrý gösterilir.

 

Ürün alýmlarýnda yönetim kurulu ve kooperatif personelinin sorumluluðu

            MADDE 59-  (1) Ürün alýmý ve deðerlendirilmesi ile stoklarýn muhafaza ve deðerlendirilmesine iliþkin tüm faaliyetlerde, Kooperatif yönetim kurulu gerek karar alýrken, gerekse denetim ve gözetim görevlerini yerine getirirken; müdür ve diðer kooperatif personeli ise bu konularda görevlerini yürütürken, piyasa geliþmelerini de gözeterek, genel kabul görmüþ rasyonel iþletmecilik uygulamalarý ve kooperatifçilik ilkelerini dikkate alýr, Kooperatifin ve Birliðin varlýklarýný, mali yapýsýný ve rekabet gücünü bozucu nitelikteki uygulamalardan kaçýnýr ve basiretli bir tacir gibi hareket eder.

 

(2) Alýnacak ve satýlacak ürünlerin; cins ve kalitelerine göre sýnýflandýrýlmasýnda, fiyatlandýrýlmasýnda ve fire oranlarýnýn belirlenmesinde standartlara, varsa ilgili mevzuat hükümlerine, sektörde ve piyasalarda kabul gören ticari teamüllere göre hareket edilir.

 

(3) Yönetim kurulu, müdür ve diðer ilgili personel, bunlara aykýrý uygulamalardan doðan ve kendi kusurlarýndan ileri gelen zararlardan sorumludur.

 

ALTINCI BÖLÜM

Mal ve Hizmet Alým-Satýmý, Ýmalat-Ýnþaat, Yatýrým ve Kredi Ýþlemleri

 

         Usul ve esaslar

MADDE 60- (1) Ürün iþlemleri dýþýndaki, taþýnmaz dahil mal ve hizmet alýmý ve satýmý ileimalat ve inþaat iþlerinin yaptýrýlma usul ve esaslarý ve diðer yatýrýmlarýna iliþkin esaslar genel kurulca kabul edilen Yönetmelikte düzenlenir.  Kooperatif birliðe baðlý ise Yönetmelik Birlik genel kurulunca kabul edilir. Yönetmelik, 4572 sayýlý Kanuna ve anasözleþme hükümlerine uygun olarak hazýrlanýr.

 

         (2) Gerek yönetmeliðin hazýrlanmasýnda, gerekse taþýnmaz dahil mal ve hizmet alýmý ve satýmý, imalat ve inþaat iþleri ile diðer yatýrým iþlerinin yürütülmesinde aþaðýdaki esaslar mutlaka gözetilir.

         a) Yönetim kurulu ve yetkili Kooperatif personeli, Kooperatif adýna yapýlacak alým ve satýmlar ile bu konuda gerçekleþtirilecek ihalelerde saydamlýðý, rekabeti, eþit muameleyi, güvenirliði, ortaklarýn veya ortaklar adýna yetkili kýlýnanlarýn denetimini, ihtiyaçlarýn uygun þartlarla ve zamanýnda karþýlanmasýný ve kaynaklarýn verimli ve amacýna uygun kullanýlmasýný saðlamakla sorumludur.

         b) Resmi kuruluþlar, bunlarýn % 50`den fazla hissesine sahip olduklarý kuruluþlar ile daðýtým ve hizmet yetkisi resmi makamlarca kendilerine verilmiþ kurum ve kuruluþlardan yapýlan doðrudan alýmlar hariç olmak üzere, alým ve satýmlarda; belirlenen eþik deðerlere göre, açýk ihale usulü, belli istekliler arasýnda ihale usulü ve pazarlýk usulü ile doðrudan temin yolu kullanýlýr.  Açýk ihale usulü ve belli istekliler arasýnda ihale usulü temel usullerdir. Pazarlýk usulü ile ihale yapýlmasý ve doðrudan temin yoluyla ihtiyaçlarýn karþýlanmasý ise ancak Yönetmelikte belirtilen özel hallerde ve eþiklerin altýndaki iþlerde mümkündür.

         c) Eþik deðerler, Kooperatif birliðe baðlý ise Birlik tarafýndan belirlenir. Eþik deðerlerin veya parasal limitlerin altýnda kalmak ya da yönetmelikte yer verilen hükümlerin uygulanmasýndan kaçýnmak amacýyla, bütünlük gösteren veya baðlantýlý mal ve hizmet alýmlarý, imalat ve inþaat iþleri kýsýmlara bölünemez.

         ç) Müdürün baþkanlýðýnda, ihale edilecek iþ konusunda uzman veya tecrübe sahibi, muhasebe veya mali konularda deneyimli kiþilerden en az üç kiþilik bir ihale komisyonu oluþturulur ve doðrudan temin yolu dýþýndaki, ihale iþlemi bu komisyon tarafýndan sonuçlandýrýlýr. Ancak, genel kurulun ve yönetim kurulunun yetkisinde bulunan alým ve satýmlar bu organlarýn kararýyla tamamlanýr.

         d)  Doðrudan temin yolu dýþýndaki ihaleye konu mal ve hizmetlerin kabulü, en az üç kiþiden oluþturulan bir Kabul Komisyonu tarafýndan yapýlýr ve Komisyon tarafýndan kabul, ölçüm ve muayene tutanaðý düzenlenir.

         e) Doðrudan temin yolu dýþýndaki usullerle ihaleye çýkmadan önce,  bir þartnamenin hazýrlanmasý þarttýr. Alýnacak mal ve hizmetin teknik kriterleri ve özellikleri, teknik þartnamede düzenlenir. Þartnamede yer verilecek teknik kriterlerin ve özelliklerin, verimliliði ve fonksiyonelliði saðlamaya yönelik olmasý, rekabeti engelleyici hususlar içermemesi ve fýrsat eþitliðini saðlamasý zorunludur. Teknik þartnamedeki düzenlemelerin; ihale komisyonu ile muayene ve kabul komisyonunca yapýlacak inceleme ve deðerlendirmelerde tereddüt oluþturmayacak þekilde açýk olmasý gerekir. Teknik þartnameye iliþkin diðer hususlar yönetmelikte gösterilir.

         f) Ayrýca, mal veya hizmet alýmlarý ile imalat ve inþaat iþlerinin ihalesi yapýlmadan önce, her türlü fiyat araþtýrmasý yapýlarak yaklaþýk maliyet belirlenir ve dayanaklarýyla birlikte bir hesap cetvelinde gösterilir. Yaklaþýk maliyet, isteklilere ve ihale süreci ile resmî iliþkisi olmayan kiþilere açýklanmaz.

         g) Yönetmelikte belirtilen eþikleri aþan ihalelerde; saydamlýðý, rekabeti, eþit muameleyi, ortaklarýn veya ortaklar adýna yetkili kýlýnanlarýn denetimini, ihtiyaçlarýn uygun þartlarla ve zamanýnda karþýlanmasýný temin etmeye yetecek ve yönetmelikte gösterilen sürelerde, iþin yapýlacaðý yerdeki veya ulusal gazetelerde ilana çýkýlýr ya da davet mektubu gönderilir.

ð) Yönetmelikte belirlenen eþik deðerleri aþan, taþýnmaz alým ve satýmýnda mutlaka, Sermaye Piyasasý Kurumunca yetkilendirilen en az iki gayrimenkul deðerleme uzmanýndan deðer tespit raporu ile taþýnmazýn alýnacaðý veya satýlacaðý mahalde emlak alým ve satýmý ile iþtigal eden en az iki iþletmeden fiyat deðerlendirmesi yazýsý alýnýr. Ancak, tutarý ne olursa olsun, taþýnmaz alým ve satýmýnda mutlaka, taþýnmazýn alýnacaðý veya satýlacaðý mahalde, bu mahalde yok ise en yakýn yerdeki, emlak alým ve satýmý ile iþtigal eden en az iki iþletmeden fiyat deðerlendirmesi yazýsý ve Kooperatif birliðe baðlý ise Birliðin yazýlý görüþü alýnýr.

h) Çýkýlan ilan, alým ve satým duyurularý; alým, satým veya ihale iþlemleri sonuçlandýrýlýncaya kadar varsa Kooperatifin ve baðlý bulunduðu Birliðin internet sitesinden yayýnlanýr.

ý) Ýhaleye katýlacak isteklilerden, ekonomik ve malî yeterlilik ile mesleki ve teknik yeterliliklerinin belirlenmesi için istenecek bilgi ve belgeler Yönetmelikte düzenlenir.

i) Yatýrým kararlarý için mutlaka fizibilite çalýþmasý yapýlýr veya yaptýrýlýr. 

j) Ýhaleye tabi alým ve satýmlara iliþkin;  ihale ilanýnýn içeriði ve ilan süreleri, tekliflerin alýnmasý ve deðerlendirilmesi usul ve esaslarý, teminat iþlemleri, ihalenin sözleþmeye baðlanmasý, ihale ve kabul komisyonlarýnýn oluþturulmasý ve komisyonlarýn çalýþma usul ve esaslarý, ihalenin iptal halleri ve ihaleye iliþkin diðer hususlar ile doðrudan temin yolunun uygulanacaðý alým ve satýmlar ve bu yönteme iliþkin diðer hususlar yönetmelikte düzenlenir.

 

(3) Alýnacak mal ve hizmetlerin finansman kaynaklarý ihaleye çýkýlmadan önce mutlaka planlanýr. Kooperatifi mali yönden acze düþürecek, borç ödeyemezlik haline sokacak, Kooperatifin ana faaliyetlerini aksatacak nitelikteki mal ve hizmet alýmlarý ile imalat ve inþaat iþlerinden ve yatýrýmlardan kaçýnýlýr.

 

(4) Kooperatifin amaç ve çalýþma konularýnýn dýþýnda kalan alanlarda kuracaðý veya iþtirak edeceði iktisadi iþletmeler için Birlikten izin alýnýr.

 

(5) Acil durumlar saklý kalmak üzere, taþýnmaz alým ve satýmý, imalat ve inþaat iþleri ile diðer yatýrýmlar, Kooperatifin yýllýk ve diðer çalýþma programlarýnda gösterilir. Bu konularda çalýþma programý hedeflerine uygun hareket edilir.

 

            Kooperatifin kredi kullanýmý

         MADDE 61- (1) Kooperatif, ürün alým bedeli ödemelerini ve diðer finansman ihtiyaçlarýný karþýlamak amacýyla borçlanabilir ve kredi kullanabilir.  Bu amaçla taþýnmazlar üzerine ipotek veya ürünleri ile diðer menkul varlýklarý üzerine rehin verebilir.

 

(2) Kooperatifin, sahip olduðu öz kaynaklarý ve varlýklarýna göre önemli sayýlacak tutarlarda kredi kullanmasý gerekiyor ise; bu kredinin tahmini tutarý ve vadesi, mahiyeti, kullanýlacaðý alanlar ve gösterilecek teminatlar Kooperatifin yýllýk ve uzun vadeli çalýþma programlarýnda mutlaka gösterilir.

        

         (3) Kooperatif birliðe baðlý ise borçlanma ve kredi kullanma konularýnda, Birliðin belirlediði ilke ve esaslar gözetilerek, çalýþma programý hedeflerine ve genel kurulca kararlaþtýrýlan esaslara göre hareket edilir.

        

         (4) Kooperatifin finansman ihtiyacýnýn Birlik tarafýndan karþýlanmasý durumunda, yönetim kurulu üyeleri ve kooperatif müdürü, Kooperatife açýlan kredi ve verilen borçlarý amacýna uygun olarak kullanýr ve vadesinde ödenmesi için gerekli tedbirleri alýr.

        

            Ortaklarýn kredi ihtiyacýnýn karþýlanmasý

         MADDE 62- (1) Kooperatif, genel kurulca alýnacak karara göre yönetim kurulu kararý ile amaçlarýna uygun olarak ortaklarýnýn ayni ve nakdi kredi ihtiyaçlarýný karþýlayabilir.

 

         (2) Ayni ve nakdi krediler Birlik kaynaklarýndan karþýlanýyor ise, bu konuda Birliðin belirlediði ilke ve esaslara göre hareket edilir. 

 

 

Yasak fiil veya davranýþlar ve ilgililerin sorumluluðu

Madde 63- (1) Kooperatif yönetim kurulu üyeleri ve temsile yetkili þahýslar, anasözleþmenin bu bölümünde düzenlenen iþ ve iþlemlerde, ilgili mevzuatta yasaklanan fiil veya davranýþlarda bulunamazlar.    

 

(2) Kooperatif yönetim kurulu üyeleri, temsile yetkili þahýslar ve ihale komisyon üyeleri ile bunlarýn eþ ve üçüncü dereceye kadar, üçüncü derece dahil, kan ve kayýn hýsýmlarý Kooperatifçe açýlan ihalelere katýlamaz.

 

         (3) Ýlgili mevzuattaki cezai sorumluluk halleri saklý kalmak üzere, yukarýdaki yasak fiil veya davranýþlarda bulunanlar, kendi kusurlarýndan doðan Kooperatif zararlarýndan sorumludurlar.

 

YEDÝNCÝ BÖLÜM

Kooperatifin Hesaplarý

 

Hesap dönemi ve finansal tablolarýn hazýrlanmasý

MADDE 64- (1) Kooperatifin hesap dönemi .........................`dan / .............................`a kadar süren devreyi kapsar. Ýlk faaliyete geçtiði yýldaki hesap dönemi kooperatifin kurulduðu tarihten baþlar ve hesap dönemi sonunda biter.

        

         (2) Dönem sonu bilançosu, hesap dönemi içindeki bütün faaliyetleri içerecek þekilde düzenlenir.

        

         (3) Kooperatif,  6 ncý maddede yer verilen ana iþtigal konusu her bir ürüne ait  gelir ve giderleri ayrý hesaplarda takip etmek, bunlara ait gelir-gider farklarýný kayýtlara uygun þekilde hesaplamak ve gelir-gider tablosunu bu ayrýntýlarý gösterecek þekilde düzenlemek zorundadýr.

        

         (4) Bilanço ve gelir-gider tablosunun hesap döneminin bitim tarihinden itibaren iki ay içerisinde çýkarýlmýþ olmasý gereklidir.

  

  (5) Yönetim kurulu, bilanço ile ortak içi ve ortak dýþý gelir ve giderlerini ayrý ayrý hesaplarda göstermek suretiyle hazýrlanan gelir-gider tablosunu genel kurul toplantýsýndan en az 45 gün  önce denetçiye verir. Denetçi, bunlarý en çok 15 gün içinde inceleyerek düzenleyeceði raporla birlikte yönetim kuruluna iade eder.

        

         (6) Bilanço ve gelir-gider tablosu ile yönetim kurulu ve denetçi raporlarý genel kurul toplantýsýndan en az bir ay öncesinden itibaren bir yýl süreyle kooperatifin merkezinde ortaklarýn incelemesine sunulur ve isteyenlere birer sureti verilir.

 

         Muhasebe usulü

MADDE 65-  (1) Kooperatifin hesaplarý, ilgili mevzuatta yer alan usul ve esaslar ile ilke ve standartlara uygun olarak tutulur ve finansal tablolar buna uygun þekilde hazýrlanýr.

           

            Kuruluþ masraflarý

         MADDE 66- (1) Kooperatifin kuruluþ masraflarý, kuruluþu takip eden 3 yýl içinde  gelir-gider farký hesabýndan kapatýlýr.

           

Gelir gider farký ve daðýtýmý

MADDE 67- (1) Kooperatifin risturna tabi ve risturna tabi olmayan iþlemleri için ayrý ayrý düzenlenen gelir-gider  tablolarýna göre oluþan gelir-gider farklarý; bilanço ve gelir-gider tablosunun genel kurulca kabulü üzerine aþaðýdaki esaslara göre daðýtýlýr.

           

            A-Ortak içi iþlemler

         a) Gelir-gider müspet farkýnýn;

                  - % 10`u Yedek Akçe Hesabýna,

                  - % 10`u Destek Fonuna,

                   - % 5`i Risk Fonuna,

                   - % 1, 21/2/2001 tarihli ve 4629  sayýlý Bazý Fonlarýn Tasfiyesi Hakkýnda Kanun gereði Kamu  payýna,

ayrýlýr.

         b) Geriye kalan % 74 payýn yarýsý Ortaklara risturn olarak daðýtýlýr. Genel kurul; % 74 payýn kalan diðer kýsmýnýn tamamýnýn veya bir kýsmýnýn ortaklara risturn olarak daðýtýlmasýna karar verebileceði gibi, daðýtýlmayan kýsmýn Yedek Akçe Hesabýna ve genel kurulca tesis edilecek fonlara aktarýlmasýna da karar verebilir.                

c) Risturn olarak ayrýlan kýsýmlar, kooperatifle yaptýklarý iþlemler esas alýnarak havuz yöntemi ve/veya ön fiyatla (fark fiyatý verilmemiþ olmasý kaydýyla) ürün teslim eden ortaklara daðýtýlýr.

ç) Ait olduðu hesap dönemine bakýlmaksýzýn gelir-gider menfi farklarý ortadan kaldýrýlmadýkça ve Kooperatifin vadesi dolmayan kredi ve diðer borçlarý hariç olmak üzere, kullanýlan krediler ve diðer borçlar ödenmedikçe gelir-gider müspet farkýnýn daðýtýmý yapýlamaz.

d)Yedek akçeler ortaklara daðýtýlamaz. Sermaye üzerinden de ortaklara kazanç daðýtýmý yapýlamaz.

e) Yönetim kurulu üyelerine kazanç üzerinden pay verilemez.  

         f) Gelir-gider menfi farklarýnýn kapatýlmasýnda aþaðýdaki usul ve esaslara göre hareket edilir.

         1) Gelir-gider menfi farklarý, menfi farkýn ortaya çýktýðý hesap dönemini takip eden beþ hesap döneminde kapatýlýr.

         2) Gelir-gider menfi farklarý, varsa risturna tabi ve/veya (vergi sonrasý net) risturna tabi olmayan gelir-gider müspet farklarýyla kapatýlýr.

         3) Bu suretle kapatýlamayan gelir-gider menfi farklarý, menfi farklarýn kapatýlmasý için tahsis edilen fon ve hesaplar, Yedek Akçe Hesabý ve diðer fonlar ile ortaklarýn Kooperatife yapacaklarý baðýþ ve yardýmlarla kapatýlýr.

         4) Bu suretle de kapatýlamayan gelir-gider menfi farklarýnýn kapatýlmasý hususunda   21 inci madde hükmüne göre hareket edilir. Bu kapsamda,  risturna tabi iþlemlerden doðan gelir-gider menfi farklarý, Kooperatife verdikleri ürünün tutarlarý dikkate alýnarak ortak üreticilerden yapýlacak ek ödeme tahsilatý ile,  risturna tabi olmayan iþlemlerden doðan    gelir-gider menfi farklarý ise, ortaklardan sermaye taahhüt tutarlarýyla orantýlý olarak tahsil edilecek ek ödemeyle veya bu ek ödeme tutarý kadar sermaye paylarýndan düþülerek kapatýlýr.

        

         B- Ortak dýþý iþlemler

         a) Ortak dýþý iþlemlerden doðan gelir-gider müspet farký ayrý bir hesapta toplanýr ve gelir-gider menfi farklarýnýn kapatýlmasýnda kullanýlýr.

         b) Gerçekleþtiði hesap dönemini takip eden beþ hesap döneminde gelir-gider menfi farklarýnýn kapatýlmasýnda kullanýlmayan ortak dýþý iþlemlerden doðan gelir-gider müspet farklarýnýn % 50`si Destek Fonuna aktarýlýr. Genel kurul, bu oraný % 25`e kadar düþürebileceði gibi, % 75`e kadar da çýkarabilir.

         c) Gelir-gider menfi farklarýn kapatýlmasýnda kullanýlmayan kýsmýn en az % 25`i Ortaklara sermaye paylarý ile orantýlý olarak daðýtýlýr. Genel kurul; varsa geriye kalan ve Destek Fonuna aktarýlmayan payýn tamamýnýn veya bir kýsmýnýn ortaklara daðýtýlmasýna karar verebileceði gibi, Yedek Akçe Hesabýna ve genel kurulca tesis edilecek fonlara aktarýlmasýna da karar verebilir. 

 

Yedek akçe

            MADDE 68- (1) Yedek akçe; gelir-gider müspet farklarýndan ayrýlan paylardan, yýl içinde meydana gelen ve sebebi anlaþýlamayan kasa fazlalarýndan, çýkma, çýkarýlma ve ölüm tarihinden itibaren 5 yýl geçtiði halde ilgilisi tarafýndan istenmemesi nedeniyle zamanaþýmýna uðrayan ortak alacak ve haklarýndan, diðer yedek akçe gelirlerinden oluþur.

        

         (2) Yedek akçe, genel kurulun kararýna baðlý olarak, Kooperatifin tahsili imkansýz ve karþýlýksýz kalan alacaklarýnýn ve bilanço açýklarýnýn kapatýlmasýnda kullanýlýr.      

        

         (3) Ortaklarýn yedek akçe üzerinde herhangi bir haklarý yoktur.

 

         Fonlar

         MADDE 69- (1) Kooperatif, Destek Fonu ve Risk Fonu dýþýnda genel kurulca alýnacak karara göre fonlar tesis edebilir.

        

         1) Destek Fonu; ortaklara ucuz kredi kaynaðý saðlamak ve gerektiðinde araþtýrma-geliþtirme giderleri ile kurulacak  tesis ve iþletmelerin kuruluþ giderlerinin karþýlanmasýnda kullanýlmak üzere tesis edilir. Bu Fon, gelir-gider müspet farklarýndan ayrýlan paylar ile Kooperatife yapýlan baðýþlardan oluþur.

        

         2) Risk Fonu; Kooperatifin beklenmeyen giderleri ile mahkeme giderleri ve cezalarýn karþýlanmasýnda kullanýlmak üzere tesis edilir. Bu Fon, gelir-gider müspet farklarýndan ayrýlan paylardan oluþur.

        

Yedek akçelerin ve fonlarýn nemalandýrýlmasý

MADDE 70- (1) Yedek akçeler ve fonlarda toplanan hasýlanýn kullanýmýna iliþkin esaslar, Kooperatif birliðe baðlý ise Birliðin belirleyeceði usul ve esaslar da dikkate alýnarak, genel kurulca kararlaþtýrýlýr. Genel kurul bu yetkisini yönetim kuruluna devredebilir.

 

Devir teslim tutanaðý

MADDE 71-  (1) Yönetim kurulu üyeleri ile müdür ve diðer personel, görevlerinin sona erdiði tarihten itibaren 7 gün içinde sorumluluklarý altýndaki para, mal, defter, belge ve diðer kooperatif varlýklarýný bir tutanakla yeni görevlilere veya kooperatif yetkililerine devir teslim etmekle yükümlüdür.  

 

Avanslar ve ödemeler

MADDE 72- (1) Kooperatifin amaç ve iþleri dýþýnda avans verilemez ve ödeme yapýlamaz. Her türlü ödemenin geçerli belgelere dayandýrýlmasý þarttýr.

 

(2) Verilecek avansýn sebebi, miktarý, geri alýnma þartlarý, kapatýlmasý þekli ile kasada günlük olarak bulundurulacak azami para miktarý ve kooperatif parasýnýn amaçlara uygun þekilde deðerlendirilmesi usulü yönetim kurulu tarafýndan alýnacak kararla belirlenir.

 

Kooperatifin aczi halinde yapýlacak iþler

MADDE 73- (1) Kooperatifin aciz halinde bulunduðunu kabul ettirecek ciddi sebepler mevcut ise, yönetim kurulu piyasada cari fiyatlar esas olmak üzere, derhal bir ara bilançosu düzenler. Son yýlýn bilançosu veya daha sonra yapýlan bir tasfiye bilançosu veyahut yukarýda sözü geçen ara bilançosu kooperatif mevcudunun borçlarýný artýk karþýlamayacaðýný gösteriyorsa yönetim kurulu Bakanlýða durumu bildirir ve genel kurulu derhal olaðanüstü toplantýya çaðýrýr.

 

(2) Son yýlýn bilançosunda kooperatif varlýðýnýn yarýsý karþýlýksýz kalýrsa yönetim kurulu derhal genel kurulu toplantýya çaðýrarak durumu ortaklara arz eder. Ayný zamanda ilgili mahkeme ile Bakanlýða bilgi verir. Bilançoda tespit edilen açýk, üç ay içinde ortaklarýn ek ödemeleri ile kapanmadýðý takdirde yine Bakanlýk haberdar edilir.

 

(3) Mali durumun düzeltilmesinin mümkün görülmesi halinde yönetim kurulunun veya alacaklýlardan birinin isteði üzerine mahkeme iflasýn açýlmasýný erteleyebilir. Bu takdirde, mahkeme mevcutlar defterinin tutulmasý, yönetim memuru (yediemin) atanmasý gibi kooperatif varlýðýnýn korunmasýna ve devamýna yarayan tedbirleri alýr.

 

Defterleri tasdik ettirme yükümlülüðü

MADDE 74- (1) Kooperatifin tutmakla yükümlü olduðu defterlere iliþkin açýlýþ ve kapanýþ onaylarý aþaðýdaki esaslara göre yapýlýr.

 

A) Açýlýþ Onayý Yapýlacak Defterler ve Onay Zamaný

a) Kooperatifin tutmakla yükümlü olduðu yevmiye defteri, defteri kebir, envanter defteri, pay/ortaklar defteri, yönetim kurulu karar defteri ile genel kurul toplantý ve müzakere defterinin açýlýþ onaylarý, kuruluþ sýrasýnda ve kullanýlmaya baþlanmadan önce, izleyen faaliyet dönemlerindeki açýlýþ onaylarý ise defterlerin kullanýlacaðý faaliyet döneminin ilk ayýndan önceki ayýn sonuna kadar noter tarafýndan yapýlýr.

b) Yevmiye defteri, defteri kebir, envanter defteri ile yönetim kurulu karar defterinin açýlýþ onaylarýnýn her hesap dönemi için yapýlmasý zorunludur. Pay/ortaklar defteri ile genel kurul toplantý ve müzakere defteri yeterli yapraklarý bulunmak kaydýyla izleyen hesap dönemlerinde de açýlýþ onayý yaptýrýlmaksýzýn kullanýlmaya devam edilebilir.

c) Onaya tabi defterlerin hesap dönemi içinde dolmasý dolayýsýyla veya baþka sebeplerle yýl içinde yeni defter kullanmaya mecbur olanlar bunlarý kullanmaya baþlamadan önce açýlýþ onayý yaptýrmak zorundadýr.

ç) Pay/ortaklar defterinin yenilenmesinin gerektiði durumlarda açýlýþ onayý yapýlacak yeni defter, kullanýmýna son verilecek defterle veya zayi edilmiþse zayi belgesi ile birlikte notere ibraz edilir. Yeni pay/ortaklar defterinin açýlýþ onayýnýn yapýldýðý sýrada noter, eski deftere veya zayi belgesine yeni pay defterinin açýlýþ onayýnýn yapýldýðýný tarih ve sayý belirtmek suretiyle þerh düþer. Eski defterde veya zayi belgesinde söz konusu þerhi gören noter tekrar bir açýlýþ onayý yapamaz.

 

B) Kapanýþ Onayý Yapýlacak Defterler ile Onay Zamaný ve Þekli

a) Yevmiye defteri ile yönetim kurulu karar defterinin 6102 sayýlý Kanunun 64 üncü maddesinin üçüncü fýkrasýnda belirlenen süreler dahilinde notere ibraz edilip, son kaydýn altýna noterce `Görülmüþtür` ibaresi yazýlarak mühür ve imza ile onaylanmasý zorunludur.

 

C) Onay Yenileme

a)Yönetim kurulu karar defteri, yevmiye defteri, envanter defteri ve defteri kebir yeterli yapraklarý bulunmasý halinde yeni hesap döneminin ilk ayý içerisinde onay yenilemek suretiyle kullanýlmaya devam edilebilir.

b) Onay yenilemede defterlerin türü deðiþtirilemez.

 

(2) Defterlerin elektronik ortamda tutulmasý halinde bu defterlerin açýlýþlarýnda ve yevmiye defteri ile yönetim kurulu karar defterinin kapanýþýnda noter onayý aranmaz.

 

Defter ve belgelerin saklanmasý

MADDE 75- (1) Kooperatif; tutmakla yükümlü olduðu ticari defterleri ve bu defterlere yapýlan kayýtlarýn dayandýðý belgeleri sýnýflandýrýlmýþ bir þekilde on yýl saklamakla yükümlüdür.

 

(2) Vergi ve ilgili mevzuat hükümleri saklý kalmak kaydýyla, tutulmasý zorunlu defterlere yapýlan kayýtlarýn dayandýðý belgeler, okunur hale getirildiklerinde içerik olarak örtüþmeleri, saklama süresi boyunca her an ulaþýlabilmeleri ve uygun bir süre içerisinde okunabilir hale getirilebilmeleri þartýyla görüntü veya veri taþýyýcýlarda da saklanabilir.

 

(3) Saklama süresi, ticari defterlere son kaydýn yapýldýðý veya muhasebe belgelerinin oluþtuðu takvim yýlýnýn bitiþiyle baþlar.

 

(4) Kooperatifin saklamakla yükümlü olduðu defterler ve belgeler; yangýn, su baskýný veya yer sarsýntýsý gibi bir afet veya hýrsýzlýk sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zýyaa uðrarsa kooperatif zýyaý öðrendiði tarihten itibaren 15 (onbeþ) gün içinde ticari iþletmesinin bulunduðu yer yetkili mahkemesinden kendisine zayi belgesi verilmesini isteyebilir. Bu dava hasýmsýz açýlýr. Mahkeme gerekli gördüðü delillerin toplanmasýný da emredebilir.

 

(5) Kooperatifin sona ermesi halinde ilgili belgeler 6102 sayýlý Kanunun 82 nci maddesi uyarýnca on yýl süre ile sulh hukuk mahkemesi tarafýndan saklanýr.

 

SEKÝZÝNCÝ BÖLÜM

Birleþme, Tür Deðiþtirme, Daðýlma ve Tasfiye

           

Birleþme, bölünme ve tür deðiþtirme

MADDE 76- (1) Genel kurul, kooperatifin konu ve amaçlarý benzer veya ilgili diðer bir kooperatifle birleþmesine veya bir kamu tüzel kiþisine ya da herhangi bir kamuya yararlý derneðe devredilmesine karar verebilir.

 

(2) Ayrýca, kooperatif bir ticaret þirketi ile de birleþebilir, bölünebilir ve tür deðiþtirebilir.

 

(3) Bu hallerde,  1163 sayýlý Kanunun 84 ve 85 inci maddeleri ile 6102 sayýlý Kanunun 134 ilâ 194 üncü maddeleri arasýndaki hükümler uygulanýr.

 

Daðýlma Sebepleri:

MADDE 77- (1) Kooperatif:

         a) Ortak sayýsýnýn 30`dan aþaðý düþmesi üzerine,

         b) Genel kurul kararýyla,

         c) Ýflasýn açýlmasýyla,

         ç) Kanunlarda öngörülen diðer hallerde, Bakanlýðýn mahkemeden alacaðý karar üzerine,

         d) Diðer bir kooperatifle veya þirketle birleþmesi veya devralýnmasý suretiyle,

         e) Üç yýl olaðan genel kurul toplantýsýný yapmamasý halinde,

         f) Anasözleþmesinin, en çok altý ay içinde örnek anasözleþme deðiþikliklerine intibak ettirilmemesi halinde,

         g) Amacýna ulaþma imkâný kalmadýðýnýn Bakanlýkça tespiti halinde mahkemeden alýnacak kararla daðýlýr.

 

Tasfiye kurulunun oluþumu

MADDE 78- (1) Tasfiye kurulu genel kurul tarafýndan seçilecek en az üç kiþiden oluþur. Genel kurul bu hususta yönetim kurulunu da görevlendirebilir. Genel kurulca tasfiye kurulu için bir görevlendirme veya seçim yapýlmadýðý takdirde, tasfiye iþlerini yönetim kurulu yürütür. Bunlar genel kurulca her zaman azledilebilir ve yerlerine yenileri seçilebilir.

 

(2) Tasfiye kurulunun yukarýdaki fýkraya göre oluþturulmasýna imkân bulunmamasý halinde ortaklardan birinin baþvurusu üzerine mahkemece tasfiye kurulu üyeliklerine atama yapýlabileceði gibi, ortaklarýn talebine istinaden, tasfiye kurulu üyelerinin haklý sebepler dolayýsýyla azledilmesi ile yerlerine yenilerinin atanmasýna da karar verilebilir. Kooperatifin feshine mahkemenin karar verdiði hâllerde de tasfiye kurulu veya tasfiye memuru mahkemece atanýr.

 

(3) Tasfiye kurulu üyelerine, atamayý yapan merci tarafýndan tespit edilecek miktarda ücret ödenir.

 

(4) Tasfiye kurulu üyelerinde, 1163 sayýlý Kanunun 56 ncý maddesinin birinci fýkrasýnýn (3) numaralý bendinde belirtilen suçlardan mahkum olmamak þartý aranýr.

 

(5) Tasfiye kurulu üyelerinin seçilmelerine ve azillerine iliþkin kararlar, yönetim kurulunca ticaret siciline tescil ve ilan ettirilir. Yönetim kurulunun, tasfiye iþlerini yürütmekle yetkili kýlýnmasý durumunda da bu hüküm uygulanýr.

 

Tasfiye kurulu üyelerin yetki ve sorumluluklarý

MADDE 79- (1) Tasfiye kurulu, Kooperatifin faaliyette bulunduðu dönemde baþlanmýþ olup, henüz sonuçlandýrýlmamýþ olan iþ ve iþlemleri tamamlamaya, Kooperatifin borç ve taahhütlerini yerine getirmeye, Kooperatifin alacaklarýný toplamaya, gereðinde yargý yolu ile almaya ve varlýklarýný paraya çevirmeye, net varlýðý elde etmeye yönelik ve yarayan bütün iþ ve iþlemleri yapmaya yetkili ve zorunludur. Ancak, tasfiye kurulu üyeleri tasfiyenin gereklerinden olmayan yeni bir iþlem yapamaz.

 

(2) Tasfiye kuruluna açýkça tanýnmýþ yetkiler devredilemez; ancak, belirli uygulama iþlemlerinin yapýlabilmesi için, tasfiye kurulu üyelerinden biri diðerine veya üçüncü bir kiþiye temsil yetkisi verebilir.

 

(3) Tasfiye kurulu veya tasfiye kurulu üyelerinin üçüncü kiþilerle tasfiye amacý dýþýnda yaptýðý iþlemler kooperatifi baðlar. Ancak, üçüncü kiþinin, iþlemin, tasfiye amacýnýn dýþýnda olduðunu bildiði veya hâlin gereðinden bilmemesinin mümkün olamayacaðýnýn ispat edilmesi durumlarý saklýdýr. Tasfiyenin sadece tescil ve ilan edilmesi, bu hususun ispatý için yeterli delil deðildir.

 

(4) Tasfiye kurulu üyelerinin yaptýklarý bir iþlemden dolayý kooperatifin baðlanabilmesi için imzaya yetkili iki tasfiye kurulu üyesinin kooperatif unvaný altýnda imza atmasý gereklidir. Tasfiye hâlindeki kooperatifi tasfiye ile ilgili konularda, tasfiye kurulu temsil eder.

 

(5) Tasfiye kurulu üyelerinin görevini yerine getirdiði sýrada iþlediði haksýz fiilden kooperatif de sorumludur.

 

(6) 1163 sayýlý Kanunun 62 nci maddesi hükümleri tasfiye kurulu üyeleri hakkýnda da uygulanýr. Ayrýca, bu anasözleþme hükümlerine aykýrý hareket eden tasfiye kurulu üyeleri haksýz olarak ödedikleri paralardan dolayý 6102 sayýlý Kanunun 553 üncü maddesi uyarýnca sorumludur.

 

Tasfiye kurulunun görevleri ve tasfiyenin yürütülmesi

MADDE 80- (1) Tasfiye, iflastan ve mahkeme kararýndan baþka bir sebepten ileri gelmiþse, Kooperatifin tasfiye kararý ticaret siciline tescil ve ilan ettirilir. Tasfiye süresince kooperatif unvaný "Tasfiye Halinde" ibaresi ilave edilerek kullanýlýr.

 

(2) Tasfiye kurulu üyeleri, tasfiye iþlerinin bir an önce bitirilmesi için çalýþmakla yükümlüdür. Bu amaçla, görevlerine baþlar baþlamaz, tasfiyenin baþlangýcýndaki kooperatifin durumunu inceler; gerekirse kooperatif mallarýna deðer biçmek için uzmanlara baþvurarak, kooperatifin malvarlýðýna iliþkin durumu ile finansal durumunu gösteren bir envanter ile bilanço düzenler ve genel kurulun onayýna sunar.

 

(3) Tasfiye kurulu üyeleri, envanter ve bilançonun onaylanmasýndan sonra, kooperatifin envanterde yazýlý bütün mallarý ile belgelerine ve defterlerine el koyar.

 

(4) Aktiflerin toptan satýþýnýn görüþüleceði gündem maddesi hariç olmak üzere, tasfiye süresince yapýlacak genel kurul toplantýlarýnda nisap aranmaz. Kararlar oy çokluðuyla verilir.

 

(5) Kooperatif genel kurulu aksine karar vermedikçe tasfiye kurulu kooperatifin aktiflerini pazarlýk yoluyla da satabilir. Önemli miktarda aktiflerin toptan satýlabilmesi için genel kurul kararý gereklidir. Alýnacak bu karar için genel kurula katýlma hakkýna sahip bütün ortaklarýn 3/4`ünün rýzasý gereklidir.

 

(6) Alacaklý olduklarý kooperatif defterlerinden veya diðer belgelerden anlaþýlan ve yerleþim yerleri bilinen kiþiler taahhütlü mektupla, diðer alacaklýlar Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde birer hafta arayla yapýlacak üç ilanla kooperatifin sona ermiþ bulunduðu konusunda bilgilendirilir ve alacaklarýný tasfiye kuruluna bildirmeye çaðrýlýr.

 

(7) Alacaklý olduklarý bilinenler, bildirimde bulunmazlarsa alacaklarýnýn tutarý Bakanlýkça belirlenecek bir bankaya depo edilir.

 

(8) Kooperatifin, henüz muaccel olmayan veya hakkýnda uyuþmazlýk bulunan borçlarýný karþýlayacak tutarda para notere depo edilir; meðerki bu gibi borçlar yeterli bir þekilde teminat altýna alýnmýþ veya kooperatif varlýðýnýn ortaklar arasýnda paylaþýmý bu borçlarýn ödenmesi þartýna baðlanmýþ olsun.

 

(9) Kooperatifin bütün borçlarýnýn ve pay bedellerinin ödenmesinden sonra kalan miktar, daðýlma anýnda kayýtlý ortaklar veya hukuki halefleri arasýnda sermaye paylarý ile orantýlý olarak daðýtýlýr.

 

Diðer tasfiye iþleri

MADDE 81- (1) Tasfiye kurulu üyeleri:

         a)Kooperatif borçlarý kooperatif varlýðýndan fazla olduðu takdirde durumu derhâl kooperatifin merkezinin bulunduðu yerdeki asliye ticaret mahkemesine bildirir; mahkeme iflasýn açýlmasýna karar verir.

         b) Tasfiyenin uzun sürmesi hâlinde, her hesap dönemi sonu için tasfiyeye iliþkin finansal tablolarý ve tasfiye sonunda da kesin bilançoyu düzenleyerek genel kurula sunar.

         c) Kooperatifin bütün mal ve haklarýnýn korunmasý için düzenli ve görevinin bilincinde bir yönetici gibi gereken önlemleri alýr ve tasfiyeyi mümkün olan en kýsa sürede bitirir.

         ç) Tasfiye iþlemlerinin düzenli yürütülmesi ve güvenliði için gereken defterleri tutar.

         d) Tasfiye sýrasýnda elde edilen paradan kooperatifin süregelen harcamalarý için gerekli olanlar dýþýndaki  parayý, bir bankaya kooperatif adýna yatýrýr.

         e) Vadesi gelmemiþ borçlarý, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasýnca kýsa vadeli kredilere uygulanan oran üzerinden iskonto ederek derhâl öderler. Alacaklýlar bu ödemeyi kabul etmek zorundadýr. Kanun gereði iskonto edilmesi mümkün olmayan alacaklar bu hükümden müstesnadýr.

         f) Ortaklara tasfiye iþlerinin durumu hakkýnda bilgi ve istedikleri takdirde bu konuda imzalý belge verir.

         g) Tasfiyenin sona ermesi üzerine kooperatif unvanýnýn sicilden silinmesini sicil müdürlüðünden talep eder.

 

(2) Tasfiyenin sonunda defterler ve tasfiyeye iliþkin olanlar da dâhil, belgeler, on yýl süreyle, sulh mahkemesi tarafýndan saklanýr.

 

Ek tasfiye

MADDE 82- (1) Tasfiyenin kapanmasýndan sonra ek tasfiye iþlemlerinin yapýlmasýnýn zorunlu olduðu anlaþýlýrsa, son tasfiye kurulu üyeleri, yönetim kurulu üyeleri, ortaklar veya alacaklýlar, kooperatif merkezinin bulunduðu yerdeki asliye ticaret mahkemesinden, bu ek iþlemler sonuçlandýrýlýncaya kadar, kooperatifin yeniden tescilini isteyebilir.

 

(2) Mahkeme istemin yerinde olduðuna kanaat getirirse, kooperatifin ek tasfiye için yeniden tesciline karar verir ve bu iþlemleri yapmalarý için son tasfiye kurulu üyelerine veya yeni bir veya birkaç kiþiyi tasfiye memuru olarak atayarak tescil ve ilan ettirir.

 

Tasfiyeden dönülmesi

MADDE 83-  (1) Kooperatif,  anasözleþmede belirlenen sürenin dolmasýyla veya genel kurul kararýyla sona ermiþ ise, ortaklar arasýnda kooperatif malvarlýðýnýn daðýtýmýna baþlanýlmadýkça, genel kurul kooperatifin devam etmesini kararlaþtýrabilir. Devam kararýnýn genel kurula katýlma hakkýna sahip tüm ortaklarýn 3/5`inin oyu ile alýnmasý gerekir.

 

(2) Tasfiyeden dönülmesine iliþkin genel kurul kararýný tasfiye kurulu üyeleri tescil ve ilan ettirir.

 

(3) Kooperatif, iflasýn açýlmasýyla sona ermiþ olmasýna raðmen iflas kaldýrýlmýþsa veya iflas, konkordatonun uygulanmasýyla sona ermiþse kooperatif devam eder.

 

(4) Tasfiye kurulu üyeleri iflasýn kaldýrýldýðýna iliþkin kararý ticaret siciline tescil ettirir. Tescil istemine, pay bedellerinin ve tasfiye paylarýnýn ortaklar arasýnda daðýtýlmasýna baþlanmadýðýna iliþkin belge de eklenir.

 

DOKUZUNCU BÖLÜM

Çeþitli Hükümler      

 

Bakanlýk ve diðer kurum ve kuruluþlarýn denetimi

MADDE 84- (1) Kooperatif, Bakanlýðýn denetimine tabidir. 

 

(2) Kooperatif ve Kooperatifin en az % 51 hissesine sahip bulunduðu iktisadi iþletmeler ayrýca baðlý olduðu Birliðin denetimine tabidir.

        

(3) Kooperatif görevlileri; kooperatife ait mal, para ve para hükmündeki kaðýtlarý ve gizli de olsa bunlarla ilgili defter ve belgeleri istenildiðinde müfettiþlere ve denetimle görevlendirilen personele göstermek, saymasýna ve incelenmesine yardýmda bulunmak, istenilen bilgileri gerçeðe uygun ve eksiksiz olarak vermek ve doðru beyanda bulunmakla yükümlüdür.

 

(4) Kooperatif, Bakanlýðýn 1163 sayýlý Kanunun 90 ýncý maddesi uyarýnca yaptýrdýðý denetim sonucuna göre vereceði talimatlara uymak zorundadýr. Yapýlan denetimler sonucunda Kooperatifin yönetim kurulu üyeleri ile üst düzey yetkililerinin hukuka açýkça aykýrý eylem ve iþlemlerinin tespit edilmesi durumunda, Bakanlýk, kamu yararý ve hizmet gerekleri dikkate alýnarak gecikmesinde sakýnca görülen hallerde ileride telafisi güç veya imkânsýz zararlara yol açýlmasýnýn engellenmesi amacýyla bu kiþilerin görevlerine tedbiren son verebilir. Kooperatifin bir yýl içerisinde olaðanüstü genel kurul toplantýsý yapýlmasýna yönelik gerekli tedbiri alýr.

        

         (5) Kooperatif, ayrýca baðlý bulunduðu Birliðin, denetim elemanlarýnca yapýlan denetim sonucunda mevzuata, anasözleþmelere ve genel kabul görmüþ kooperatifçilik ilkeleri ile varsa Bakanlýkça belirlenen kurumsal yönetim ilkelerine aykýrý olmayacak þekilde vereceði talimatlara uyar.

 

Birliðin belirleyeceði ilke ve esaslara uyma

         MADDE 85- (1) Kooperatif, faaliyet konularý ile ilgili olarak, baðlý bulunduðu Birliðin belirleyeceði ilke ve esaslara uymak ve bunlarý uygulamak zorundadýr.

 

          (2) Birliðin belirlediði ilke ve esaslar, mevzuata, anasözleþmelere ve genel kabul görmüþ kooperatifçilik ve kurumsal yönetim ilkelerine aykýrý ya da  Kooperatifin ödeme ve mali gücünü açýkça aþan, varlýðýný tehlikeye düþürebilecek olan veya önemli varlýklarýný kaybetmesine yol açabilecek nitelik taþýyan mahiyette ise, Kooperatif somut ve maddi gerekçelerle yazýlý olarak Birliðe itiraz edebilir. Birlik, iþin mahiyetine göre makul bir süre içinde itirazý deðerlendirerek sonuçlandýrýr. Kooperatifin; Birliðin mevzuata, anasözleþmelere ve genel kabul görmüþ kooperatifçilik ve kurumsal yönetim ilkelerine açýkça aykýrý olarak belirlediði ilke ve esaslar konusundaki itirazlarý giderilmemiþ ise aykýrý ilke ve esaslar Kooperatifce uygulanmaz. Kooperatifin bunun dýþýndaki diðer itirazlarý giderilmemiþ olsa bile, sorumluluk Birliðe ait olmak üzere verilen  karar Kooperatifçe uygulanýr.

 

Durumu düzeltmeye yönelik tedbirlerin alýnmasý

            MADDE 86- (1) Birliðin denetimi sonucunda, etkinliði ve verimliliðinin azaldýðý veya varlýklarýnýn yarýsýnýn karþýlýksýz kaldýðý anlaþýlýr ve Birlik tarafýndan da durumunun düzeltmesi istenir ise Kooperatif, iki yýldan fazla olmamak üzere Birlik tarafýndan verilen sürede bir baþka kooperatifle birleþme dahil, gerekli tedbirleri almak zorundadýr.

        

         (2) Aksi durumda, Birlik gerekli tedbirleri almayan Kooperatifi ortaklýktan çýkarýr.

 

Uzmanlar komitesi

            MADDE 87- (1) Yönetim kurulu; doðrudan ya da Bakanlýkça yapýlan veya denetçi tarafýndan yürütülen denetim sonucunda bir görüþ olarak bildirilmiþ ise, üst üste üç dönemin menfi gelir-gider farký ile sonuçlanmasý veya her hâlükârda menfi gelir-gider farkýnýn toplam aktif deðerlerin yüzde onuna tekabül etmesi veya borç ödemede ve giderlerin karþýlanmasýnda sorun yaþanmasý durumlarýnda, kooperatifin varlýðýný, geliþmesini ve devamýný tehlikeye düþüren sebeplerin erken teþhisi, gerekli önlemlerin alýnmasý ve riskin yönetilmesi amacýyla derhal uzmanlardan bir komite kurmak ve komitenin saðlýklý bir þekilde çalýþmasýný saðlamak üzere her türlü tedbiri almakla yükümlüdür. 

 

         (2) Uzmanlar komitesi; en az iki yýllýk yüksek öðretim kurumlarýndan mezun, muhasebe ve finansman, borç ve risk yönetimi, inovasyon, araþtýrma ve geliþtirme (AR-GE), ürün iþleme ve pazarlama, ürün ticareti, kooperatifçilik, stok yönetimi, borsacýlýk,  tanýtým, insan kaynaklarý, iþ ve ürün tasarýmý gibi alanlarda en az 6 (altý)  yýl çalýþma deneyimi olan kiþiler arasýndan seçilen iki ila beþ kiþiden teþkil edilir.  Uzmanlar komitesi oluþturulurken, kooperatifin varlýðýný ve faaliyetlerini olumsuz yönde etkileyen sorun alanlarýndaki yukarýda tanýmlanan uzman ve teknik kiþilere öncelik verilir.

 

         (3) Uzmanlar komitesi, çalýþmalarýný bir ay içinde tamamlar ve çalýþma sonuçlarýný bir rapor halinde sunar. Bu sürenin yetmemesi halinde, bir defaya mahsus olmak üzere bir ay daha ek süre verilir.

        

         (4) Uzmanlar komitesi raporunda, durum ve sorun tespitlerine, sorunlara yol açan iç ve dýþ etkenlere, sorunlarýn çözümüne ve kooperatifin varlýðýný ve faaliyetlerini geliþtirmeye yönelik alternatifli tedbir önerilerine mutlaka yer verilir.

        

         (5) Kooperatif birliðe baðlý ise, uzmanlar komitesi birlik tarafýndan teþkil edilir. Bu þekilde teþkil edilen komite, uzmanlar komitesi kurulmasýný gerektiren kriterlerin varlýðý halinde, kooperatifle ilgili olarak da çalýþma yürütür. Kooperatifler uzmanlar komitesi kurulmasýný gerektiren þartlarýn ortaya çýktýðý hususunu yönetim kurulu kararý ile birliðe bildirir. Birliðin re`sen ya da kooperatifin talebi üzerine  uzmanlar komitesini kurmamasý halinde, uzmanlar komitesinin kurulmasýný gerektiren þartlarýn ortaya çýkýðý ilgili Kooperatifte yönetim kurulu bu konuda karar verebilir.

        

         (6) Uzman komitesi ister kooperatif, isterse birlik tarafýndan oluþturulsun, komitenin hazýrladýðý rapor, düzenlenmesini takip eden ilk genel kurul toplantýsýnda, gündemde olmasa bile ayrý bir gündem maddesi olarak görüþülür. Genel kurulda, kooperatifin varlýðýný ve faaliyetlerini geliþtirip sürdürmesi için gerekli telafi edici tedbirlere iliþkin kararlarýn alýnmasý zorunludur.

 

  (7) Kooperatif yönetim kurulu ve her kademedeki personeli,  uzmanlar komitesinin çalýþmalarý sýrasýnda bilgi ve belgeleri zamanýnda, doðru ve eksiksiz olarak vermek, komite çalýþmalarýna yardýmcý olmak, komiteyi doðru yönlendirmek zorundadýr.

 

 

 

Birlik genel kuruluna katýlacak temsilcilerin görev süresi ve nitelikleri

            MADDE 88- (1) Kooperatif birliðe baðlý ise, Birliðin genel kuruluna katýlacak temsilcileri hakkýnda Birlik anasözleþmesinde  yer alan hükümler uygulanýr.

                    

Muafiyet ve istisnalar

MADDE 89- (1) Kooperatif; 4572  sayýlý Kanunun 6 ncý maddesinde yazýlý her türlü vergi resim, harç ile  gelir ve kurumlar vergisinden müstesnadýr.

           

            (2) 31/12/1960 tarihli ve 193 sayýlý Gelir Vergisi Kanununa göre yapýlacak tevkifat hükümleri ile katma deðer vergisi hükümleri saklýdýr.

        

         (3) Kooperatifin ortak dýþý iþlemlerinden elde edeceði gelir-gider farklarý ayrý bir hesapta takip ve tespit edilerek vergi kanunlarý hükümlerine göre vergilendirilir.

        

         (4) Kooperatifin ortaklarýndan aldýðý ürünleri niteliðinde deðiþiklik olmayacak þekilde ilk iþleme tesislerinde iþleyerek üçüncü kiþilere satmasý ortak içi iþlem sayýlýr.

        

         (5) Kooperatif ve baðlý olduðu Birliðin, birbirleri ve ortaklarý ile üretim girdisi temini ve ürünlerin deðerlendirilmesi amacýyla yaptýklarý her türlü muameleden borsa tescil ücreti alýnmaz.

           

            Üretim faaliyetleri ile ilgili ihtiyaçlarýn karþýlanmasý

         MADDE 90- (1) Kooperatif, ortaklarýn ve gerektiðinde ortak olmayan üreticilerin tarýmsal üretim faaliyeti ile mesleki faaliyetleri ve geçimlerine iliþkin her türlü üretim araç ve gereçleri ile diðer ihtiyaç maddelerini tedarik ederek ve/veya üreterek karþýlayabilir. 

 

         (2) Kooperatif birliðe baðlý ise birliðin bu konudaki çalýþmalarýna katýlarak müþterek menfaatleri doðrultusunda hareket eder.

                  

            Mutlak rehin hakký

         MADDE 91- (1) Ortaklarýn, kendilerine açýlacak kredi ve verilecek avanslara mesnet olarak gösterdikleri ürünleri, hayvanlarý ve üretimleri ile ilgili her türlü makine ve araçlarý üzerinde Kooperatifin mutlak rehin hakký vardýr.

        

            Ortak borçlarýnýn ertelenmesi

         MADDE 92- (1) Deprem, kuraklýk, don , yangýn, su baskýný ve dolu gibi afetler veya bitkisel ve hayvansal hastalýklar yüzünden ürünün en az üçte birinin hasar görmesi nedeniyle gününde tahsil edilemeyen alacaklar, paranýn Birlik kaynaðý olmasý halinde birlik yönetim kurulunca tespit edilecek esaslara göre, her ortaðýn durumu ayrý ayrý incelenerek en çok iki yýla kadar ertelenebilir.

 

         Alacaklarýn tahsili

MADDE 93-  (1) Kooperatifin ortaklar ve üçüncü þahýslar üzerindeki alacaklarýnýn tahsil edilmesi ve bu amaçla gerekli tedbirlerin alýnmasý, yönetim kurulu ve kooperatif müdürüne ait sorumluluklardandýr.

 

(2) Ortaklarýn, Kooperatife olan borçlarýný ürünlerinin satýþ bedelinden ödemeleri esastýr.

 

            Çalýþma programý ile çalýþma politikasý ve strateji belgelerini hazýrlama zorunluluðu

MADDE 94- (1) Kooperatifin ürün alýmý, alýnan ürünlerin deðerlendirilmesi, yatýrým ve kredi, personel istihdamý, gayrimenkul iþlemleri, imalat ve inþaat iþleri gibi önemli bütün iþ ve iþlemleri, hazýrlanan kýsa-orta-uzun vadeli çalýþma programý, politika ve strateji belgelerine uygun olarak yürütülür.

 

(2) Çalýþma programý, politika ve strateji belgeleri, müdür tarafýndan hazýrlanarak yönetim kurulu kararýna sunulur. Yönetim kurulunca karara baðlanan bu belgeler, genel kurulun onayý ile uygulamaya konulur. Genel kurul tarafýndan verilen yetkiler çerçevesinde, Kooperatif ve sektörde, ekonomide,  iç ve dýþ piyasalardaki geliþmelere göre bu belgeler yönetim kurulu kararýyla revize edilebilir.

 

(3) Çalýþma programý, politika ve strateji belgelerinde yer verilen faaliyetler ve hedefler, genel kurulca onaylanan yýllýk çalýþma programlarý ve bütçelerle gerçekleþtirilir.

 

(4) Kooperatif birliðe baðlý ise, bu program ve belgeler hazýrlanýrken, Birliðin belirlediði ilke ve esaslar dikkate alýnýr. Birlik, program ve belgelerin hazýrlanmasýnda Kooperatife gerekli desteði saðlar.

 

        

(5) Çalýþma programý, politika ve strateji belgelerinde aþaðýdaki unsurlara yer verilir:

         a) Kooperatifin durum analizi,

         b) Kooperatifin genel amaç ve vizyonu,

         c) Kooperatifin stratejik hedefleri,

         ç) Bu hedefleri gerçekleþtirmeye yönelik kýsa-orta-uzun vadeli program, politika, eylem ve çalýþma planlarý,

         d) Eylem ve çalýþma planlarýný gerçekleþtirmede kullanýlabilecek ve/veya yararlanabilecek mali ve diðer imkan ve araçlar,

         e) Tahmini gerçekleþtirme takvimi,

         f) Performans deðerlendirme ve ölçme kriter ve hedefleri,

         g) Uygulamayý izleme ve deðerlendirme mekanizmalarý,

         ð) Diðer hususlar.

 

         Kooperatifin giderlere katýlma payý isteme hakký

            MADDE 95- (1) Kooperatif, genel kurul kararýyla, genel kurulca yetkilendirilmesi halinde yönetim kurulu kararýyla, ortaklara ve diðer üreticilere verdiði hizmetler karþýlýðýnda, hizmet bedeli veya gider katýlým payý alabilir.

        

         (2) Birlik tarafýndan, Birliðin nam ve hesabýna ya da Birliðin talimatlarý doðrultusunda ürün alýmý dahil yürüttüðü faaliyetler ve saðladýðý hizmetler karþýlýðýnda, Birlik genel kurul kararýyla, genel kurulca yetkilendirilmesi halinde birlik yönetim kurulu kararýyla, Kooperatife hizmet bedeli veya gider katýlým payý ödenebilir.

 

         (4) Kooperatife veya Birliðe ödenecek hizmet bedeli veya giderlere katýlma payý  belirlenirken, hakkaniyet ve eþitlik ilkeleri ile yürütülen faaliyet ve saðlanan hizmetlerin mahiyetinin gözetilmesi zorunludur. Hizmet bedeli veya giderlere katýlma bedeli ile hizmet arasýnda denge kurulur.

 

Uygulanacak hüküm ve ilkeler, bilgi ve belge verme zorunluluðu

MADDE 96-  (1) Bu anasözleþmede açýklýk olmayan hallerde sýrasýyla 4572 sayýlý  Kanun, 1163 sayýlý Kanun ile  6102 sayýlý Kanunun anonim þirketlere ait hükümleri uygulanýr.

       

  (2) Kooperatif, Bakanlýðýn, kanunlarýn emredici hükümlerine ve 4572 sayýlý Kanunun amacýna aykýrý olmamak þartýyla,  kooperatifin çalýþmalarýna iliþkin gerekli gördüðü konularda yaptýðý düzenlemelere ve  belirlediði kurumsal yönetim ilkelerine  uymak zorundadýr.

 

(3) Kooperatif, Bakanlýk tarafýndan istenilecek bilgi ve belgeleri doðru, eksiksiz ve süresi içinde vermekle; oluþturulan elektronik veri tabanlarýna Bakanlýkça istenen verilerin giriþini saðlamakla yükümlüdür.

 

         Ek ödeme yükümlülüðü

            GEÇÝCÝ MADDE 1- (1) 4572 sayýlý Kanunun geçici 3 üncü maddesinin yayýmý tarihi (11/4/2013 tarihi) itibarýyla kooperatifin kesinleþmiþ en son bilançosundaki açýklarý yedek akçelerden ve fonlardan karþýlanamadýðý takdirde, bu bilanço açýklarýný kapatmak üzere ve bilanço açýklarýyla sýnýrlý olmak kaydýyla ortaklara, en fazla sermaye taahhüt tutarlarý kadar, ek ödeme yükümlülüðü getirilir. Ek ödeme yükümlülüðü, ortaklýðýn çýkma veya çýkarýlma nedeniyle sona ermesi hallerinde ödenecek sermaye paylarýndan düþülür ve çýkma veya çýkarýlma sýrasýnda ödenmiþ sermaye payýný aþan ek ödeme tutarý tahsil edilir. Ölüm nedeniyle ortaklýk sona ermiþ ise, ek ödeme yükümlülüðünün tahsili iade edilecek sermaye payý ile sýnýrlý tutulur.

 

  (2) Ortak baþýna tekabül eden ek ödeme tutarý aþaðýdaki  fýkraya göre hesaplanan paylardan oluþur. Hesaplanan bilanço açýðý payýnýn, ortaðýn sermaye taahhüt  tutarýný aþmasý durumunda, ek ödeme yükümlülüðü ortaðýn sermaye taahhüt tutarý ile sýnýrlandýrýlýr.

 

  (3) Ortak içi iþlemlerden doðan bilanço açýklarý, bilanço açýðýnýn ortaya çýktýðý dönemde ortaklarýn Kooperatife teslim ettikleri ürün tutarlarý ile orantýlý olarak, ortak dýþý iþlemlerden doðan bilanço açýklarý ise ortaklarýn sermaye taahhüt paylarýyla orantýlý olarak ortaklar arasýnda pay edilir. 

 

  (4) Kooperatifin gelir-gider müspet farklarý nedeniyle bilanço açýklarý ve ek ödeme ihtiyacý azalmýþ ise, bu madde uyarýnca getirilen ek ödeme tutarlarý, her yýl, ayný usul ve esaslara göre güncellenir. Ek ödemelerin tahsili bu güncel tutarlar üzerinden yapýlýr. Ortaklara, güncellemeler nedeniyle ilave ek ödeme yükümlülüðü getirilemez.

 

  (5) Ek ödeme tutarlarý kooperatif gelir hesaplarý ile iliþkilendirilmeksizin bilançonun pasifinde özel bir fon hesabýnda izlenir ve bu fon hesabýnda izlenen tutarlar kooperatifin bilanço açýklarýnýn kapatýlmasýnda kullanýlýr.

 

         Kooperatiflerin Ýyileþtirilmesi Programý ve tahsilinden vazgeçilen borçlar

  GEÇÝCÝ MADDE 2- Kooperatif birliðe baðlý ise, birlik tarafýndan, baðlý kooperatiflerin durumlarýnýn iyileþtirilmesi, etkin ve sürdürülebilir bir yapýya kavuþturulmasý amacýyla; mevzuata, anasözleþmelere ve genel kabul görmüþ kooperatifçilik ilkeleri ile varsa Bakanlýkça belirlenen kurumsal yönetim ilkelerine uygun olarak hazýrlanan `Kooperatiflerin Ýyileþtirilmesi Programý` çerçevesinde, Kooperatif için de, eðer ihtiyaç var ise, Kooperatifle müþterek olarak bir `Kooperatif Ýyileþtirme Programý` oluþturulur ve  bu konularda  Kooperatif Birlikle iþbirliði içinde hareket eder.

 

  (2) Kanunun geçici 5 inci maddesi uyarýnca; varsa Kooperatifin birliðe olan borçlarýndan mahsup edilen veya tahsilinden vazgeçilen tutarlar, kurum kazancýna dahil edilmez, kooperatif gelir hesaplarý ile iliþkilendirilmeksizin bilançonun pasifinde özel bir fon hesabýnda izlenir ve bu fon hesabýnda izlenen tutarlar kooperatifin gelir-gider menfi farklarýndan mahsup edilebilir. Bu mahsuplar sonucu kalan tutarlar kooperatifin özel fon hesabýnda tutulmaya devam olunur.

 

         (3) Özel fon hesabý tutarlarýnýn herhangi bir suretle iþletmeden çekilmesi, sermayeye ilave dýþýnda baþka bir hesaba nakledilmesi, ortaklara daðýtýlmasý veya iþletmenin tasfiyesi, devredilmesi, bölünmesi hallerinde söz konusu tutarlar ilgili dönem kazancý ile iliþkilendirilmeksizin bu dönemde vergiye tabi tutulur.

 

         Geçiþ süreci

            GEÇÝCÝ MADDE 3- (1) Bakanlýðýn örnek anasözleþmeleri yayýmlandýðý tarihteki mevcut Kooperatiflerde uygulanmak üzere, anasözleþmenin;

         a)  43 üncü maddesinde yer alan yönetim kurulu üyelerinin sayýlarýna ve görev sürelerine iliþkin hükümler, ilk yönetim kurulu seçimlerinden,

         b) 52 nci maddesinde yer alan yönetim kurulu üyelerinin ücretlerine iliþkin hükümler ile 43 üncü maddedeki müdür veya vekilinin yönetim kurulu üyesi olmasýna iliþkin hükümler ve yönetim kurulu üyesi sýfatý ile müdür için öngörülen görev ve sorumluluk hükümleri, 11/4/2013 tarihinden sonra yönetim kurulu için seçim yapýlmamýþ ise, ilk yönetim kurulu seçimlerinden,

         c) Birlik anasözleþmesinin 22 nci maddesinde yer alan temsilcilerin sayýlarý ve hesaplama þekline iliþkin hükümler ile maddenin beþinci fýkrasýnda yer alan `göreve seçildikten sonra, görev süresi içinde Birliðe ve ortaðý olduðu Kooperatif ile bunlarýn % 50`den fazla hissedarý olduklarý þirketlere alýnacak personel ile eþ ve ikinci dereceye kadar kan ve kayýn hýsým olmamak þartýný taþýmalarý gerektiði` koþulu, mevcut temsilcilerin görev sürelerinin sona ermesini takiben yapýlacak ilk temsilci seçimlerinden,

         itibaren uygulanýr.

        

         (2) Ýlk yönetim kurulu seçimlerine kadar, yönetim kurulu üye sayýsýný artýrmak için kýsmi seçim yapýlamaz.

        

         (3) Kooperatif müdürü 11/4/2013 tarihinden önce atanmýþ ise, 53 üncü maddenin ikinci fýkrasýndaki en az dört yýllýk yükseköðrenim görmüþ olma þartý, mevcut müdür için bu görevi sora erene kadar uygulanmaz.

        

         (4) Mevcut ortaklar, ortaklýk payýndan doðan ve henüz ödenmeyen sermaye taahhüt borçlarýný 11 inci maddenin üçüncü, dördüncü ve beþinci fýkralarýna göre yerine getirir. 10 uncu maddenin beþinci fýkrasý hükmü mevcut ortaklar hakkýnda da uygulanýr.

 

         (5) Bu anasözleþmenin intibakýndan önce ölen ve henüz ortaklýk payý ile ilgili olarak hesaplaþmaya gidilmeyen ortaklarýn ortaklýk paylarý, intibak tarihinden itibaren bir yýl içinde 12 nci maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendine göre mirasçýlardan birine devredilebilir.

 

 (6) Bu anasözleþme uyarýnca çýkarýlmasý gereken yönetmelikler, intibak tarihinden itibaren en geç altý ay içinde hazýrlanýr ve ilk genel kurul toplantýsýnda onaylanarak uygulamaya konulur.  Bu tarihe kadar yönetmeliklere konu iþ ve iþlemler, 4572 sayýlý Kanuna aykýrý olmamak üzere, halihazýrdaki uygulamalar çerçevesinde yürütülür.

 

  (7) Bu anasözleþmedeki genel kurul kararýyla doldurulmasý gereken `?` þeklindeki boþluk maddeleri, yönetim kurulunca intibak kararý alýnýrken Kooperatif anasözleþmesinin mevcut haline veya intibak süresi içinde genel kurul toplantýsý yapýlmýþ ve anasözleþmelerin genel usullere göre yapýlan deðiþiklik prosedürüne göre boþluk maddeleri deðiþtirilmiþ ise, bu son deðiþiklikler dikkate alýnarak doldurulur. 10 uncu maddenin beþinci fýkrasýndaki boþluk ise, anasözleþmelerde genel usullere göre yapýlan deðiþiklik prosedürüne göre intibak süresi içinde veya daha sonra yapýlacak ilk genel kurul toplantýsýnda karara baðlanýr ve maddeye ilave edilir.

        

Ýlk yönetim kurulu üyeleri

GEÇÝCÝ MADDE 4- (1) Ýlk genel kurul toplantýsýna kadar görev yapmak üzere, aþaðýdaki kurucu ortaklar yönetim kurulu asýl ve yedek üyeliklerine seçilmiþlerdir.

 

         Asýl Üyeler                                    Yedek Üyeler       

                        

1.    .......................................... ....              1.  .....................................................

2.    ...............................................              2. ......................................................

3.    ..............................................               3. ......................................................

         4.   ...............................................             4. ......................................................        

 

 

Kurucular

GEÇÝCÝ MADDE 5- (1) Aþaðýda isimleri, adresleri ve tediye ettikleri sermaye paylarý ile Türkiye Cumhuriyeti kimlik numaralarý ve imzalarý bulunan;

a) Kurucu ortaklar, bu anasözleþmenin 14 üncü maddesinde belirtilen ortaklýk þartlarýný taþýdýklarýný,

b)  Ýlk yönetim kurulu üyeleri, anasözleþmenin 44 üncü maddesinde belirtilen seçilme þartlarýný taþýdýklarýný,

            beyan ederler.